ΜΑΘΗΜΑ : ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ Γ.Σ.Π ΘΕΜΑ : «ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ «ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ» ΖΩΓΡΑΦΟΥ , ΑΘΗΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2005 ΣΥΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΑΒΟΥΡΑΣ ΜΕΤ. ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ : ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ

Η παρούσα εργασία έρχεται να συγκρίνει το υπάρχον Ευρωπαϊκό Κτηματολογικό σύστημα από την σκοπιά της: νομικής (βελτιώσεις, αγορά) Φορολογικής (αξιολόγηση, φόρος) άλλων ρόλων (προγραμματισμός, τοπική διοικητική εξουσία).

Ένας απλός ορισμός ενός Κτηματολογίου είναι αδύνατος, αλλά ο διακριτικός χαρακτήρας ενός Κτηματολογίου είναι το πάντρεμμα: 1. Των τεχνικών αρχείων τμημάτων εδάφους συνήθως αντιπροσωπευόμενα σε χάρτες κατάλληλης κλίμακας, 2. Των αποδεικτικών αρχείων, φορολογικής και ιδιόκτησιακής φύσης συνήθως ενσωματωμένα σε κατάλληλους σχετικούς καταλόγους.

Ορισμός Το κτηματολόγιο είναι ένα σύστημα πληροφοριών γης, βασισμένο σε ένα τμήμα του εδάφους, το οποίο δίνει πληροφορίες για τα δικαιώματα, τη χρήση και την αξία του εδάφους. Η διαχείριση του εδάφους είναι η διαδικασία αξιοποίησης των πόρων του εδάφους με σκοπό την πιό αποδοτική και βιώσιμη χρήση του.

Λειτουργίες κτηματολογικών προτύπων: • •Λειτουργίες χρήσης γης • •Λειτουργίες κατάτμισης της γης • •Λειτουργίες εμπραγμάτων δικαιωμάτων • •Κανόνες για χρήση του εδάφους • •Όροι για τη νοικίαση, τη μίσθωση και τα άλλα περιορισμένα εμπράγματα δικαιώματα επί της γης • •Κανόνες για την εγγραφή των δικαιωμάτων.

Ένα κτηματολόγιο πρέπει να έχει τέσσερα χαρακτηριστικά: 1. Συστηματική λειτουργία 2. Ταξινόμηση και αξιολόγηση των διαφορετικών κατηγοριών εδάφους 3. Οριοθέτηση, χαρτογράφηση της γης, έρευνα, και αρχειοθέτηση της ιδιοκτησίας και των εμπράγματων δικαιωμάτων 4. Αξιόπιστη ενημέρωση

Τα σημαντικότερα συστατικά μιάς ιδιοκτησίας περιλαμβάνουν: • •Δικαίωμα στην αποκλειστική χρήση του εδάφους • •Δικαίωμα της διαχείρισης του εδάφους • •Δικαίωμα του εισοδήματος • •Δικαίωμα στην αξία του κεφαλαίου • •Δικαίωμα στην υποθήκη (βάρη – αγωγές) • •Δικαίωμα στη χρονική διάρκεια κτήσης.

Η νομοθεσία της γης μπορεί να εστιαστεί σε : ••Δ••Διάρκεια κατοχής της γης και των δικαιωμάτων ••Κ••Κανονισμούς για τα συστήματα αξιοποίησης της γης ••Κ••Κανονισμούς για τη διαχείριση της γης ••Κ••Κανονισμούς σχετικά με τους ορισμούς, τις δομικές αλλαγές και τη διάταξη των πληροφοριών ••Κ••Κανονισμούς για την εγγραφή των τίτλων ••Κ••Κανόνες αγοράς γης ••Κ••Κανονισμούς σχετικά με την προστασία των στοιχείων και των προσωπικών δεδομένων.

Η συγκρινόμενη ανάλυση των ευρωπαϊκών κτηματολογικών συστημάτων αποκαλύπτει ότι κάθε σύστημα θα μπορούσε να διαιρεθεί σε δύο κατηγορίες: • συστήματα προσανατολισμένα στην ιδιοκτησία • σύνθετα συστήματα

Η πρώτη κατηγορία συντίθεται από: • το χαρτογραφικό υποσύστημα • το υποσύστημα αξιολόγησης για φορολογικούς λόγους • το υποσύστημα εγγραφής στοιχείων ιδιοκτησίας.

Η δεύτερη κατηγορία μπορεί να περιέχει άλλα υποσυστήματα που καθορίζονται από τις πολιτικές επιλογές, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση, και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εδάφους όπως: • διαχείριση γεωργίας • ανάπτυξη του προγραμματισμού • αγορά ιδιοκτησίας • σύστημα υποδομής • τεχνολογικό σύστημα

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η κάλυψη περιοχών έρευνας για ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες που έχουν αναπτύξει κάποιο σύστημα Κτηματολογίου. Η έρευνα καλύπτει: • •Τα συστήματα • •Τις τεχνικές • •Τα γνωρίσματα • •Τις πρακτικές • •Την νομοθεσία και το περιβάλλον • •Τις τάσεις και τις τρέχουσες εξελίξεις

Προβλήματα στη διάθεση χωρικών πληροφοριών • •Έλλειψη δεδοµένων και τεκµηρίωσης, • •Ασυµβαστότητες µεταξύ των χωρικών δεδοµένων και των υπηρεσιών, οι οποίες οφείλονται: - -στην ύπαρξη διαφορετικών προτύπων και - -στους φραγµούς στους οποίους προσκρούει η ανταλλαγή και η επαναχρησιµοποίηση τους.

