Διαχείριση αυτοκινήτων στο τέλος ζωής τους (end of life vehicles-ELV). Tο Ολλανδικό παράδειγμα της ARN (Automotive Recycling Network) Νίκος Σακκάς, Laboratory of Environmental Informatics of Crete Aπρίλης 2002

H κοινοτική οδηγία 2000/53/EG Σαφείς στόχοι ανάκτησης υλικών  2006: 80% ανακύκλωση - 5% ανάκτηση ενέργειας  2016: 85% ανακύκλωση - 10% ανάκτηση ενέργειας Δωρεάν αποκομιδή αυτοκινήτων Πιστοποιητικό καταστροφής αυτοκινήτου Eυθύνη του παραγωγού (Producer Responsibility)

Συνιστώσες επιτυχίας Σύστημα χρηματοδότησης  Για την τόνωση μη κερδοφόρων δραστηριοτήτων ανακύκλωσης Εμπλοκή όλων των φορέων (αποσυναρμο- λογητές, μεταφορείς, ανακυκλωτές) Υποδομές παραλαβής παλιών αυτοκινήτων- ενθάρρυνση καταναλωτή να συμμετάσχει ενεργά Μη κερδοσκοπική διαχείριση (ΑRN)

O στρατηγικός ρόλος της ΑRN Ελεγκτικός ρόλος: Eλέγχει τη ροή και την ποιότητα των ανακτώμενων υλικών Διαχειριστικός ρόλος: Βελτιστοποιεί όλη την αλυσίδα της αξίας Χρηματοδοτικός ρόλος: Αμείβει τυπικά μη ακόμη αναταγωνιστικές δραστηριότητες, σεβόμενη ωστόσο την αγορά

Ιστορικό της ARN Δημιουργείται το 1993, και ξεκινά τη λειτουργία της το Γενάρη του 1995, ως μη κερδοσκοπικός φορέας με τη συμμετοχή των εξής, σχετικών με το αυτοκίνητο, Ολλανδικών οργανισμών:  RAI- εισαγωγείς αυτοκινήτων  BOVAG- ομοσπονδία ιδιοκτητών γκαράζ  FOCWA- ομοσπονδία φανοποιών  STIBA- ομοσπονδία αποσυναρμολογητών (dismantlers)  SVN- ομοσπονδία «κοπτών» (shredder) αυτοκινήτων Η βιομηχανία προλαβαίνει τις εξελίξεις στο θεσμικό πλάισιο (ανάλογη περίπτωση στην Ελλάδα για τα υλικά συσκευασίας αποτελεί η ΕΕΑΑ)

Βασικές αρχές λειτουργίας Η εμπορία μεταλλικού σκραπ και μεταχειρισμένων ανταλλακτικών είναι ανταγωνστικές δραστηριότητες και δεν επιδοτούνται Όλες οι άλλες δραστηριότητες ανακύκλωσης είναι, στη γενική περίπτωση, μη οικονομικές ή οικονομικά οριακές δραστηριότητες και πρέπει, προς το παρόν τουλάχιστον, να χρηματοδοτηθούν με έναν ορθολογικό και ανταγωνιστικό τρόπο, που να μη δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά

Ο φόρος ανακύκλωσης Η ARN εισπράττει και διαχειρίζεται έναν φόρο ανακύκλωσης, που καταβάλεται από τους εισαγωγείς όταν καταχωρείται ένα νέιο αυτοκίνητο Ο φόρος δεν αλλάζει από αυτοκίνητο σε αυτοκίνητο Νομοθετική κάλυψη από το Υπουργείο Συγκοινωνιών της Ολλανδίας Ειδικό πληροφοριακό σύστημα διασφαλίζει την αδυναμία καταχώρησης νέου αυτοκινήτου, χωρίς την καταβολή του φόρου

