ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1ος – 2ος αι. ακμή για αυτοκρατορία. 3ος – 4ος αι. επιθέσεις Περσών + Γότθων Μεγάλη δύναμη ο στρατός (συγκρούσεις) Δυσαρέσκεια από διωγμούς χριστιανών. ΤΕΤΡΑΡΧΙΑ από Διοκλητιανό. ΔΙΟΚΛΗΤΙΑΝΟΣ Συνάρχοντες Κων/νος Μαξέντιος Λικίνιος Γαλέριος Συναυτοκράτορες (313μ.Χ) Κων/νος Λικίνιος (Διάτ. Μεδ.) Μονοκράτορας Κωνσταντίνος [Αναδιοργάνωσε στρατό, διόρισε έπαρχους κοντά στα σύνορα, αντιμετώπισε διπλωματικά τους γειτονικούς λαούς, οργάνωσε οικονομία, έκοψε νέο χρυσό νόμισμα και μετέφερε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο Βυζάντιο.] Διευκρινίσεις Επαρχία: Μια από τις 4 διοικητικές περιφέρειες που χωρίστηκε η αυτοκρατορία για να διοικείται καλύτερα. Έπαρχος: Ο διοικητής της επαρχίας. Γότθοι: Γερμανικός λαός. Εν τούτω Νίκα: Μεδιόλανο: Σημερινό Μιλάνο Β. Ιταλίας. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ, Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η Ρώμη άρχισε να μειονεκτεί. [Μακριά από πηγές επιδρομών Δούναβη από βορρά και ανατολικών συνόρων, η Ρώμη θύμιζε τους παλιούς θεούς των Ρωμαίων, τους διωγμούς των χριστιανών και τις συγκρούσεις των τετραρχών] Το Βυζάντιο πλεονεκτούσε. [Σταυροδρόμι Ευρώπης – Ασίας από ξηρά και Μεσογ. Θαλάσσης με Εύξεινο Πόντο από θάλασσα, εκεί κατέληγε η Εγνατία οδός από τα Βαλκάνια και ξεκινούσαν οι εμπορικοί δρόμοι για τη Μ. Ασία και τις επαρχίες της Ανατολής που τροφοδοτούσαν την αυτοκρατορία με πρώτες ύλες τροφίμων όπως σιτάρι, αλλά και με αρώματα, μπαχαρικά κλπ, και η περιοχή είχε ομοιογενή πληθυσμό δηλ. μιλούσαν ελληνικά και ήταν χριστιανοί οι περισσότεροι] Στρατηγική θέση της νέας πρωτεύουσας . [Τρεις μεριές θάλασσα και μια ξηρά που μπορούσε εύκολα να οχυρωθεί, μπορούσαν να ελέγχουν το εμπόριο μέσα από την Προποντίδα] Η νέα πρωτεύουσα ονομάστηκε Νέα Ρώμη [Προς τιμή της παλιάς πρωτεύουσας. Τα εγκαίνιά της έγιναν το 330 μ.Χ. Κωνσταντινούπολη ονομάστηκε προς τιμή του Μ. Κωνσταντίνου. Αργότερα ονομαζόταν και σκέτο Πόλη.] Διευκρινίσεις Βυζάντιο: Αρχαία αποικία των Μεγαρέων από το 667 π.Χ. Πήρε το όνομά της από τον αρχηγό τους, Βύζαντα. Δούναβης: Ποταμός κ. Ευρώπης που διασχίζει 8 χώρες. Εύξεινος Πόντος: Κλειστή θάλασσα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Ονομάζεται και Μαύρη Θάλασσα από τις συχνές της τρικυμίες και ναυάγια. Ειρωνικά οι αρχαίοι τον ονόμασαν Εύξεινο δηλαδή φιλόξενο. Προποντίδα: Η θάλασσα που χωρίζει την Ευρ. μεριά της Τουρκίας από την Ασιατική. Ονομάστηκε έτσι γιατί είναι πριν τον πόντο. Οι Τούρκοι τη λένε «Θάλασσα Μαρμαρά», γιατί σε κάποια νησιά εκεί κοντά έβγαζαν μάρμαρο. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Η ΚΩΝ/ΠΟΛΗ ΟΧΥΡΩΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΟΛΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Κων/πολη (Νοέμ. 324 – Μάιος 330 μ.