ΝΕΡΟ ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ!

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Ο ΠΡΩΤΟΓΟΝΟΣ άνθρωπος στάθηκε με ευγνωμοσύνη αλλά και με κατάπληξη μπροστά στο υδάτινο στοιχείο και λάτρεψε ως θεούς τις πηγές, τα ποτάμια, τις λίμνες, τις θάλασσες και τη βροχή. Προσωποίηση του νερού στις διάφορες φυσικές μορφές του θεωρείτο από τους αρχαίους ο Ποσειδώνας, ο Ωκεανός, οι Ωκεανίδες, οι Νύμφες, (Ναϊάδες) ακόμη και ο ίδιος ο νεφεληγερέτης Ζευς, καθώς και οι θεοί των ποταμών Αλφειός, Ιλισσός, Αχελώος, Πηνειός, Αλιάκμων, Μαίανδρος και άλλοι. Γνωστή και η διαμάχη μεταξύ Ποσειδώνα και Αθηνάς, που διεκδίκησαν την τιμή να δώσουν το όνομά τους στην πόλη που είχε ιδρύσει ο Θησέας. Ο Ποσειδώνας προσέφερε ως δώρο το νερό, ενώ η Αθηνά το ελαιόδενδρο. Οι κάτοικοι απέρριψαν το δώρο και το όνομα του Ποσειδώνα και προτίμησαν εκείνα της θεάς Αθηνάς. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον θεό, και έτσι καταδίκασε το Άστυ να αντιμετωπίζει μόνιμο πρόβλημα λειψυδρίας. Ο μύθος αποτυπώνει το χρόνιο πρόβλημα και την ταλαιπωρία των κατοίκων των Αθηνών. Όταν οι άνθρωποι άρχισαν να τρέφουν αγέλες και να καλλιεργούν το έδαφος, τα νερά των πηγών έγιναν ανεπαρκή και τότε άρχισαν κάποιες σοβαρές προσπάθειες για να ανοιχθούν πηγάδια, όπως έγινε με τα γνωστά πηγάδια της Φρεαττύδας. Την τέχνη της εξόρυξης πηγαδιών τη διδάχθηκε προφανώς ο άνθρωπος από μερικά άγρια ζώα, όπως το κογιότ (canis latrans say), το οποίο σκάβει το έδαφος για να φτάσει σε υδροφόρο ορίζοντα όταν το νερό βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια. Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι η εξόρυξη πηγαδιών είχε αρχίσει τουλάχιστον πριν από 5.000 χρόνια. Στο Κεφάλαιο ΚΣΤ’ της Γένεσης (Παλαιά Διαθήκη), αναφέρεται ότι τα πηγάδια που είχε ανοίξει ο πατριάρχης των Εβραίων Αβραάμ το 2000 π.Χ. περίπου, τα έφραξαν οι Φιλισταίοι, που φθονούσαν τα υπάρχοντα του Ισαάκ. Το νερό που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο ως πόσιμο πρέπει να είναι καθαρό, διαυγές, άοσμο, δροσερό και δίχως μικρόβια ή δηλητηριώδεις ουσίες. Για τον λόγο αυτό, όταν χρησιμοποιούνται νερά ποταμών ή λιμνών (τεχνητών ή φυσικών), πρέπει πρώτα να διηθηθούν και να αποστειρωθούν. Η εξασφάλιση και η παροχή του νερού απασχόλησαν τον άνθρωπο από την αρχή της ύπαρξής του, όπως συμβαίνει με όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Γι’ αυτό και οι πρώτοι οικισμοί κτίζονταν κοντά στις φυσικές πηγές των νερών, όπως σε ποτάμια ή λίμνες. Οι αρχαίοι Έλληνες και αργότερα οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν εξαιρετικά Υδραγωγεία και την ύδρευση μεγάλων πόλεων με κατάλληλο καθαρό νερό. Φτάνουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή μας.

ΤΟ ΝΕΡΟ:ΕΝΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΖΩΗΣ Μία σταγόνα επικίνδυνης ουσίας μπορεί να ρυπάνει χιλιάδες λίτρα νερού. Η ρύπανση που γίνεται σήμερα θα μπορούσε να παραμείνει για γενιές στα υπόγεια ύδατά μας που θέλουμε να χρησιμοποιούμε για πόσιμο νερό. Πράγματι, οι υδάτινοι πόροι επηρεάζονται από πολλές διαφορετικές χρήσεις του νερού όπως η γεωργία, η βιομηχανία και τα νοικοκυριά. Ουσιαστικά, η Οδηγία - Πλαίσιο στοχεύει στο να αποτρέψει τη ρύπανση στην πηγή και δημιουργεί μηχανισμό ελέγχου για να εξασφαλίζεται ότι σε όλες τις πηγές ρύπανσης θα γίνεται διαχείριση με βιώσιμο τρόπο. Προστατεύει τα υπόγεια ύδατα και θέτει φιλόδοξους στόχους για την ποιότητα και την ποσότητά τους. Για τα υδάτινα οικοσυστήματα των ποταμών, λιμνών και παράκτιων υδάτων μας τίθενται επίσης φιλόδοξοι οικολογικοί στόχοι.

