Μπάκου Αλεξάνδρα Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Ηραακλείου Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση μαθήματος σύμφωνα με την ανακαλυπτική/διερευνητική μέθοδο Μπάκου Αλεξάνδρα Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Ηραακλείου

Η διδασκαλία Η διδασκαλία είναι ενέργειες/διαδικασίες που κάνει ο δάσκαλος, με βάση, τους μαθητές, σε πλαίσιο δημιουργικής διδασκαλίας και δυναμικής αλληλεπίδρασης με σκοπό την οικοδόμηση της γνώσης (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις), τη μάθηση και αξιοποίηση/εφαρμογή της από τους μαθητές ώστε να αναπτυχθούν πολύπλευρα, να ζουν υπεύθυνα, δημιουργικά και κριτικά και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ζωής.

Παράγοντες που καθορίζουν την επιτυχία μιας διδασκαλίας Το αναλυτικό πρόγραμμα Ο διδακτικός χώρος Ο διδακτικός χρόνος Τα διδακτικά μέσα-υλικά Ο δάσκαλος Το μαθησιακό περιβάλλον Ο μαθητής Η μέθοδος διδασκαλίας Το σχολικό εγχειρίδιο

Ο δάσκαλος Κριτήρια ποιότητας δασκάλου: Επιστημονική κατάρτιση Παιδαγωγική – Διδακτική κατάρτιση Επαγγελματική δραστηριότητα

Ο δεκάλογος του αποτελεσματικού δασκάλου Κατέχει το γνωστικό αντικείμενο Κατέχει την τέχνη του διδάσκειν Διαφοροποιεί τη διδασκαλία Αξιοποιεί το διδακτικό χρόνο Διδάσκει με ποικίλους τρόπους ( ενεργητική συμμετοχή, συνεργασία, ανακαλυπτική μέθοδο) Παρέχει συχνή ανατροφοδότηση και ενίσχυση της μάθησης Βοηθά τους μαθητές να συνδέουν τις νέες γνώσεις με τις υπάρχουσες γνωστικές δομές και δίνει πολλές εφαρμογές Θέτει συχνά ερωτήσεις Εμψυχώνει όλους τους μαθητές Αναστοχάζεται πάνω στη διδασκαλία του

Το παραδοσιακό σχολείο Το παραδοσιακό σχολείο εφαρμόζει δασκαλοκεντρικές μορφές διδασκαλίας και προκρούστειες τακτικές, εστιασμένες στον ανύπαρκτο μέσο μαθητή Ένας μεγάλος αριθμός μαθητών δεν μπορεί να μάθει πολλά από αυτά που διδάσκονται στο σχολείο, ενώ η πλειονότητα αυτών που οι δάσκαλοι ονομάζουν <<προβληματικούς>> μαθητές, είναι παιδιά χωρίς νοητικά-μαθησιακά προβλήματα.

Σχεδιασμός μιας διδασκαλίας Σχεδιασμός μιας διδασκαλίας Ο δάσκαλος πρέπει να γνωρίζει: 1. Με ποιους μαθητές θα γίνει η διδασκαλία; 2. Γιατί, -για ποιο σκοπό θα γίνει η διδασκαλία; 3. Με ποιο περιεχόμενο θα γίνει η διδασκαλία; 4. Πώς, -με ποιο τρόπο θα γίνει η διδασκαλία; 5. Ποια μέσα και υλικά θα χρησιμοποιηθούν στη διδασκαλία; 6. Πώς θα γίνει ο έλεγχος του αποτελέσματος της διδασκαλίας;

Με ποιους μαθητές θα κάνω τη διδασκαλία; Την εικόνα των μαθητών μιας τάξης, την καθορίζουν τα επόμενα χαρακτηριστικά καθενός μαθητή : Δυνατότητες-επίπεδο νοητικής ανάπτυξης Μαθησιακή ετοιμότητα (γνώσεις, δεξιότητες, εμπειρίες, ιδέες, αντιλήψεις) Ανάγκες-Ενδιαφέροντα-Συνήθειες Κίνητρα, στόχοι και προσδοκίες Τρόπος μάθησης-Μαθησιακό στυλ-Τύποι νοημοσύνης-Κλίσεις Ρυθμός μάθησης Στάση απέναντι στη μάθηση