Χ) Οχυρώθηκε από στεριά και από θάλασσα Επισκευάστηκαν τα παλιά τείχη και χτίστηκαν καινούργια. Χτίστηκε μεγάλη αγορά στο κέντρο με το άγαλμα του αυτοκράτορα. Μεταφέρθηκαν πολλά έργα τέχνης από τη Ρώμη και από όλη γενικά την αυτοκρατορία για να στολίσουν δρόμους, πλατείες κλπ. Διατηρήθηκαν οι ναοί της παλιάς θρησκείας [σεβασμός] και χτίστηκαν νέοι χριστιανικοί ναοί [Αγ. Σοφία, Άγιοι Απόστολοι, με τον τάφο του Μ. Κωνσταντίνου, Αγ. Ειρήνη κ.ά]. Κατασκευάστηκαν βρύσες, λουτρά, υδραγωγεία, δεξαμενές νερού [εξασφάλιζαν νερό για 6 μήνες]. Ο Κων/νος πέθανε το 337 μ.Χ και το έργο του συνεχίστηκε από το γιο του Κωνστάντιος. Διευκρινίσεις Αγορά: Το κέντρο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της πόλης. Λουτρά: Δημόσιο κτίριο όπου μπορούσαν να πλένονται πολλά άτομα συγχρόνως. Υδραγωγείο: Η δεξαμενή όπου συγκεντρώνεται το νερό πριν διοχετευτεί στο δίκτυο της πόλης ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΠΙΣΗΜΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ο Μ. Κων/νος βοήθησε στην εξάπλωση του χριστιανισμού. Προτιμούσε χριστιανούς στις δημόσιες θέσεις. Συγκάλεσε την Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ.Χ και βοήθησε τους χριστιανούς να λύσουν τις θεολογικές τους διαφορές. Λίγο πριν πεθάνει (337 μ.Χ), βαπτίστηκε χριστιανός. Την ίδια πολιτική ακολούθησε και ο γιος του, ο Κωνστάντιος. Το 361 μ.Χ ανέλαβε την εξουσία ο Ιουλιανός, που θέλησε να επαναφέρει την παλιά θρησκεία λόγω του θαυμασμού του προς την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Δεν τα κατάφερε, κυβέρνησε μόνο 2 χρόνια και οι χριστιανοί τον ονόμασαν Παραβάτη. Ο Θεοδόσιος ο Α’ που ανέβηκε στην εξουσία μετά, «επέβαλε» το χριστιανισμό, ως επίσημη θρησκεία του κράτους [έκλεισε αρχαίους ναούς, απαγόρευσε τη λατρεία των θεών, κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες (392 μ.Χ), έκλεισε το μαντείο των Δελφών] Ονομάστηκε «Μέγας» από τους χριστιανούς. Διευκρινίσεις Οικουμενική Σύνοδος: είναι το ανώτατο όργανο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Συγκαλείται όταν πρέπει να λυθούν σοβαρά θρησκευτικά ζητήματα. Συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των Πατριαρχείων και των Εκκλησιών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Νίκαια: πόλη της ΒΔ Μικράς Ασίας. Μαντείο των Δελφών: μαντείο του Απόλλωνα με ιέρεια και μάντισσα την Πυθία που πλενόταν στην Κασταλία πηγή, μασούσε φύλλα δάφνης και προέβλεπε το μέλλον, κατά τους αρχαίους. Η περιοχή αρχικά ονομάστηκε «Δελφύς» που σημαίνει κοιλιά, επειδή εκεί κατά τη Μυκηναϊκή εποχή, λατρευόταν η μητέρα-θεά. 3 Ιεράρχες [Μ. Βασίλειος, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Ιωάννης Χρυσόστομος]: Συνδύασαν στη διδασκαλία τους την αρχαία ελληνική παιδεία με τα διδάγματα του χριστιανισμού. Έτσι, βοήθησαν ευκολότερα στη διάδοσή του. Ιουλιανός ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ούννοι, Γότθοι, Βάνδαλοι απειλούν την αυτοκρατορία. Το 395 μ.