Εφαρμογή εκπαιδευτικών πρακτικών Μάθηση και Εκπαιδευτική Διαδικασία Έννοιες-κλειδιά: Μάθηση Γνώσεις Δεξιότητες Στάσεις Εμπειρία Εκπαιδευτική Διαδικασία Εκπαιδευτικές Τεχνικές Γνώση Εκπαίδευση Ενηλίκων Εκπαίδευση Ανηλίκων

Μάθηση: Αλλαγή στη γνώση και στη συμπεριφορά αυτών που μαθαίνουν . Επίσης, μαθαίνω: απομνημονεύω γνώσεις τις οποίες θα χρειαστώ. Η μάθηση προέρχεται από την εμπειρία Η μάθηση διαφοροποιείται από τη γνώση. Η γνώση προυπάρχει της μάθησης. Η γνώση αποτελεί το αντικείμενο της μαθησιακής διαδικασίας

Κατηγορίες Μάθησης: Μάθηση γνώσεων Μάθηση δεξιοτήτων Μάθηση στάσεων

Παράδειγμα ‘Γνώσεων-Στάσεων-Δεξιοτήτων’: πχ Παράδειγμα ‘Γνώσεων-Στάσεων-Δεξιοτήτων’: πχ. στο μάθημα’ Επιχειρηματικό Σχεδιασμό’ Γνώσεις: Στόχοι μαθήματος στο επίπεδο των γνώσεων είναι: Να κατανοηθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που πρέπει να έχει το επιχειρηματικό σχέδιο που φτιάχνει ένας επιχειρηματίας Κατηγοριοποιούν οι εκπαιδευόμενοι τα στάδια συγγραφής και ανάπτυξης του επιχειρηματικού σχεδίου Γνωρίζουν τα στοιχεία, τα δεδομένα και τις έννοιες που απαιτούνται

2. Δεξιότητες: Στόχοι του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι εκπαιδευόμενοι μέσα από πρακτικές ασκήσεις και δράσεις τις ακόλουθες δεξιότητες: * να ελέγχουν εάν κάποιο επιχειρηματικό σχέδιο έχει όλα τα περιεχόμενα που απαιτούνται * να διορθώνουν λάθη μεθοδολογίας στην ανάπτυξη και δημιουργία ενός επιχειρηματικού σχεδίου Να σχεδιάζουν οδηγίες και προδιαγραφές για τη δημιουργία επιχειρηματικών σχεδίων Να οργανώνουν οδηγούς σπουδών για δυνητικούς καταρτιζόμενους που θα παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα τε΄τοιο εκπαίδευσης

Στάσεις Υποκίνηση διδασκομένων στην αυτόβουλη χρησιμοποίηση της μεθοδολογίας οργάνωσης και ανάπτυξης επιχειρηματικού σχεδίου όταν πρόκειται να διδάξουν επιχειρηματικότητα Αποδοχή της σημασίας επιχειρηματικού σχεδίου στην ανάπτυξη Αποδοχή της σημασίας διδασκαλίας επιχειρηματικού σχεδιασμού σε ένα πρόγραμμα επιχειρηματικότητας

Δεξιότητες: Κινητικές Λεκτική πληροφόρηση Διανοητικές Γνωστικές στρατηγικές

Μάθηση: Η διαδικασία της μάθησης είναι αποτελεσματική όταν απαιτείται ενεργή συμμετοχή του διδασκομένου Η εμπειρία αποτελεί τη βάση κάθε μάθησης Κάθε ένας μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο

Μελέτες περί μάθησης δείχνουν: Η μάθηση είναι μία δυναμική απόκτηση γνώσεων Η μάθηση είναι προσωπική , ατομική Η μάθηση είναι σε ένα βαθμό ακούσια και προέρχεται από τη τυχαία έκθεσή μας σε μαθησιακές πηγές Η μάθηση προσεγγίζεται από τους εκπαιδευομένους είτε σε επιφανειακό επίπεδο είτε σε βαθύτερο επίπεδο

Κλειστή αντίληψη της εκπαιδευτικής διαδικασίας:ο εκπαιδευτής έχει όλη την ευθύνη Ανοιχτή αντίληψη της εκπαιδευτικής διαδικασίας: ο εκπαιδευόμενος νοιώθει ότι έχει περισσότερη ευθύνη

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Η έννοια των εκπαιδευτικών τεχνικών Οι εκπαιδευτικές τεχνικές αποτελούν εργαλεία: Α) μέσω των οποίων υλοποιείται η μεθοδολογία εκπαίδευσης που επιθυμούμε να ακολουθήσουμε Β) με τη χρήση των οποίων οδηγούμαστε στην επίτευξη των μαθησιακών στόχων

συνέχεια Τρόποι κατηγοριοποίησης των εκπαιδευτικών τεχνικών Τεχνικές εκπαίδευσης πάνω στη δουλειά Τεχνικές για μαθήματα σε αίθουσες διδασκαλίας Τεχνικές εκπαίδευσης από απόσταση Τεχνικές αυτό-εκπαίδευσης