Τίποτα δεν προχωρά χωρίς νερό  Το νερό πληροί διάφορους σκοπούς στο ανθρώπινο σώμα. Παρέχει βιταμίνες, άλατα και ιχνοστοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των κυττάρων ενώ λαμβάνει και απορρίπτει τα βλαπτικά παραπροϊόντα του καταβολισμού. Η βάση για όλα αυτά είναι η επαρκής πρόσληψη υγρών. Ένα έλλειμμα υγρών μόλις 2% έχει ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση στις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις και ενδεχομένως να προκαλέσει πονοκέφαλο, κόπωση και προβλήματα συγκέντρωσης.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ:ΘΕΡΜΟΠΙΔΑΚΕΣ   Οι θερμοπίδακες δεν είναι μια αποκλειστικότητα του πλανήτη μας αφού έχουν παρατηρηθεί και στον Τρίτωνα, δορυφόρο του πλανήτη Ποσειδώνα. Είναι ένα είδος θερμών πηγών που περιοδικά "εκρήγνυνται" και εκτοξεύουν στήλες θερμού νερού. Οι θερμοπίδακες  είναι γνωστοί ως και Γκέιζερ, από την ονομασία του μεγαλύτερου θερμοπίδακα στην Ισλανδία που ερμηνεύεται ως "λυσσαλέος". Οι περισσότεροι θερμοπίδακες στον κόσμο βρίσκονται σε περιοχές που συνδέονται κυρίως με ενεργά ηφαίστεια. Οι σπουδαιότεροι και μεγαλύτεροι όμως όλων είναι εκείνοι που βρίσκονται στην ζώνη του Yellowstone. Δημιουργούνται όταν το θερμό νερό που ανέρχεται από τα έγκατα της Γης διαμοιράζεται μέσα στον πίδακα και την υπόγεια λεκάνη του. Λόγω της φύσεως του υπόγειου τμήματος του πίδακα η θερμοκρασία και η πίεση της μάζας του διερχόμενου νερού δεν ασκείται ομοιόμορφα σε όλα τα σημεία του. Όταν η θερμοκρασία βρασμού ανέλθει, στο κατώτερο σημείο του πίδακα τα κατώτερα στρώματα αναβράζουν, και παράγονται ατμοί που αυξάνουν την πίεση των υπερκειμένων στρωμάτων νερού με αποτέλεσμα να συντελείται η εκτίναξη του νερού σε μεγάλο ύψος.

