ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΕΦΕΥΡΕΣΗΣ ΜΕ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΕΣ ΚΑΤΟΧΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ Ευφημία Παναγιωτίδου Δρ Νομικής, Δικηγόρος Θεσσαλονίκης Εγκεκριμένο μέλος του FICPI (Διεθνής Ένωση Δικηγόρων Πνευματικής Ιδιοκτησίας) http://www.lawmind.eu

Κατοχύρωση εφεύρεσης με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ) Κατοχύρωση εφεύρεσης με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ) Διαδικασία χορήγησης ΔΕ © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

ΔΕ Διοικητική Πράξη που χορηγείται από τον ΟΒΙ ΔΕ Διοικητική Πράξη που χορηγείται από τον ΟΒΙ. Θετικές και αρνητικές προϋποθέσεις χορήγησης ΔΕ: Ο Ν. 1733/1987 υιοθετεί το σύστημα έλλειψης προελέγχου. Υποβολή Αίτησης στον ΟΒΙ Να απουσιάζουν αρνητικές ουσιαστικές προϋποθέσεις Να συντρέχουν θετικές ουσιαστικές προϋποθέσεις Ο ΟΒΙ διενεργεί: Έλεγχο για το πλήρες και κανονικό της αίτησης Ουσιαστικό έλεγχο για την απουσία των αρνητικών ουσιαστικών προϋποθέσεων Μη ουσιαστικό έλεγχο για τη συνδρομή των θετικών ουσιαστικών προϋποθέσεων. Ν. 1733/1987 Άρθρα 5, 7-8, 15. © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

1) Υποβολή αίτησης στον ΟΒΙ Περιλαμβάνει: Περιγραφή (αποκάλυψη εφεύρεσης) Αξιώσεις (έκταση ζητούμενης προστασίας) Περίληψη Τυχόν σχέδια Νομιμοποιητικά έγγραφα αιτούντων ή/και εφευρετών. Ο ΟΒΙ ελέγχει το πλήρες και κανονικό της αίτησης. 18μηνο απόρρητο – δημοσιοποίηση. Ν. 1733/87, άρθ. 5, YA15928/87 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

2) Ουσιαστικός έλεγχος έλλειψης αρνητικών προϋποθέσεων: Δεν χορηγείται ΔΕ διότι δεν θεωρούνται εφευρέσεις: ανακαλύψεις, επιστημονικές θεωρίες & μαθηματικές μέθοδοι, αισθητικές δημιουργίες , παρουσίαση πληροφοριών, σχέδια, κανόνες και μέθοδοι για την άσκηση πνευματικών δραστηριοτήτων, για παιχνίδια και για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων καθώς και τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών  Ουσιαστικός έλεγχος από τον ΟΒΙ – απόρριψη αίτησης Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Ουσιαστικός έλεγχος έλλειψης αρνητικών προϋποθέσεων (συνέχεια): Δεν χορηγείται ΔΕ: Σε μεθόδους χειρουργικής και θεραπευτικής αγωγής του σώματος ανθρώπου ή ζώου Σε μεθόδους διαγνωστικές που εφαρμόζονται στο σώμα ανθρώπου ή ζώου (εξαιρούνται προϊόντα και ουσίες) Στις εφευρέσεις που η εφαρμογή τους αντίκειται στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη. Στις ποικιλίες φυτών, στα είδη ζώων, στις βιολογικές μεθόδους παραγωγής φυτών ή ζώων. Ουσιαστικός έλεγχος από τον ΟΒΙ – απόρριψη αίτησης Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Θετικές ουσιαστικές προϋποθέσεις χορήγησης ΔΕ: Όταν υπάρχει επινόημα νέο, και εμπεριέχει εφευρετική δραστηριότητα, και βρίσκει βιομηχανική εφαρμογή Σωρευτική συνδρομή. Κανόνας του ανθρώπινου πνεύματος, τεχνικό επινόημα, για την επίλυση τεχνικού προβλήματος Προϊόν, μέθοδος, βιομηχανική εφαρμογή (χρήση).  Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