συνέχεια Βασικές εκπαιδευτικές τεχνικές: Εισήγηση Ερωτήσεις – Απαντήσεις Συζήτηση Πρακτική Άσκηση Μελέτη Περίπτωσης Ομάδες Εργασίας Καταιγισμός ιδεών

Η έννοια της Μικροδιδασκαλίας στη διδακτική των Οικονομικών Η Μικροδιδασκαλία είναι μία προσομοιωτική τεχνική με βάση την οποία μπορούμε να δημιουργήσουμε μία επιθυμητή ή να μεταβάλλουμε μία ανεπιθύμητη μορφή διδακτικής συμπεριφοράς του εκπαιδευτικού Με τη Μικροδιδασκαλία ασκούνται οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί σε βασικές δεξιότητες της διδακτικής διάστασης του επαγγελματικού τους ρόλου

συνέχεια Στα πλαίσια της μικροδιδασκαλίας η διδασκαλία αντιμετωπίζεται ως μία διαδικασία η οποία μπορεί να μαθευτεί όπως ένας αεροπόρος μαθαίνει να οδηγεί ένα αεροπλάνο. Αυτό που χαρακτηρίζει έναν καλό αεροπόρο είναι ένα πλατύ βάθρο γενικής επιστημονικής κατάρτισης αλλά και ένα σύνολο από ειδικές δεξιότητες οι οποίες συμβάλλουν στην αποτελεσματική άσκηση των επαγγελματικών καθηκόντων τους. Όπως ο πιλότος δεν μπορεί να οδηγήσει ένα αεροπλάνο χωρίς να έχει εξασκηθεί κατάλληλα και χωρίς να έχουν αποκτήσει στα πλαίσια αυτής της εξάσκησης τις βασικές δεξιότητες έτσι θα πρέπει και ο εκπαιδευτικός να εξασκηθεί σε διάφορες διδακτικές δεξιότητες

συνέχεια Βασικές αρχές της Μικροδιδασκαλίας: Αποτελεί πραγματική διδασκαλία Δίνει έμφαση στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων Επιτρέπει τις ελεγχόμενες εστιασμένες στην πράξη συναντήσεις Επιτρέπει την άμεση, εστιασμένη ανατροφοδότηση (από τον εκπαιδευτή και τους ομότιμους) Προωθεί τη σκέψη για όλους όσους συμμετέχουν στις διδακτικές προσεγγίσεις και προσφέρουν εποικοδομητική ανατροφοδότηση

΄Τα στάδια στη διεργασία της Μικροδιδασκαλίας Το στάδιο πριν από το εργαστήριο της Μικροδιδασκαλίας (οι εκπαιδευτές σχεδιάζουν ένα θέμα το οποίο στη συνέχεια μπορούν να αναπτύξουν σε μάθημα 45 λεπτών). Ορίζονται τα: Τίτλος, Εκπαιδευτικοί Στόχοι (Γνώσεις, Δεξιότητες, Στάσεις)

συνέχεια 2. Στη διάρκεια του εργαστηρίου της Μικροδιδασκαλίας 2. Αξιολόγηση της Μικροδιδασκαλίας

Στάδια Μικροδιδασκαλίας (αναλυτικότερα): 1. Το στάδιο πριν το εργαστήριο της Μικροδιδασκαλίας: Εδώ σχεδιάζεται ένα εικοσάλεπτο μάθημα. Οι εκπαιδευτές καταγράφουν τα εξής: ** Ποιος είναι ο τύπος οργανισμού στον οποίο υλοποιείται το μάθημα ** Ποιος είναι ο τίτλος προγράμματος και συνολική του διάρκεια σε διδακτικές ώρες ** Ποιο είναι το κεφάλαιο/διδακτική ενότητα του προγράμματος-μαθήματος πάνω στο οποίο θα στηριχθεί το μάθημα ** Σε ποιους απευθύνεται αυτό το πρόγραμμα; (συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών του πληθυσμού-στόχου) ** Ποιος είναι ο τίτλος του μαθήματος και οι στόχοι του καθώς και δύο διδακτικές δεξιότητες/ικανότητες στις οποίες θέλουν συγκεκριμένη ανατροφοδότηση Τέλος, είναι σημαντικό να οριστεί με σαφήνεια ο Τίτλος της Μικροδιδασκαλίας και οι Εκπαδευτικόοί Στόχοι (Γνώσεις, Στάσεις, Δεξιότητες)

