ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤHΣ BARINGS BANK ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΠΛΑΝΗΣ Δ.Ε

ΧΡΟΝΙΚΟ ΥΠΟΘΕΣΗΣ 1992: O Nick Leeson (Νικ Λισον) υπάλληλος της αγγλικής τράπεζας Βarings Bank, ο οποίος είχε τη φήμη επιτυχημένου στελέχους, μετατίθεται στη Barings Securities στη Σιγκαπούρη, παίρνοντας παράλληλα προαγωγή στη θέση του γενικού διευθυντή και έχοντας τη δικαιοδοσία πρόσληψης χρηματιστών. Στη θέση αυτή βρέθηκε αφού πέτυχε σε σχετική εξεταστική διαδικασία της τράπεζας, παρόλο που η εμπειρία του για μια τέτοια θέση ήταν περιορισμένη. Ο Leeson, πρωταγωνιστής της υπόθεσης, ήταν επιφορτισμένος με αγοραπωλησίες μικρού ρίσκου, πράγμα το οποίο δεν τον εμπόδισε να ανοίξει μια τρύπα 1.400.000.000 δολαρίων στον ισολογισμό της τράπεζας που είχε ζωή 233 χρόνων. Ο έλεγχος των δραστηριοτήτων του Leeson υπήρξε περιορισμένος κι έτσι ο 28χρονος χρηματιστής άρχισε τα παιχνίδια κερδοσκοπίας παίζοντας στο Nikkei αλλά και κάνοντας αγοραπωλησίες ιαπωνικών κρατικών ομολόγων.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ 1992 -1995: Ο Λίσον ως ανώτερος σύμβουλος επενδύσεων –χρηματιστής, της τράπεζας Βarings στη Σιγκαπούρη «δραστηριοποιήθηκε» σε παράνομες και ατυχείς, όπως αποδείχθηκε...- συναλλαγές κεφαλαίων που ανήκαν σε πελάτες της Βarings. Έπαιζε στην αγορά παραγώγων ιαπωνικών μετοχών. Οι συναλλαγές του ήταν είτε οριστικές, είτε χρηματιστηριακά στοιχήματα. Οι πρακτικές που χρησιμοποιούσε θα μπορούσαν να φέρουν είτε υπέρογκα κέρδη, είτε καταστροφικές απώλειες. Αυτό ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τα καθήκοντα που του είχαν ανατεθεί από τη Barings και στόχευαν σε συγκρατημένα αλλά σίγουρα κέρδη.

O ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ Όταν οι επενδυτικές του αποφάσεις αποτύγχαναν, ο Λίσον απέδιδε τα χρέη στο λογαριασμό 88888 που είχε ανοίξει ένας άλλος υπάλληλος για να καλύψει ένα χρέος 20 χιλιάδων λιρών. Ο Leeson χρησιμοποιούσε τον μυστικό λογαριασμό συναλλαγών τον «88888» τον οποίο είχε ανοίξει για να «τζογάρει» ουσιαστικά και σε αυτό τον λογαριασμό απέκρυπτε τις ζημίες. Άρχισε να χάνει χρήματα από την αρχή. Αυξάνοντας τα στοιχήματα έχανε όλο και περισσότερα. Μέχρι το τέλος του 1992 είχε ήδη ξετινάξει το λογαριασμό κάτι που η διοίκηση της Barings συνέχιζε να αγνοεί. Παράλληλα πάντως μέσω του «πονηρού λογαριασμού» κατάφερνε να αποκρύπτει τις ζημιές ενώ στους φανερούς λογαριασμούς εμφάνιζε κέρδη.

ΚΕΡΔΗ-ΧΡΕΗ 1994: Tη χρονιά αυτή «κατασκεύασε» κέρδη ύψους 28.550.000 λιρών εξασφαλίζοντας φήμη αλλά και μπόνους για τους υπαλλήλους της Barings. Όμως στα τέλη του 1994 ο λογαριασμός παρουσίαζε χρέη μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων κάτι που δεν έγινε αντιληπτό από τα στελέχη της εταιρείας αφού ο λογαριασμός ήταν κρυμμένος ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους. 

Ο ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ Ιανουάριος 1995: Ένας ισχυρός σεισμός στο Κόμπε έπληξε την Ιαπωνία, ταρακουνώντας το Ιαπωνικό χρηματιστήριο που κατέγραψε απώλειες 7%. Παρόλα αυτά ο Leeson συνέχισε να τζογάρει ελπίζοντας να πάρει πίσω τα χρήματα που είχαν ήδη χαθεί. Μετά τον καταστρεπτικό σεισμό, που προκάλεσε την κατάρρευση της αγοράς του Τόκιο, οι επενδύσεις του κατέρρευσαν συμπαρασύροντας ολόκληρη την τράπεζα και με τη δράση του αυτή οδήγησε την αγγλική Barings Bank στη χρεωκοπία. Ο 28 χρόνος τότε χρηματιστής, συσσώρευσε ζημιές 1,4 δισ. δολαρίων το 1995, με αποτέλεσμα η λονδρέζικη τράπεζα να καταρρεύσει και τα περιουσιακά στοιχεία της να πωληθούν στην ολλανδική ΙΝG Group αντί μιας στερλίνας.

ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 26 Φεβρουαρίου 1995: Η παλαιότερη επενδυτική τράπεζα της Βρετανίας Barings Bank που ιδρύθηκε το 1762, αποτελούσε την προσωπική τράπεζα της βασίλισσας Ελισάβετ και είχε χρηματοδοτήσει τους ναπολεόντειους πολέμους, την εξαγορά της Λουιζιάνα από τις ΗΠΑ (από τους Γάλλους) αλλά και την κατασκευή του Erie Canal – καταρρέει λόγο των λανθασμένων τοποθετήσεων του Leeson σε ιαπωνικές μετοχές.

ΕΚΒΑΣΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ 3 Μαρτίου 1995: Μετά από σειρά ψεμάτων, συγκαλύψεων και πλαστογραφημένων εγγράφων, ο Leeson συνελήφθη στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Την ίδια ημέρα η ολλανδική τράπεζα ING, αγόρασε Barings για μόλις 1 λίρα αναλαμβάνοντας όλες τις υποχρεώσεις της. Οι ζημιές έφταναν τα 1.4 δισ. Δολάρια. Όταν το σκάνδαλο ξεσκεπάστηκε θεωρήθηκε μεταξύ άλλων ότι ο Leeson ήταν πραγματικός τζογαδόρος κι όχι ένας χρηματιστής που έπαιρνε αποφάσεις υψηλού ρίσκου.

ΔΙΚΗ – ΠΟΙΝΗ Ο Leeson δικάστηκε στη Σιγκαπούρη, για απάτη και πλαστογραφία και καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλακή. Εξέτισε ποινή φυλάκισης τριάμισι χρόνων σε φυλακή της Σιγκαπούρης και απελευθερώθηκε από τη φυλακή τον Ιούλιο του 1999 λόγω καλής συμπεριφοράς και αφού είχε διαγνωστεί ότι έπασχε από καρκίνο του παχέος εντέρου, από τον οποίο κατάφερε να αναρρώσει. Έγραψε την αυτοβιογραφία του «Rogue Trader» στην οποία περιγράφει λεπτομερώς το ρόλο του στο σκάνδαλο της Barings που έγινε και ταινία με τον ίδιο τίτλο. Ο Leeson θεωρεί την τράπεζα συνυπεύθυνη στη δράση του αφού του επέτρεπε να είναι επενδυτικός σύμβουλος και, παράλληλα, υπεύθυνος για την διευθέτηση των συναλλαγών, αρμοδιότητες που συνήθως αποδίδονται σε διαφορετικά πρόσωπα. 

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ: ΑΠΑΤΗ Ο Leeson καταδικάστηκε για απάτη δεδομένου ότι με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος παράνομο περιουσιακό όφελος, έβλαψε ξένη περιουσία, δηλαδή τις καταθέσεις των πελατών της Baring bank, αλλά και την ίδια την τράπεζα πείθοντας την τράπεζα για την ορθότητα των ενεργειών του και καθησυχάζοντας τους προϊσταμένους του  με την εν γνώσει παράσταση  ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή την αθέμιτη παρασιώπηση αληθινών γεγονότων.

ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ Υπάρχουν σημαντικά διδάγματα από την ιστορία της Barings Bank. Ο Leeson εκμεταλλεύτηκε το σύστημα της τράπεζας βασιζόμενος στο «ανάστημα» του ως επιτυχημένος χρηματιστής, καθιστώντας πιο δύσκολο να τον αμφισβητήσει η τράπεζα και να διερευνήσει τι μπορεί να βρίσκονται κάτω από τους αριθμούς. Μετά από την κατάρρευση της τράπεζας έγιναν μαζικές αλλαγές στο ρυθμιστικό έλεγχο των τραπεζών. Σήμερα ακόμα περισσότερο υπάρχει η απαίτηση να μην χαλαρώσει, δεδομένου ότι τα τραπεζικά συστήματα είναι πολύ πιο μαζικά ψηφιοποιημένα και διασυνδεδεμένα, σε σχέση με τη δεκαετία του 1990.

O LEESON ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

ΣΥΛΛΗΨΗ LEESON

ΤΙΤΛΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

ROGUE TRADER

ΠΗΓΕΣ http://www.dinfo.gr/%CF%84%CE%B1-10-%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CE%B5%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-20%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1/ http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=194464 https://www.paimages.co.uk/collections/5042/ http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/banksandfinance/11425522/Twenty-years-on-is-Nick-Leeson-really-sorry-for-breaking-the-bank.html https://www.theguardian.com/business/from-the-archive-blog/2015/feb/24/nick-leeson-barings-bank-1995-20-archive http://www.dailymail.co.uk/news/article-510173/Nick-Leeson-original-rogue-trader-says-French-bank-fraud-going-happen.htmlhttp://tvxs.gr/news/san-simera/nick-leeson-o-xrimatistis-poy-katestrepse-tin-isxyroteri-trapeza-tis-bretanias