ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 2011– 2012: Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2012– 2013: Β΄ και Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013- 2014: Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Με τον ίδιο προγραμματισμό θα εισαχθεί και το Π.Σ. της Ν.Ε. Γλώσσας.

Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ www.nap.pi.ac.cy/ Οδηγίες για το σύνολο του υλικού (βιβλία, διδακτικές προτάσεις κ.λπ. υπάρχουν στον Οδηγό για τον Εκπαιδευτικό που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα: www.nap.pi.ac.cy/

Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Νέο διδακτικό υλικό (σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή) Ο λόγος ανάγκη της ψυχής - Κείμενα Λογοτεχνίας για την Α΄ Γυμνασίου (για τον μαθητή) Ο λόγος ανάγκη της ψυχής – Ερωτήσεις – Δραστηριότητες (για τον εκπαιδευτικό) Οδηγός Δημιουργικής Γραφής για τον εκπαιδευτικό (β ΄τετράμηνο) Διδακτικές εφαρμογές (διαδίκτυο)

Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Υφιστάμενο διδακτικό υλικό Λογοτεχνικά κείμενα από τα βιβλία: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου, Αθήνα: ΟΕΔΒ και Ανθολόγιο Κυπριακής Λογοτεχνίας για το Γυμνάσιο: ΥΑΠ Το περιεχόμενό τους διερευνήθηκε, χαρτογραφήθηκε και αναδιατάχθηκε, με γνώμονα τις καινούργιες θεματικές ενότητες. Έτσι, κάθε θεματική ενότητα εξυπηρετείται με κείμενα που προέρχονται όχι μόνο από το αντίστοιχο της τάξης αλλά από τα εγχειρίδια και των τριών τάξεων του Γυμνασίου (χαρτογράφηση).

Γ. ΟΔΗΓΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ο Οδηγός του Εκπαιδευτικού για τη λογοτεχνία δεν πρέπει να θεωρηθεί ως ένας κλειστός «κατάλογος», η χρήση του οποίου είναι απόλυτα δεσμευτική, περιχαρακώνοντας τη διδασκαλία και απαγορεύοντας τη χρήση άλλων λογοτεχνικών κειμένων που δεν συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτόν. Πρέπει να εκληφθεί απλώς ως αφετηρία, ως μια βάση υλικού, που σκοπό έχει να διευκολύνει τους φιλολόγους κάθε σχολείου στην ανεύρεση εκπαιδευτικού υλικού.

Θεματική Ενότητα: ΣΧΟΛΙΚΑ – ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Α. ΝΕΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ: Ο λόγος ανάγκη της ψυχής - Κείμενα Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου και Ερωτήσεις-Δραστηριότητες, Βιβλίο εκπαιδευτικού Έντυπη/Ηλεκτρονική μορφή - Σελίδες Κείμενα: 21 – 65 Ερωτήσεις-Δραστηριότητες: 12 - 28 Ιστοσελίδα: www.nap.pi.ac.cy/ → Λογοτεχνία → Μέση Εκπαίδευση

Β. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Α/Α Τίτλος / Πηγή Θεματικός πυρήνας κειμένου Διαθεματικότητα Κείμενα για συνανάγνωση Υποστηρικτικό υλικό / σχόλια Νίκος Καζαντζάκης, "Η Νέα Παιδαγωγική« ΚΕΙΜΕΝΑ Ν.Ε. Λογοτεχνίας, Α΄ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, σελ. 92 Σχολικές αναμνήσεις (η εμπειρία της πρώτης μέρας στο σχολείο, παλαιότερες μορφές σχολικής ζωής και παρωχημένες παιδαγωγικές μέθοδοι) Γκιώνης Δ., Τώρα θα δεις…, Καστανιώτης, Αθήνα, 1994 (βλ. σχετικό απόσπασμα στο αντίστοιχο βιβλίο εκπαιδευτικού, σ. 72). Για το συγγραφέα, βλ. βιντεοταινία (DVD), παραγωγής ΕΤ για ΜΕ, κωδ. Β28: Νεοελληνική Λογοτεχνία, το 3. Νίκος Καζαντζάκης (διάρκεια: 15΄). // Γενικά για την ενότητα, βλ. βιντεοταινία (DVD), παραγωγής Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης Ελλάδας (ΕΤ) για Μέση Εκπαίδευση (ΜΕ), κωδ. Β45: Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (το 1: Εγώ κι εμείς: Σχολείο, 12΄).// Κινηματογραφική ταινία «Ο ψύλλος» του Δ. Σπύρου. Λογοτεχνία - Γλώσσα 1