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η μετατροπή της ενέργειας των υδατοπτώσεων με τη χρήση υδροηλεκτρικών έργων (υδατοταμιευτήρας, φράγμα, κλειστός αγωγός πτώσεως, υδροστρόβιλος, ηλεκτρογεννήτρια, διώρυγα φυγής) παράγει την υδροηλεκτρική ενέργεια. Οι υδροηλεκτρικές μονάδες εκμεταλλεύονται τη φυσική διαδικασία του κύκλου του νερού. Η λειτουργία των υδροηλεκτρικών μονάδων βασίζεται στην κίνηση του νερού λόγω διαφοράς ύψους μεταξύ των σημείων εισόδου και εξόδου. Για το σκοπό αυτό κατασκευάζεται ένα φράγμα που συγκρατεί την απαιτούμενη ποσότητα νερού στον δημιουργούμενο ταμιευτήρα. Κατά τη διέλευσή του από τον αγωγό πτώσεως κινεί έναν στρόβιλο ο οποίος θέτει σε λειτουργία τη γεννήτρια. Η ποσότητα του ηλεκτρισμού που παράγεται καθορίζεται από αρκετούς παράγοντες. Δύο από τους σημαντικότερους είναι ο όγκος του νερού που ρέει και η διαφορά ύψους μεταξύ της ελεύθερης επιφάνειας του ταμιευτήρα και του στροβίλου. Η ποσότητα ηλεκτρισμού που παράγεται είναι ανάλογη των δύο αυτών μεγεθών. Συνεπώς, ο παραγόμενος ηλεκτρισμός εξαρτάται από την ποσότητα του νερού του ταμιευτήρα. Στη χώρα μας η υδροηλεκτρική ενέργεια ικανοποιεί περίπου το 9% των ενεργειακών μας αναγκών σε ηλεκτρισμό. Τα υδροηλεκτρικά έργα ταξινομούνται σε μεγάλης και μικρής κλίμακας. Τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα διαφέρουν σημαντικά από της μεγάλης κλίμακας σε ότι αφορά τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Οι μεγάλης κλίμακας υδροηλεκτρικές μονάδες απαιτούν τη δημιουργία φραγμάτων και τεράστιων δεξαμενών με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η κατασκευή φραγμάτων περιορίζει τη μετακίνηση των ψαριών, της άγριας ζωής και επηρεάζει ολόκληρο το οικοσύστημα καθώς μεταβάλλει ριζικά τη μορφολογία της περιοχής. Αντίθετα, τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά εγκαθίστανται δίπλα σε ποτάμια ή κανάλια και η λειτουργία τους παρουσιάζει πολύ μικρότερη περιβαλλοντική όχληση. Για το λόγο αυτό, οι υδροηλεκτρικές μονάδες μικρότερης δυναμικότητας των 30 MW χαρακτηρίζονται ως μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα και συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Κατά τη λειτουργία τους, μέρος της ροής ενός ποταμού οδηγείται σε στρόβιλο για την παραγωγή μηχανικής ενέργειας και συνακόλουθα ηλεκτρικής μέσω της γεννήτριας. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού κατόπιν επιστρέφει στο φυσικό ταμιευτήρα ακολουθώντας τη φυσική της ροή. Τα κύρια πλεονεκτήματα της υδροηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από μονάδες μικρής και μεγάλης κλίμακας είναι: Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί είναι δυνατό να τεθούν σε λειτουργία αμέσως μόλις απαιτηθεί, σε αντίθεση με τους θερμικούς σταθμούς που απαιτούν σημαντικό χρόνο προετοιμασίας, Είναι μία "καθαρή" και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, με τα προαναφερθέντα συνακόλουθα οφέλη (εξοικονόμηση συναλλάγματος, φυσικών πόρων, προστασία περιβάλλοντος), Μέσω των υδατοταμιευτήρων δίνεται η δυνατότητα να ικανοποιηθούν και άλλες ανάγκες, όπως ύδρευση, άρδευση, ανάσχεση χειμάρρων, δημιουργία υγροτόπων, περιοχών αναψυχής και αθλητισμού. Ως μειονεκτήματα αναφέρονται μόνο αποτελέσματα που σχετίζονται με τη δημιουργία έργων μεγάλης κλίμακας, όπως: Το μεγάλο κόστος κατασκευής φραγμάτων και εγκατάστασης εξοπλισμού, καθώς και ο συνήθως μεγάλος χρόνος που απαιτείται για την αποπεράτωση του έργου, Η έντονη περιβαλλοντική αλλοίωση της περιοχής του έργου (συμπεριλαμβανομένων της γεωμορφολογίας, της πανίδας και της χλωρίδας), καθώς και η ενδεχόμενη μετακίνηση πληθυσμών, η υποβάθμιση περιοχών, οι απαιτούμενες αλλαγές χρήσης γης. Επιπλέον, σε περιοχές δημιουργίας μεγάλων έργων παρατηρήθηκαν αλλαγές του μικροκλίματος, αλλά και αύξηση της σεισμικής επικινδυνότητας τους. Για τους λόγους αυτούς, η διεθνής πρακτική σήμερα προσανατολίζεται στην κατασκευή έργων μικρότερης κλίμακας, όπως η δημιουργία μικρότερων φραγμάτων, οι συστοιχίες μικρών υδροηλεκτρικών έργων και οι μονάδες μικρής κλίμακας.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΩΚΕΑΝΩΝ Οι ωκεανοί μπορούν να μας προσφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας. Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι για να εκμεταλλευτούμε την ενέργεια της θάλασσας: α) από τα κύματα β) από τις παλίρροιες (μικρές και μεγάλες) γ) από τις θερμοκρασιακές διαφορές του νερού α) Η κινητική ενέργεια των κυμάτων μπορεί να περιστρέψει την τουρμπίνα, όπως φαίνεται στο σχήμα 10. Η ανυψωτική κίνηση του κύματος πιέζει τον αέρα προς τα πάνω, μέσα στο θάλαμο και θέτει σε περιστροφική κίνηση την τουρμπίνα έτσι ώστε η γεννήτρια να παράγει ρεύμα. Αυτός είναι ένας μόνο τύπος εκμετάλλευσης της ενέργειας των κυμάτων. Η παραγόμενη ενέργεια είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες μιας οικίας, ενός φάρου, κ.λπ. β) Η αξιοποίηση της παλιρροϊκής ενέργειας χρονολογείται από εκατοντάδες χρόνια πριν, αφού με τα νερά που δεσμεύονταν στις εκβολές ποταμών από την παλίρροια, κινούνταν νερόμυλοι. Ο τρόπος είναι απλός: Τα εισερχόμενα νερά της παλίρροιας στην ακτή κατά την πλημμυρίδα μπορούν να παγιδευτούν σε φράγματα, οπότε κατά την άμπωτη τα αποθηκευμένα νερά ελευθερώνονται και κινούν υδροστρόβιλο, όπως στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Τα πλέον κατάλληλα μέρη για την κατασκευή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής είναι οι στενές εκβολές ποταμών. Η διαφορά μεταξύ της στάθμης του νερού κατά την άμπωτη και την πλημμυρίδα πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 μέτρα. Σήμερα οι μικροί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το θαλασσινό νερό βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο.