Χ λίγο πριν πεθάνει, ο Μ. Θεοδόσιος μοίρασε την αυτοκρατορία στους 2 του γιους, τον Αρκάδιο (ανατολικό μέρος) και τον Ονώριο (δυτικό μέρος). Ανατολικό μέρος - Αρκάδιος Διατηρήθηκε 1.123 έτη και 18 ημέρες, Θεοδόσιος Β’ (γιος Αρκάδιου), οργάνωσε κράτος Έχτισε διπλά τείχη στην Πόλη Έβαλε πλωτές φρουρές στο Δούναβη Αντιμετώπισε τους κινδύνους στρατιωτικά ή διπλωματικά Οι κάτοικοι ένιωθαν ασφαλείς και τους ένωναν οι ρωμαϊκοί νόμοι , η ελληνική γλώσσα και η χριστιανική θρησκεία Δυτικό μέρος – Ονώριος Γότθοι (Αλάριχος) κυριεύουν τη Ρώμη (410 μ.Χ), τη λεηλατούν και αποχωρούν. Ούννοι (Αττίλας) απειλούν. Γότθοι και Ρωμαίοι (στρ. Αέτιος) συμμαχούν και τους νικούν στα Καταλαυνικά Πεδία Βάνδαλοι (Γελίμερος) κυριεύουν Καρχηδόνα Β. Αφρικής και την κάνουν πρωτεύουσά τους. Γότθοι: Κατέκτησαν Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία. Οστρογότθοι (Θευδέριχος) ιδρύουν το Γοτθικό βασίλειο της Ιταλίας με πρωτεύουσα τη Ραβέννα. 476 μ.Χ. Το δυτικό ρωμαϊκό κράτος διαλύεται οριστικά. Διευκρινίσεις Ούννοι: Νομαδικός ασιατικός λαός που με τον Αττίλα αρχηγό, τον 5ο αι. έφτασαν μέχρι την Ευρώπη. Στα μογγολικά hunni σημαίνει «άνδρες». Κοιμόντουσαν, έτρωγαν, έπιναν και έκαναν όλες τις δραστηριότητές τους, καθισμένοι πλάγια σε άλογα. Έτρωγαν ωμό, μισοσαπισμένο κρέας κάθε είδους, αφού δε χρησιμοποιούσαν σχεδόν καθόλου φωτιά. Ένα άλλο χαρακτηριστικό τους ήταν ότι φορούσαν δερμάτινα παπούτσια τόσο κακοφτιαγμένα, που τους δυσκόλευαν στο περπάτημά τους. Βάνδαλοι: Γερμανικός λαός που εισέβαλε στη Ρώμη και στη Γαλατία. Προκάλεσε μεγάλες καταστροφές, κυρίως σε έργα τέχνης. Οστρογότθοι: Ήταν υποτελείς των Ούννων και τους ακολουθούσαν. Όταν σκοτώθηκε ο Αττίλας (έπεσε από το άλογό του) και το κράτος των Ούννων διαλύθηκε, δημιούργησαν δικό τους κράτος και άρχισαν επιδρομές στη Βαλκανική χερσόνησο. Καταλαυνικά πεδία: Σημερινή πόλη Τρουά. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ, Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΙ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Παλάτι [Χτισμένο στην πλευρά ενός λόφου έτσι ώστε να βλέπει το Βόσπορο και την Προποντίδα. Περιείχε την κατοικία της αυτοκρατορικής οικογένειας, αίθουσες υποδοχής, ξενώνες, κτίρια δημόσιων υπηρεσιών και φρουράς, εργαστήρια συντηρητών, εκκλησίες, αυλές, διαδρόμους κ.ά.] Ιππόδρομος [Ήταν συνέχεια του παλατιού. Είχε φτιαχτεί με την ιδέα του Κολοσσαίου της Ρώμης αλλά με νέα σχέδια. Είχε μαρμάρινες κερκίδες, απ’ όπου οι θεατές πολλές φορές το χρόνο παρακολουθούσαν ιπποδρομίες σε καθορισμένες από το παλάτι ημερομηνίες για τον εορτασμό κάποιων γεγονότων καθώς και άλλες εκδηλώσεις. Παρακολουθούσε και ο αυτοκράτορας από ειδικό θεωρείο. Του δινόταν έτσι η ευκαιρία να δει αν το πλήθος είναι ευχαριστημένο ή όχι απ’ αυτόν. Πολλές φορές άκουγε και τα παράπονά του ή τα αιτήματά του. Όταν ο ιππόδρομος δε λειτουργούσε, μετατρεπόταν σε τσίρκο] Δήμοι [Είχαν αναλάβει κυρίως την οργάνωση ιπποδρομιών. Ήταν