ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Μορφές διδασκαλίας Δέγγλερη Σοφία

Περιεχόμενα Ορισμός Διάλεξη Ερωτηματική – Διαλογική Εποπτικά μέσα Ομαδοσυνεργατική

Ορισμός Τεχνικές και τρόποι ώστε το διδακτικό αντικείμενο να γίνει προσπελάσιμο και απόλυτα κατανοητό από τους μαθητές Ειδικότερη γραμμή

Περιεχόμενα Ορισμός Διάλεξη Ερωτηματική – Διαλογική Εποπτικά μέσα

Διάλεξη Μονολογική μορφή διδασκαλίας Παραδοσιακή μορφή Ο δάσκαλος πομπός των πληροφοριών Οι μαθητές δέκτες πληροφοριών Ανήκει στη δασκαλοκεντρική μέθοδο Πλεόν αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη

Διάλεξη Περιπτώσεις χρήσης Σύντομη εισαγωγή σε ένα θέμα Σύντομη ανακεφαλαίωση ενότητας Εξιστόρηση προσωπικού βιώματος Περιγραφή μιας ιστορίας Δύσκολα αντιληπτοί ορισμοί και έννοιες Παροχή πληροφοριών όταν δε γίνεται με άλλο τρόπο Μετάδοση πληροφοριών που δεν απαιτείται να μείνουν στη μνήμη των μαθητών Έλλειψη διδακτικού χρόνου

Διάλεξη Περιγραφική διάλεξη Απεικόνιση αντικειμένου ή κατάστασης με τον λόγο Περιγραφή ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών του διδακτικού αντικειμένου Δημιουργία σαφούς εικόνας Περιπτώσεις εφαρμογής Φυσική, γεωγραφία, τεχνολογία Φαινόμενα και πρόσωπα

Διάλεξη Περιγραφική διάλεξη Αποτελεσματική χρήση Ακρίβεια και λιτότητα προφορικού λόγου Σκέψη μαθητών ικανότητα ακριβούς παρατήρησης, διαχωρισμού σημαντικών στοιχείων από λεπτομέρειες Περιγραφή άγνωστου αντικειμένου βάσει ενός γνωστού Σύγκριση - Σύνδεση πρότερης γνώσης με νέα Η περιγραφή να συνοδεύεται από Εικόνες και διαγράμματα Καλύτερη αφομοίωση

Διάλεξη Αφηγηματική διάλεξη Εξιστόρηση γεγονότων που εμφανίζονται διαδοχικά Παρελθοντικά πραγματικά ή επινοημένα γεγονότα Μετάδοση νέας γνώσης Περιπτώσης εφαρμογής Μεγάλος αριθμός μαθητών Ιστορία, Θρησκευτικά, Μαθηματικά Αλληλουχία γεγονότων

Διάλεξη Αφηγηματική διάλεξη Αποτελεσματική χρήση Οι μαθητές να αισθάνοναται άνετα με τον δάσκαλο Μετάδοση συγκίνησης στους μαθητές για το διδακτικό αντικείμενο Διαμόρφωση αφήγησης βάσει της ηλικίας των μαθητών Κατανοητή από όλους τους μαθητές Σύντομη και εμπεριστατωμένη εισαγωγή Εντυπωσιακό θέμα – προσέλκυση ενδιαφέροντος Λογική ακολουθία στην αφήγηση Περιεκτική ανακεφαλαίωση

Διάλεξη Αφηγηματική διάλεξη Αποτελεσματική χρήση Κατάλληλη ένταση φωνής Να ακούγεται καθαρά Κατάλληλος τόνος φωνής Έμφαση στα σημαντικά σημεία Προσαρμογή χρώματος φωνής και παύσεων Συγκινήσεις

Διάλεξη Περιγραφική και αφηγηματική διάλεξη Βρίσκονται πολύ κοντά Δυσδιάκριτα όρια Συνήθως Η περιγραφή υπάρχει στην αφήγηση Η αφήγηση υπάρχει στην περιγραφή

Διάλεξη Διάλεξη με επίδειξη Χρήση παραδείγματος με εποπτικό μέσο Οπτική παρουσίαση διδακτικού αντικειμένου Σύνδεση λεγόμενων με πραγματικές εικόνες Έντονες γνωστικές εικόνες στο μυάλό Περιπτώσης εφαρμογής Ανεξαρτήτως μαθήματος και θεματολογίας Αποτελεσματική χρήση Καλή προετοιμασία και δεξιοτεχνία εκπαιδευτικού Οι μαθητές τον μιμούνται για να κατανοήσουν την προσφερόμενη πληροφορία

Περιεχόμενα Ορισμός Διάλεξη Ερωτηματική – Διαλογική Εποπτικά μέσα

Ερωτηματική - Διαλογική Πραγματοποιείται μέσω διαλόγου Ονομάζεται και μορφή ερωταποκρίσεων Αρχίζει με προβληματισμούς – ερωτήσεις που θέτει ο εκπαιδευτικός Λύνονται – απαντώνται από τους μαθητές (απόκριση)

