Προσέγγιση στην αρχαία ιστορία της Ζακύνθου Προσέγγιση στην αρχαία ιστορία της Ζακύνθου. Α΄ τάξη Γενικού Λυκείου Κατασταρίου. 2013 - 2014

Ομάδες έρευνας : Οι Κινέζοι, Διονυσία Μπράτη, Αναστασία Μυλωνά, Παναγιώτης Μαρίνος, Αγγελική Παράσχη. Οι Ανώνυμοι, Στάθης Μπέτσης, Γκαβός Μιλτιάδης, Αντώνης Βούτος, Βαγγέλης Κιουλάνης, Θοδωρής Τζιούμπας. Ι4, Διονύσης Μαλλιάς, Αλέξανδρος Γκούσκος, Γιάννης Ντινόπουλος, Τσουκαλά Ευφροσύνη. Ιλουμινατοι, Άγγελος Λαγουνάρης, Μαρία Μαρίνου, Διονύσης Μουχαμετάι, Σπύρος Πέττας, Ανδρέας Γούναρης. Συντονιστής : Παπαγεώργης Ιωάννης – Ιωσήφ ΠΕ 01.

Όποιος δεν γνωρίζει ιστορία δεν γνωρίζει ποιος είναι. Όποιος δεν γνωρίζει ιστορία δεν γνωρίζει ποιος είναι. Όταν δεν μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος είμαστε καταδικασμένοι να τα επαναλάβουμε. Έρευνα με ερωτηματολόγια.

Το όνομα «Ζάκυνθος» είναι προελληνικό όπως πολλά τοπωνύμια που λήγουν σε –νθος, π.χ. Τύρινθα, Αράκυνθος. Ο Όμηρος χαρακτηρίζει την Ζάκυνθο ως Yλήεσσα, δηλαδή πλούσια σε δάση που ήταν πολύ σημαντικός πλούτος στην αρχαιότητα καθώς επέτρεπε την ναυπήγιση στόλου. Ο Ζάκυνθος, γιός του Δάρδανου βασιλιά της Τροίας και της βασιλοπούλας Βάτειας, είναι ο πρώτος που κατοίκισε στη Ζάκυνθο κατά την μυθολογία και αυτός που έδωσε το όνομα του στο νησί. Κατά τον Θουκυδίδη οι συνοδοί του Ζάκυνθου ήταν Αχαιοί από την πόλη Ψωφίδα.

Η Ζάκυνθος έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική Η Ζάκυνθος έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική. Στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού συναντάμε πέντε θέσεις που κατανέμονται ως εξής : 1. Οικισμοί : δύο (Καλόγερος, Καταστάρι) 2.Νεκροταφεία : δύο (Κερί, Καμπί) 3.Οικισμός και τάφος (Αλικανάς).

Το νεκροταφείο του Καμπιού, από τα ελάχιστα ευρήματα της Ζακύνθου που αναφέρονται στην Μυκηναϊκή εποχή είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη για τη ζωή στην προϊστορική Ζάκυνθο. Το νεκροταφείο αποτελούνταν από14 τάφους που περιείχαν πήλινα αγγεία και τεμάχια ορειχάλκινων όπλων. Όλοι οι τάφοι παρουσιάζουν την ίδια μορφή είναι στενόμακροι, τετράπλευροι, λακκοειδείς, λαξευτοί στο ασβεστολιθικό πέτρωμα του λόφου. Η κάλυψη των τάφων γίνεται με ανώμαλους επιμήκεις λίθους που στηρίζονται σ' ένα σκαλάκι που έχει λαξευθεί στο χείλος των λάκκων..

Στην Κοινότητα του Καλαμακίου και στην τοποθεσία  «Ελληνικά», στο Ανατολικό μέρος του Κόλπου Λαγανά, υπάρχουν  Μυκηναϊκοί τάφοι.  Οι τάφοι της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου διαπιστώνονται στον κόλπο του Λαγανά, αφού η θέση αυτή ήταν η πρώτη που συναντούσαν όσοι ταξίδευαν γύρω από την Πελοπόννησο, είτε έρχονταν από την Κρήτη, είτε από το Αιγαίο. Τέλος, ο Θολωτός Μυκηναϊκός Τάφος, βορειοανατολικά του Κεριού, στο Παλιό Κερί, είναι κτιστός θαλαμωτός τάφος με τυπολογική ιδιαιτερότητα το μονόλιθο ανώφλι και τη δικλινή στέγη.