ΠΟΤΑΜΙΑ Ο Ποταμός είναι μία μεγάλη φυσική υδάτινη οδός. Το σημείο στο οποίο γεννιέται ένας ποταμός ονομάζεται πηγή. Ένας ποταμός μπορεί επίσης να προέρχεται από κάποια λίμνη, από ένα υπόγειο πηγάδι, ή από την ένωση κάποιων χειμάρρων. Τα νερά του ποταμού συνεχίζουν μέχρι να καταλήξουν κάπου. Αν τα νερά του χύνονται σε μία λίμνη ή στη θάλασσα, το μέρος εκείνο στο οποίο τα νερά του ενώνονται με αυτά της λίμνης ή της θάλασσας ονομάζονται εκβολή και καμιά φορά χρησιμοποιούμε πληθυντικό, εκβολές. Αν τα νερά του ενώνονται με αυτά ενός άλλου ποταμού, το σημείο στο οποίο ενώνονται το ονομάζουμε συμβολή των δύο ποταμών και τον μικρότερο από τους δύο ποταμούς, παραπόταμο. Αρκετές φορές συμβαίνει τα νερά ενός ποταμού, ιδιαίτερα αν είναι αρκετά μεγάλος, να διακλαδίζονται πριν την εκβολή και να καταλήγουν στην θάλασσα σε σχήμα δέλτα (Δ). Τότε ονομάζουμε το σημείο εκβολής του ποταμού δέλτα. Πολλά από τα δέλτα ποταμών αποτελούν σημαντικά οικοσυστήματα. Σε αυτά συναντώνται πλήθος φυτών και ζώων, ενώ πολλά είδη προτιμούν τα δέλτα, όπου η τροφή είναι άφθονη, για την αναπαραγωγή τους. Αλλά και πολλοί άνθρωποι ζουν σε μερικά από τα μεγαλύτερα δέλτα του κόσμου. Ο κυριότερος λόγος που τα δέλτα είναι τόσο πλούσια και εύφορα είναι το γεγονός ότι τα νερά των ποταμών στην πορεία τους προς τα δέλτα παρασύρουν χώμα που το εναποθέτουν στην εκβολή των ποταμών με την μορφή λάσπης, αλλά και πολλές θρεπτικές ουσίες μαζί με αυτό. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο μεγαλώνουν και τα δέλτα με αυτόν τον τρόπο. Αυτή, όμως, είναι μία διαδικασία της οποίας τα αποτελέσματα είναι ορατά με την πάροδο αιώνων. Πολλές φορές παραλιακές πόλεις κοντά σε εκβολές ποταμών έχουν μεταβληθεί σε μεσόγειες μετά από κάποιους αιώνες. Τα νερά των ποταμών ο άνθρωπος τα αξιοποιεί προς όφελός του με διάφορους τρόπους από πολύ παλιά. Κάποιοι από αυτούς είναι η ύδρευση των κατοικημένων περιοχών, η άρδευση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια με τη βοήθεια των υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν τη δύναμη της ροής ενός ποταμού κατασκευάζοντας νερόμυλους στην όχθη του. Ακόμη, πολλοί μεγάλοι ποταμοί αποτελούν από τα αρχαία χρόνια σημαντικές υδάτινες οδούς για την μετακίνηση ανθρώπων, εμπορευμάτων και ιδεών.