κάτι σαν τα σημερινά αθλητικά σωματεία. Δηλαδή είχαν όνομα από το χρώμα που τους εξέφραζε (Πράσινοι, Βένετοι δηλ. γαλάζιοι, Λευκοί και Κόκκινοι), σήμα, οπαδούς και … φιλονικίες μεταξύ τους.] Διευκρινίσεις Δήμοι: Οι Βένετοι ήταν αριστοκρατικοί, ενώ οι Πράσινοι πιο λαϊκοί. Εκτός από την οργάνωση των ιπποδρομιών, βοηθούσαν στην κατασκευή δημόσιων έργων και στην αντιμετώπιση των εχθρών. Οι αυτοκράτορες υπολόγιζαν τη δύναμη των Δήμων και φρόντιζαν να έχουν κάποιους με το μέρος τους. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Αγορές και λιμάνι: [Κέντρα ζωής των πολιτών και γενικότερα της πόλης. Υπήρχαν πολλά καταστήματα όπου ο καθένας έβρισκε ό,τι ήθελε. Υπήρχαν πολλές και καλές βιοτεχνίες. Οι βιοτέχνες ήταν καλοί τεχνίτες και πουλούσαν πράματα ποιότητας. Υπήρχαν και υπαίθριες αγορές, όπου οι παραγωγοί πουλούσαν οι ίδιοι τα προϊόντα τους σε καλύτερες φυσικά τιμές. Οικογενειακές γιορτές και πανηγύρια: [Πήγαιναν τακτικά και διασκέδαζαν.] Ερωτήσεις για CW Να βρείτε ομοιότητες και διαφορές στον τρόπο ζωής των Βυζαντινών με το δικό μας, σήμερα. Υπάρχει κάτι αντίστοιχο σήμερα με τις υπαίθριες αγορές των Βυζαντινών; Συμφέρει τέτοιου είδους αγορά όπως τότε; ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η εκπαίδευση δεν ήταν υποχρεωτική. Υπήρχαν ιδιωτικά και εκκλησιαστικά σχολεία όπου πήγαιναν μόνο αγόρια σε ηλικία 6 έως 8 ετών. [Παντού οι γονείς πλήρωναν. Μόνο στα εκκλησιαστικά σχολεία δέχονταν ορφανά και αγόρια από διάφορα μέρη της αυτοκρατορίας που διακρίνονταν για την αγάπη τους στα γράμματα και οι γονείς μπορούσαν να πληρώσουν και σε είδος. Τα κορίτσια έμεναν σπίτι και μάθαιναν να πλέκουν, να κεντούν και να υφαίνουν. Τα υπόλοιπα αγόρια, μάθαιναν κάποια τέχνη δίπλα σε τεχνίτες για 2 χρόνια χωρίς αμοιβή και μετά με αμοιβή. Οι γονείς και οι γιαγιάδες με τους παππούδες αναλάμβαναν την αγωγή των παιδιών αυτών.] Η βασική εκπαίδευση είχε 4 τάξεις [Στις δύο πρώτες μάθαιναν να γράφουν, να διαβάζουν από το ψαλτήρι συνήθως και να λογαριάζουν. Στις δύο επόμενες μάθαιναν ορθογραφία, γραμματική, αριθμητική, αποστήθιζαν ιστορίες από τον Όμηρο, από τους μύθους του Αισώπου και από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Ακόμη μάθαιναν να τραγουδούν και να ψέλνουν.] HW-Φ (ΣΕ ΦΥΛΛΟ) Να κάνετε σύγκριση της εκπαίδευσης των παιδιών εκείνης της εποχής, με τα σημερινά παιδιά. Να κάνετε μια κριτική στις ευκαιρίες για μάθηση των αγοριών και των κοριτσιών τότε και σήμερα. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΖΕΙ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Έγινε αυτοκράτορας το 527 μ.