Πολιτική για την πρόληψη, μείωση και διαλογή στην πηγή των Οικιακών Αποβλήτων 11 Δεκεμβρίου 2012 Κώστας Χατζηπαναγιώτου Διευθυντής Τμήματος Περιβάλλοντος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΙΣΗ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Στόχοι πολιτικής για απόβλητα Οδηγία 2008/98/ΕΚ Η ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών της παραγωγής και της διαχείρισης των αποβλήτων για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Η μείωση της χρήσης φυσικών πόρων, μέσω της πρόληψης της παραγωγής αποβλήτων Η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση προτιμώνται σε σχέση με την ανάκτηση ενέργειας από απόβλητα, εφόσον αποτελούν βέλτιστες οικολογικές λύσεις.

Βασικές Αρχές που διέπουν αποφάσεις Αρχή της Επικουρικότητας Η λήψη των αποφάσεων σε πολιτικό επίπεδο γίνεται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό μέσω αποκέντρωσης και οι δράσεις από ένα κεντρικό διοικητικό σώμα λαμβάνονται μόνον εάν είναι πιο αποτελεσματικές από τις δράσεις που λαμβάνονται σε ένα χαμηλότερο διοικητικό επίπεδο.

Βασικές Αρχές που διέπουν αποφάσεις Αρχή της Αναλογικότητας H αρχή της αναλογικότητας διέπει την άσκηση των αρμοδιοτήτων που διαθέτει η Ε.Ε. Σκοπός της είναι να περιορίσει και να οριοθετήσει τη δράση των οργάνων της Ένωσης πάνω στα ΚΜ. Με άλλα λόγια, η έκταση της δράσης πρέπει να αντιστοιχεί στον επιδιωκόμενο στόχο της. Αυτό σημαίνει ότι, όταν διατίθενται διάφοροι τρόποι επέμβασης με την ίδια αποτελεσματικότητα, επιλέγεται αυτός που επιτρέπει τη μεγαλύτερη ελευθερία στα κράτη και τους ιδιώτες.

Βασικές Αρχές που διέπουν τις αποφάσεις Αρχή της Αυτάρκειας Η επεξεργασία ή η διάθεση για το μεγαλύτερο ποσοστό των αποβλήτων θα πρέπει να λαμβάνει χώρα εντός των ορίων της περιοχής στην οποία παράγονται.

Βασικές Αρχές που διέπουν τις αποφάσεις Αρχή της Εγγύτητας Η διαχείριση των αποβλήτων γίνεται κατά το δυνατόν εγγύτερα στο μέρος όπου παράγονται διότι η μεταφορά των αποβλήτων προκαλεί σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Βασικές Αρχές που διέπουν τις αποφάσεις Αρχή “Ο Ρυπαίνων Πληρώνει”: Όποιος προκαλεί τη ρύπανση αναλαμβάνει το κόστος διαχείρισης που προκαλείται από αυτή.

Ιεράρχηση επιλογών διαχείρισης αποβλήτων

Σημερινή πραγματικότητα και επιτεύγματα στην Κύπρο

Αριθμός αιτήσεων ανά έτος Έτη (9)Αριθμός Αιτήσεων (431)

Γραφική απεικόνιση

Αριθμός Αδειών Διαχείρισης Αποβλήτων σε ισχύ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΜΕΝΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ = 100 ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΜΕΝΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ = 40

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ - ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Κλινικά Χαρτί/ χαρτόνι Πλαστικό Σιδηρούχα και μη σιδηρούχα μέταλλα Συσκευασία (χαρτί, χαρτόνι, πλαστικό, μεταλλική, μεικτή, συνθετική, ξύλινη, γυάλινη) Ελαστικά Μεταχειρισμένα μηχανέλαια Βρώσιμα έλαια και λίπη

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ - ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού Απόβλητα έλαια υδροσυλλεκτών πλοίων Απόβλητα από γεωργία, κηπευτική δασοκομία, υδατοκαλλιέργεια, θήρα και αλιεία, προετοιμασία και επεξεργασία τροφίμων Απόβλητα από οργανικές χημικές διεργασίες Δημοτικά

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ - ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Επεξεργασμένη λάσπη αστικών λυμάτων, εσχαρίσματα Μελάνια και τόνερς Επικίνδυνα Απόβλητα από κατασκευές και κατεδαφίσεις Απορροφητικά υλικά, υφάσματα σκουπίσματος, υλικά φίλτρων και προστατευτικός ρουχισμός ρυπασμένα με επικίνδυνες ουσίες

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ - ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Αμιαντούχα απόβλητα Απόβλητα από οργανικές χημικές διεργασίες Απόβλητα από θερμικές επεξεργασίες

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Κλινικά απόβλητα, Ιατρικά και σερβιέτες Ιατρικά- μολυσματικά- τοξικά Κυτταροτοξικές / κυτταροστατικές ουσίες/ επικίνδυνες φαρμακευτικές ουσίες Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Ζωικά απόβλητα Χαρτί/Χαρτόνι Πλαστικό Μέταλλο / Μεταλλική Συσκευασία Συνθετική Συσκευασία Μεικτή Συσκευασία