Γιατί θα διδάξω; (σκοποί και στόχοι διδασκαλίας) Γενικοί σκοποί εκπαίδευσης Οι στόχοι βοηθούν τους μαθητές να κατευθύνουν τη μαθησιακή τους προσπάθεια, αφού γνωρίζουν τι θέλουν να πετύχουν, χωρίς να πελαγοδρομούν και να χάνουν χρόνο, τόσο κατά τη διάρκεια του μαθήματος, όσο και κατά τη μελέτη τους στο σπίτι.

Κριτήρια επιλογής στόχων Οι στόχοι πρέπει να είναι: Συμβατοί με τους σκοπούς του μαθήματος και να καλύπτουν τα περισσότερα είδη μάθησης (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις). Συγκεκριμένοι Μετρήσιμοι-αξιολογήσιμοι Επιτεύξιμοι-εφικτοί Είναι σημαντικοί για τη ζωή του μαθητή-πολίτη Είναι χρονικά πραγματοποιήσιμοι

Τι θα διδάξω; Ο δάσκαλος θα πρέπει να γνωρίζει καλά τη διδακτέα ύλη και να είναι ικανός να την εμπλουτίσει, να τη μεταφράσει, να την αναδομήσει-αναπλαισιώσει, να τη συνδέσει με άλλα μαθήματα (διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση) και με τον πραγματικό κόσμο, να τη μετατρέψει σε διδάξιμη γνώση και να την κάνει πιο κατανοητή και ενδιαφέρουσα στους μαθητές

Η ποσότητα της ύλης πρέπει να αφήνει περιθώρια: Α) στο δάσκαλο: για να αλληλεπιδράσει δημιουργικά με τους μαθητές του, βοηθώντας-καθοδηγώντας τους: Στην κατασκευή της νέας γνώσης. Στην κατανόηση, εμπέδωση και εφαρμογή των εννοιών Β) στους μαθητές: Να ασχοληθούν ενεργά, διεξοδικά και σε βάθος με κάποιο θέμα Να κάνουν παρατηρήσεις, να διαχειριστούν πληροφορίες, να συγκρίνουν, να διακρίνουν, να διατυπώσουν υποθέσεις, να κάνουν προβλέψεις, να διερευνήσουν, να δώσουν ερμηνείες, να βγάλουν συμπεράσματα, να επιλύσουν προβλήματα και να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις. Να συνεργαστούν Να στοχαστούν Να μάθουν

Κριτήρια επιλογής των περιεχομένων διδασκαλίας Είναι συμβατά με τους σκοπούς-στόχους του μαθήματος Αντιστοιχούν σε σύγχρονα επιστημονικά, τεχνολογικά και κοινωνικο-πολιτιστικά δεδομένα Αντιστοιχούν στο επίπεδο νοητικής ανάπτυξης – δυνατότητες, εμπειρίες και προηγούμενες γνώσεις των μαθητών Είναι σημαντικά για τη ζωή του μαθητή-πολίτη Είναι χρονικά πραγματοποιήσιμα

Πώς θα διδάξω; (Μέθοδοι-μορφές) Η μέθοδος διδασκαλίας είναι καθορισμένο σύστημα διδακτικών ενεργειών/δραστηριοτήτων, ορισμένης ακολουθίας, που εφαρμόζουν οι δάσκαλοι, προκειμένου να επιτευχθούν αποτελεσματικότερα-ευκολότερα οι σκοποί-στόχοι της διδασκαλίας. π.χ. Διερευνητική/ανακαλυπτική, Project, διαθεματική Η μορφή διδασκαλίας είναι ο τρόπος επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ δασκάλου-μαθητών ή /και μαθητών μεταξύ τους, κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας π.χ. Επικοινωνία :Μονολογική, Διαλογική Συνεργασία : Μετωπική, Ομαδοσυνεργατική, Εξατομικευμένη