Χ και αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα διοίκησης (εσωτερικά) και εχθρικές απειλές (εξωτερικά). Έκανε μεταρρυθμίσεις που ικανοποίησαν το λαό, αλλά ενόχλησαν τους πλούσιους και τους δήμους... [Οργάνωσε καλύτερα τους νόμους μεταφράζοντάς τους στα ελληνικά, κατήργησε τους παλιούς και έφτιαξε σύγχρονους και δικαιότερους – Κατήργησε τα προνόμια των Δήμων – Απαγόρευσε στους Δυνατούς να παίρνουν τα κτήματα των μικροϊδιοκτητών για χρέη προς αυτούς – Οι πολίτες πλήρωναν φόρο ανάλογα με τα εισοδήματά τους – Έβαλε δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα – Όρισε Λογοθέτες για την εφαρμογή των νόμων] … κι έφεραν χρήματα που του επέτρεψαν να κάνει έργα…  [Οργάνωσε το στρατό με Βυζαντινούς στρατιώτες – Ασφάλισε τα σύνορα – Συντήρησε τους εμπορικούς δρόμους από την Πόλη προς την επαρχία – Έκοψε χρυσά νομίσματα με τα οποία γίνονταν οι συναλλαγές – Έφερε από την Κίνα το μυστικό εκτροφής μεταξοσκώληκα και παραγωγής μεταξιού] … και να πραγματοποιήσει το όνειρο του: «Να ξαναφέρει την αυτοκρατορία στα παλιά της σύνορα».  Διευκρινίσεις Συνεργάτες του Ιουστινιανού ήταν ικανοί άνθρωποι και όχι απαραίτητα πλούσιοι. Τριβωνιανός: Υπεύθυνος για τις νομικές μεταρρυθμίσεις. Καππαδόκης: Υπεύθυνος για τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Ανθέμιος & Ισίδωρος: Μηχανικοί και αρχιτέκτονες, υπεύθυνοι για τα δημόσια έργα. Θεοδώρα: Σύζυγος του Ιουστινιανού. Ιδιαίτερα δυναμική γυναίκα. Τον επηρέαζε πολύ σε κρίσιμες αποφάσεις. Βελισάριος: Ικανότατος στρατηγός, αρχηγός των δυνάμεων της Ανατολής. Ναρσής: Ικανότατος στρατηγός, αρχηγός των δυνάμεων της δύσης. Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών: Λειτουργούσε από την εποχή του Πλάτωνα και ο Ιουστινιανός την έκλεισε γιατί τη θεωρούσε σύμβολο της αρχαίας θρησκείας Δυνατοί: Πλούσιοι και πανίσχυροι μεγαλοκτηματίες. Μεγάλωναν την περιουσία τους απορροφώντας τις μικρές ιδιοκτησίες. Έγιναν επικίνδυνοι, όταν έφτασαν στο σημείο, δήθεν για προστασία, να διατηρούν ιδιωτικό στρατό. Νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού (528 μ.Χ): Από τα σπουδαιότερα έργα της Βυζαντινής εποχής. Συγκέντρωσε τους νόμους, ξεχώρισε τους παλιούς, κράτησε όσους τηρούνταν ακόμη, κατήργησε όσους δεν τηρούνταν ή όσους αφορούσαν δύο φορές το ίδιο θέμα και τους έκανε περισσότερο χριστιανικούς. Το έργο είναι γραμμένο στα Λατινικά, εκτός όσους νόμους κυκλοφόρησαν μετά το 534 μ.Χ, που τους έγραψε στα ελληνικά για να τους καταλαβαίνει ο λαός και ονομάστηκαν Νεαρές. Φ1: Να χαρακτηρίσετε τον Ιουστινιανό μέσα από τα έργα του και τις ιδέες του. Να γράψετε μια παράγραφο για τα πλεονεκτήματά του και μια για τα μειονεκτήματά του ως άνθρωπος και ως ηγέτης. Να χρησιμοποιήσετε όσο περισσότερα εύστοχα επίθετα μπορείτε. Φ2: Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη και με ποια κριτήρια πρέπει αυτός να διαλέγει τους συνεργάτες του; ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Οι Δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη «στάση του νίκα» ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΦΟΡΜΗ: Οι μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού προέβλεπαν έλεγχο των οικονομικών των Δήμων. ΓΕΓΟΝΟΤΑ (532 μ.