ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΤΟ ΕrΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑtos ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΑΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007 ΕΑΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007

Κυριακή, 10 Ιουνίου 2007 Το Βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος (α’ μέρος)

Α. Η σειρά των γεγονότων και η σημασία της Πεντηκοστής

Το έργο του Αγίου Πνεύματος πριν από την Πεντηκοστή Κατά την Παλαιά Οικονομία, που διαρκεί ως την Πεντηκοστή, το Άγιο Πνεύμα εργαζόταν σε μικρότερο εύρος. Στην Νέα Οικονομία ο προφήτης Ιωήλ είχε προφητεύσει ότι το Άγιο Πνεύμα θα εκχεόταν σε όλο τον λαό του Θεού (Ιωήλ β’ 28-29). «Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος, το οποίον έμελλον να λαμβάνωσιν οι πιστεύοντες εις αυτόν· διότι δεν ήτο έτι δεδομένον Πνεύμα Άγιον, επειδή ο Ιησούς έτι δεν εδοξάσθη». Ιωάν. ζ’ 39

Ο Χριστός υποσχέθηκε την έλευση του Α.Πν. και ενεφύσησε Α.Πν. πριν από την Πεντηκοστή «το Πνεύμα της αληθείας, το οποίον ο κόσμος δεν δύναται να λάβη, διότι δεν βλέπει αυτό ουδέ γνωρίζει αυτό· σεις όμως γνωρίζετε αυτό, διότι μένει μεθ' υμών και εν υμίν θέλει είσθαι». Ιωάν. ιδ’ 17 «Και τούτο ειπών, ενεφύσησε και λέγει προς αυτούς· Λάβετε Πνεύμα Άγιον». Ιωάν. κ’ 22

Τι έγινε την Πεντηκοστή; «Διότι ο μεν Ιωάννης εβάπτισεν εν ύδατι, σεις όμως θέλετε βαπτισθή εν Πνεύματι Αγίω ουχί μετά πολλάς ταύτας ημέρας». Πράξεις α’ 5 «Και ότε ήλθεν η ημέρα της Πεντηκοστής, ήσαν άπαντες ομοθυμαδόν εν τω αυτώ τόπω. Και εξαίφνης έγεινεν ήχος εκ του ουρανού ως ανέμου βιαίως φερομένου, και εγέμισεν όλον τον οίκον όπου ήσαν καθήμενοι· και εφάνησαν εις αυτούς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ως πυρός, και εκάθησεν επί ένα έκαστον αυτών, και επλήσθησαν άπαντες Πνεύματος Αγίου, και ήρχισαν να λαλώσι ξένας γλώσσας, καθώς το Πνεύμα έδιδεν εις αυτούς να λαλώσιν». Πράξεις β’ 1-4

Παρόμοια γεγονότα ακολουθούν την Πεντηκοστή Η εκκλησία στην Ιερουσαλήμ πληρώνεται με Πνεύμα Άγιο (Πράξεις δ’ 31) Στη Σαμάρεια (Πρ. η’). Η επιστροφή του Παύλου (Πρ. θ’ 17) Ο Κορνήλιος και ο οίκος του (Πρ. ς ι’) Οι Εφέσιοι αδελφοί (Πρ. ιθ’)

Πλήρης Πνεύματος – Πληρούσθε εν Πνεύματι «πλήρης Πνεύματος» (Πράξεις ς’ 3, ια’ 24) «πλησθείς Πνεύματος» (Πράξεις δ’ 8, ιγ’ 9) «πληρούσθε Πνεύματι» (Εφεσίους ε’ 18).

Η δήλωση του Παύλου στην Α’ Κορινθίους ιβ’ 13 «διότι ημείς πάντες διά του ενός Πνεύματος εβαπτίσθημεν εις εν σώμα, είτε Ιουδαίοι είτε Έλληνες, είτε δούλοι είτε ελεύθεροι, και πάντες εις εν Πνεύμα εποτίσθημεν». Α’ Κορ. ιβ’ 13

Η δήλωση του Παύλου στην Εφεσίους α’ 13 «εις τον οποίον (Χριστόν) και πιστεύσαντες εσφραγίσθητε με το Πνεύμα το Άγιον της επαγγελίας …» Εφεσ. α’ 13

