Η δημιουργικότητα στη μάθηση Εργάστηκαν οι: Κωνσταντέλλου Μαρίνα Θεοτόκη Ελένη Ελευθερίου Κριστέλη Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Σμυρναίου Ζαχαρούλα

Πριν από πολλά χρόνια... επικρατούσε η άποψη ότι η δημιουργικότητα αποτελούσε ένα ξεχωριστό προσόν ειδικά προικισμένων ανθρώπων, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να αξιοποιούν αυτό το προσόν και να διακρίνονται σε διάφορους τομείς.

Τα τελευταία χρόνια... οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί ανατρέπουν την κρατούσα αντίληψη και εστιάζουν την προσοχή τους στις δημιουργικές δυνάμεις που διαθέτει το κάθε άτομο και στις τεχνικές με τις οποίες μπορεί να τις ενεργοποιήσει προκειμένου η δημιουργική σκέψη να αποτελέσει ένα χρηστικό εργαλείο στην παραγωγή ιδεών, την αντιμετώπιση μικρών αλλά και μεγάλων προβλημάτων που προκύπτουν ως φυσικό επακόλουθο ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου.

Δημιουργικότητα (creativity) Εννοιολογικά ως δημιουργικότητα (creativity) ορίζεται η ικανότητα παραγωγής ενός νέου έργου ή μιας ιδέας με βάση τη φαντασία. Οι νεότεροι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η δημιουργικότητα δεν είναι ιδιαίτερο προσόν ή ικανότητα λίγων ατόμων, αλλά αντιθέτως είναι αποτέλεσμα ειδικής εκπαίδευσης και μάθησης μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στον καθένα ξεχωριστά να ενεργοποιεί αστείρευτες δυνάμεις του μυαλού του.

Guilford «Η δημιουργικότητα καλύπτει τις πιο χαρακτηριστικές ικανότητες των δημιουργικών ατόμων, που καθορίζουν την πιθανότητα για ένα άτομο να εκφράσει μια δημιουργική συμπεριφορά, η οποία να εκδηλώνεται με εφευρετικότητα, σύνθεση και σχεδιασμό».

Getzels και Jackson (1962) Oρίζουν τη δημιουργικότητα ως το συνδυασμό των στοιχείων εκείνων που θεωρούνται πρωτότυπα και διαφορετικά. Επισημαίνουν ότι η δημιουργικότητα είναι μια από τις πιο πολύτιμες ανθρώπινες δυνατότητες, αλλά δύσκολη η συστηματική της εξέταση.

Lowenfeld και Brittain (1975) H δημιουργικότητα έχει άμεση σχέση με το ποιος δίνει τον ορισμό.

Έτσι, ορισμένοι ψυχολόγοι διακρίνουν ως ποιοτικά στοιχεία της δημιουργικότητας: την ευκαμψία της σκέψης την πρωτοτυπία της ιδέας την ικανότητα να σκέφτεται κάποιος διαφορετικά τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων.

Einstein Yποστηρίζει ότι η διατύπωση ενός προβλήματος είναι πιο σημαντική από την επίλυσή του.

Μέσα από την εννοιολογική προσέγγιση προκύπτει ότι είναι δύσκολο να εντάξουμε τη δημιουργικότητα σε έναν ορισμό. Υιοθετούμε αυτό που αναφέρει ο Davis (1992), «Υπάρχουν άπειροι ορισμοί και ιδέες για τη δημιουργικότητα, όσοι και οι άνθρωποι που έχουν γράψει τις ιδέες τους σ΄ ένα κομμάτι χαρτί».

Ο Guilford υποστηρίζει ότι η νοημοσύνη συνίσταται από πέντε τουλάχιστον διαφορετικούς τύπους γνωστικών διεργασιών: 1 Η κατανόηση. 2 Η μνήμη. 3 Η συγκλίνουσα κριτική σκέψη. 4 Η αποκλίνουσα δημιουργική σκέψη. 5 Η αξιολόγηση.