1) Πρώτη θετική προϋπόθεση: "νέο" ("novelty") Νέα εφεύρεση = δεν ανήκει στη "στάθμη της τεχνικής" ("state of the art") κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης για ΔΕ. “State of the art”= Κάθε τι γνωστό οπουδήποτε στον κόσμο, κατά την ημερομηνία κατάθεσης, από γραπτή ή προφορική περιγραφή, χρήση, ή οποιοδήποτε άλλο τρόπο. Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Δεν είναι «Νέα» μια εφεύρεση για την οποία: - απονεμήθηκε ήδη δίπλωμα ευρεσιτεχνίας οποτεδήποτε σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, - κατατέθηκε αίτηση απονομής διπλώματος ευρεσιτεχνίας σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, - έγινε γνωστή στο κοινό σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και με οποιονδήποτε τρόπο. Καταστροφή του "Νέου“ από τον ίδιο τον εφευρέτη: Δημοσιοποίηση της εφεύρεσης πριν καταθέσει Αίτηση Απονομής Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας με: εμπορική προώθηση, διαφήμιση, πώληση, δημοσίευση επιστημονικού άρθρου, κ.λπ., οπουδήποτε στον κόσμο.  Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Όταν επιλύει ένα τεχνικό πρόβλημα με τρόπο μη προφανή στον ειδικό. 2) Δεύτερη θετική προϋπόθεση: "εφευρετική δραστηριότητα" ("inventive step") Όταν κατά την κρίση του ειδικού τού συγκεκριμένου πεδίου στο οποίο ανήκει η εφεύρεση, το περιεχόμενό της δεν προκύπτει με προφανή τρόπο από την ήδη υπάρχουσα στάθμη της τεχνικής Όταν επιλύει ένα τεχνικό πρόβλημα με τρόπο μη προφανή στον ειδικό.  Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

3) Τρίτη θετική προϋπόθεση: «βιομηχανική εφαρμογή" ("industrial application") Η εφεύρεση πρέπει να μπορεί να παραχθεί ή να χρησιμοποιηθεί σε οποιονδήποτε τομέα παραγωγικής δραστηριότητας, π.χ. συσκευή παραγωγής ενέργειας, μέθοδος επιχρύσωσης αντικειμένων, κ.λπ  Ν. 1733/87, άρθ. 5 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Τυπικός έλεγχος συνδρομής των 3 ουσιαστικών θετικών προϋποθέσεων από τον ΟΒΙ Σύνταξη Αρχικής Έκθεσης Έρευνας Με ή χωρίς αιτιολογημένη γνώμη Παράθεση στοιχείων της στάθμης της τεχνικής (αιτήσεις ΔΕ, ΔΕ, άρθρα, δημοσιεύσεις, κ.λπ., οπουδήποτε στον κόσμο, οποτεδήποτε) Εκτίμηση του νέου και της εφευρετικότητας της εφεύρεσης Παρατηρήσεις από τον καταθέτη Σύνταξη Τελικής Έκθεσης Έρευνας Χορήγηση του ΔΕ Το ΔΕ βεβαιώνει το πλήρες και κανονικό της αίτησης Αγωγή ακύρωσης του ΔΕ (ή με ανταγωγή ή με ένσταση και στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων). Ν. 1733/87, άρθ. 5, 7, 8 ενδεικτ. ΜονΠρΑθ 4286/2012 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Αρχική Έκθεση Έρευνας Τελική Έκθεση Έρευνας © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Δικαιούχος απόκτησης Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Αρχή του πρώτου δηλούντος: Εφευρέτης θεωρείται αυτός που ζητά πρώτος τη χορήγηση ΔΕ (μαχητό τεκμήριο). Ίδια εφεύρεση από περισσότερους ανεξάρτητα  το δικαίωμα απόκτησης ΔΕ, ανήκει σε όποιον κατέθεσε πρώτος ή έχει δικαίωμα προτεραιότητας (κατάθεση εντός 12μήνου από την αρχική κατάθεση που έγινε στην αλλοδαπή + όρος αμοιβαιότητας) Ν. 1733/87, άρθ. 6, 9. © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Αρχή του πρώτου δηλούντος (συνέχεια): Εφεύρεση από περισσότερους από κοινού  το δικαίωμα απόκτησης ΔΕ, ανήκει σε όλους εξ αδιαιρέτου. (Κοινωνία δικαιώματος 785 ΑΚ). Δυνατή διαφορετική συμφωνία. Απονομή κοινού ΔΕ. Ελεύθερη μεταβίβαση μεριδίου επί του ΔΕ. Συμφωνία όλων για την εκχώρηση άδειας εκμετάλλευσης του ΔΕ. Υποβολή όλων των συμβάσεων στον ΟΒΙ εντός μηνός. Ν. 1733/87, άρθ. 6, 12, 22 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Εφευρέσεις εργαζομένων Εφεύρεση υπηρεσιακή Εφεύρεση εξαρτημένη Εφεύρεση ελεύθερη Ν. 1733/87, άρθ. 6 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

1) Εφεύρεση υπηρεσιακή Προϊόν συμβατικής σχέσης με τον εργοδότη για την ανάπτυξη εφευρετικής δράσης (π.χ. εργαζόμενος στο τμήμα R&D της επιχείρησης). Ανήκει εξ ολοκλήρου στον εργοδότη (100%). Εύλογη αμοιβή στον εργαζόμενο, αν η εφεύρεση είναι ιδιαίτερα επωφελής για τον εργοδότη (καθορισμός από τα Δικαστήρια Κοινοτικών Σημάτων). Ν. 1733/87, άρθ. 6 Ν. 2943/01, άρθ. 9 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

