ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Δρ. Αθανάσιος Κόκορης Σχ. Σύμβουλος Φιλολόγων Ν. Ροδόπης

Τι εννοούμε με τον όρο «εκπαιδευτικό υλικό»;

Ως εκπαιδευτικό υλικό νοούνται διδακτικά και μαθησιακά μέσα ποικίλων μορφών και ειδών

Έντυπα Ψηφιακά Ηχητικά Οπτικά

Υλικά που χρησιμοποιεί ο εκπαιδευτικός σήμερα: 1.Υλικά για τον διδάσκοντα Βιβλίο του εκπαιδευτικού Οδηγίες για τη διδασκαλία Θεωρητικό πλαίσιο και οδηγίες

2.Υλικά για τον μαθητή: –Σχολικό εγχειρίδιο –Φυλλάδιο δραστηριοτήτων –Έντυπο υλικό

–Κασέτες ήχου, βίντεο, ταινίες κ.α. –Ιστοσελίδες στο Διαδικτυο –CD-ROM με διαδραστικά εκπαιδευτικά προγράμματα

ΙΙ. Αναγκαιότητα και κριτήρια αξιολόγησης του εκπαιδευτικού υλικού

Συστήματα κριτηρίων Π.Ι. Προδιαγραφές εκπαιδευτικών βοηθητικών μέσων Πλαίσιο αξιολόγησης διδακτικών εγχειριδίων Γενικές προδιαγραφές, κριτήρια αξιολόγησης και «δείγματα γραφής» εκπαιδευτικού υλικού

Κριτήρια αξιολόγησης Κοινωνικοποιητική και ιδεολογική λειτουργία του σχολικού εγχειριδίου Συμβατότητα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Κοινωνικοποιητική και ιδεολογική λειτουργία του σχολικού εγχειριδίου Συμβατότητα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ

1. ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Το ζητούμενο είναι τα περιεχόμενα του σχ. εγχειριδίου να είναι: –Έγκυρα επιστημονικά –Τα κατάλληλα –Τα σημαντικά

–Υπηρετούν τις γνώσεις, τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τις στάσεις που είναι ανάγκη να αποκτήσουν οι μαθητές –Παρουσιάζονται στη λογική τους αλληλουχία

2.ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Το σχολικό εγχειρίδιο ενσωματώνει αρχές διδακτικής που σκοπό έχουν: –Να προσελκύσουν την προσοχή των μαθητών –Να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών

–Να εντάξουν τους μαθητές ενεργά στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης

3.ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Το σχ. Εγχειρίδιο πρέπει να οργανώνει δραστηριότητες που να αξιοποιούν τις προηγούμενες μαθητικές εμπειρίες και να ενεργοποιούν τις δημιουργικές, γνωστικές, μεταγνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών μέσα σ’ ένα πλαίσιο συλλογικής δράσης.

Συνοπτικά τα κριτήρια θα μπορούσαν να ήταν Το υλικό κινητοποιεί τους μαθητές για δημιουργική εργασία; Δίνει ευκαιρίες για διερευνητική μάθηση;

Ενισχύει την αυτενέργεια του μαθητή; Το υλικό ενισχύει την ομαδοσυνεργατική εργασία των μαθητών; Ανταποκρίνεται στο ενδιαφέρον των μαθητών;

Αξιοποιεί τις προηγούμενες εμπειρίες και γνώσεις των μαθητών στη διδασκαλία του νέου αντικειμένου; Καθοδηγεί σταδιακά τους μαθητές προς την αυτόνομη μάθηση;

Το υλικό ανοίγει έναν προσωπικό διάλογο με το μαθητή; Οργανώνει δραστηριότητες αξιολόγησης που προσφέρουν ανατροφοδότηση στο μαθητή;

Μια τελευταία ομάδα κριτηρίων αφορά: Τον τρόπο με τον οποίο το υλικό παρουσιάζει τα διδακτικά περιεχόμενα. Δηλαδή: Τη δόμηση του υλικού Το ίδιο το κείμενό του (δομή, γλώσσα)

Την εικονογράφηση Τα άλλα τυποεκδοτικά στοιχεία που επηρεάζουν τη μορφή του

1.ΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Υπάρχει αναλυτικός και κατατοπιστικός πίνακας περιεχομένων Οι τίτλοι και οι υπότιτλοι αναδεικνύουν τη δομή των ενοτήτων

Τα επιμέρους κεφάλαια ακολουθούν παρόμοια δομή και οργάνωση Τα κείμενα και η εικονογράφηση βρίσκονται σε καλή αναλογία

2.ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧ. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ Η γλώσσα του υλικού είναι ανάλογη με την ηλικία των μαθητών Η γλώσσα είναι σαφής και φυσική Το κείμενο παρουσιάζει γλωσσική συνοχή

Το κείμενο παρουσιάζει νοηματική συνεκτικότητα Υπάρχει πάντα ανακεφαλαίωση Το κείμενο δεν είναι συνεχές αλλά συνοδεύεται και συμπληρώνεται από μαθησιακές δραστηριότητες, παράλληλο υλικό, πηγές…

3.ΤΑ ΤΥΠΟΕΚΔΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στο κείμενο χρησιμοποιούνται ευανάγνωστες και ελκυστικές γραμματοσειρές

Η τυπογραφική εμφάνιση του κειμένου αναδεικνύει τη δομή του και βοηθά το μαθητή να εντοπίζει αμέσως τα κύρια από τα δευτερεύοντα στοιχεία

Χρησιμοποιούνται ανάλογα με το μάθημα μέσα που εξυπηρετούν την πυκνότητα και τη συνοπτικότητα στην παρουσία της ύλης, όπως πίνακες και διαγράμματα, επιστημονικά σύμβολα και τύποι.

Η σελιδοποίηση του υλικού έχει γίνει με τέτοιο τρόπο, που βοηθά την κατανόηση του περιεχομένου.

4.ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Περιλαμβάνονται φωτογραφίες, σκίτσα, χάρτες, γραφικές παραστάσεις, σχήματα

Η εικονογράφηση είναι κατάλληλη και ταιριάζει στην ηλικία των μαθητών Οι απεικονίσεις δεν παίζουν ένα απλό διακοσμητικό ρόλο, αλλά συνδυάζονται με το κείμενο που συνοδεύουν, είτε επεξηγώντας το είτε συμπληρώνοντάς το νοηματικά

Η εικόνα προκαλεί το μαθητή να λειτουργήσει δημιουργικά για την αποκωδικοποίησή της, συγκεντρώνοντας τις πληροφορίες που του είναι απαραίτητες για την κατανόησή της

Οι λεζάντες που συνοδεύουν το εικονογραφικό υλικό είναι σαφείς και χρησιμοποιούν στοιχεία του επιστημονικού κώδικα.

Σε κάθε περίπτωση κάθε εκπαιδευτικό υλικό είναι πολύ σημαντικό να εξασφαλίζει έναν ενεργητικό ρόλο για το μαθητή, να του δίνει διαρκώς ευκαιρίες να χρησιμοποιεί το μυαλό του, να ψάχνει λύσεις, να τον προβληματίζει και όχι να του προσφέρει έτοιμες λύσεις και απαντήσεις.