Ερωτήματα α. Ήταν οι απόστολοι αναγεννημένοι πριν από την Πεντηκοστή; –Αν όχι η Πεντηκοστή ταυτίζεται με την αναγέννησή τους. –Αν ναι, πρόκειται για μια άλλη εμπειρία πέρα από την αναγέννηση. β. Είχαν οι απόστολοι λάβει Άγιο Πνεύμα όταν ο Κύριος ενεφύσησε εις αυτούς πριν από την Πεντηκοστή; –Αν όχι, το Άγιο Πνεύμα ήρθε επάνω σε αυτούς πρώτη φορά την Πεντηκοστή. –Αν ναι, σημαίνει ότι την Πεντηκοστή έλαβε χώρα μια άλλη εμπειρία που διακρίνεται από την κατοίκηση του Αγίου Πνεύματος.

Ερωτήματα γ. Η εμπειρία των αποστόλων μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και για εμάς ή όχι, δεδομένου ότι ζούσαν στη μετάβαση από την Παλαιά στη Νέα Οικονομία, ενώ εμείς ζούμε ήδη στην Νέα; δ. Το γεγονός της Πεντηκοστής με τις λίγες επαναλήψεις του στις Πράξεις, είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο; –Αν ναι, σημαίνει ότι η Εκκλησία το έλαβε μια για πάντα συλλογικά. Είναι το ξεκίνημα της Νέας Οικονομίας. –Αν όχι, σημαίνει ότι η Πεντηκοστή είναι ένα πρότυπο προς επανάληψη στη ζωή των πιστών και των εκκλησιών όλων των αιώνων.

Ερωτήματα ε. Ποιο ήταν το αποτέλεσμά της στη ζωή των αποστόλων; Επέφερε αγιασμό, ήταν δύναμη προς μαρτυρία, συνδεόταν με χαρίσματα; στ. Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή είναι το ίδιο με το βάπτισμα στο σώμα του Χριστού διά του Πνεύματος που αναφέρει ο απ. Παύλος (Α’ Κορ. ιβ’ 13);

B. Απόψεις για το Βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος

Η συζήτηση Η συζήτηση γύρω από το Βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος μπορεί να συνοψιστεί στην απάντηση της ακόλουθης ερώτησης: Η χριστιανική ζωή χαρακτηρίζεται από ένα ή από δύο στάδια; (Αναγέννηση + κάτι ακόμη). Δηλαδή, βαπτίζονται όλοι οι χριστιανοί στο Πνεύμα, όταν εμπιστεύονται αρχικά στον Χριστό για τη σωτηρία τους και αναγεννώνται; Ή βαπτίζονται ορισμένοι μόνο με το Άγιο Πνεύμα σε κάποια μεταγενέστερη χρονική στιγμή μετά την αρχική τους μεταστροφή;

Η μυστηριακή άποψη (το βάπτισμα του Πνεύματος ως ΜΗ συνειδητή εμπειρία) Ορθόδοξη Εκκλησία: –Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος ταυτίζεται με το μυστήριο του Χρίσματος, που πραγματοποιείται ταυτόχρονα με το (νηπιακό) βάπτισμα εν ύδατι. Καθολική Εκκλησία: –Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος ταυτίζεται με το μυστήριο του Χρίσματος που γίνεται σε μεγαλύτερη ηλικία, περίπου 7 ετών (Confirmation).

Η μυστηριακή άποψη (το βάπτισμα του Πνεύματος ως συνειδητή εμπειρία) Όσοι στην Καθολική Εκκλησία θεωρούν το Βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος ως συνειδητή εμπειρία, θεωρούν ότι έχουν λάβει το Πνεύμα κατά το βάπτισμα/χρίσμα αλλά ενεργοποιείται κάποια στιγμή αργότερα στη ζωή τους. Στην Ορθόδοξη παράδοση γίνεται λόγος για τη λήψη του Πνεύματος ως την ύψιστη εμπειρία του χριστιανού – θέωση και θέαση του θείου φωτός. Ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος (γεν. 949) ταύτιζε το βάπτισμα του Πνεύματος με το «βάπτισμα των δακρύων», δηλ. τη μετάνοια.