Aποτύπωμα του νερού Το αποτύπωμα νερού, που μετρά κατ’αρχήν το μέγεθος της κατανάλωσης νερού, ξεκίνησε από μια προσπάθεια των διεθνών Οργανισμών (Unesco, FAO, OHE) ώστε να προσφέρει κατάλληλα εργαλεία στους φορείς χάραξης πολιτικής και στις κυβερνήσεις, αλλά και για να ευαισθητοποιήσει και την κοινή γνώμη για τη  σημασία που οφείλουν να δίδουν όλοι στη σωστή διαχείριση των υδατικών πόρων. Το αποτύπωμα νερού είναι ο δείκτης της ποσότητας νερού που καταναλώνεται-χρησιμοποιείται για την παραγωγή των διάφορων προϊόντων και τροφίμων (εισαγόμενα και εγχώρια), αλλά και για τη καθημερινή μας υγιεινή κα υγεία και καλύπτει τόσο τη διαδικασία παραγωγής ενός προϊόντος, όσο και τη μεταφορά των αγαθών. Για παράδειγμα, ένα μήλο που ζυγίζει 100 γραμμάρια έχει «αποτύπωμα νερού» 70 λίτρα μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή, για ένα ποτήρι μπύρα απαιτούνται 75 λίτρα νερού, ενώ για ένα φλιτζάνι καφές το διπλάσιο, δηλαδή 140 λίτρα νερού, για ένα λίτρο γάλακτος 1000 λίτρα, για ένα χάμπουργκερ 2400 λίτρα και για ένα βαμβακερό T-shirt 2000 λίτρα και για ένα κιλό ρύζι 3000 λίτρα νερό κατά μέσο όρο. Αντίστοιχα, το αποτύπωμα νερού για την παραγωγή ενός κιλού καλαμποκιού, είναι 900 με 1500 λίτρα νερού, ενώ η βιομηχανική παραγωγή ενός κιλού μοσχαρίσιου κρέατος ξεπερνά τα 15000 λίτρα νερού, του κοτόπουλου τα 3900 λίτρα και του χοιρινού τα 4900 λίτρα νερού ανά κιλό παραγόμενου προϊόντος.

Το αποτύπωμα όμως του νερού, μετρά πρωταρχικά το μέγεθος της κατανάλωσης, αλλά και την ποιότητα και τη σύνθεση της κατανάλωσης. Στο αποτύπωμα του νερού, πέρα από τις παραγωγικές διαδικασίες του αγροτικού και βιομηχανικού τομέα και τις καταναλωτικές συνήθειες, επιδρούν και οι κλιματικές συνθήκες, οι γεωργικές πρακτικές, η τεχνολογία, οι αποδόσεις και το εδαφο-μορφολογικό υπόβαθρο κάθε περιοχής. Δηλαδή, οι σημαντικότεροι παράγοντες καθορισμού του υδάτινου αποτυπώματος είναι: -η ποσότητα της κατανάλωσης, η οποία σχετίζεται άμεσα με το ΑΕΠ της χώρας, -οι καταναλωτικές συνήθειες και τα πρότυπα (για παράδειγμα υψηλή ή χαμηλή κατανάλωση κρέατος), -το κλίμα και -οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται στη γεωργική παραγωγή και στις βιομηχανικές διεργασίες ως προς την ενεργειακή χρήση του νερού. Εξάλλου, σε ατομικό επίπεδο, φαίνεται πως η αλλαγή των διατροφικών μας επιλογών μπορεί να επηρεάσει πολύ περισσότερο το αποτύπωμα νερού από άλλες αλλαγές, όπως είναι η ατομική υγιεινή (ντους αντί λουτρό κ.τ.λ.) ή και ο τρόπος που ποτίζουμε. Το αποτύπωμα νερού ενός κράτους ορίζεται ως ο συνολικός όγκος του γλυκού νερού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή, τα αγαθά και τις υπηρεσίες και που καταναλώνονται από τους ανθρώπους αυτού του κράτους. Σημειώνεται ότι όλα τα αγαθά που καταναλώνονται σε μία συγκεκριμένη χώρα μπορεί να μη παράγονται στη χώρα αυτή. Δηλαδή το αποτύπωμα νερού αποτελείται από το τμήμα εκείνο που αφορά εγχώριους υδατικούς πόρους, αλλά και νερό εκτός των συνόρων της χώρας

Ο παγκόσμιος μέσος όρος (1997-2001) για το αποτύπωμα νερού είναι 1240 κυβικά μέτρα ανά κάτοικο για κάθε έτος, οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν το προβάδισμα με  μέσο αποτύπωμα νερού 2480, η Ισπανία και η Ιταλία έχουν μια μέση κατανάλωση με 2300–2400 κυβικά μέτρα το χρόνο,  ενώ η Κίνα έχει κατά μέσο όρο αποτύπωμα που φτάνει τα 700 κυβικά μέτρα νερού ανά κάτοικο κάθε έτος