Άφού ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο ουσιαστικά παράγεται ένα σχέδιο μαθήματος το οποίο μαζί με τα προηγούμενα περιλαμβάνει επίσης: ** Κυρίως θέμα (τίτλος) και υποενότητες ** ένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ** τις τεχνικές που θα χρησιμοποιηθούν (πχ. εισήγηση, ερωτήσεις-απαντήσεις, συζήτηση) ** τα μέσα που θα αξιοποιηθούν (διαφάνειες, υπολογιστής, βοηθητικά κείμενα, φωτοτυπημένα κείμενα)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ: 1. Εισήγηση: ** Είναι η πιο συνηθισμένη εκπαιδευτική τεχνική ** Σε σύντομο χρονικό διάστημα καθιστά δυνατή τη μετάδοση γνώσεων και την ανάλυση εννοιών ** Η προετοιμασία είναι εύκολη όταν υπάρχει αρκετό διαθέσιμο υλικό • 2. Ερωτήσεων-Απαντήσεων: ** Χρησιμοποιείται ευέλικτα σε οποιοδήποτε στάδιο, παράλληλα με την εισήγηση (συμμετοχική διαδικασία & ενδιαφέρον) ** Υπάρχει αυτενέργεια των εκπαιδευομένων ** Αναπτύσσεται κλίμα συνεργασίας και επικοινωνίας ** Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα των εκπαιδευομένων ** Ο διδάσκων μπορεί να διαπιστώσει το βαθμό κατανόησης των εννοιών και της διάρθρωσης του μαθήματος

3. Εργασία σε ομάδες: ** Οι διδασκόμενοι εμπλέκονται σε δράση ** Εξετάζονται κριτικά τα αποτελέσματα της μάθησης ** Εξάγονται αρχές και συμπεράσματα και με βάση αυτά αναπτύσσουν νέα δράση ** Εφαρμόζεται ως τεχνική σε όλα τα στάδια του κύκλου μάθησης και ταυτόχρονα τα αναπτύσσει. ** Οι διδασκόμενοι συνεργάζονται, λαμβάνουν αποφάσεις και ολοκληρώνουν τη μαθησιακή διαδικασία ** Δεν υπάρχει φόβος αποτυχίας λόγω συνεργατικότητας ** Χρειάζεται υπομονή και συντονισμός και ο διδάσκων να τηρεί τις προδιαγραφές για αποτελεσματική λειτουργία των ομάδων

2ο Στάδιο Μικροδιδασκαλίας: Στη διάρκεια του εργαστηρίου της Μικροδιδασκαλίας ** ΄Μετά τη διανομή του σχεδίου, γίνεται η διδασκαλία και βιντεοσκοπείται ** Μέσω ανασκόπησης αυτής (όπου χρειάζεται μέσω βίντεο) ακολουθεί συζήτηση για αυτή ** Οι συνάδελφοι συζητούν και σχεδιάζουν μία δομημένη ανατροφοδότηση για θετικές αλλαγές και για ό,τι πήγε καλά ** Ο εκπρόσωπος κάθε ομάδας δίνει έμφαση σε ορισμένα σημεία που έχει δοθεί ανατροφοδότηση ** Γίνεται ανταλλαγή απόψεων για όλους τους συμμετέχοντες

3ο Στάδιο της Μικροδιδασκαλίας: Η ομάδα αξιολογεί τι πήγε καλά στην παρουσίαση και τι θα έπρεπε να υιοθετηθεί (περιεχόμενο[επεξηγήσεις και καλή χρήση υποστηρικτικού υλικού], οργάνωση [καθαρή και εύκολη στην παρακολούθηση], τρόπος ομιλίας [σωστή ταχύτητα, ένταση και καθαρότητα], τρόπος παρουσίασης [κατάλληλες κινήσεις, επαφή με τα μάτια], αλληλεπίδραση [ποιότητα ανταπόκρισης στα ερωτήσεις ή παρεμβάσεις].

Διδασκαλία φοιτητή της α’ Μικροενότητας Ο διδάσκων προσαρμόζει τη διδασκαλία του στο γνωστικό επίπεδο και άλλες προυποθέσεις μάθησης των πραγματικών μαθητών του Η μαγνητοσκόπηση αυτής βοηθά τον διδάσκων να έρχεται σε αντιπαράθεση με τον εαυτό του και να εντοπίζει δυνατότητες και αδυναμίες (επανατροφοδότηση) Η επανατροφοδότηση είναι ενισχυτική για τον διδάσκοντα. Οι ενισχύσεις συνδέονται με την επιθυμητή συμπεριφορά χωρίς να παρεμβάλλεται πολύς χρόνος Οι συμμετέχοντες στη μικροδιδασκαλία ασκούνται ακόμα και όταν δεν διδάσκουν μία μικροενότητα αλλά μετέχουν ως μαθητές Η άσκηση γενικά συντελεί στη βελτίωση της διδακτικής συμπεριφοράς στα πλαίσια της μικροδιδασκαλίας, αλλά και όλα όσα οι μαθητές μαθαίνουν στην περιρέουσα ατμόσφαιρα

