1 Κοινωνική Εταιρικότητα σε τοπικό επίπεδο Θεόδωρος Κουτρούκης

2 Εισαγωγικά ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡIΚΟΤΗΤΑ (SOCIAL PARTNERSHIP) Άνθρωποι και οργανισμοί σε ένα συνδυασμό δημόσιων, επιχειρηματικών και κοινωνικών χώρων που δεσμεύονται σε εθελοντικές, αμοιβαία επωφελείς και καινοτόμες σχέσεις για να προωθήσουν κοινούς κοινωνικούς σκοπούς διαμέσου του συντονισμού των πόρων και των δυνατοτήτων τους (ορισμός του Copenhagen Centre)

3 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ (SOCIAL DIALOGUE) η προσπάθεια επικοινωνίας και συνεννόησης κοινωνικών ομάδων διαφορετικών συμφερόντων, για την επίλυση προβλημάτων που τους αφορούν ή για την αναζήτηση, ανάδειξη ή και κατάκτηση κοινών στόχων ή απλώς για ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους (ορισμός της ελληνικής ΟΚΕ, 1999).

4 Έχει επισημανθεί πως «οι τοπικές κοινωνικές εταιρικές σχέσεις έχουν την ικανότητα να διατηρούν την προσωπική ανάμειξη και δέσμευση και με τον τρόπο αυτό να αποφεύγουν το πρόβλημα της αδυναμίας δέσμευσης, που εμφανίζεται συνήθως σε εταιρικές πρωτοβουλίες ευρείας– υπερτοπικής- κλίμακας» (The Copenhagen Centre, 1999). Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Οφέλη τοπικής κοινωνικής εταιρικότητας

7 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Νομαρχιακές Επιτροπές Επαγγελματικής Κατάρτισης και Απασχόλησης (ΝΕΕΚΑ), κατά το Νόμο 1836/1989. Νομαρχιακές Οικονομικές & Κοινωνικές Επιτροπές (ΝΟΚΕ), κατά το νόμο 2218/1994 και το Π.Δ. 57/1995. Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης κατά το νόμο 2639/1998 (άρθρο 4).

8 Μηχανισμοί ΚΔ στην Ημαθία Υπάρχουν δύο θεσμοθετημένοι μηχανισμοί: 1. η Νομαρχιακή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή & 2.το Τοπικό Σύμφωνο Απασχόλησης δεν είναι δεδομένη η τακτική λειτουργία τους και ιδίως η παραγωγή αποτελεσμάτων /προϊόντων του ΚΔ. Πολλοί φορείς της Ημαθίας θεωρούν ότι η ποιότητα του ΚΔ σε αυτούς τους θεσμούς είναι χαμηλή. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός πως οι δύο κύριοι μηχανισμοί ΚΔ του νομού δε συνεργάζονται μεταξύ τους.

9 βρίσκεται στη νηπιακή του ηλικία είτε δε διεξάγεται καθόλου, είτε ενεργοποιείται περιστασιακά κυρίως διαμέσου άτυπων μηχανισμών ασχολείται με ζητήματα τοπικής αυτοδιοίκησης, περιφερειακής ανάπτυξης, τοπικής αγοράς, βιομηχανικής ανάπτυξης, απασχόλησης και ανεργία θετική άποψη κοινωνικών φορέων του νομού για τον ΚΔ οι περισσότεροι κοινωνικοί και επαγγελματικοί φορείς του νομού θεωρούν θετική τη μικρή - έστω- εμπειρία της συμμετοχής τους στις όποιες διαδικασίες ΚΔ και θεωρούν ότι έχουν όφελος (εμπειρίες, γνώσεις κ.λπ) και όχι κόστος από τη συμμετοχή τους Υφιστάμενη κατάσταση κοινωνικού διάλογού (ΚΔ)

10 Αξιολόγηση του ΚΔ από κοινωνικούς φορείς Αξιολογώντας τις οι υπάρχουσες μορφές ΚΔ οι κοινωνικοί φορείς του νομού θεωρούν ότι:  είναι ανεπαρκείς  δε συνοδεύονται από το ενδιαφέρον των πολιτών  είναι γραφειοκρατικές  συνοδεύονται από πολιτικές/ κομματικές σκοπιμότητες  υπάρχει ανωριμότητα των συμμετεχόντων  οι κρατικοί φορείς είναι αναξιόπιστοι  είναι δυσχερής η δέσμευση των συνομιλητών  υπάρχει ελλιπής προετοιμασία των συμμετεχόντων  δεν διεξάγονται συστηματικά

11  λείπει η τεκμηρίωση των απόψεων των φορέων  δεν λειτουργούν προληπτικά  επικυρώνουν συνήθως ειλημμένες αποφάσεις  ο ρόλος των κοινωνικών φορέων στον ΚΔ είναι μάλλον οριακός και συμβολικός  θα αποδέχονταν τη συμμετοχή τους σε ένα μόνιμο ουσιαστικό μηχανισμό ΚΔ στο νομό, έστω και άτυπο

12 Διάλογος Εργαζομένων-Εργοδοτών Εργατικές συνδικαλιστικές οργανώσεις: διεξάγεται διάλογος με τους εργοδότες του νομού σε καλό κλίμα, υπό το βάρος όμως των έντονων προβλημάτων στα ζητήματα της απασχόλησης αλλά και τις παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας και των ΣΣΕ από μεμονωμένους εργοδότες. Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας: επιχειρεί με τη διαδικασία της συμφιλίωσης και των πρακτικών τριμερούς συνεργασίας να διατηρήσει ένα συναινετικό κλίμα στις σχέσεις των δύο πλευρών. Η εργατική πλευρά θεωρεί ότι τα συμφωνηθέντα με τους εργοδότες δεν τηρούνται πάντοτε.