2) Εφεύρεση Εξαρτημένη Πραγματοποιείται από εργαζόμενο, με τη χρήση μέσων, υλικών, ή πληροφοριών, της επιχείρησης στην οποία εργάζεται, χωρίς να υπάρχει συμβατική υποχρέωση. Υποχρέωση εργαζομένου για άμεση έγγραφη ενημέρωση του εργοδότη και παροχή αναγκαίων στοιχείων, προκειμένου να αποφασίσει ο εργοδότης εάν θα συνυποβάλλουν Αίτηση για ΔΕ. Ν. 1733/87, άρθ. 6 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Εφεύρεση Εξαρτημένη / Υποβολή κοινής δήλωσης για ΔΕ Εντός 4 μηνών: ΕΑΝ ο εργοδότης δεν δηλώσει εγγράφως στον εργαζόμενο ότι ενδιαφέρεται  η εφεύρεση ανήκει 100% στον εργαζόμενο. Υποβάλει μόνος του Αίτηση για ΔΕ. ΕΑΝ ο εργοδότης δηλώσει εγγράφως στον εργαζόμενο ότι ενδιαφέρεται  η εφεύρεση ανήκει 40% στον εργοδότη - 60% στον εργαζόμενο. Υποβάλουν κοινή Αίτηση για ΔΕ. + Δικαίωμα εργοδότη να εκμεταλλευτεί κατά προτεραιότητα την εφεύρεση έναντι αμοιβής ανάλογης προς την αξία της εφεύρεσης και τα κέρδη που επιφέρει (καθορισμός από τα Δικαστήρια Κοινοτικών Σημάτων). 1733/87, άρθ. 6, 13, Ν. 2943/01, άρθ. 9 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