Από την αξιολόγηση των ευρημάτων προκύπτει ότι η Ζάκυνθος κατοικήθηκε από Αρκάδες αποίκους σ’ όλη την Ύστερη Εποχή του Χαλκού .

Σύμφωνα με τις πηγές η Ζάκυνθος δεν ήταν αυτόνομη, αλλά ανήκε στο βασίλειο της Ιθάκης, του μυθικού Οδυσσέα.

Η γεωγραφική θέση, το εύφορο έδαφος και οι πηγές πίσσας του νησιού έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην οικονομική του ανάπτυξη με αποτέλεσμα τον 6ο αιώνα π.Χ. να κοπεί αργυρό νόμισμα που απεικόνιζε το τρίποδα, ιερό σύμβολο του Απόλλωνα το οποίο διαδέχθηκε η λύρα τον 5ο αιώνα π.Χ. Κατά τη διάρκεια του Περσικού πολέμου η Ζάκυνθος παρέμεινε ουδέτερη, αλλά στην μάχη των Πλαταιών έλαβε μέρος κατά των Περσών, που τους έστειλαν πίσω στην Ασία. Για επτά περίπου αιώνες το νησί δημιούργησε ελεύθερο δημοκρατικό βίο. Το 455 π.Χ. η Ζάκυνθος ενώθηκε με τη συμμαχία των Αθηναίων και μετά τη συντριβή της Αθήνας βρέθηκε υπό την κατοχή των Λακεδαιμονίων με αποτέλεσμα την αλλαγή του δημοκρατικού πολιτεύματος σε ολιγαρχικό. Κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εντάσσεται στη ρωμαϊκή επαρχία της Αχαΐας.

Η αποικία της Ζακύνθου στην Ισπανία. Η αποικία αυτή ήταν η Ζακάνθα. Η πόλη αυτή ονομάζεται σήμερα Σαγούντο. Το 2013 η δημοτική αρχή του Σαγούντου δίνει το όνομα Ζάκυνθος σε κεντρική οδό της πόλεως.

Κατάκτηση από τη Ρώμη. O 2os αιώνας π.Χ. βρίσκει τη Ζάκυνθο υπό Ρωμαϊκή κατοχή. Με την άφιξη του ναυάρχου Φούλβιου, το 150 π.Χ. υποτάσσεται η Ζάκυνθος στους Ρωμαίους και κυβερνιέται σύμφωνα με τους νόμους της Ρώμης. Αρχικά διοικείται από Ρωμαίο κυβερνήτη σύμφωνα με το Ρωμαϊκό δίκαιο, αργότερα όμως οι Ζακυνθινοί αποκτούν κάποιας μορφής αυτονομία με την υποχρέωση να πληρώνουν ετήσιο φόρο στη Ρώμη και να παρέχουν ένα συγκεκριμένο αριθμό ανδρών για τις Ρωμαϊκές λεγεώνες. 

Αναφορά για την ύπαρξη του τάφου του Ρωμαίου ποιητή Κικέρωνα στη Ζάκυνθο. Το Δεκέμβριο του 1544, στη Βενετική νήσο Ζάκυνθο, ο μοναχός Angelus Apulus (Άγγελος από την Απουλία), κατά τη διάρκεια της θεμελιώσεως ενός μοναστηριού δίπλα στην καθολική εκκλησία της Santa Maria delle Grazie (Παναγία των Χαρίτων), είχε ανακαλύψει ένα αρχαίο τάφο , οποίος είχε την επιγραφή ‘Μ. Τύλλιε Κικέρωνα χαίρε. Και συ Τερτία Αντωνία’. Μέσα στο μνήμα βρέθηκαν μερικά οστά και δύο αγγεία από γυαλί,Το μεγαλύτερο περιείχε σκόνη και περιμετρικά υπήρχε η φράση AVE MAR. TVL. (Χαίρε Μάρ. Τύλ.) Υποτέθηκε ότι αποτελούσε τεφροδόχο και ότι η σκόνη που περιείχε ήταν οι στάχτες του νεκρού. Το μικρότερο περιείχε μια ποσότητα άχρωμου υγρού και έμοιαζε με δακρυδόχο. Όπως είναι φυσικό ο τάφος συνδέθηκε άμεσα με τον μεγάλο Ρωμαίο φιλόσοφο, πολιτικό και ρήτορα Μάρκο Τύλλιο Κικέρωνα (Marcus Tullius Cicero) αφού η συνωνυμία ήταν απόλυτη.