Ερωτηματική - Διαλογική Πλεονεκτήματα Πιο ενδιαφέρον μάθημα Άμεση ανατροφοδότηση στους μαθητές Πρόοδος μαθήματος βάσει ρυθμού μαθητών Εφαρμογή πρότερων γνώσεων Ανάπτυξη λεξιλογίου και εκφράσεων Προσωπική επαφή εκπαιδευτικού με μαθητές Εντοπισμός δυσκολιών Μειονεκτήματα Κάποιες φορές είναι χρονοβόρα Δεν είναι εύκολη τεχνική για όλους τους εκπαιδευτικούς

Ερωτηματική - Διαλογική Κατευθυνόμενος διάλογος Προετοιμασία μιας σειράς ερωτήσεων από τον εκπαιδευτικό Απόσπαση ή εκμαίευση γνώσεων από μαθητές Αποτελεσματική χρήση Σχολαστική προετοιμασία Πολλές γνώσεις Ευελιξία εκπαιδευτικού Μπορεί ο διάλογος να ξεφύγει από τον σχεδιασμό Επανακατεύθυνση ερωτήσεων Σε κάποιες περιτώσεις πρέπει να ακολουθούνται τα προσχεδιασμένα βήματα Διάλογος εντός διδακτικού αντικειμένου

Ερωτηματική - Διαλογική Κατευθυνόμενος διάλογος Πλεονεκτήματα Παύει η απλή μετάδοση πληροφοριών Ο εκπαιδευτικός γίνεται βοηθός και συνερευνητής στη γνώση Συμμετοχή μαθητή Μαθαίνει με τις δικές του γνώσεις Αποκάλυψη γνώσης Αίσθημα ικανοποίησης Οικοδόμηση διδασκαλίας πάνω στην εμπειρία του μαθητή Ανάπτυξη καλών διαπροσωπικών σχέσεων

Ερωτηματική - Διαλογική Κατευθυνόμενος διάλογος Μειονεκτήματα Το υπό συζήτηση θέμα τίθεται από τον δάσκαλο Δεν απεύθύνεται σε όλους τους μαθητές Η προσπάθεια παρακολούθησης της αλληλουχίας των σκέψεων είναι κουραστική Απαιτείται άμεση απάντηση Δεν υπάρχουν περιθώρια για ευρύτερο προβληματισμό

Ερωτηματική - Διαλογική Κατευθυνόμενος διάλογος Συνήθης διάλογος Υποβολή ερωτήσεων εκπαιδευτικού Αποδοχή απαντήσεων μαθητών Πλεονεκτήματα Άμείωτο το ενδιαφέρον των μαθητών Έλεγχος κατανόησης κατά τη διάρκεια του μαθήματος Μειονεκτήματα Άμεση απάντηση μαθητών Δυσκολία στην οργάνωση της σκέψης για μια δομημένη απάντηση

Ερωτηματική - Διαλογική Κατευθυνόμενος διάλογος Αναπαριστών διάλογος Πριν τη νέα διδακτική ενότητα Έλεγχος κατανόησης της προηγούμενης ύλης Ο εκπαιδευτικός ελέγχει αν μπορεί να περάσει στη νέα διδακτική ενότητα Στο τέλος της διδακτικής ενότητας Έλεγχος κατανόησης της καινούριας ύλης

Ερωτηματική - Διαλογική Κατευθυνόμενος διάλογος Εξελικτικός διάλογος Πριν την επεξεργασία κάθε υποενότητας της διδακτικής ενότητας Έλεγχος κατανόησης της προηγούμενης ύλης Πλεονεκτήματα Σύνδεση γνώσεων Μειονεκτήματα Ήδη καθορισμένες ερωτήσεις εκπαιδευτικού Οριοθετείται ο αυθορμητισμός των παιδιών Ο μαθητής δεν αυτενεργεί ουσιαστικά

Ερωτηματική - Διαλογική Ελεύθερος διάλογος Ανάπτυξη θέματος με ελεύθερη συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικού Ερωτήματα – προβληματισμοί που θέτουν οι μαθητές Περιπτώσεις χρήσης Απόψεις και εμπειρίες των μαθητών Απαραίτητες στον εκπαιδευτικό Χρήσιμες στους συμμαθητές Το θέμα περιέχει αξίες, στάσεις, συναισθήματα Άσκηση μαθητών στη διαμόρφωση και αξιολόγηση απόψεων Όχι σε μαθήματα με αντικειμενικά δεδομένα

Ερωτηματική - Διαλογική Ελεύθερος διάλογος Πλεονεκτήματα Απαλλαγή από δογματισμούς Δημοκρατικός σκέψης και ενέργειας Συνεργασία και υπευθυνότητα Σύνθεση και αναπροσαρμογή γνώσεων Απόκτηση καινούριων γνώσεων Δημιουργία νέων ιδεών Μειονεκτήματα Χρονοβόρος Δυσάρεστη ατμόσφαιρα όταν δεν γεφυρώνονται οι αντιθέσεις Πιθανότητα να ξεφύγει ο διάλογος από τα κύρια σημεία του θέματος