Sir Ken Robinson Κάθε χώρα αυτή τη στιγμή προσπαθεί να αναθεωρήσει τη δημόσια εκπαίδευση για δύο λόγους. 1.Οικονομία: προετοιμασία του ατόμου έτσι ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στην ταχέως μεταβαλλόμενη οικονομία. 2.Πολιτισμός: δημιουργία πολιτισμικής ταυτότητας λόγω της υφιστάμενης παγκοσμιοποίησης.

Αλλαγή του μοντέλου εκπαίδευσης  Δημιουργικότητα Δημιουργικότητα είναι η παραγωγή γνήσιων ιδεών που έχουν αξία χρησιμοποιώντας αποκλίνουσα σκέψη. Μέτρηση της δημιουργικότητας μέσω ειδικών τεστ σε παιδιά του νηπιαγωγείου και ύστερα επανεξέταση αυτών σε ηλικία 8-10ετών και ετών. Το αποτέλεσμα ήταν η πτώση του ποσοστού της δημιουργικότητας. Κλειδί: Συνεργασία

Τι συμβαίνει όμως πραγματικά μέσα στα σχολεία

H φαντασία των μαθητών περιορίζεται και η δημιουργικότητά τους ατροφεί. Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει παραμελήσει αυτές τις πλευρές, δίνοντας βάση μόνο στη γνώση και την απομνημόνευση. Ωστόσο, η φαντασία και η έμπνευση πρέπει να αποτελούν τα θεμέλια του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Ένα σχολείο οφείλει να: Ενθαρρύνει τα παιδιά να θέτουν ερωτήσεις και τα παρακινεί να βρίσκουν μόνα τους τις απαντήσεις. Σέβεται τις ιδέες τους Ενθαρρύνει την αυτενέργεια, την πρωτοτυπία, χωρίς το φόβο της βαθμολογίας. Δίνει έμφαση, όχι μόνο στη γνωστική, αλλά και στη κοινωνικοσυναισθηματική πλευρά του παιδιού. Σέβεται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών Κυρίως, φροντίζει ο μαθητής να νιώθει εσωτερική ασφάλεια και ψυχολογική σιγουριά

Ο ρόλος του δασκάλου Είναι απαραίτητο μια σχολική τάξη να αποτελεί ένα χώρο χαράς και διασκέδασης, ενώ καθοριστικός είναι και ο ρόλος του δασκάλου. Για το λόγο αυτό, χρειάζεται και οι εκπαιδευτικοί να τύχουν της κατάλληλης επιμόρφωσης, να υιοθετήσουν τις καινοτομίες και να εισάγουν τη δημιουργική σκέψη στο σχολείο.

Δημιουργικός εκπαιδευτικός θεωρείται αυτός που: ➢ Υιοθετεί μεθόδους που προάγουν τη δημιουργικότητα και δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να αναπτύξουν τη δημιουργική τους σκέψη. ➢ Χρησιμοποιεί σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας.

Δημιουργικός εκπαιδευτικός θεωρείται αυτός που: ➢ Εντάσσει τις λάθος απαντήσεις στο πλαίσιο της ανατροφοδοτικής διαδιακασίας και όχι στο πλαίσιο της απόρριψης ή και της βαθμολόγησης. ➢ Είναι και ο ίδιος δημιουργικός

Μέθοδοι διδασκαλίας: ❖ Εκπαιδευτικές εκδρομές σε χώρους σχετικούς με συγκεκριμενο μαθημα ❖ Χρήση οπτικοακουστικών μέσων (βίντεο, ντοκιμαντέρ, μουσική) ❖ Ένταξη ψηφιακών μέσων και τεχνολογίας (video- games)

Μέθοδοι διδασκαλίας: ❖ Ενδιαφέρουσες εργασίες που ξεφεύγουν από τις κλασσικές ερωταπαντήσεις ❖ Δημιουργία ντοκιμαντέρ από τους μαθητές ❖ Μετατροπή λογοτεχνικού έργου σε θεατρική παράσταση

Άλλες τεχνικές που μπορεί να εφαρμόσει ο εκπαιδευτικός ειναι: Η μέθοδος του κατιδεασμού (brainstorming) Τεχνική των ερωτήσεων Προσομοιώσεις και παιχνίδια ρόλων

Μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες Σε αυτή την περίπτωση ο εκπαιδευτικός είναι ανάγκη να γνωρίζει τις αδυναμίες των μαθητών του και να φροντίζει, ώστε οι δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν στην τάξη να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και να τους βοηθούν να εξελίσσονται.

ΠΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ:

Παραδείγματα για τη διδασκαλία της Βιολογίας: ❏ Χρήση εικόνων και βίντεο για την περιγραφή των ειδών και της ανάπτυξης των φυτών ❏ Επίσκεψη σε κοντινούς χώρους και παρατήρηση της βλάστησης, φωτογράφηση και εύρεση πληροφοριών (ως εργασία ή επί τόπου/ “mobile learning”) ❏ Παρατήρηση φυσιολογικών λειτουργιών του οργανισμού από τους μαθητές στον εαυτό τους (π.χ. μέτρηση σφυγμού σε ηρεμία και μετά από άσκηση) ❏ Ανάθεση δημιουργίας μικρού φιλμ από τους μαθητές, όπου παρουσιάζεται ένα βιολογικό πείραμα

Δημιουργικότητα στην εκπαίδευση Έρευνα σε δύο σχολεία στην Αυστραλία με ειδίκευση σε διαφορετικούς τομείς, αυτούς των τεχνών και των επιστημών αντίστοιχα. Συμμετοχή 20 μαθητών ηλικίας ετών ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: Άποψη των μαθητών για τη δημιουργικότητα μέσω προσωπικών συνεντεύξεων, forum Αποτέλεσμα: 4 προσεγγίσεις για την ένταξη της δημιουργικότητας στην εκπαιδευτική διαδικασία

#1.Προσαρμογή (Adaptation) Μετασχηματισμός ήδη υπαρχουσών ιδεών σε ένα τομέα και δημιουργία κάτι καινούργιου. Δεν έλλειψε η υιοθέτηση της προσαρμογής, ως δημιουργικής προσέγγισης, στην καθημερινότητα. Η πιο κοινή μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε απο τους μαθητές και των δύο σχολείων.

#2.Μεταφορά (Transfer) Σύνδεση ιδεών που ήδη υπάρχουν σε ένα τομέα και μεταφορά τους σε έναν άλλο. Η μεταφορά ιδεών μπορεί να γίνει μεταξύ συναφών, αλλά, και λιγότερο όμοιων τομέων. Ήταν η λιγότερο κοινή προσέγγιση

#3.Σύνθεση (Synthesis) Συνδυασμός δύο οι περισσότερων υπαρχουσών ιδεών είτε από ίδιους είτε από διαφορετικούς τομείς με αποτέλεσμα να προκύψει κάτι πρωτότυπο. Ανάπτυξη συνειρμικής και συνδυαστικής σκέψης. Μαζί με την προσαρμογή αποτελούν τις πιο κοινές μεθόδους ενσωμάτωσης της δημιουργικότητας.

#4.Γέννηση (Genesis) Περιλαμβάνει συμπεράσματα που ήταν αρκετά διαφορετικά απο τα ερεθίσματα που είχαν δεχτεί οι μαθητές. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα των βιωμάτων και των γνώσεων του ατόμου, ωστόσο υπάρχει πάντα η δυνατότητα δημιουργίας κάτι καινοτόμου. Ενισχύει την αντίληψη της μοναδικότητας του ατόμου.. Μεγαλύτερη συχνότητα σε μαθητές που αντιπροσώπευαν το σχολείο με την ειδίκευση στον τομέα των τεχνών.

Γι’ αυτό, Ας γίνουμε ΟΛΟΙ λίγο πιο δημιουργικοι!

ΘΥΜΗΣΟΥ: Πάνω απ’ όλα, δημιουργικοτητα ειναι να επιτρέψεις να ξαμολιέται το παιδί που κρύβεται μέσα σου!!!

Ευχαριστουμε για την προσοχη σας!