Υπάρχουν όμως τρόποι άμεσης μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος Υπάρχουν όμως τρόποι άμεσης μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Η αύξηση της παραγωγικότητας των χρησιμοποιούμενων υδάτινων πόρων αποτελεί το βασικότερο ζητούμενο. Στη σημερινή εποχή είναι αδιανόητο να σταματήσομε να παράγουμε βασικά για τη διαβίωσή μας τρόφιμα, ιδίως από τη στιγμή μάλιστα που λόγω οικονομικών συνθηκών βρίσκεται εν μέσω μιας τεράστιας διατροφικής κρίσης. Η αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της υιοθέτησης νέων μεθόδων αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση για την παγκόσμια γεωργία, αφού από κάτι τέτοιο όχι μόνο θα εξαρτηθεί η επιβίωση και η ανάπτυξή της, αλλά και η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων και αγαθών, όπως βέβαια και το υδάτινο αποτύπωμα. Η επαναχρησιμοποίηση νερού σε καλλιέργειες και η μεταφορά καλλιεργειών από ζώνες χαμηλής παραγωγικότητας σε ζώνες υψηλής παραγωγικότητας είναι μάλλον πολύ ακριβές για τα περισσότερα κράτη της Ασίας και της Αφρικής που αντιμετωπίζουν και τα μεγαλύτερα προβλήματα. Μια νέα προσέγγιση στις καταναλωτικές συνήθειες –ιδιαιτέρως του δυτικού κόσμου- είναι επίσης απαραίτητη. Κάτι τέτοιο βέβαια είναι αρκετά δύσκολο αν συνυπολογιστεί για παράδειγμα η αυξανόμενη ζήτηση κρέατος, αλλά και η έλλειψη γενικότερης ευαισθητοποίησης για τους υδατικούς πόρους, ακόμα και από ανθρώπους που θεωρούνται ευαισθητοποιημένοι γενικά σε περιβαλλοντικά ζητήματα

To όνομα νερό προέρχεται από τη βυζαντινή φράση νεαρόν ύδωρ το οποίο σήμαινε τρεχούμενο νερό (που μόλις βγήκε από την πηγή), η οποία με τη σειρά της προέρχεται από την αρχαία ελληνική (και την καθαρεύουσα) φράση νήρον ύδωρ για το νερό. Από το θέμα ύδωρ έχουν προκύψει πολλοί όροι, μεταξύ των οποίων και χημικοί, που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, όπως ένυδρο άλας ή υδρογόνο (αυτό που γεννάει νερό). Η λέξη ύδωρ σχετίζεται με τη λατινική λέξη unda.Οι ρίζες της φθάνουν παρά το ύω (ποτίζω) και το ύωρ (με το πλεόνασμα του δ) ΄ύδωρ. Η λέξη νερό απέκτησε τη σημερινή της σημασία από την συνεισφορά νεαρόν ή νηρόν ύδωρ, στην οποία το επίθετο υπερίσχυσε του ουσιαστικού και το αντικατέστησε στην καθημερινή ζωή

Μέγας Αλέξανδρος, ο Μέγιστος των Ελλήνων!!! Ένας θρύλος της Ευρασίας, που έχει τις ρίζες του στην πολύ αρχαία εποχή της ανάπτυξης του ανθρώπινου γένους, είναι και αυτός που κάνει λόγο για την πολύ πιθανή ύπαρξη ενός «ελιξηρίου», το οποίο καθιστά τον άνθρωπο... αθάνατο! Ο μυστηριακός αυτός παμπάλαιος θρύλος θέλει το θαυματουργό αυτό ποτό να βρίσκεται κρυμμένο καλά μέσα σε μια υπέρτατη μυστική κρύπτη, όπου πρέπει κάποιος να μπει μετά από πολλές περιπέτειες, για να κατορθώσει να το αποκτήσει. Φυσικά η γιγαντιαία στον ευρασιατικό χώρο και ιστορία μορφή του Αλέξανδρου του Μέγα ήταν αναπόφευκτο να συνδεθεί από τους λαούς της υπερ-ηπείρου αυτής και με αυτόν τον μαγευτικό θρύλο.

Στις επόμενες παραγράφους προσπαθούμε να αφηγηθούμε σε γενικές γραμμές την κύρια εκδοχή αυτής της μυθιστορίας (εφόσον υπάρχουν και μερικές άλλες, οι οποίες εντούτοις δεν είναι τόσο κοινά αποδεκτές, όπως αυτή που παρουσιάζουμε εδώ). Συνδέεται δε με τη μυστηριακή πράγματι μορφή της ετεροθαλούς αδελφής του, της Κύνας ή Κυνάνης, η οποία αγαπούσε παθολογικά τον αδελφό της και για να τον φροντίζει έπραξε ως εξής. Τη στιγμή που ξεκινούσε η εκστρατεία των Ελλήνων προς ανατολάς, για την πολιτισμική κατάκτηση της Ασίας, η Κύνα – επειδή βέβαια δεν μπορούσε να πάει μαζί με τους πολεμιστές – σκέφτηκε ένα τέχνασμα: ντύθηκε σαν... άντρας-στρατιώτης και κατ’ αυτόν τον τρόπο μπόρεσε να ακολουθήσει το στράτευμα, στο πλάι του πολυαγαπημένου της αδελφού! Μαζί του βρέθηκε σε όλες τις μοναδικές περιπέτειες που εκείνος έζησε και μόνο ύστερα από πολύ καιρό αποκαλύφτηκε η πραγματική της ταυτότητα... [Ακολουθεί η παράθεση του θρύλου του αθάνατου νερού.] Τον καιρό που ο Αλέξανδρος με τον στρατό του καθόταν και ξεκουραζόταν στην Ινδία, η αδελφή του, η Κύνα, σκέφτηκε να βάλει μπροστά ένα σχέδιο που είχε στο μυαλό από πολύ καιρό. Ήταν η ευκαιρία μεγάλη και δεν ήθελε να την χάσει, γιατί μπορεί να μην ξαναπαρουσιαζόταν.