Εναλλακτικές προσεγγίσεις στην υλοποίηση Μικροδιδασκαλιών 1. Δεκαπεντάλεπτο μοντέλο μικροδιδασκαλίας: η αξιολόγηση γίνεται σε μικρές ομάδες των 4-5 ατόμων για 10-15 λεπτά και κάθε ομάδα συζητά τις παρατηρήσεις της και θέτει 3 βασικές προτεραιότητες (θετικά, αρνητικά, ουδέτερα) 2. Σωκρατική μέθοδο διδασκαλίας: οι συμμετέχοντες (μέσω της βιντεοταινίας) μελετούν τις κινήσεις, εκφράσεις τους; Ο εκπαιδευτής πληροφορείται για την οργάνωση του μαθήματος, την ανάπτυξη περιεχομένου κοκ. Κρατά 40 λεπτά. 3. Εμπλουτισμός των τριών σταδίων της μικροδιδασκαλίας (ειδικά του 1ου: προετοιμασίας και του 2ου: της υλοποίησης)

Τρόποι κατηγοριοποίησης των εκπαιδευτικών τεχνικών

Μέρος ΙΙ: Μέθοδος Project= Σχέδια εργασίας Τα ‘σχέδια εργασίας’ παρουσιάζουν ως παιδαγωγική μέθοδο τα τελευταία χρόνια άνθιση. Σχετίζεται με μαθησιακές διαδικασίες προσαρμοσμένες σε ρεαλιστικές καταστάσεις Μέθοδο project oνομάζουμε ένα μαθησιακό σχεδιασμό δράσης, ο οποίος στηρίζεται στις αρχές της διεπιστημονικής προσέγγισης της γνώσης, με βάση τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τους προβληματισμούς των μαθητών αλλά και τις ανάγκες της καθημερινότητας Η ενεργός συμμετοχή του μαθητή αποτελεί το πιο σημαντικό και καθοριστικό σημείο της μεθόδου, το οποίο στοχεύει στην ανάπτυξη ικανοτήτων για αυτόνομο σχεδιασμό και διεξαγωγή της μάθησης.

Η επιστημολογική βάση της μεθόδου project εντοπίζεται στον Dewey ‘learning by doing’ ή στην ανάγκη για ‘μετατροπή της εσωτερικής ώθησης σε ενσυνείδητη δράση’ του Klipatrick. Σχετίζεται με την ενεργό συμμετοχή του μαθητή στο σχεδιασμό της μαθησιακής διαδικασίας, πέρα από τη σύνδεσή της με θεμελιακά κίνητρα του μαθητή. Καλλιεργούνται αρκετές ικανότηες όπως η συνειδητοποίηση των αναγκών, η διάρθρωση της πορείας δράσης, η αιτιολόγηση του σχεδιασμού κοκ. Συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση αυτόνομων χαρακτήρων. Συμβάλλει στην αυτόνομη δράση που μόνο ανοιχτά αναλυτικά προγράμματα μπορούν να εγγυηθούν Είναι ανοιχτή σε αναζητήσεις και προσεγγίσεις της γνώσης και δεν προδιαγράφει το τελικό αποτέλεσμα Βοηθά το μαθητή στην κοινωνικοποίηση γιατί βοηθά στη συμμετοχή του στη διαδικασία αλληλεπίδρασης. Επίσης τον βοηθά να προσεγγίζει δημιουργικά τις απορίες και τα προβλήματα στη καθημερινή ζωή.

Η εφαρμογή της μεθόδου project στις οικονομικές επιστήμες Ό όρος ‘έρευνα-δράση’ (action research: Kurt Lewin) περιγράφει μία διαδικασία έρευνας . Συντελεί στην παραγωγή θεωρίας μέσω της πράξης. Η μέθοδος project αποτελεί το ‘σκηνικό’ για την εφαρμογή καινοτόμων δράσεων στο πλαίσιο της ‘ερευνας-δράσης’ χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη οργάνωση ή χρονοβόρες διαδικασίες αλλά ούτε και περίπλοκες τεχνικές συλλογής και επεξεργασίας ερευνητικών δεδομένων. Οι ΑΡΧΕΣ της μεθόδου project είναι: Σύνδεση του σχολείου με την κοινωνία και του διδακτέου με την καθημερινή ζωή Ενεργός συμμετοχή των μαθητών Καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης και δημιουργικής μάθησης Δίνεται έμφαση στη συνεργατικότητα Γίνεται διαθεματική/διεπιστημονική προσέγγιση του μαθήματος

