‘‘Ο περίφημος ποταμός Νέστος’’. Δημήτρης Τρίγκας Β4

Πληροφορίες σχετικά με τη γεωγραφία του ποταμού Ο χάρτης του ποταμού Ο ποταμός Νέστος είναι ένας από τους σημαντικότερους ποταμούς της Ελλάδας. Οι πηγές του βρίσκονται στο όρος Ρήλα (2.716 μ.) στην νότια Βουλγαρία, μεταξύ των οροσειρών Αίμου και Ροδόπης ενώ εκβάλει στο Θρακικό πέλαγος αφού πρώτα έχει διασχίσει το όρος Φαλακρό και τις βουνίσιες ράχες της Δυτικής Ροδόπης. Εκεί ο Νέστος ονομάζεται Mesta. Το συνολικό του μήκος είναι 234 Km., από τα οποία τα 140 Km. περίπου βρίσκονται σε ελληνικό έδαφος.. Η συνολική του λεκάνη απορροής μέχρι τις εκβολές του υπολογίζεται περίπου σε 5.761 Km2 , από τα οποία 3.437 Km2 βρίσκονται σε βουλγαρικό έδαφος. Η μέση ετήσια παροχή του ποταμού είναι 58 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, ενώ η μέση ετήσια απορροή του ξεπερνά τα 1800 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό.Ο Νέστος αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ Μακεδονίας-Θράκης όπως και Καβάλας-Ξάνθης..

Πληροφορίες σχετικά με τη γεωγραφία του ποταμού Η πεδιάδα και το Δέλτα του ποταμού Το δέλτα του ποταμού, έκτασης 550.000 στρεμμάτων, αποτελεί 'Υδροβιότοπο Διεθνούς σημασίας και μέρος του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις λίμνες  Βιστωνίδα και Ισμαρίδα. Εκτείνεται από τη Νέα Καρβάλη έως τα Άβδηρα, ενώ εκεί βρίσκεται και το παραποτάμιο δάσος, γνωστό και ως Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν). Πλούσια βλάστηση και πολλά είδη ζώων είναι τα χαρακτηριστικά του, ενώ η έκτασή του που κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα τώρα καλύπτει μόλις 4.600

Βιοποικιλότητα του Νέστου κα του παραποτάμιου δάσους του Η ροή του ποταμού, από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα μέχρι τις εκβολές του στο Θρακικό πέλαγος, δημιούργησε ένα πλήθος από διαφορετικούς βιότοπους που φιλοξενούν πληθώρα ειδών χλωρίδας και πανίδας όπου όμοιούς τους δεν συναντά κανείς πουθενά στην Ευρώπη, ούτε σε ποσότητα αλλά ούτε και σε έκταση. Πανίδα: 250 είδη πουλιών ζουν στις όχθες και στο παραποτάμιο δάσος του Νέστου με τα σημαντικότερα τιην χαλκόκοτα, τιην αγκαθοκαλημάνα και τον σπάνιο κολχικό φασιανό ο οποίος αναπαράγεται μόνο στο Νέστο. Ακόμα εκεί ζουν 13 είδη θηλαστικών όπως η αγριόγατα, το τσακάλι και η βίδρα και αμέτρητα αμφίβια , ερπετά και ασπόνδυλα όπως ο βάτραχος , η δενδρογαλιά και η πεταλούδα. Άλλα λιγότερο σημαντικά ζώα της περιοχής του Νέστου είναι η χελώνα, ο σκατζόχοιρος , ο θαλασσαετός και άλλα.

Βιοποικιλότητα του Νέστου και του παραποτάμιου δάσους του Χλωρίδα:  H χλωρίδα του ποταμού Νέστου είναι ιδιαίτερα πλούσια καθώς υπάρχουν περίπου 500 είδη φυτών στις όχθες του (δένδρα, αναρριχόμενα, λουλούδια, θάμνοι και πόες). Από αυτά τα πιο επιβλητικά είναί: Η Λευκή ιτιά (Salix alba) η οποία είναι ένα δέντρο φυλλοβόλο που φθάνει τα 25 μ. ύψος και 10 μ. πλάτος και αποτελείται από κιτρινωπά άνθη. Η Λυγαριά (Vitex AgnuxsCastus) είναι ένας μικρός ευλίγιστος φιλλοβόλος θάμνος με γκριζοπράσινα χνουδωτά φύλλα που έχουν ωραία οσμή. Ta Βούρλα (Juncus Maritimus) είναι ένα ποώδες μακρόστενο αειθαλές φυτό με μικρά άνθη. Η Φτελιά (Ulmus Minor) είναι ένα αυτοφυές φυλλοβόλο δένδρο με πυκνό φύλλωμα το οποίο χρησιμοποιείται και ως βότανο.  