Πήγε λοιπόν σε έναν γέρο σοφό Ανατολίτη και του ζήτησε να της πει πού μπορεί να βρει το αθάνατο νερό και πώς να το χρησιμοποιήσει για να κάνει τον λατρεμένο της αδελφό αθάνατο. Είχε βάλει τάμα της ζωής της κάτι τέτοιο και δεν μπορούσε να εγκαταλείψει ποτέ της αυτή την ιδέα! Ρώτησε λοιπόν τον σοφό μάντη και περίμενε με αγωνία την απάντησή του. Εκείνος, αφού στοχαζόταν για ώρες πολλές, τελικά άνοιξε τα μάτια του και απάντησε στην Κύνα: «Το αθάνατο νερό βρίσκεται στο μεγάλο σπήλαιο της φωτιάς. Είναι όμως πολύ επικίνδυνο και σχεδόν αδύνατο να καταφέρει κάποιος να μπει εκεί μέσα και να βγάλει το νερό. Η σπηλιά καλύπτεται από φοβερή φωτιά και κανένας ποτέ δεν μπόρεσε να την περάσει ζωντανός»!...   Η Κύνα, χωρίς κανέναν δισταγμό, είπε στον γερο-σοφό ότι για χάρη του Αλεξάνδρου και προκειμένου εκείνος να αποκτούσε την αθανασία ήταν έτοιμη να κατέβει ακόμα και στον άσπλαχνο Άδη! Δεν φοβόταν να πεθάνει για τον Αλέξανδρο και θα διακινδύνευε με μεγάλη της χαρά τη ζωή της για εκείνον!

Ύστερα ο σοφός της είπε ότι το αθάνατο νερό θα έπρεπε κάποιος να το πιει ακριβώς την στιγμή που θα ήταν έτοιμος να πεθάνει και όταν πια είχε χαθεί κάθε ελπίδα. Αν τύχαινε να το πιει πιο πριν, τότε όχι μόνο δεν θα χρησίμευε να τον βοηθήσει, αλλά θα του στοίχιζε και τη ζωή! Η Κύνα ευχαρίστησε τον Ασιάτη μάντη και έσπευσε χωρίς να χάσει λεπτό για το μεγάλο σπήλαιο της φωτιάς, να πάει και να πάρει το πολυπόθητο αθάνατο νερό.   Μετά από αρκετές και κουραστικές μέρες, η Κύνα έφτασε επιτέλους μπροστά στο τρομακτικό σπήλαιο. Πράγματι ήταν εντελώς αδύνατο για κάποιον θνητό να καταφέρει να περάσει τις γιγαντιαίες φλόγες που σκέπαζαν την είσοδο του σπηλαίου και κατάκαιγαν τα πάντα. Η Κύνα όμως δεν απογοητεύτηκε καθόλου: γεμάτη αγάπη για τον Αλέξανδρο και έχοντάς τον συνέχεια στο νου της, πέρασε τόσο γρήγορα ανάμεσα απ’ τις φωτιές, που αυτές ούτε που την άγγιξαν!  