Η μέθοδος project στην πράξη Προετοιμασία για την εφαρμογή της μεθόδου: (Εδώ ανήκουν κάποιες ενέργειες που πρέπει να γίνουν όπως:1. Έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας, 2. Συναίνεση γονέων, 3. Η εξασφάλιση συνεργασίας με καθηγητές άλλων μαθητών για διασφάλιση του διεπιστημονικού χαρακτήρα της εργασίας) Διαδικασίες εφαρμογής της μεθόδου: Εδώ περιλαμβάνεται: 1. Φάση του προβληματισμού [επιλογής και διερεύνησης του θέματος). Οι μαθητές εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για ένα θέμα που αναδεικνύεται ως αντικείμενο διερεύνησης . Οι μαθητές καταγράφουν τις γνώσεις τους γύρω από το θέμα με πολλούς τρόπους.2. Φάση του Προγραμματισμού των Διδακτικών Δραστηριοτήτων. Εδώ περιλαμβάνονται 1. προσδιορισμός θεματικών ενοτήτων, 2. συγκρότηση ομάδων, 3. κατανομή των θεμάτων στις ομάδες και καταγραφή ιδεών για δραστηριότητες (ορίζονται στόχοι των ομάδων, πηγές άντλησης πληροφοριών, εργαλεία για τη διεκπεραίωση της εργασίας), 4. επαναπροσδιορισμός των στόχων, 3. Φάση της διεξαγωγής δραστηριοτήτων. Πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες που έχουν προγραμματιστεί, καταγράφονται οι νέες πληροφορίες, παρουσιάζονται οι νέες ιδέες με πολλούς τρόπους). Φάση της Αξιολόγησης. Προετοιμάζουν οι μαθητές το σχέδιο εργασίας, ετοιμάζεται ο φάκελλος του σχεδίου εργασίας, παρουσιάζεται το σχέδιο εργασίας στη σχολική κοινότητα, αξιολογείται η πορεία και τα αποτελέσματα του σχεδίου εργασίας

Παιδαγωγικά συμπεράσματα που αφορούν τη μέθοδο project Οι μαθητές ενισχύουν τις κοινωνικές τους σχέσεις με ταυτόχρονη αναβάθμιση των γνώσεών τους. Ως άτομα και ως μέλη ομάδας προβληματίζονται, διερευνούν τις υποθέσεις της έρευνάς τους και καταλήγουν σε συμπεράσματα ως αποτέλεσμα της ευρηματικής τους ενασχόλησης Οι καθηγητές μέσω της μεθόδου βλέπουν την καταξίωση της δράσης τους μέσα από τις βιωματικές καταστάσεις στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής δράσης των μαθητών. Ενώ τα αναλυτικά προγράμματα (του Λυκείου) εκ των προτέρων ορίζουν την πορεία που θα ακολουθήσει η ομάδα, η εμπειρία δείχνει ότι οι μαθητές έχουν σημαντικό όφελος από τη συμμετοχή τους στην ομαδική εργασία που συνίσταται στην προσέγγιση της επιστημονικής αλήθειας, στη χαρά της επιτυχίας, στην ευχαρίστηση της συμβολής, στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και τη φυγή από τη σχολική ρουτίνα Οι μαθητές αισθάνονται την ανάγκη για αλλαγή του κλίματος στο σχολείο: έχουν ανάγκη από σύνδεση της καθημερινότητας με τις μαθησιακές διαδικασίες και συμμετοχή τους στους διδακτικούς σχεδιασμούς Οι μαθητές επιθυμούν να διδαχθούν τα οικονομικά μαθήματα με μια καινούρια μέθοδο διδασκαλίας που θα μετατρέψει το μάθημα σε μία ενδιαφέρουσα εμπειρία

Η επίδοση των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα αναφέρεται στην επίτευξη των γνωστικών στόχων και όχι στον προσδιορισμό του βαθμού κατάκτησης άλλου είδους στόχων όπως πχ. του συναισθηματικού ή ψυχοκινητικού τομέα. Το σχολείο έχει μέσα πραγματοποίησης της μάθησης και σκοπούς. Τα μέσα δεν μπορούν να μεταβληθούν σε σκοπούς και οι σκοποί σε μέσα. Η οικονομική θεωρία πχ. είναι μέσο για τη μάθηση του τρόπου λειτουργίας της οικονομίας, δεν μπορεί λοιπόν να γίνει αυτοσκοπός. Η κρίση που είναι σκοπός δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα χωρίς τη χρησιμοποίηση ορισμένων γνώσεων. Η μέθοδος project ενισχύει τη διασπορά των μαθητών στην κλίμακα βαθμολογίας χωρίς να δημιουργείται ανταγωνιστικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές

Έρευνα-δράση Ό όρος ‘έρευνα-δράση’ (action research: Kurt Lewin) περιγράφει μία διαδικασία έρευνας . Συντελεί στην παραγωγή θεωρίας μέσω της πράξης. Η έρευνα-δράση γίνεται αποδεκτή ως κατανοητή και εφαρμόσιμη μέθοδος προσέγγισης και βελτίωσης της καθημερινής πρακτικής, γεγονός που ασκεί ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στα εμπλεκόμενα με τη διδακτική πράξη άτομα Η έρευνα-δράση δίνει έμφαση στη δυναμική παρέμβαση στην εκπαιδευτική πράξη μέσα από τη συνεργασία εκπαιδευτικού, εστιάζοντας περισσότερο στη διερεύνηση ενός συγκεκριμένου προβλήματος μίας εκπαιδευτικής κατάστασης, παρά στη διατύπωση γενικών διαπιστώσεων και συμπερασμάτων Η εφαρμογή της έρευνας-δράσης στο σχολείο ενέχει αρκετές δυσκολίες όπως: έλλειψη χρόνου των μαθητών και των εκπαιδευτικών για ανάπτυξη των θεμάτων που αναλαμβάνουν, έλλειψη χρόνου για τακτές συναντήσεις και συνεργασίες κοκ.