Η κλασική ευαγγελική άποψη Η εμπειρία της Πεντηκοστής ήταν ένα ανεπανάληπτο γεγονός για την εκκλησία, όπως η Γέννηση, η Σταύρωση, η Ανάσταση. Το Βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος στην πραγματικότητα ταυτίζεται με την αναγέννηση και λαμβάνει χώρα σε κάθε πιστό ταυτόχρονα με την επιστροφή του στον Χριστό (D. Guthrie). Από εκεί και μετά γίνεται συνήθως λόγος για την καθημερινή πλήρωση του Αγίου Πνεύματος.

Διαφοροποιήσεις στην κλασική ευαγγελική άποψη Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος δεν αποτελεί συνειδητή εμπειρία: Συμβαίνει όταν πιστεύουμε στον Χριστό, χωρίς εμείς να το αντιληφθούμε (John Stott). Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος αποτελεί συνειδητή εμπειρία, συχνά συγκλονιστική, όταν πιστεύουμε στον Χριστό (D.G. Dunn).

Μια άλλη αναμορφωμένη άποψη (Reformed Sealers) Πουριτανοί του 17ου αι. (όπως οι Richard Sibbes, J. Preston, Thomas Goodwin, John Owen, J. Flavel, G. Whitefield) μίλησαν για το σφράγισμα του Πνεύματος (Εφεσ. α’ 13) ως μια δεύτερη εμπειρία μετά τη μεταστροφή στον Χριστό, που χαρίζει βεβαιότητα σωτηρίας, δύναμη για διακονία και την αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Αρχικά δεν συσχέτιζαν την εμπειρία αυτή με τον καρπό του Πνεύματος ή με τα χαρίσματα του Πνεύματος. Οι αρχικοί εκφραστές της άποψης αυτής πίστευαν ότι τα υπερφυσικά χαρίσματα είχαν παύσει. Σύγχρονος εκφραστής ο M. Lloyd Jones.

Η αγιαστική άποψη (Wesley) Ο Ουέσλεϋ και οι οπαδοί του κήρυξαν το δόγμα του ολοκληρωτικού αγιασμού, «τέλειας αγάπης» (J. Wesley, J. Fletcher, W. Booth, O. Chambers, Nazarenes). Ο Ουέσλεϋ δίδαξε ότι υπάρχει ένα δεύτερο έργο χάριτος στον άνθρωπο, διαφορετικό από την αναγέννηση και μεταγενέστερο από αυτήν, όπου το Άγιο Πνεύμα εκριζώνει την αμαρτία από την καρδιά του ανθρώπου. Περιστασιακά ονόμασαν την εμπειρία αυτή «Βάπτισμα του Πνεύματος». Ο Wesley δέχθηκε επιρροές από τον Εφραΐμ τον Σύρο ( μ.Χ.), τον Συμεών τον Νέο Θεολόγο (γεν. 949), τον Γρηγόριο τον Παλαμά, τον Ισαάκ τον Σύρο, τον Ιωάννη της κλίμακος, που μιλούσαν για το «βάπτισμα των δακρύων».

Το κίνημα του Κέζικ (Αγγλία-Η.Π.Α) Το κίνημα του Κέζικ δίδασκε το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος ως δεύτερη εμπειρία, που δεν ξεριζώνει την αμαρτία από τον πιστό, αλλά τον ντύνει με δύναμη για τη διακονία. Εκφραστές: D.L. Moody, R.A. Torrey. Παθητική αντίληψη για την πίστη. Απλώς «παράδοση» στον Ιησού και εκζήτηση της θείας δύναμης (Ρωμ. ς’ 1-14). Στο κίνημα του Κέζικ δεν θεωρούσαν όλοι ότι το Βάπτισμα του Πνεύματος είναι μια συνειδητή εμπειρία (F.B. Meyer).

Η άποψη των Ξ. Μόσχου και Χ. Μποσταντζόγλου Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος δεν ταυτίζεται με την αναγέννηση. Ταυτίζεται με την πλήρωση του Αγίου Πνεύματος (Εφεσ. ε’ 18), η οποία όμως γίνεται αντιληπτή ως μια διαδικασία καθημερινής ζωής υπακοής και αγιασμού.

