ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ Ηφαίστειο είναι η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό της Γης (ή άλλου γεωειδούς ουράνιου σώματος) που επιτρέπει την εκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων και αερίων από το εσωτερικό (μανδύας) στην επιφάνεια του στερεού φλοιoύ με την μορφή λάβας. Η δραστηριότητα αυτή οδηγεί στη δημιουργία ενός βουνού, το οποίο στην καθημερινή γλώσσα ονομάζουμε ηφαίστειο. Τα ηφαίστεια μελετά ένας ιδιαίτερος κλάδος της επιστήμης της Γεωλογίας, η Ηφαιστειολογία.

Περιοχές σχηματισμού Ηφαιστείων Τα ηφαίστεια πάνω στη Γη βρίσκονται συνήθως εκεί όπου δύο ή τρεις τεκτονικές πλάκες συγκρούονται ή απομακρύνονται: Μία μεσοωκεάνεια ράχη ή οροσειρά, όπως στο μέσο του Ατλαντικού Ωκεανού, δίνει παραδείγματα ηφαιστείων από «αποκλίνουσες πλάκες», ενώ ο Ειρηνικός Ωκεανός με το «Δαχτυλίδι της φωτιάς» προσφέρει παραδείγματα ηφαιστείων από «συγκλίνουσες πλάκες». Αντιθέτως, ηφαίστεια δεν δημιουργούνται εκεί όπου δύο τεκτονικές πλάκες κινούνται πλευρικά η μία ως προς την άλλη. Ηφαίστεια μπορούν, επίσης, να σχηματισθούν όπου υπάρχει διάταση του γήινου φλοιού ή όπου ο φλοιός είναι πολύ λεπτός, όπως στην κοιλάδα του Αφρικανικού Ρήγματος. Τέλος, τα ηφαίστεια προκαλούνται πάνω από σημεία στα οποία ο μανδύας της Γης έχει ανοδικά ρεύματα, τα αποκαλούμενα «θερμά σημεία» (hot spots), που μπορεί να βρίσκονται μακριά από τα όρια των τεκτονικών πλακών, όπως είναι τα νησιά της Χαβάης. Τέτοια ηφαίστεια βρίσκονται και σε άλλους πλανήτες ή μεγάλους δορυφόρους στο Ηλιακό Σύστημα.

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΙΤΝΑ. Η Αίτνα είναι ένα ενεργό ηφαίστειο στις ανατολικές ακτές της Σικελίας, το μεγαλύτερο και υψηλότερο ενεργό ηφαίστειο στην Ευρώπη (ύψος 3.350 μέτρα). Η Αίτνα καλύπτει έκταση 1190 τετραγωνικών χιλιομέτρων με περιφέρεια βάσης 140 χιλιόμετρα, δηλαδή είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από το Βεζούβιο. Είναι από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο. Αν και οι εκρήξεις του μπορεί να είναι μερικές φορές πολύ καταστροφικές, γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο και χιλιάδες κάτοικοι ζουν στις πλαγιές του ηφαιστείου και τις γύρω περιοχές. Το γόνιμο έδαφος είναι κατάλληλο για εκτεταμένες γεωργικές δραστηριότητες. ΜΑΟΥΝΑ ΛΟΑ. Το Μάουνα Λόα, που σημαίνει «Μακρύ Βουνό” είναι το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο. Οι μεγάλες του πλαγιές καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος από το νησί της Χαβάης και το ύψος του φτάνει τα 4170 μέτρα επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο κρατήρας του ηφαιστείου, που ονομάζεται Μοκουαβέοβεο, καλύπτει 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει βάθος 180 μέτρα. Το τεράστιο αυτό ηφαίστειο μπορεί να εκραγεί οποιαδήποτε στιγμή. Η τελευταία μεγάλη έκρηξη συνέβη το 1984, ενώ το 1988 ολόκληρο το Μάουνα Λόα μούγκρισε δυνατά. ΦΟΥΤΖΙ. Το όρος Φούτζι ή Φουτζι-γιάμα είναι το ψηλότερο βουνό της Ιαπωνίας, με υψόμετρο της κορυφής του πάνω από το επίπεδο της θάλασσας 3.776 μέτρα (πάνω από 850 μέτρα ψηλότερο από τον Όλυμπο). Το Φούτζι είναι ένα ηφαίστειο δυτικά του Τόκιο, από όπου είναι ορατό τις καθαρές ημέρες. Η έκτασή του μοιράζεται μεταξύ των νομών Σιζουόκα και Γιαμανάσι.