Χαρακτηριστικά της έρευνας-δράσης: Είναι εμπεριστατωμένη: επίκεντρο ενδιαφέροντος είναι η διάγνωση ενός προβλήματος Είναι συνεργατική: η εφαρμογή της απαιτεί τη συνεργασία πολλών ατόμων Είναι συμμετοχική: τα ίδια τα μέλη της ομάδας λαμβάνουν μέρος με τρόπο άμεσο ή έμμεσο στη διεξαγωγή και υλοποίηση της έρευνας Η έρευνα – δράση στοχεύει στη μελέτη ενός ειδικού προβλήματος σε ένα ειδικό περιβάλλον

Σκοποί της έρευνας-δράσης: Θεραπεία προβλημάτων που έχουν διαγνωσθεί σε συγκεκριμένες συνθήκες ή βελτίωση συγκεκριμένων συνθηκών Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών καθώς τους παρέχει νέες δεξιότητες και μεθόδους και οξύνει τις αναλυτικές τους ικανότητες Εισαγωγή και μελέτη καινοτόμων διδακτικών προσεγγίσεων Βελτίωση της μικρής σε κλίμακα και ποιότητα επικοινωνίας μεταξύ ενεργού εκπαιδευτικού και ακαδημαικού ερευνητή Παροχή εναλλακτικής λύσης σε κάποιο πρόβλημα της σχολικής πράξης

Οργάνωση έρευνας-δράσης Το σχεδιασμό συγκεκριμένων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος που έχει ήδη διαπιστωθεί και οριοθετηθεί Την εφαρμογή του σχεδίου παρέμβασης και την παρατήρηση της διαδικασίας Τον ανασχεδιασμό με βάση την κριτική ανάλυση της διαδικασίας

ΡΟΛΟΙ και ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ Η ανάληψη ρόλων και οι προσομοιώσεις εμπλουτίζουν τα επιτεύγματα στο γνωστικό και συναισθηματικό τομέα των μαθητών Οι προσομοιώσεις κινητοποιούν το ενδιαφέρον των μαθητών διότι προσωποποιούν την κατάσταση ή το εξεταζόμενο θέμα Προκαλείται πλήρης ενεργοποίηση των μαθητών Αναπτύσσεται η ικανότητα διαπραγμάτευσης και επικοινωνίας Μέσα από το παίξιμο ρόλων μπορούμε να επέμβουμε αποτελεσματικά στο επίπεδο αλλαγής των στάσεων Στα μειονεκτήματα θα μπορούσαν να αναφερθούν ότι: Α Η επιτυχία της τεχνικής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση των συμμετεχόντων Β. Ο διδάσκων πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά τις αρχές της επικοινωνίας και της δυναμικής των ομάδων Γ. Η αλλαγή των στάσεων μπορεί να είναι προσωρινή και να αλλάζει βαθμιαά μετά την απομάκρυνση από την τάξη Δ. Υπάρχει κίνδυνος όσοι δεν παίξουν ρόλους να μείνουν ανενεργοί

Πρακτική άσκηση και Μελέτες περίπτωσης Πρακτική άσκηση: Πλεονεκτήματα: Συνδέεται η θεωρία με την πράξη Προωθείται η ενεργός συμμετοχή των διδασκομένων Οι διδασκόμενοι αποκτούν υψηλότερη υπευθυνότητα και αυξάνεται η αυτοπεποίθηση τους μετά την αντιμετώπιση προβλημάτων Η πρακτική άσκηση δεν απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο και μπορεί να προωθήσει συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους Μειονεκτήματα: Απαιτείται προσεκτική εποπτεία και προετοιμασία από τον διδάσκοντα Ένα ζήτημα δεν μπορεί να εξεταστεί εξονυχιστικά μέσω της άσκησης όπως για παράδειγμα γίνεται στην μελέτη της περίπτωσης