3) Ελεύθερη εφεύρεση Εφεύρεση που πραγματοποιεί ο εργαζόμενος εντός ή εκτός εργασίας, χωρίς να του έχει ανατεθεί η δημιουργία της με σύμβαση (υπηρεσιακή) και χωρίς τη χρήση μέσων, υλικών ή πληροφοριών του εργοδότη (εξαρτημένη). Ανήκει στον εργαζόμενο 100%. 1733/87, άρθ. 6 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Εφευρέσεις εργαζομένων Το όνομα του εφευρέτη αναφέρεται πάντοτε στο ΔΕ. Διατάξεις αναγκαστικού δικαίου  άκυρη κάθε συμφωνία που παραβιάζει τα δικαιώματα των εργαζομένων (π.χ. σε εξαρτημένη: όχι <60%, ναι >60%). Κατάθεση αίτησης ΔΕ από τον εργαζόμενο κατά παράβαση των διατάξεων π.χ. εν αγνοία του εργοδότη  Αγωγή εργοδότη για αναγνώριση σ’ αυτόν των δικαιωμάτων που απορρέουν από την αίτηση ΔΕ ή το ΔΕ. 1733/87, άρθ. 6, 13. © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Προσβολή ΔΕ Αγωγές κατόχου και άμυνα εναγομένου Προσβολή ΔΕ Αγωγές κατόχου και άμυνα εναγομένου © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Περιεχόμενο δικαιώματος Το ΔΕ προσφέρει στον κάτοχό του αποκλειστικό δικαίωμα για παραγωγική εκμετάλλευση της εφεύρεσης, ιδίως για: τη χρήση, παραγωγή και διάθεση στην αγορά της μεθόδου ή των προϊόντων που προστατεύονται με το ΔΕ την απαγόρευση αυτών των ενεργειών σε κάθε τρίτο και απαγόρευση εισαγωγής των προστατευόμενων προϊόντων Διάρκεια δικαιώματος: 20 χρόνια από την επομένη της κατάθεσης της αίτησης για ΔΕ. Προστασία γεωγραφικά περιορισμένη. Ν. 1733/87, άρθ. 10, 11 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Προσβολή ΔΕ - Αγωγές κατόχου Άρση προσβολής, ενδεικτικά (α) με απόσυρση από το εμπόριο των εμπορευμάτων που κρίθηκε ότι προσβάλλουν (ή των υλικών κατασκευής τους), β) με οριστική απομάκρυνση από το εμπόριο, γ) με καταστροφή τους ή απόδοσή τους στον ενάγοντα Παράλειψη προσβολής στο μέλλον Ν. 1733/87, άρθ. 17 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Προσβολή ΔΕ - Αγωγές κατόχου (συνέχεια) Επιπλέον, σε υπαίτια προσβολή: Αποκατάσταση ζημίας, ή Απόδοση ωφέλειας από την αθέμιτη εκμετάλλευση, ή Πληρωμή ποσού ανάλογου προς το τίμημα άδειας εκμετάλλευσης. Εναλλακτικά, σε μη υπαίτια προσβολή, μετά από αίτηση του υπαίτιου  καταβολή αποζημίωσης Δημοσίευση διατακτικού Στα δικαστικά έξοδα συμπεριλαμβάνονται τα έξοδα μαρτύρων, οι αμοιβές δικηγόρων, πραγματογνωμόνων, τεχνικών συμβούλων, η δαπάνη για την ανακάλυψη των προσβολέων, κ.λπ. Τα ίδια δικαιώματα με τον κάτοχο του ΔΕ, έχει και το πρόσωπο που έχει Αποκλειστική άδεια εκμετάλλευσης του ΔΕ Δικαίωμα στην ευρεσιτεχνία Καταθέσει αίτηση χορήγησης ΔΕ Πενταετής παραγραφή από τη γνώση της προσβολής/ζημίας ΚΑΙ του υπόχρεου. Παράλληλη προστασία με τον Ν. 146/14. Ν. 1733/87, άρθ. 17, 17Γ, 17Δ - Ενδεικτ. ΕφΑθ 1586/2012 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Αποδεικτικά στοιχεία Ν. 1733/87, άρθ. 17Α Μπορεί να διαταχθεί η προσκόμιση από τον αντίδικο: τραπεζικών και λοιπών εμπορικών εγγράφων που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του στοιχεία παραγωγών, διανομέων, χονδρεμπόρων, παραγγελιών, ποσοτήτων, τιμήματος, κ.λπ. πληροφορίες για την προέλευση και τα δίκτυα διανομής Ν. 1733/87, άρθ. 17Α © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Ασφαλιστικά Μέτρα Όταν πιθανολογείται προσβολή ΔΕ: Συντηρητική κατάσχεση ή αναλυτική απογραφή και φωτογράφηση των αντικειμένων που κατέχει ο καθ’ ου / και με Προσωρινή Διαταγή Απειλή χρηματικής ποινής για επανάληψη της προσβολής Παροχή εγγύησης Δικαστική μεσεγγύηση εμπορευμάτων Συντηρητική κατάσχεση περιουσίας του παραβάτη και δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών Άσκηση αγωγής εντός 30 ημερών Ν. 1733/87, άρθ. 17Β 647, 687, 691 ΚΠολΔ © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Άμυνα εναγομένου: Ακυρότητα ΔΕ Άμυνα εναγομένου: Ακυρότητα ΔΕ © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Λόγοι ακυρότητας ΔΕ Το ΔΕ δημιουργεί νόμιμο μαχητό τεκμήριο περί συνδρομής των ουσιαστικών θετικών προϋποθέσεων για τη χορήγησή του. Η ακυρότητα προβάλλεται με αγωγή, ανταγωγή ή ένσταση: Για λόγους που αφορούν τον κάτοχο (άρθρο 6) Για λόγους που αφορούν την εφεύρεση (άρθρο 5) Λόγω ανεπαρκούς Περιγραφής Επειδή χορηγήθηκε ΔΕ για αντικείμενο ευρύτερο αυτού που ζητήθηκε. Ακυρότητα ΔΕ: Αρμόδιο το Δικαστήριο Κοινοτικών Σημάτων (Ειδικά Τμήματα Πρωτοδικείου/Εφετείου, Αθηνών Θεσσαλονίκης) Ν. 1733/87, άρθ. 15, Ν. 2943/01, άρθ. 9 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Ακυρότητα που αφορά το Νέο ή την Εφευρετική Δραστηριότητα Η προστασία του ΔΕ εκτείνεται σε όλες τις εφαρμογές της εφεύρεσης, όπως αυτή παρουσιάζεται στην Περιγραφή και στις Αξιώσεις. Οι αξιώσεις είναι ισχυρισμοί πραγματικού γεγονότος που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, τις οποίες πρέπει το δικαστήριο να λάβει υπόψη του και να συνεκτιμήσει στο σχηματισμό της δικανικής κρίσης, αλλιώς γεννάται λόγος αναίρεσης (559 αρ. 11γ’ ΚΠολΔ  μη λήψη υπόψη αποδεικτικών μέσων που επικαλέσθηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι. ΑΠ 1344/2012 © Ευφημία Παναγιωτίδου, 2014

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Ευφημία Παναγιωτίδου Δρ Νομικής Δικηγόρος Θεσσαλονίκης http://www.lawmind.eu effimia@lawmind.gr