Χ) Ταραχές στον Ιππόδρομο μεταξύ Πράσινων & Βένετων. Τελικά, ενώνονται εναντίον φρουράς. Βγάζουν υβριστικά συνθήματα κατά Ιουστινιανού, Τριβωνιανού & Καππαδόκη. Ζητούν παραίτηση του Ιουστινιανού. Από τον Ιππόδρομο ξεχύνονται στην πόλη και λεηλατούν την αγορά, πυρπολούν δημόσια κτίρια, τα προπύλαια του Παλατιού και την Αγία Σοφία. Φωνάζουν «νίκα – νίκα» Ενώνονται με πολύ πλήθος δυσαρεστημένων πολιτών και η επανάσταση γενικεύεται. Ο Ιουστινιανός σε δύσκολη θέση (Θεοδώρα). Οι στρατηγοί Βελισάριος & Ναρσής καταπνίγουν την επανάσταση. Περικυκλώνουν τον Ιππόδρομο και σκοτώνουν 30.000 στασιαστές. Διευκρινίσεις Υπάτιος: Ανακηρύχτηκε Αυτοκράτορας από τους στασιαστές. Εκτελέστηκε την επόμενη μέρα της στάσης. Θεοδώρα: Σύζυγος του Ιουστινιανού, πολύτιμος βοηθός και συμπαραστάτης του. Ταπεινής καταγωγής και με περίεργο παρελθόν. Άλλαξε συμπεριφορά μόλις γνώρισε τον Ιουστινιανό και τον βοήθησε όσο κανείς άλλος όσο ήταν αυτοκράτορας. Βένετοι: Αριστοκρατικός Δήμος με αυστηρά ορθόδοξα μέλη. Υποστηριζόταν πολύ από τον Ιουστινιανό. Πράσινοι: Λαϊκότερος Δήμος. Υποστηριζόταν περισσότερο από τη Θεοδώρα, ίσως λόγω της καταγωγής της. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μετά τη «στάση του νίκα» ο Ιουστινιανός προσπάθησε να φτιάξει ό,τι καταστράφηκε. Το πιο σημαντικό του έργο ήταν ο ναός της σοφίας του Θεού, η Αγία Σοφία. Το χτίσιμό της κράτησε 5 χρόνια. Χρησιμοποιήθηκαν περίπου 10.000 εργάτες. Αρχιτέκτονες και επιβλέποντες του έργου ήταν ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος. Ο ρυθμός της είναι βασιλική με τρούλο. Εγκαινιάστηκε το 537 μ.Χ Μόλις είδε το έργο του ο Ιουστινιανός φώναξε: «Νενίκηκά σε Σολομών» Μέσα στο ναό αυτόν στέφονταν αυτοκράτορες, ενθρονίζονταν πατριάρχες, τελούνταν δοξολογίες θριάμβων, παρακλήσεις σε περιπτώσεις κινδύνων κλπ. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΚΑΙ ΦΤΑΝΕΙ ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ο Ιουστινιανός τελειώνει με τα εσωτερικά προβλήματα και στρέφεται στα εξωτερικά. Έτσι… Δίνει χρήματα στους Πέρσες και στους λαούς του Δούναβη ποταμού και υπογράφει μαζί τους συνθήκη ειρήνης. Κάνει πόλεμο με Βάνδαλους (Αφρική) και Γότθους (Δ. Ευρώπη) και ξαναπαίρνει πίσω τα παλιά εδάφη. ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ Δοξάστηκε ο Ιουστινιανός. Αυξήθηκε το γόητρο της Αυτοκρατορίας. Έγινε πάλι η Μεσόγειος «βυζαντινή λίμνη». Αναπτύχθηκε το εμπόριο και η ναυτική επικοινωνία με τη Δύση. Έγιναν στη Δύση, έργα ισάξια με αυτά της Ανατολής. ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ο πόλεμος κράτησε 20 χρόνια και με αυτό αποδυναμώθηκε ο στρατός και οι φρουρές των συνόρων. Εξαντλήθηκε οικονομικά το κράτος και οι πολίτες. Οι Πέρσες και οι Βόρειοι λαοί, παραβίαζαν τη συνθήκη ειρήνης και άρχισαν πάλι λεηλασίες. Βελισάριος: Από τους μεγαλύτερους στρατηγούς του Βυζαντίου. Ξεκίνησε ως μέλος της φρουράς του Ιουστινιανού. Νίκησε τους Πέρσες το 530 και κατέστειλε τη «στάση του νίκα» το 532 μ.