Μελέτη περίπτωσης: Αποτελούν μελέτες περίπτωσης πραγματικών ή υποθετικών οικονομικών φαινομένων και μεγεθών. Διερευνώνται προσεγγίσεις και εναλλακτικές λύσεις στα οικονομικά προβλήματα που αναδύονται Πλεονεκτήματα: * Κύριος παράγοντας της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην μελέτη περίπτωσης γίνονται οι μαθητές * Αναπτύσσεται η ενεργοποίηση και συμμετοχή των διδασκομένων * Η χρήση τους με συγκεκριμένα παραδείγματα από το οικονομικό περιβάλλον συμβάλει στο θετικό μετασχηματισμό των στάσεων * Από το επιμέρους παράδειγμα γίνονται αναγωγές σε ευρείς γνωστικούς τομείς Μειονεκτήματα: * Οι μαθητές είναι απίθανο να συναντήσουν στη ζωή τους όλες τις καταστάσεις που περιγράφονται * Η διδασκαλία αυτοτελών ιδανικών καταστάσεων χωρίς την αναφορά σε κάποιο μοντέλο ή θεωρία μπορεί να τους αποθαρρύνει γιατί αναδεικνύει το ‘τυχαίο’ στις επιλογές * Μελετώντας συνεχώς περιπτώσεις επιχειρήσεων που ‘πέτυχαν’ θα βγάλουμε από το εκπαιδευτικό σύστημα προβλέψιμους επιχειρηματίες οι οποίοι θα πετύχουν μέτρια κοντά στο μέσο όρο αποτελέσματα. * Το μεγάλο ποσοστό αποτυχίας που εμφανίζουν οι νέες επιχειρήσεις θα πρέπει να αναγκάσει τους μαθητές να μελετήσουν όλα τα θεωρητικά ρεύματα

Τεχνικές των ‘ερωτήσεων-απαντήσεων’ Η πρόσβαση προς το αντικείμενο μάθησης γίνεται μέσω ερωταποκρίσεων. Πλεονεκτήματα: Δημιουγείται αυτενέργεια των διδασκομένων Δημιουργείται κλίμα επικοινωνίας και συνεργασίας Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα Γίνεται λεπτομερής ανάλυση ενός ζητήματος Ο καθηγητής έχε τη δυνατότητα να διαπιστώσει το βαθμό κατανόησης των εννοιών από τους διδασκόμενους ΄και να εντοπίσει τις περαιτέρω ανάγκες των μαθητών Μειονεκτήματα: Ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην μπορέσει ο εκπαιδευτής να παρουσιάσει όλα τα θέματα που έχει προβλέψει στο συγκεκριμένο χρόνο Να τεθούν θέματα και παρεμβάσεις εκτός θέματος Μπορεί να υπάρχουν και μερικοί που να μην συμμετέχουν Η τεχνική αυτή βασίζεται στο λόγο και όχι στο να κάνουν κάτι οι διδασκόμενοι

Η τεχνική της συζήτησης Συνίσταται στην ανταλλαγή απόψεων γύρω από ένα θέμα Πλεονεκτήματα: Αναπτύσσεται η συνεργασία των εκπαιδευομένων Δημιουργείται κλίμα επικοινωνίας και συμμετοχής Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα Γίνεται λεπτομερής και εις βάθος ανάλυση ενός ζητήματος Ο καθηγητής έχει τη δυνατότητα να διαπιστώσει το βαθμό κατανόησης των εννοιών και περαιτέρω ανάγκες των μαθητών Μειονεκτήματα: Προυποθέτει αρκετή γνώση των συμμετεχόντων σχετικά με το θέμα της συζήτησης Παρουσιάζονται υποκειμενικές και μη τεκμηριωμένες απόψεις Λόγω απαίτησης πολύ χρόνου μπορεί ο διδάσκων να μην προλάβει να καλύψει όλα τα προβλεπόμενα θέματα Είναι πιθανό η συζήτηση να οδηγήσει σε απόψεις εκτός θέματος Κάποιοι μπορεί να μην συμμετέχουν Βασίζεται στο λόγο και όχι στο να κάνουν κάτι οι διδασκόμενοι

Τεχνική του ‘καταιγισμού ιδεών’ Συνίσταται στην εξέταση ενός ζητήματος μέσω της υποκίνησης των εκπαιδευομένων σε ελεύθερη και ανεμπόδιστη έκφραση ιδεών Πλεονεκτήματα: Υψηλή συμμετοχή των εκπαιδευομένων Αξιοποίηση της δημιουργικότητας και των εμπειριών των συμμετεχόντων στη διαδικασία Στην ανάπτυξη της συνεργασίας και της ελεύθερης έκφρασης των εκπαιδευομένων Μειονεκτήματα: Μπορεί να διολισθίσει σε επίδειξη φαντασίας και όχι δημιουργικής έκφρασης Κάποιοι μπορεί να μην συμμετάσχουν

Άλλες τεχνικές: Η διδασκαλία με τη χρήση υπολογιστή Πολλά ηλεκτρονικά προγράμματα αντικαθιστούν την παραδοσιακή διδασκαλία με προγραμματισμένη μάθηση εννοιών ή με ομάδες ερωτήσεων πολλπλής επιλογής Υπάρχουν πολλά προγράμματα προσομοιώσεων και παιχνιδιών που είναι κατάλληλα για διδαχή ενοτήτων Υπάρχουν Τράπεζες πληροφοριών