13 Μηχανισμοί Κοινωνικού Διαλόγου στη Μεσσηνία: Νομαρχιακό Συμβούλιο και ΝΟΚΕ ΣΕ ΑΔΡΑΝΕΙΑ Η ΝΕΕΚΑ, ΟΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΑΠ

14 Υφιστάμενη κατάσταση κοινωνικού διάλογού (ΚΔ) Στην περίπτωση της Μεσσηνίας οι υπάρχουσες μορφές ΚΔ περιορίζονται μάλλον στο επίπεδο ανταλλαγής απόψεων για το μέλλον της περιοχής. Το βασικό επιχείρημα μέσα από το οποίο διαμορφώνεται ένας «μανδύας κοινωνικής συναίνεσης» είναι η ανάγκη ενίσχυσης του νομού από την κεντρική εξουσία, μέσω της ανάληψης έργων υποδομής και παραγωγικών επενδύσεων.

15 Χαρακτηριστικά ΚΔ στη Μεσσηνία: 1.Επικρατεί ασάφεια και σκεπτικισμός γύρω από το περιεχόμενο και την αποτελεσματικότητα του ΚΔ 2.Περιορισμένη θεματολογία που επικεντρώνεται σε γενικού αναπτυξιακού χαρακτήρα ζητήματα και τη διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων και περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων 3.Σύγχυση ρόλων και ταύτιση των θέσεων του φορέα με το πρόσωπο που το εκπροσωπεί

16 Χαρακτηριστικά ΚΔ στη Μεσσηνία: 4. Έλλειψη τεχνικής οργάνωσης και προετοιμασίας του ΚΔ ο οποίος πολλές φορές πραγματοποιείται υπό το βάρος της αντιμετώπισης ad hoc γεγονότων (πχ. Κλείσιμο εργοστασίου LEVI’S) 5. Αποσπασματικότητα και έλλειψη συντονισμού των τοπικών κοινωνικών και παραγωγικών φορέων (πχ. Ταυτόχρονη εκτέλεση παρόμοιων προγραμμάτων και δράσεων από διάφορους φορείς)

17 Αξιολόγηση ΚΔ από τους συμμετέχοντες φορείς: Θετική άποψη για τον ΚΔ σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά απαξιωτική αναφορικά με τις υπάρχουσες διαδικασίες για λόγους αναποτελεσματικότητας Αντικρατική διάθεση ορισμένων φορέων, οι οποίοι θεωρούν ότι η κεντρική εξουσία και τα τοπικά/περιφερειακά της όργανα δεν υλοποιούν τις δεσμεύσεις που λαμβάνουν Δεν πραγματοποιούνται σε τακτική βάση οι διαδικασίες ΚΔ Έκφραση σοβαρών επιφυλάξεων για τη δημιουργία ενός νέου μηχανισμού ΚΔ με μόνιμο χαρακτήρα στην περιοχή

18 Ομοιότητες ΚΔ στους νομούς Ημαθίας και Μεσσηνίας Επικράτηση ασάφειας σχετικά με την έννοια και το περιεχόμενο του ΚΔ Κλίμα απογοήτευσης σχετικά με τα αποτελέσματα και έκφραση απαισιοδοξίας για τις προοπτικές του ΚΔ στο μέλλον Έλλειψη μηχανισμού τεκμηρίωσης και στελεχιακού δυναμικού καθώς και εν γένει υποστηρικτικής υποδομής σε ζητήματα ΚΔ στους περισσότερους φορείς

19 Ομοιότητες ΚΔ στους νομούς Ημαθίας και Μεσσηνίας Κυριαρχία του Νομαρχιακού Συμβουλίου ως οργάνου διεξαγωγής του ΚΔ, ενώ σε αδράνεια έχουν περιπέσει οι άλλοι θεσμοθετημένοι μηχανισμοί ΚΔ Σύγχυση ρόλων και ιδιοτήτων στο «τραπέζι του ΚΔ» εξαιτίας τη πολυθεσίας και της πολυπραγμοσύνης των στελεχών διαφόρων φορέων Συγκρότηση σχέσεων «οιονεί κοινωνικής εταιρικότητας» ή «προϊόντων ΚΔ» με βασικό κίνητρο τη διασφάλιση κοινοτικών και εθνικών κονδυλίων

20 Ομοιότητες ΚΔ στους νομούς Ημαθίας και Μεσσηνίας «Ανάθεση» του επιτελικού ρόλου της τοπικής αναπτυξιακής διαδικασίας στο κράτος, με συνέπεια τον περιορισμό της πρωτοβουλίας των φορέων του νομού Σχετική έλλειψη αποφάσεων δεσμευτικού χαρακτήρα από τους τοπικούς φορείς και διενέργεια του ΚΔ σε περιστασιακή και ευκαιριακή βάση

21 Διαφορές ΚΔ στους νομούς Ημαθίας και Μεσσηνίας Ευρύτερη εδραίωση της συνεργατικής κουλτούρας στο νομό Ημαθίας Μεγαλύτερη εμπειρία και παρουσία πιο βελτιωμένων μηχανισμών υποστήριξης του ΚΔ στο νομό Ημαθίας Λιγότερο εξειδικευμένη και περισσότερο γενικόλογη θεματολογία των διαδικασιών του ΚΔ στο νομό Μεσσηνίας

22 ‘Ως συνέπεια.... Απαιτείται μια νέα προσέγγιση του ΚΔ στο τοπικό επίπεδο, η οποία θα υπερακοντίσει τις αδυναμίες και τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του εθνικού προτύπου διαλόγου των κοινωνικών συνομιλητών