Χ. Ανέλαβε την ανακατάληψη του Δ. τμήματος της αυτοκρατορίας με επιτυχία. Το 562 κατηγορήθηκε για συνωμοσία κατά του αυτοκράτορα. Φυλακίστηκε και η περιουσία του δημεύτηκε. Το 563 αναγνωρίστηκε η αθωότητά του και απελευθερώθηκε. Το μέγεθος της Αυτοκρατορίας επί Ιουστινιανού. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γύρω από τα σύνορα του Βυζαντίου ζούσαν πολλοί λαοί, είτε από παλιά, είτε εμφανίστηκαν μετά από μετακίνηση. Αυτοί γνώριζαν την Κων/πολη, θαύμαζαν τον πλούτο και τη ζωή των κατοίκων της και ονειρεύονταν να την κατακτήσουν. Αυτοί οι λαοί δημιουργούσαν όμως προβλήματα. Έκαναν επιδρομές, λεηλατούσαν και κατέστρεφαν τις καλλιέργειες,, αιχμαλώτιζαν τους κατοίκους των ακριτικών περιοχών και απέκλειαν τους δρόμους ανεφοδιασμού της πρωτεύουσας. Οι Βυζαντινοί επικοινωνούσαν μαζί τους για να διατηρούν καλές σχέσεις. Όταν οι βάρβαροι λαοί παραβίαζαν τα σύνορα, οι Βυζαντινοί οχύρωναν τις πόλεις, αντιστέκονταν γενναία και τους αντιμετώπιζαν με ΠΟΛΕΜΙΚΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ή ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ μέσα. Οι λαοί αυτοί ήταν κυρίως οι Σλάβοι, οι Άβαροι, οι Βούλγαροι και οι Άραβες, αλλά και οι Πέρσες και οι Ρώσοι. Διευκρινίσεις Άβαροι: Εμφανίστηκαν στα Β. σύνορα πάνω από το Δούναβη ποταμό. Ήταν μογγολικής καταγωγής και κατέλαβαν την περιοχή της σημερινής Ουγγαρίας. Οι επιδρομές τους έφταναν μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Σλάβοι: Φυλή με ειρηνικό χαρακτήρα. Απλώνονταν σε όλη την Α. Ευρώπη μέχρι τα Ουράλια όρη. Δεν είχαν κρατική οργάνωση, γι’ αυτό και ακολουθούσαν άλλους, ισχυρότερους λαούς. Άραβες: Ήταν σκορπισμένες φυλές που ενώθηκαν κάτω από τη διδασκαλία του Μωάμεθ (Ισλάμ). Ήταν λαός γενναίος με μεγάλη αγωνιστικότητα. Η σκληρή ζωή της ερήμου τους έκανε να αντέχουν τις στερήσεις και τις κακουχίες. Βούλγαροι: Ταταρικής καταγωγής από τον ποταμό Βόλγα. Εμφανίστηκαν τα χρόνια του αυτοκράτορα Κων/νου Πωγωνάτου. Όταν ήταν αρχηγός τους ο Ασπαρούχ, πέρασαν το Δούναβη και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που ζουν μέχρι σήμερα. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΑΒΑΡΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΥΝ ΚΑΤΆ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το 610 μ.Χ έγινε αυτοκράτορας ο Ηράκλειος Οι Άβαροι λεηλατούσαν την Ευρώπη και οι Πέρσες την Ασία. Ζητούσαν πολλά χρήματα για να κάνουν ειρήνη. Τα ταμεία ήταν άδεια. Ο στρατός κι ο στόλος ήταν παραμελημένοι. Η Εκκλησία δανείζει χρήματα στο κράτος κι έτσι: Οργανώνεται στρατός και στόλος, επισκευάζονται τα τείχη της Πόλης, μοιράζει εφόδια στους κατοίκους της Πόλης και στους στρατιώτες μοιράζει γη με την υποχρέωση να την καλλιεργούν και να την προστατεύουν. Κλείνει ειρήνη με Αβάρους ώστε να μην επιτεθούν στην Πόλη όσο θα λείπει και εκστρατεύει εναντίον των Περσών που είχαν κλέψει