Γ. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 1) http://www.moec.gov.cy/ → ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ → ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ → ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Δ. Το Π.Σ.Λ. για την Α΄ Γυμνασίου Α. ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Σχολικά – παιδικά χρόνια Λαϊκή παράδοση και λογοτεχνία Χιούμορ και λογοτεχνία (αντί της θ.ε. Ανθρώπινες σχέσεις – ανθρώπινοι χαρακτήρες που μεταφέρεται στη Β΄ Τάξη) Η σειρά με την οποία θα διδαχτούν οι παραπάνω ενότητες δεν είναι δεσμευτική για τους φιλολόγους Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Ε. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Στόχος της αξιολόγησης είναι κυρίως η ανατροφοδότηση της διδασκαλίας – και για τον μαθητή και για τον εκπαιδευτικό – έτσι ώστε αυτή να γίνεται όλο και πιο αποτελεσματική για όλους τους μαθητές και όχι αόριστα η διάγνωση της σχολικής επίδοσης ή αποτυχίας τους. Γι’ αυτό και πρέπει να είναι καθημερινή και διαγνωστική.

Ε. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ειδικά η σύνταξη των εξεταστικών δοκιμίων (διαγωνισμάτων) στα τετράμηνα αλλά και του τελικού εξεταστικού δοκιμίου στηρίζεται στις εξής αρχές: ισόρροπη ανάδειξη γνωστικού, αξιακού περιεχομένου και δεξιοτήτων λογοτεχνικού γραμματισμού , χρήση άγνωστων λογοτεχνικών κειμένων (κείμενα τα οποία δε διδάχτηκαν στους μαθητές) σε συνεξέταση με κείμενα που έχουν διδαχτεί, ερωτήσεις ανάλυσης και συνδυασμού («…ώστε ο μαθητής να είναι υποχρεωμένος να συγκρίνει δεδομένα και να ερμηνεύσει τις σχέσεις-αντιθέσεις-αναλογίες-διαφορές των κειμένων», Π.Σ.Λ., Β΄ έκδοση σ. 96) μεταξύ κειμένων (διδαγμένων και μη), ερωτήσεις με κλιμακούμενο βαθμό δυσκολίας. Χρήσιμο είναι να ελέγχεται και η ανταπόκριση των μαθητών σε ερεθίσματα διαθεματικών αντιστοιχιών με άλλα γνωστικά αντικείμενα ή με άλλες μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας, μέσα από κατάλληλες ασκήσεις (Π.Σ.Λ., Β΄ έκδοση σ. 96) .

ΣΤ. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΙΣ 2011 – 2012: 6,7,8 Σεπτεμβρίου: Επιμόρφωση όλων των φιλολόγων που θα διδάξουν στην Α΄ Γυμνασίου καθώς και των συντονιστών φιλολόγων Οκτώβρης – Δεκέμβρης: Σεμινάρια Π.Ι. μαχίμων εκπαιδευτικών που διδάσκουν στη Β ΄και Γ ΄Γυμνασίου (Γ΄ Φάση Επιμόρφωσης - ένας από κάθε Γυμνάσιο) Ιούνιος: Επιμόρφωση όλων των φιλολόγων που διδάσκουν στη Β΄ και Γ΄Γυμνασίου Οκτώβρης – Δεκέμβρης: Προαιρετικά σεμινάρια Π.Ι. με θέμα τη διδακτική της λογοτεχνίας στο πλαίσιο του νέου Π.Σ.Λ. – 5 συναντήσεις

Ζ. ΠΩΣ ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ Οργανώνουμε τη διδασκαλία μας πάντοτε με αφετηρία το Π. Σ. Λογοτεχνίας Αξιοποιούμε τις επιπλέον πληροφορίες που μας δίνει ο Οδηγός του Εκπαιδευτικού Κατά τη διάρκεια της χρονιάς αναμένεται να δίνουμε και να παίρνουμε ανατροφοδότηση από τους ΕΜΕ και τους Υποστηρικτές που θα επισκέπτονται τα σχολεία.

Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου, Α΄ Λυκείου Οι τάξεις αυτές, για την παρούσα σχολική χρονιά, ακολουθούν τις αρχές των υφιστάμενων προγραμματισμών. Ωστόσο, δέον να υιοθετούνται πλέον - κατά τη διδακτική πρακτική- όσα περισσότερα στοιχεία από τη μεθοδολογία του νέου Π.Σ.Λ. είναι εφικτό.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ [Ποιος είδεν ήλιο από βραδιού] – Ελλάδα Στεφανοφρυδάτη – Αλβανία Μάρκος Βαμβακάρης, «Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια», 1935(;) (Ρεμπέτικο) Τα κείμενα προέρχονται από το νέο διδακτικό υλικό: Ο λόγος ανάγκη της ψυχής

Ενδεικτικές ερωτήσεις οργάνωσης της διδασκαλίας 1. Στα τραγούδια αυτά μπορεί κανείς να αναγνωρίσει ένα κοινό θέμα/τόπο. Ποιο είναι αυτό; 2. Ποιος περιγράφεται από ποιον. Γιατί όχι το αντίστροφο; 3. Ποια στοιχεία της φύσης χρησιμοποιεί ο λαός για να περιγράψει την ομορφιά της κόρης; Ποιο πιστεύετε ότι είναι το κοινό χαρακτηριστικό τους;

Ενδεικτικές ερωτήσεις οργάνωσης της διδασκαλίας 4. Ποια γνωρίσματα συνθέτουν σε κάθε τραγούδι τον τόπο της γυναικείας ομορφιάς; Ας «κατασκευάσουμε» τον ιδανικό τύπο της γυναικείας ομορφιάς (πρόσωπο-σώμα) συνδυάζοντας τα στοιχεία των δύο τραγουδιών.* * Τι προσθέτει το ρεμπέτικο του Βαμβακάρη; Συγκρίνετε τον ιδανικό αυτό τύπο με τις απεικονίσεις ωραίων γυναικών που δίνονται παρακάτω, στην εργασία 2. Τι παρατηρείτε; [Ποιος είδεν ήλιο από βραδιού] Στεφανοφρυδάτη Ιδεότυπος της ωραίας

Ενδεικτικές ερωτήσεις οργάνωσης της διδασκαλίας 5. Ποιες διαφορές υπάρχουν μεταξύ των δύο δημοτικών τραγουδιών (αλλά και του ρεμπέτικου) ως προς την περιγραφή της ομορφιάς και του αισθήματος της αγάπης; Πώς τις εξηγείτε; 6. Πώς εκδηλώνεται στα τραγούδια το πάθος, ο καημός της αγάπης; Μπορείτε να βρείτε στοιχεία που να δηλώνουν ότι πρόκειται για «αρρώστια»;

Ενδεικτικές ερωτήσεις οργάνωσης της διδασκαλίας [Ποιος είδεν ήλιο από βραδιού] Στεφανοφρυδάτη 7. Να συγκρίνετε τα δύο δημοτικά τραγούδια ως προς τη μορφή των στίχων και το ρυθμό τους και να εντοπίσετε τις διαφορές. 8. Με ποια θεότητα εκφράστηκε η ομορφιά και ο έρωτας από τους αρχαίους Έλληνες; Ο Όμηρος αποκαλεί στα έπη του την ωραία Ελένη: καλλίκομον (ομορφομαλλούσα), καλλιπάρηον (ομορφοπρόσωπη), λευκώλενον (ασπροχέρα), τανύπεπλον (ομορφοντυμένη). Βρίσκετε να υπάρχουν ομοιότητες με τα δημοτικά τραγούδια; Τι σημαίνει αυτό; 9. Να εντοπίσετε εικόνες που δείχνουν το σημερινό πρότυπο της γυναικείας ομορφιάς και να τις συγκρίνετε με το πρότυπο που αναδεικνύουν τα τραγούδια. Τι παρατηρείτε;

Δημιουργικές εργασίες Να επιλέξετε ένα σύγχρονο τραγούδι με παρόμοιο θέμα που να σας αρέσει και να το συγκρίνετε με τα δύο δημοτικά τραγούδια. Τι ομοιότητες ή διαφορές εντοπίζετε; Που νομίζετε ότι οφείλονται; Να συμπληρώσετε τα κενά έτσι ώστε να δημιουργήσετε ένα νέο, δικό σας τραγούδι από το παλιό. Μπορείτε, αν θέλετε, να χρησιμοποιήσετε στοιχεία από τα έργα τέχνης που βλέπετε δίπλα (η γυναικεία ομορφιά υμνήθηκε από πολλές μορφές τέχνης, σε όλες τις εποχές).

Δημιουργικές εργασίες Στεφανοφρυδάτη Σού ’βγαλα το πέπλο ………………………… είδα τη θωριά σου τι σου φταίω ο δόλιος το λαιμό τον άσπρο …………………………; ……………………….. ……………………….. …………………………. να σε καμαρώσω κάηκε η καρδιά μου… ……………………….. ……………………….. που σε θέλω τόσο; είσαι πια δικιά μου! Κάτασπρο το χέρι δάχτυλα κρινένια ………………………..