Οπτικοακουστικά μέσα διδασκαλίας: διευκολύνουν την αποσαφήνιση και συγκεκριμενοποίηση αφηρημένων ιδεών και βοηθούν εκπαιδευομένους που έχουν οπτική η ακουστική αντίληψη και μνήμη Οπτικά μέσα: * Κινούμενα σχέδια, εικόνες, φωτογραφές, χάρτες, ενδοσκόπιο, προβολέας διαφανειών, βίντεο, σλαίτσ Ακουστικά μέσα: κασέτες

Χρήση επισκέψεων σε εργοστάσια: αποκτάται προσωπική εμπειρία και γνώση-βιωματική μάθηση. Αναπτύσσουν 1. παρατηρητικότητα 2. Σχηματισμό και διατύπωση ερωτήσεων 3. Ικανότητα καταγραφής πληροφοριών 4. Ανάλυση 5. Σύνθεση

Σύνδεση με τον επιχειρηματικό κόσμο Χρήση επισκεπτών – ομιλητών και σχολικά συνέδρια Χρήση εγχειριδίων και άλλων γραπτών μέσων

Χρήση επισκεπτών και σχολικά συνέδρια Οι επισκέπτες φέρνουν στην τάξη μία προσέγγιση από το χώρο της αγοράς και βιομηχανίας. Είναι ιδιαίτερη χρήσιμη, πρακτική στο αντικείμενο των Οικονομικών. Τόσο σε επίπεδο ομιλίας όσο και διοργάνωσης ενός συνεδρίου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα: Οι στόχοι του καθηγητή Η προετοιμασία αλλά και η σωστή ενημέρωση των μαθητών Ο ρόλος που πρέπει να παίξουν οι μαθητές πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά το γεγονός, Οι μέθοδοι αξιολόγησης για το κατά πόσο επιτεύχθησαν οι στόχοι

Σύνδεση με τον επιχειρηματικό κόσμο Η αξία της διασύνδεσης με τον επιχειρηματικό κόσμο έγκειται κυρίως στη δυνατότητα εφαρμογών ως παραδείγματα της οικονομικής θεωρίας, ειδικά στο μικροοικονομικό επίπεδο. Ο καθηγητής πρέπει να επινοεί τρόπους ενασχόλησης των μαθητών με τον επιχειρηματικό κόσμο ώστε να καταλάβουν μόνοι τους τον συσχετισμό. Οι μαθητές να έρχονται σε επαφή με τον πλουραλισμό των απόψεων στην κοινωνία προσελκύοντας στην τάξη άτομα του επιχειρηματικού κόσμου με διαφορετικές απόψεις. Αφού γίνει η συλλογή του υλικού πρέπει να προετοιμάζεται και μία μελέτη περίπτωσης στην τάξη. Οι μαθητές μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία 1. Η χρήση της τοπικής οικονομικής κοινότητας ως παραγωγικός πόρος: αποτελεί ένα παράδειγμα της διασύνδεσης ανάμεσα στους καθηγητές, μαθητές και οικονομική κοινότητα. Εδώ μπορούν να εισαχθούν και οι ‘στρατηγικές αλλαγής’ όπου πολλά σχολεία επιχειρούν να μελετήσουν σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και προσωπικά ζητήματα με τη μορφή εβδομαδιαίων μαθημάτων το οποίο πιθανόν θα περιλαμβάνει και εργασιακή εμπειρία συγκεντρώνοντας σημαντικό υλικό 2. Επιχειρησιακή εκπαίδευση: εδώ εννοείται η δημιουργία και λειτουργία μικρών επιχειρήσεων από τους μαθητές όπου στα πλαίσια ομάδων αναλαμβάνουν την ευθύνη του σχεδιασμού, παραγωγής και πωλήσεων ενός προιόντος

Ερευνητικές εργασίες (project and survey work) Τύπος 2: Το θέμα είναι κοινό για όλους τους μαθητές όμως ο καθένας πρέπει να πάρει ατομικές αποφάσεις ανάλογα με το περιεχόμενο Τύπος 3: Ατομικό project που κάθε μαθητής πρέπει να διερευνήσει και να μάθει για το θέμα επιλογής του.

Θέματα που εξετάζονται: Ποιος τύπος πρέπει να προηγηθεί Πρακτικά θέματα (πχ. δημιουργία κλίματος για επισκέψεις σε εργοστάσια) Ενημερώνοντας την επιχείρηση Προετοιμασία των μαθητών Ανάπτυξη εκπαιδευτικών δεξιοτήτων μέσω project: 1. Διαχωρισμός Γεγονότων και απόψεων, 2. Κριτική, 3. Έννοιες, 4. Σύνταξη συμπερασμάτων, 5. Παρώθηση, 6. Πρόοδος; Project εκτός εξετάσεων

Προκαταρκτικά σχε΄δια για το Project: H παρουσίαση της εργασίας Η υλοποίηση της εργασίας Η ολοκλήρωση της εργασίας