τον Τίμιο Σταυρό. Εκστρατεύει 2 φορές. Όσο λείπει αναθέτει τη φύλαξη της Πόλης στον πατριάρχη Σέργιο και το μάγιστρο Βώνο. Κατά την πρώτη εκστρατεία διώχνει τους Πέρσες από τη Μ. Ασία προς τη χώρα τους. Κατά τη δεύτερη εκστρατεία οι Πέρσες πείθουν τους Άβαρους να παραβιάσουν τη συμφωνία ειρήνης και ΜΑΖΙ επιτίθενται κατά της Κων/πολης. Οι Βυζαντινοί πολεμούν γενναία, και αποκρούουν τον εχθρό. Αποδίδουν τη νίκη τους στην Παναγία και ψάλλουν στην Αγία Σοφία τον Ακάθιστο Ύμνο. Διευκρινίσεις Μάγιστρος: Κάτι σαν πρωθυπουργός. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ Διευκρινίσεις Υγρό πυρ: Εφεύρεση του μηχανικού Καλλίνικου από τη Συρία. Υγρό μείγμα από εύφλεκτα υλικά. Το εκσφενδόνιζαν με σωλήνες εναντίον των εχθρικών πλοίων που τότε ήταν ξύλινα. Γιβραλτάρ: Είναι γνωστός μέχρι σήμερα ο τεράστιος βράχος που υπάρχει εκεί. Ο Άραβας στρατηγός που πέρασε το στενό από την Αφρική προς την Ισπανία, θέλησε να δώσει το όνομά του στο βράχο αυτό. Ο βράχος στα αραβικά είναι γιβράλ και ο στρατηγός λεγόταν Ταρίκ. Ο βράχος του Ταρίκ λοιπόν είναι το Γιβράλ-ταρ(ίκ). Πυρηναία: Οροσειρά, φυσικό σύνορο μεταξύ Γαλλία – Ισπανίας. Φράγκος: Κάτοικος της Δ. Ευρώπης στη σημερινή Γαλλία. (Φράγκος  Φρανς). Λέων Γ’ Ίσαυρος: Ικανότατος αυτοκράτορας υποστηρικτής όμως των εικονομάχων (θα δούμε στο μέλλον τι ήταν η εικονομαχία). Πουατιέ (Poitiers): Πόλη της Γαλλίας. ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Αυτοί που εκμεταλλεύτηκαν τις διαμάχες Βυζαντινών και Περσών ήταν οι Άραβες. Κατέλαβαν μάλιστα και βυζαντινές και περσικές επαρχίες. Κατέλαβαν Κύπρο, Ρόδο, νησιά Αιγαίου και τέλος κατευθύνθηκαν προς την Κων/πολη. Δύο φορές πολιόρκησαν την Πόλη αλλά χωρίς επιτυχία. Ο τότε αυτοκράτορας Λέων Γ’ ο Ίσαυρος μαζί με το λαό αντιστάθηκαν γενναία. Το υγρό πυρ βοήθησε πάρα πολύ τον αγώνα τους. Με αυτό έκαψαν τον αραβικό στόλο, που τράπηκε σε φυγή. Με τη νίκη τους αυτή οι Βυζαντινοί έσωσαν και την Ευρώπη που ήταν ο «κρυφός» στόχος των Αράβων. Αυτοί όμως δεν πτοήθηκαν από την αποτυχία τους αυτή. Κατέκτησαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα, πέρασαν από το Γιβραλτάρ στην Ισπανία την οποία και κατέκτησαν, πέρασαν τα Πυρηναία όρη και μπήκαν στη Γαλλία με αρχηγό τον Αμπντ Ερ Ραχμάν . Ευτυχώς που οι Φράγκοι, με αρχηγό τους τον Κάρολο Μαρτέλο, τους νίκησαν στο Πουατιέ, το 732, και σταμάτησαν την προέλασή τους. Οι Άραβες υποχώρησαν πίσω από τα Πυρηναία, εγκαταστάθηκαν στην Ισπανία και ανάπτυξαν πολιτισμό. Πολλά αραβικά μνημεία υπάρχουν μέχρι σήμερα στην Ισπανία, που είναι γνωστά ως αραβουργήματα. ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΡΑΒΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ Μεγάλο τέμενος της Κόρδοβας Αραβούργημα από το παλάτι της Αλάμπρα, στη Γρανάδα. Πηγή φωτογραφιών: http://www.islamfriends.gr/muslim_architecture_start_in_europe.asp ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