Ερωτηματική - Διαλογική Μεικτός διάλογος Σύνθεση ελεύθερου και κατευθυνόμενου Ελέθερος διάλογος με βασικές αρχές κατευθυνόμενου 5 στάδια 1. Αφόρμηση Ερώτηση δασκάλου για ενεργοποίηση νοητικών λειτουργιών και ανάκληση προγενέστερης γνώσης 2. Διατύπωση και καταγραφή ερωτήσεων Από τους μαθητές Μόνο αυτές που σχετίζονται με το αρχικό ερώτημα

Ερωτηματική - Διαλογική Μεικτός διάλογος 5 στάδια 3. Ομαδοποίηση και κατάταξη διατυπωμένων ερωτήσεων Από τους μαθητές με τη βοήθεια του δασκάλου Από τις πιο απλές στις πιο σύνθετες 4. Απάντηση ερωτήσεων Από τους μαθητές με τη σειρά που έχουν καταγραφεί Διασφάλιση συμμετοχής όλων από τον εκπαιδευτικό Παρεμβαίνει για την ομαλή πορεία της διδασκαλίας Πλήρεις απαντήσεις καταγράφονται από τους μαθητές

Ερωτηματική - Διαλογική Μεικτός διάλογος 5 στάδια 5. Συνθετική απόδοση απαντήσεων και αξιολόγηση αποκτηθείσας γνώσης Οι μαθητές επαναλαμβάνουν συνοπτικά τις διατυπωμένες πληροφορίες Αξιολογούν την αποκτηθείσα γνώση

Ερωτηματική - Διαλογική «Καλή» διδακτική ερώτηση (Ματσαγγούρας, 1999, σ. 293) 1. Διατύπωση σε απλή γλώσσα 2. Σαφή εστίαση 3. Να αρχίζει με ερωτηματικές λέξεις Ποιός, πόσο, πώς, τι, κτλ 4. Σύντομη Χωρίς να επιδέχεται μονολεκτικές απαντήσεις 5. Πρώτα υποβολή σε όλη την τάξη – Μετά καθορισμός του ποιος θα απαντήσει Καλεί πρώτα τον μαθητή και μετά υποβάλει την ερώτηση μόνο όταν θέλει να επαναφέρει απρόσεχτο μαθητή

Ερωτηματική - Διαλογική «Καλή» διδακτική ερώτηση (Ματσαγγούρας, 1999, σ. 293) 6. Όλων των επιπέδων ερωτήσεις 7. Ισόποση κατανομή σε όλους τους μαθητές 8. Χρόνος 3-5’’ (wait time) στους μαθητές μετά την ερώτηση Αύξηση μαθητικής συμμετοχής Επιμήκυνση απαντήσεων Βελτίωση επιπέδου απαντήσεων

Ερωτηματική - Διαλογική «Καλή» διδακτική ερώτηση (Ματσαγγούρας, 1999, σ. 293) Προσοχή στις απαντήσεις Άμεση ανατροφοδότηση Ατελείς απαντήσεις Συμπληρωματικές ερωτήσεις Έδειξη προσοχής εκπαιδευτικού Ολοκλήρωση, στήριξη, εμβάθυνση αρχικών απαντήσεων

Περιεχόμενα Ορισμός Διάλεξη Ερωτηματική – Διαλογική Εποπτικά μέσα

Εποπτικά μέσα Όργανα, συσκευές, πράγματα που ενεργοποιούν τα οπτικοακουστικά κανάλια του ανθρώπου και μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας Αντικείμενα Εικόνες Ηχογραφήσεις Ταινίες Διαδραστικά περιβάλλοντα

Εποπτικά μέσα Η χρήση τους υποδυκνείεται πλέον από τα Αναλυτικά Προγράμματα Είδη εποπτικών μέσων Στατικά Δυναμικά

Εποπτικά μέσα Κριτήρια επιλογής Εναρμόνιση με το διδακτικό αντικείμενο Έμφαση στα σημαντικά σημεία του μαθήματος Απλότητα Συμμετοχή περισσότερων της μίας αισθήσεων Υπόθεση διπλού καναλιού (Dual channel assumption)

Εποπτικά μέσα Σωστή χρήση Ως βοηθητικά μεσα Χρήση με μέτρο Αποφυγή αποπρασανατολισμού μαθητή Χρήση με μέτρο Αποφυγή εθισμού του μαθητή στο αισθητό Αποφυγή εγκλωβισμού των αναπτυξιακών πνευματικών τάσεων

Εποπτικά μέσα Παιδαγωγική αξία Διεγείρουν το ενδιαφέρον του μαθητή Κάνουν πιο χειροπιαστά τα θεωρητικά διδακτικά αντικείμενα Δημιουργούν αναπαραστάσεις Συμβάλλουν στην κατανόηση Εκσυγχρονίζουν τη διδασκαλία Αναπτύσσουν την καλαισθητική τάση