Μέσα το σπήλαιο ήταν τεράστιο και βαθύ Μέσα το σπήλαιο ήταν τεράστιο και βαθύ. Παρόλα αυτά η ηρωική Κύνα βρήκε τελικά το αθάνατο νερό που ανάβλυζε από έναν τοίχο και τρισευτυχισμένη γέμισε μια ολόκληρη φιάλη. Ύστερα δεν έχασε ούτε στιγμή: πέρασε πάλι σαν τον άνεμο την φλεγόμενη είσοδο της σπηλιάς και πήγε πίσω στον αδελφό της και το στράτευμά του, που ετοιμαζόταν πια να εγκαταλείψει την Ινδία. Η Κύνα κράτησε μυστικό απ’ όλους το μεγάλο της κατόρθωμα. Ήταν όμως πολύ ευχαριστημένη που μια μέρα, όποτε κι αν αυτή ερχόταν, θα έδινε στον Αλέξανδρο να πιει απ’ το θαυματουργό [Ιδού τώρα η συνέχεια και το τέλος της περιπέτειας με το αθάνατο νερό.]   Όταν κάποτε ο Αλέξανδρος αρρώστησε βαριά από πυρετό και έπεσε κατάκοπος στο κρεβάτι, ήταν πλέον προ του θανάτου. Όλοι όσοι τον γνώριζαν από παλιά, δεν πίστευαν στα μάτια τους πώς αυτός ο νέος ακόμα άντρας, ο παντοδύναμος κάποτε και ανίκητος Αλέξανδρος, ο βασιλιάς του κόσμου, είχε μείνει έτσι αδύναμος, σαν να ήταν κάποιος γέροντας... Τον έριξαν κάτω οι κακουχίες του πολέμου και η υπερπροσπάθεια της κατάκτησης του κόσμου...

Η Κύνα ήταν συνεχώς στο πλευρό του αδελφού της και φρόντιζε γι’ αυτόν, να απαλύνει τον πόνο του και να τον γεμίζει αδιάκοπα με ελπίδα. Όμως οι γιατροί έβλεπαν τον Αλέξανδρο να χειροτερεύει μέρα με την ημέρα και να πλησιάζει όλο και πιο πολύ προς τον θάνατο... Είπαν λοιπόν κάποια μέρα στην Κύνα ότι δεν υπήρχαν πια ελπίδες για να σωθεί ο αδελφός της και ότι σύντομα θα περνούσε την Αχερουσία λίμνη, για να μπει στον κόσμο των νεκρών...   Η Κύνα όμως δεν απογοητευόταν: είχε καλά κρυμμένο το μυστικό της, που δεν ήταν άλλο απ’ το αθάνατο νερό. Το είχε πάντοτε καλά φυλαγμένο και όταν πια είδε ότι η υγεία του αδελφού της δεν θα γινόταν ποτέ καλά, έβαλε μπροστά το σχέδιό της. Όταν λοιπόν ο Αλέξανδρος έφτασε πια στο κατώφλι του θανάτου και ζήτησε απ’ την Κύνα να του βάλει λίγο κρασί να πιει, τότε εκείνη έριξε μέσα στο ποτήρι του λίγο από το φίλτρο της αθανασίας. Ο Αλέξανδρος όμως, αν και μισοπεθαμένος, κατάλαβε ότι η Κύνα κάτι του έριξε μες στο κρασί του και αμέσως κατάλαβε ότι ήταν το αθάνατο νερό. Αυτός όμως δεν ήθελε να πιει ποτέ του κρασί ανάμεικτο με νερό, έστω κι αν αυτό ήταν το νερό της αιώνιας ζωής!

Αποφάσισε λοιπόν να ξεγελάσει την αδελφή του, στέλνοντάς την έξω να φωνάξει τους στρατιώτες για να πιούν δήθεν όλοι μαζί. Η Κύνα τον υπάκουσε αμέσως και τότε αυτός άρπαξε την ευκαιρία: άλλαξε το ποτήρι του μ’ εκείνο της αδελφής του, λέγοντας μέσα του πως αν ήταν αυτό πράγματι το αθάνατο νερό, τότε ας έμενε αθάνατη η Κύνα για να τον θυμάται παντοτινά! Όταν η κοπέλα γύρισε στη σκηνή, ανυποψίαστη πήρε το ποτήρι με το φίλτρο της αθανασίας και το ήπιε μονορούφι στην υγειά του Αλεξάνδρου. Όταν κατάλαβε τι είχε στην πραγματικότητα συμβεί ήταν πια πολύ αργά... Ο Αλέξανδρος, αφού ήπιε το τελευταίο του κρασί, έπεσε κάτω ετοιμοθάνατος. Η τελευταία ώρα είχε πια έρθει...   Έμεινε έτσι η Κύνα αθάνατη... Και ο θρύλος την θέλει έπειτα να έχει μεταμορφωθεί σε γοργόνα και να τριγυρνάει στις θάλασσες του κόσμου, ρωτώντας τους καπετάνιους των πλοίων: «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος»; Και αν εκείνος απαντήσει: «Ναι», τότε του δίνει τις ευλογίες της για το καλό ταξίδι. Αν όμως της απαντήσει: «Όχι», τότε πνιγμένη απ’ τη στενοχώρια ταράζεται και προκαλεί απίστευτες τρικυμίες στα πελάγη...

Γκεοργιάνα Τσιρίλα Παναγιώτης Θεοφανόπουλος Παναγιώτης Τσαγκάρης Αλέξανδρος Βαχί