Διερευνητική/ανακαλυπτική μέθοδοs Διαδικασία – Στάδια: 1ο) Καθορισμός του προβλήματος 2ο) Διατύπωση υπόθεσης 3ο) Συλλογή-Οργάνωση σχετικών στοιχείων 4ο) Έλεγχος της υπόθεσης (Θεωρητικά – Πειραματικά) 5ο) Εξαγωγή συμπερασμάτων - Γενίκευση

Διερευνητική/ανακαλυπτική μέθοδος Έχει καλύτερα αποτελέσματα επειδή: Συμμετέχουν οι μαθητές στη διδακτική διαδικασία ενεργά, συνειδητά και αυτόβουλα Προσανατολίζεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών Χρησιμοποιούνται εποπτικά υλικά και μέσα Διασυνδέονται τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα (ολιστική προσέγγιση της γνώσης) Συνεργάζονται οι μαθητές Βιώνεται η γνώση από το μαθητή Ασχολούνται οι μαθητές με τα <<πράγματα>>, ενεργούν-δρουν (μάθηση μέσω δράσης/learning by doing) Ό,τι μπορεί να προκύψει από το μαθητή (να πει ή να κάνει), δεν το δίνει έτοιμο ο δάσκαλος

Ποια υλικά και μέσα θα χρησιμοποιήσω κατά τη διδασκαλία; Υλικά:Δημιουργούν εποπτεία κατά τη διδασκαλία Π.χ. πραγματικά αντικείμενα, μοντέλα/προσομοιώματα, όργανα, συσκευές, εργαλεία, είδη καθημερινής χρήσης, απεικονίσεις (χάρτες, πίνακες, σχέδια, φωτογραφίες, βιβλία, εικόνες, σκίτσα, διαγράμματα, βίντεο κ.ά.) Μέσα διδασκαλίας: συσκευές που μεταφέρουν /προβάλλουν πληροφορίες-γνώσεις κατά τη διδασκαλία. Π.χ. Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)-Ηλεκτρονικοί υπολογιστές-Πολυμέσα, Διαδραστικός πίνακας

Κριτήρια επιλογής μέσων και υλικών διδασκαλίας Κριτήρια επιλογής μέσων και υλικών διδασκαλίας Η επιλογή των μέσων και υλικών διδασκαλίας καθορίζεται από: Τους σκοπούς-στόχους της διδασκαλίας Το περιεχόμενο της διδασκαλίας Τη διδακτική μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί Το διαθέσιμο διδακτικό χρόνο Τους μαθητές ( π.χ. εμπειρίες, ανάγκες, ενδιαφέροντα, τρόποι που μαθαίνουν, αριθμός ανά τάξη) Την αίθουσα διδασκαλίας

Πώς θα αξιολογήσω τη διδασκαλία και τους μαθητές; Είδη αξιολόγησης: Διαγνωστική Πραγματοποιείται στην αρχή κάποιας μαθησιακής διαδικασίας Έχει σκοπό να ανιχνεύσει γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις, δυνατότητες, εμπειρίες, κλίσεις, αντιλήψεις, παρανοήσεις, εναλλακτικές ιδέες των μαθητών για να σχεδιαστεί κατάλληλα η διδακτική διαδικασία. Διαμορφωτική Πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια κάποιας μαθησιακής διαδικασίας. Έχει σκοπό το σταδιακό έλεγχο του μαθησιακού αποτελέσματος της διδασκαλίας και την εξακρίβωση των παραμέτρων που παρεμποδίζουν την επίτευξη των στόχων από τους μαθητές. Συνολική ή αθροιστική Πραγματοποιείται στο τέλος μιας ενότητας ή στο τέλος μεγάλων χρονικών περιόδων. Έχει σκοπό τη συνολική αποτίμηση του μαθησιακού αποτελέσματος της διδασκαλίας

Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης Αυθεντική : αξιολογείται η ικανότητα του μαθητή να εφαρμόζει γνώσεις και δεξιότητες σε καταστάσεις προβλήματα του πραγματικού κόσμου. Περιγραφική: ο μαθητής αξιολογείται με αναλυτική περιγραφή ενός συνόλου χαρακτηριστικών του. Φάκελος εργασιών-επιδόσεων (portfolio) Αυτοαξιολόγηση Αλληλοαξιολόγηση

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.