Κλασικός Πεντηκοστιανισμός Ρίζες –στο αγιαστικό κίνημα του Ουέσλεϋ (δεύτερη εμπειρία προς αγιασμό), και –Στον ευαγγελικό αναζωπυρωτισμό (δεύτερη εμπειρία ως ένδυση με δύναμη). Βασικά στοιχεία της άποψης: –Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος είναι μια ξεχωριστή από την αναγέννηση εμπειρία, –Δίνεται έμφαση στις προϋποθέσεις (μετάνοια, εκζήτηση, παραχώρηση κ.λπ.) –συνοδεύεται από το σημείο της γλωσσολαλιάς (διακρίνεται από το χάρισμα).

Διαφοροποιήσεις: Η αγιαστική πεντηκοστιανή άποψη Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος είναι μια τρίτη εμπειρία (μετά την αναγέννηση και τη δεύτερη εμπειρία του αγιασμού) συνοδευόμενη από το σημείο της γλωσσολαλιάς.

Διαφοροποιήσεις: Η βαπτιστική πεντηκοστιανή άποψη Δεν πιστεύουν στην δεύτερη αγιαστική εμπειρία. Συμμερίζονται την ίδια άποψη για τον αγιασμό, όπως και οι αναμορφωμένοι, ότι δηλαδή πρόκειται για καθημερινή διαδικασία υπακοής. Θεωρούν το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος ως επένδυση με δύναμη για το έργο της εξάπλωσης του ευαγγελίου.

Χαρισματικές απόψεις Νεοπεντηκοστιανισμός: αποδοχή της πεντηκοστιανής άποψης αλλά με ποικίλες διαφοροποιήσεις (για κάποιους οι γλώσσες δεν είναι υποχρεωτικό σημείο). Καθολικοί χαρισματικοί (μυστηριακή άποψη). Κοντά σε αυτή την άποψη και ορισμένοι Λουθηρανοί.

Χαρισματικές απόψεις Άλλες απόψεις: –ταύτιση βαπτίσματος Αγίου Πνεύματος με πλήρωση Αγίου Πνεύματος –Θεωρία για δύο βαπτίσματα Αγίου Πνεύματος: ένα με την αναγέννηση (Α’ Κορ. ιβ’ 13) και ένα βάπτισμα δυνάμεως, που ονομάζεται πλήρωση (C.H. Hummel).

Το «τρίτο κύμα» (J. Wimber) Το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος λαμβάνει χώρα σε όλους κατά την αναγέννηση. Ωστόσο, μετά την αναγέννηση υπάρχουν πολλές εμπειρίες Αγίου Πνεύματος, που ενδύουν τον πιστό με δύναμη. Αυτές πρέπει να τις ονομάζουμε όχι «βάπτισμα» αλλά «πληρώσεις» με το Άγιο Πνεύμα (βλ. και Wayne Grudem). Διάκριση ανάμεσα στο να είσαι πλήρης Πνεύματος (αποτέλεσμα υπακοής) και να πληρώνεσαι ξαφνικά από το Άγιο Πνεύμα.

Προσευχή και περισυλλογή Ο Χριστός είναι ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου και ο βαπτίζων εν Πνεύματι Αγίω.

Βιβλιογραφία Grudem, Systematic Theology κεφ. 29 D. M. Lloyd-Jones, Joy Unspeakable (1984). C.E. Hummel, Fire in the Fireplace. Charismatic Renewal in the Nineties (1993). C. Peter Wagner, How to Have a Healing Ministry (1988) Ξ. Μόσχου, Βάπτισμα εν ύδατι και Βάπτισμα εν Πνεύματι Αγίω (1934) Του ιδίου, Πληρούσθε διά του Πνεύματος (1926) Χ. Μποσταντζόγλου, Το Άγιον Πνεύμα (1976) 82 κ.ε. Gene Mills, The Baptism of Tears: The Two Baptisms of St. Symeon the New Theologian. Quodlibet Online Journal of Christian Theology and Philosophy. Summer 2001 Issue, Vol 3 n 3http:// Gordon WAKEFIELD, John Wesley and Ephraem Syrus, στο: HUGOYE: JOURNAL OF SYRIAC STUDIES Vol. 1, No. 2, July 1998