Χριστιανική περίοδος Η παράδοση λέει πως μετά την σταύρωση του Χριστού, η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία του Κλωπά ενώ πηγαίνανε στην Ρώμη για να καταγγείλουνε στον Καίσαρα την άδικη απόφαση του Πιλάτου, πιάσανε στο Βρώμη έναν ασφαλισμένο όρμο στα βορειοδυτικά της Ζακύνθου. Από εκεί ανεβήκανε στο χωριό που απέχει μια ώρα από την θάλασσα και κηρύξανε τον Χριστιανισμό

Η Μαρία η Μαγδαλινή προχώρησε στο εσωτερικό του νησιού και κήρυξε πρώτη το Ευαγγέλιο (φιλολογικά, ανάλεκτα Νικ. Κατραμή, Σελ 24 Εκκλ. Ιστορία Διον. Κυριακού, Α’ Τόμος Σελ 96). Όπως εδώ στην χώρα αντικαταστήσανε τον αρχαίο ναό του Ποσειδώνα με την εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Μώλου. Έτσι και στο χωριό η εκκλησία επήρε το όνομα των δύο Μαριών και το χωριό ονομάστηκε Μαριές.

36-40 μ.Χ. Είσοδος Εθνικών στη Χριστιανική πίστη Χρονολογικός πίνακας. Γενικές πληροφορίες – χρονολόγιο - δράση Χριστού. 4 π.Χ. Γέννηση Ιησού Χριστού 27 μ.Χ. Δημόσιο κήρυγμα Ιησού Χριστού 30 μ.Χ. Σταύρωση, ανάσταση και ανάληψη Χριστού Ενδεχόμενη χρονική περίοδος διάδοσης χριστιανισμού στη Ζάκυνθο. 34 μ.Χ. Μαρτύριο Στεφάνου, διωγμός στους Χριστιανούς της Ιουδαίας 35 μ.Χ. Πολλαπλασιασμός Χριστιανών σε Ιουδαία και Σαμάρια 36-40 μ.Χ. Είσοδος Εθνικών στη Χριστιανική πίστη

Διάδοση της χριστιανικής πίστης. Διωγμοί. Οι χριστιανοί έβρισκαν καταφύγια μέσα σε κατακόμβες, λόγο των διωγμών. Στις κατακόμβες αυτές συγκεντρώνονταν προς τιμήν ενός η περισσότερων μαρτύρων και τελούσαν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Δίχως να υπάρχουν σαφείς μαρτυρίες, είναι πιθανό να υπήρχαν στη Ζάκυνθο κάποια (μικρά) υπόγεια ταφικά μνημεία (κατακόμβες), στις οποίες θα κατέφευγαν για την προστασία από τις διώξεις των Ρωμαίων.

Την περίοδο των διωγμών, και μέχρι την εφαρμογή του διατάγματος της ανεξιθρησκίας Οι συγκεντρώσεις της πρώτης εκκλησίας γινόταν, κατά κύριο λόγο, στα σπίτια εύπορων χριστιανών (Κατ’ οίκον εκκλησίες)

Ενδεικτική βιβλιογραφία : Ενδεικτική βιβλιογραφία : Λεωνίδα Ζώη, Λεξικό Ιστορικό και Λαογραφικό της Ζακύξου. Λεωνίδα Ζώη, Ιστορία της Ζακύνθου, 2005. Αντώνης Ανδρεώλας, Ιστορία της αρχαίας Ζακύνθου. Νικόλαος Κατραμής, Εκκλησιαστική Ιστορία. Internet, Wikipedia