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και πετρελαιοειδή κατάλοιπα πλοίων Σιδηρούχα και μη σιδηρούχα μέταλλα Κρεατάλευρα Ελαιοπυρήνας Τέφρα Ελαστικά Χαρτί, Πλαστικό, Μέταλλο, Γυαλί, RDF Green Coal Υγρή βυνάσσα

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Πλαστικά κιβώτια Συσκευασία από υφαντουργικές ύλες Φωτογραφικό φίλμς Απόβλητα από γεωργία, κηπευτική, υδατοκαλλιέργεια, δασοκομία, θήρα και αλιεία Προετοιμασία και επεξεργασία τροφίμων, Αποβλήτων από οργανικές χημικές διεργασίες Δημοτικά

ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Μελάνια και τόνερς Βρώσιμα έλαια και λίπη Επεξεργασία αποβλήτων από την κατεργασία ξύλου και την παραγωγή επίπλων

Σχέδιο Διαχείρισης για τα Οικιακά και παρομοίου τύπου Απόβλητα Το Σχέδιο όπως ετοιμάστηκε από τους μελετητές: Βασίζεται στην υποδομή διαχείρισης του εξεταζόμενου ρεύματος αποβλήτων όπως προβλέπεται στο εγκριμένο Στρατηγικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων του Επικαιροποιεί τους Στόχους Διαχείρισης βάσει του νέου Θεσμικού πλαισίου. Προσαρμόζεται στην υφιστάμενη και προγραμματιζόμενη υποδομή. Επικυρώνει και προτείνει την άμεση ολοκλήρωση προηγούμενων δράσεων και προτείνει νέες δράσεις προς επίτευξη των γενικών και ειδικών στόχων.

Κύριοι ποιοτικοί στόχοι Σχεδίου Τήρηση ιεράρχησης της διαχείρισης Αποβλήτων Ανάπτυξη νέων μοτίβων κοινωνικής συμπεριφοράς για την ανακύκλωση Αύξηση του ποσοστού ανάκτησης και ανακύκλωσης υλικών στην Κύπρο με την επίτευξη των στόχων εκτροπής από την ταφή που τίθενται από τη νομοθεσία Προώθηση της διαλογής στην πηγή και Μείωση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος προς ταφή Μείωση και σταδιακή εξάλειψη της ανεξέλεγκτης διάθεσης ογκωδών αποβλήτων Μείωση των επικινδύνων αποβλήτων (οικιακών) που οδηγούνται προς ταφή Μείωση των εκπομπών αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (CO2 και CH4)

Προγράμματα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων Εφαρμογή άρθρου 36 του περί Αποβλήτων Νόμου: «καθορισμός προγράμματος πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων» Μπορεί να ενσωματώνονται στα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων ή να λειτουργούν ανεξάρτητα Περιέχουν στόχους για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων Περιέχουν τα υφιστάμενα μέτρα πρόληψης και τα αξιολογούν Αξιολογούνται τουλάχιστον ανά εξαετία και τροποποιούνται εφόσον ενδείκνυται και απαιτείται

Παραδείγματα μέτρων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων (α) που σχετίζονται με την παραγωγή αποβλήτων  Μέτρα σχεδιασμού ή οικονομικά μέσα για αποτελεσματική χρήση πόρων (pay as you throw)  Προαγωγή έρευνας και ανάπτυξης στην παραγωγή προϊόντων με λιγότερα απόβλητα  Ανάπτυξη και χρήση δεικτών που συμβάλλουν στην πρόληψη παραγωγής αποβλήτων

Παραδείγματα μέτρων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων (β) που σχετίζονται με τα στάδια σχεδιασμού, παραγωγής και διανομής  Προαγωγή οικολογικού σχεδιασμού  Εφαρμογή βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών  Ένταξη μέτρων σε μη IPPC εγκαταστάσεις  Προώθηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης  Προώθηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης

Παραδείγματα μέτρων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων (γ) που σχετίζονται με κατανάλωση και χρήση  Εφαρμογή οικονομικών κριτηρίων για συγκεκριμένες συσκευασίες  Προώθηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης κοινού  Προαγωγή αξιόπιστων οικολογικών σημάτων  Ενημέρωση σχετικά με τα προϊόντα που προκαλούν λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον  Ενσωμάτωση σχετικών όρων σε συμβάσεις για αγορά / προμήθεια προϊόντων  Στήριξη ή /και δημιουργία δικτύων επισκευής και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων

Σημερινές προκλήσεις Εξαγωγές αποβλήτων που επεξεργάζονται στην Κύπρο. Θέματα χαμηλότερης τιμής με εξαγωγή Θέμα μονοπωλίων / ολιγοπωλίων /ανοικτής αγοράς και υφιστάμενων εγκαταστάσεων ανακύκλωσης Αδειοδότηση Green Dot Μικρή Αγορά /επηρεασμός ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων Διαλογή στην πηγή των Οργανικών δημοτικών αποβλήτων

υπόσχεση Το Τμήμα Περιβάλλοντος θα συνεχίσει να εργάζεται εντατικά για την προώθηση των επιλογών ιεραρχίας, και θα αντιμετωπίσει τις πιο πάνω προκλήσεις έχοντας υπόψη τις βασικές αρχές αποφάσεων που αναφέρθηκαν προηγουμένως.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