Το ύψος του φόρου ανακύκλωσης 45 ΕURO (αρχικά, το 1995 ξεκίνησε στα 130 ΕURO, το 1998 διαμορφώθηκε στα 70 ΕURO και σήμερα είναι 45 ΕURO, με τάσεςι ελαφράς μείωσης) Διαμορφώνεται με τρόπο ώστε  να είναι δυνατόν να χρηματοδοτούνται επιπλέον εργασίες ανακύκλωσης αλλά και  να αποθεματοποιείται κάποιο ποσό που θα καλύψει ενδεχόμενμη κάμψη των πωλήσεων νέων αυτοκινήτων Καταβάλλεται σε συμβεβλημένες εταιρείες αποσυναρμολόγησης, μεταφοράς και ανκύκλωσης, με την ολοκλήρωση της επιδοτούμενης εργασίας και παραλαβή- μετά από έλεγχο- των προϊόντων της (σε κιλά ή λίτρα)

Ο καταναλωτής Οφείλει να διαθέσει ΔΩΡΕΑΝ το αυτοκίνητό του σε μια από τις 270 εταιρείες, μέλη της ARN, που είναι διάσπαρτες σε όλη τη χώρα Μπορεί να αποκαταχωρήσει το αυτοκίνητό του μόνο με πιστοποιητικό παραλαβής από μια τέτοια μονάδα Το σύστημα είναι ενιαίο, για όλα τα ΙΧ αυτοκίνητα, ανεξάρτητα από μέγεθος, ηλικία, μάρκα, κτλ.

Διαχείριση αλυσίδας αξίας (value chain management) ΑRΝΑRΝ KOΠΤΕΣ (SHREDDERS) ΑΠΟΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΤΕΣ (DISMANTLERS) METAΦΟΡΕΙΣ (COLLECTION) ANAKYKLΛΩΤΕΣ (RECYCLERS) ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΟΠΤΗ (ΑSR) Euro/ kg or Euro/lt data

Υποχρεώσεις εταιριών- μελών δικτύου ARN Να εφαρμόζουν και να συμμορφώνονται με συγκεκριμένα στάνταρντ ποιότητας Να αποσυναρμολογούν συγκεκριμένα υλικά με προδιαγεγραμμένες μεθόδους

Έσοδα- Έξοδα δικτύου ARN (1999) EΣΟΔΑ  Είσπραξη με μορφή φόρου ανακύκλωσης 45 ΕURO από κάθε καταχώριση νέου αυτοκινήτου ( το πλήθος ετησίως) ΕΞΟΔΑ  Καταβολή με μορφή χρηματοδότησης περίπου 70 ΕURO, για κάθε αποσυναρμολογούμενο αυτοκίνητο ( το πλήθος ετησίως, σε 270 μονάδες σε όλη τη χώρα)  Κάλυψη λειτουργικών δαπανών  Αποθεματικό κεφάλαιο ύψους 40 MEURO

Ποσοστά ανάκτησης υλικών kg(%)kg(%)kg(%) Mέσο βάρος αυτοκινήτου Mέταλα Υλικά ARN ΑΝΑΚΤΗΣΗ (%) ΥΠΟΛΟΙΠΟ (στόχος κοινοτικής οδηγίας το 85%)

Το επόμενο βήμα- 1 Ο στόχος του 95% (2016) εφικτός μόνο με επεξεργασία και ανάκτηση υλικών και ενέργειας από το υπόλειμμα του κόπτη (ASR- shredder residue). Η ένταξη των εταιρειών κοπτών (shredder operators) στο δίκτυο, με την υποχρεώση των αποσυναρμολογητών (dismantlers) να παραδίδουν σ΄ αυτούς διαλυμένα αυτοκίνητα συγκεκριμένων προδιαγραφών. Οι εταιρίες- κόπτες εισπράττουν επιχορήγηση για την επεξεργασία του υπολείμματος κοπής (residue).

Η ολοκλήρωση του τομέα KOΠΤΕΣ (SHREDDERS) ΑΠΟΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΤΕΣ (DISMANTLERS) ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΟΣ (ASR) Υλικά ARNΜέταλαΥλικά, μέταλα και ενέργεια (ερευνητικό στάδιο)

Πιθανές εξελίξεις Πιθανή μετατόπιση δραστηριοτήτων από την αποσυναρμολόγηση στην επεξεργασία του υπολείμματος του κόπτη- ASR (παράμετρος ρίσκου για τις επενδύσεις αποσυναρμολόγησης) Έμφαση στην αποσυναρμολόγηση των υγρών και των ευμεγεθών εξαρτημάτων