Γύρω Περιοχές και Τουρισμός Το χωριό Τοξότες με τον γραφικό σιδηροδρομικό σταθμό που βρίσκεται εκεί, εξυπηρετεί αυτούς που θέλουν να το επισκεφτούν από άλλες πόλεις.Επίσης, είναι ένα μικρό χωριουδάκι δύο διαφορετικών πολιτισμών (μουσουλμανι κού και χριστιανικού) που θυμίζει σε αρκετά μέρη του «χωριό- φάντασμα». Στην Σταυρούπολη υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής σε υπαίθριες δραστηριότητες όπως canoe kayak, rafting, 4x4 και βόλτες με άλογα. Επιπλέον κάνοντας τη διαδρομή Σταυρούπολη -Τοξότες , με το τρένο, ο επισκέπτης θα περάσει τον κάμπο της Σταυρούπολης μέχρι τα τούνελ όπου το τρένο θα χαμηλώσει ταχύτητα καθώς το τοπίο θα αρχίζει να γεμίζει με πυκνή και αξιοθαύμαστη βλάστηση. Το χωριό Γαλάνη δίνει την δυνατότητα παρακολύθησης των μαιάνδρων του ποταμού , ελικοειδείς σχηµατισµοί της κοίτης ενός υδάτινου ρεύµατος που µοιάζουν µε το γράµµα U

Γύρω Περιοχές και Τουρισμός και εντυπωσιάζουν σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό κάθε άνθρωπο που επισκέπτεται το Νέστο. Στα Κόμνηνα βρίσκεται ένας Μακεδονικός θολωτός τάφος του 2ου αιώνα μ.Χ που αποτελεί τον μεγαλύτερο ναό της Θράκης. Πάνω από τον Νέστο, στα 627 μ. υψόμετρο, υπάρχει ένας αξιόλογος αρχαιολογικός χώρος από τα ερείπια του κάστρου της Καλύβας μ’ ένα πηγάδι της εποχής του Φιλίππου του Β'. Επίσης, υπάρχει ένας διαμορφωμένος χώρος δασικής αναψυχής και μία έκθεση φωτογραφίας.  

Προβλήματα Για το παραποτάμιο Δάσος του Νέστου, το 1952 αποφασίστηκε η εκχέρσωση του μεγαλύτερου μέρους του και η καλλιέργειά του με γεωργικά φυτά, όπως το καλαμπόκι, ενώ ένα μεγάλο τμήμα του υγρότοπου αποστραγγίστηκε και οι εκτάσεις που προέκυψαν διανεμήθηκαν στους αγρότες. Επεμβάσεις όπως η υπερβόσκηση, η υλοτομία, οι αυθαίρετες πυρκα- γιές των καλαμιώνων, η αναρρί-χηση στις πλαγιές του φαραγγιού και τους βράχους, όπου φωλιάζουν σπάνια είδη ζώων, η ρύπανση των υδάτων από τα γεωργικά φάρμακα, αλλά και τοξικά απόβλητα από τις βιομηχανίες ξυλείας και τα μεταλ-λεία ουρανίου στο χωριό Ελέσνιτσα της Βουλγαρίας, τα λατομεία μα-ρμάρων στη δυτική πλευρά, καθώς και η διέλευση βαρκών σε περιό- δους αναπαραγωγής , άλλαξαν τις οικολογικές συνθήκες της περιοχής

Ιστορία και Μυθολογία ΙΣΤΟΡΙΑ: Η φυσική διάβαση της Κοιλάδας του Νέστου, λόγω της γεωγραφικής και στρατηγικής σημασίας, υπήρξε κέντρο μετακινήσεων, αλλά και εγκατάστασης πληθυσμών από την προϊστορική περίοδο ως τους νεότερους χρόνους. Στα Ιστορικά ιδιαίτερα χρόνια ήταν η κύρια οδική αρτηρία που συνέδεε τη Δύση με την Ανατολή, και την Μακεδονία με τη Θράκη. Ακόμα και μετά την κατασκευή της Εγνατίας που περνούσε πολύ νοτιότερα, παρέμεινε η ασφαλέστερη οδός για την διακίνηση ανθρώπων, στρατευμάτων και αγαθών. Σύµφωνα µε όσα αναφέρει ο Ηρόδοτος, ο Νέστος και ο Αχελώος συνιστούσαν τα όρια, µέσα στα οποία ζούσαν τα λιοντάρια στον ελληνικό χώρο και μάλιστα υποστήριζε ότι έιχε περάσει απο εκεί ο Ξέρξης (‘Β 109) , συγκεκριμένα από την περιοχή των Αβδήρων. Δυστυχώς όμως, γενικά τα στοιχεία που έχουν διασωθεί για την Ιστορία της περιοχής, είναι πολύ λίγα και αποσπασματικά. ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ: Στις αρχαίες πηγές ο ποταµός συναντάται µε το όνοµα Νέσσος και αργότερα, Μέστος. Ήταν γιος του Ωκεανού και της Τηθύος .Σύµφωνα µε άλλες παραδόσεις, ο Νέστος απηύθυνε χαιρετισµό στο φιλόσοφο Πυθαγόρα, όταν περνούσε µπροστά από το ποτάµι. Με την κοιλάδα του Νέστου συνδέεται επίσης και η µυθική µορφή του αξεπέραστου µουσικού Ορφέα. Ο Ορφέας υπήρξε ο εισηγητής µιας νέας διάστασης των διονυσιακών µυστηρίων, που αναπτύχθηκε στην περιοχή του Νέστου και αργότερα σε όλη την υπόλοιπη αρχαία Ελλάδα. Αρχαιολογικά ευρήµατα που βρέθηκαν έξω από τα Κοµνηνά, µαρτυρούν την ανάπτυξη της διονυσιακής λατρείας στην περοιοχή. Ο Νέστος του Θουκυδίδη, του Ηροδότου, του Στράβωνα και του Παυσανία, έγινε Mestus για τους Ρωµαίους και σαν Μέστος αναφέρεται από την Άννα την Κοµνηνή στην Αλεξιάδα (11ος αι.). Αργότερα εµφανίστηκε η Σλαβική θηλυκή µορφή Μέστα, που έδωσε το όνοµά της στο βουλγαρικό τµήµα του ποταµού.