ΚΡΑΚΑΤΟΑ - ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ Το μικρό ηφαιστειακό νησί Κρακατόα (Krakatoa, στα ινδονησιακά: Krakatau), βρίσκεται μεταξύ της Ιάβας και της Σουμάτρας στην Ινδονησία. Κάποτε το νησί ήταν μεγαλύτερο, αλλά τη νύχτα της 26ης Αυγούστου του 1883 ανατινάχτηκε καθώς το νησί ήταν η κορυφή ενός ηφαιστείου. Η ανατίναξη προήλθε από μία έκρηξη τόσο βίαιη, που μεγάλο μέρος της κορυφής τινάχτηκε ψηλά στον αέρα.

ΑΡΕΝΑΛ – Ν.ΑΜΕΡΙΚΗ Φωλιασμένο στην βορειοδυτική περιοχή της Κόστα Ρίκα είναι ένα από τα κορυφαία δέκα ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο. Βρίσκεται ανατολικά της πόλης La Fortuna και περιτριγυρισμένο από πλούσια φυλλώματα ζούγκλας και λόφους.

ΦΟΥΤΖΙ - ΙΑΠΩΝΙΑ Το όρος Φούτζι  ή Φουτζι-γιάμα είναι το ψηλότερο βουνό της Ιαπωνίας, με υψόμετρο της κορυφής του πάνω από το επίπεδο της θάλασσας 3.776 μέτρα. Το Φούτζι είναι ένα ηφαίστειο δυτικά του Τόκιο, από όπου είναι ορατό τις καθαρές ημέρες. Ο εξαιρετικά συμμετρικός κώνος του Φούτζι είναι γνωστό σύμβολο της Ιαπωνίας και διαδεδομένο σε φωτογραφίες και ως θέμα ζωγραφικών πινάκων. Ως συνέπεια αυτού, το επισκέπτονται πολλοί τουρίστες και ορειβάτες.

ΑΙΤΝΑ - ΙΤΑΛΙΑ Η Αίτνα είναι ένα ενεργό ηφαίστειο στις ανατολικές ακτές της Σικελίας, το μεγαλύτερο και υψηλότερο ενεργό ηφαίστειο στην Ευρώπη (ύψος 3.350 μέτρα). Είναι από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο. Αν και οι εκρήξεις του μπορεί να είναι μερικές φορές πολύ καταστροφικές, γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο και χιλιάδες κάτοικοι ζουν στις πλαγιές του ηφαιστείου και τις γύρω περιοχές.

ΜΕΡΑΠΙ – ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ Το Mount Merapi βρίσκεται στο κέντρο του νησιού της Ιάβας και συγκαταλέγεται στα δέκα πιο ασταθή ηφαίστεια στον κόσμο. Το ύψος του φτάνει περίπου τα 3.000 μέτρα ύψος.  Η λέξη Merapi μεταφράζεται σε Ο τόπος όπου η φωτιά καίει, το φλογερό βουνό, ή το κόκκινο της φωτιάς. Το Mount Merapi ξεκίνησε την καταστροφική του δράση στα τέλη Οκτωβρίου του 2010 όταν περισσότερα από 33 άτομα σκοτώθηκαν από τις στάχτη και τα τοξικά αέρια. 

ΤΟΥΝΓΚΟΥΡΑΧΟΥΑ - ΕΚΟΥΑΔΟΡ Το ξύπνημά του ηφαιστείου Τουνγκουαράχουα σκόρπισε πανικό. Άμεσα, οι 700 κάτοικοι των τεσσάρων χωριών που βρίσκονται στα... πόδια του, ειδοποιήθηκαν να φύγουν το συντομότερο. Το ηφαίστειο βρίσκεται κοντά στην πρωτεύουσα του Εκουαδόρ, Κίτο. Στην τοπική διάλεκτο το Τουνγκουαράχουα σημαίνει "Λαιμός της Φωτιάς". Είναι ενεργό από το 1999 .

ΕΪΓΙΑΦΙΑΤΛΑΓΙΟΚΟΥΤΛ - ΙΣΛΑΝΔΙΑ Το Εϊγιαφιατλαγιοκούτλ Ισλανδικά:Eyjafjallajökull προφέρεται: [ˈɛɪjaˌfjatlaˌjœːkʏtl̥]) είναι ηφαίστειο της Ισλανδίας, στα νότια του νησιού, 125 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας της χώρας Ρέυκιαβικ. Με το ίδιο όνομα αναφέρεται και ο παγετώνας που καλύπτει τον ηφαιστειακό όγκο. Το όνομά του είναι σύνθετο μεταφραζόμενο στην ελληνική ως "νησιωτοπαγετωνοκορφή", (κορυφή νησιωτικού παγετώνα)

ΠΟΠΟΚΑΤΕΠΕΤΛ - ΜΕΞΙΚΟ Το ύψους 5.400 μέτρων Ποποκατεπέτλ βρίσκεται 60 χιλιόμετρα νοτιανατολικά της Πόλης του Μεξικού