Έλλειψη εναρµονισµένου κοινοτικού πλαισίου Η αξιοποίηση των διασυνοριακών χωρικών δεδομένων για την χάραξη, εφαρµογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση των εθνικών και κοινοτικών πολιτικών που αφορούν το περιβάλλον, προσκρούουν σε φραγµούς λόγω έλλειψης κοινοτικού πλαισίου και ενιαίου κτηματολογικού προτύπου.

Τα επιμέρους κτηματολογικά πρότυπα μπορούν να ταξινομηθούν σε σχέση με: 1. 1.Διοίκηση Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, το κτηματολόγιο είναι ένας θεσμός και ένα όργανο οικονομικής πολιτικής και συνεπώς, είναι αρμοδιότητα της κεντρικής διοίκησης της χώρας, εκτός από την περίπτωση της Γερμανίας όπου η ευθύνη ανήκει στα ομόσπονδα κρατίδια (ομοσπονδιακά κράτη).

2. 2.Υπουργεία και Υπηρεσίες Το κτηματολόγιο συσχετίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος με την κύρια χρήση για την οποία αυτό δημιουργήθηκε. Στις χώρες όπου η προέλευση είναι κυρίως φορολογική (Αυστρία, Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Λουξεμβούργο), το κτηματολόγιο είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών.

Μια δεύτερη σημαντική ομάδα χωρών είναι αυτή που το κτηματολόγιο είναι στην αρμοδιότητα των υπουργείων που ασχολούνται με την γεωργία, το περιβάλλον και το έδαφος.(Ελλάδα, Φινλανδία, Ολλανδία και Πορτογαλία).

Μιά τρίτη ομάδα είναι χώρες όπως η Δανία και η Σουηδία, με ιδιαίτερα ανεξάρτητες κτηματολογικές υπηρεσίες σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία (κατοικίας και περιβάλλοντος, αντίστοιχα).

Στην Ιρλανδία και την Βρετανία ξεχωριστό κτηματολόγιο δεν υπάρχει, αλλά ένα ιδιαίτερα αυτόνομο ίδρυμα είναι αρμόδιο για την εθνική χαρτογραφία και την γεωδαισία.

3. Γεωδαισία και "γενική" χαρτογραφία Οι χώρες της ΕΕ διαιρούνται σε : Εκείνες που έχουν μία ενιαία γεωγραφική και κτηματολογική Υπηρεσία (Αυστρία, Δανία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία και Σουηδία) και σε εκείνες με χωριστές Υπηρεσίες για το κτηματολόγιο και τη γενική χαρτογραφία (Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ολλανδία και Ιταλία). Η Ιρλανδία και η Βρετανία έχουν αποκλειστικά γεωγραφικό προσανατολισμό.

4. Προσδιορισμός ακίνητης περιουσίας Όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν ένα βασισμένο στο γεωτεμάχιο κτηματολόγιο (εκτός από την Ιρλανδία και τη Βρετανία) και επομένως υπάρχει ενιαίος προσδιοριστικός για κάθε ακίνητο, ισοδύναμο με αυτό που στην Ισπανία καλούμε referencia catastral (κτηματολογική αναφορά).

5. 5.Τύπος χαρτογραφίας Όλες οι χώρες συνεχίζουν την ολοκλήρωση της μετατροπής από την συμβατική στη ψηφιακή χαρτογραφία, που χρησιμοποιεί διαφορετικές διαδικασίες και λειτουργίες, από το να ανιχνεύσει απλά τους συμβατικούς χάρτες, μέχρι την παραγωγή των νέων vector χαρτών με βάση την ορθοφωτογραφία.

6. 6.Δικαιώματα Η πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ επιλέγουν την εγγραφή των δικαιωμάτων, για να είναι εγγυημένα σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι ο γραμματέας εξετάζει τα έγγραφα για να είναι το καταχωρημένο δικαίωμα εγγυημένο.

7. Προσωποκεντρικό ( κατάλογος γης ) ή Κτηματοκεντρικό ( κτηματολογικός κατάλογος ) Σύστημα Σε μερικές χώρες της λατινικής παράδοσης (Βέλγιο, Γαλλία και Ιταλία) ο κτηματολογικός κατάλογος είναι μια απλή συλλογή από πράξεις. Στις γερμανικές χώρες, ο κατάλογος παρέχει και το νομικό καθεστώς της ιδιοκτησίας. Αυτό συμβαίνει στη Γερμανία, Αυστρία, Ελλάδα, Ολλανδία, Ιρλανδία και Βρετανία. Στις υπόλοιπες, μέσω της δημοσίευσης επέρχεται η προστασία των συμβαλλόμενων μερών από κάθε τρίτο.

Υπάρχουν τέσσερις διαφορετικές καταστάσεις: α) Ολοκλήρωση στην ίδια υπηρεσία ή συνύπαρξη με χωριστές διοικητικές οντότητες. Αυτό συμβαίνει στο Βέλγιο, Γαλλία, Ολλανδία την Ιταλία και την Ελλάδα. β) Το κτηματολόγιο και ο κατάλογος γης είναι σε ανεξάρτητες υπηρεσίες που χρησιμοποιούν την ίδια βάση δεδομένων. Αυτό συμβαίνει στην Αυστρία Φιλανδία και Σουηδία.

γ) Το κτηματολόγιο και ο κατάλογος γης είναι διαφορετικές υπηρεσίες. Αυτό συμβαίνει στην Γερμανία, Δανία και Ισπανία. δ) Μια επίσημη σχέση μεταξύ του κτηματολόγιου και του καταλόγου γης δεν μπορεί να υπάρχει. Στην Ιρλανδία και την Βρετανία χρησιμοποιείται μόνο η χαρτογραφία.

Στην ΕΕ υπάρχει σημαντικός βαθμός ολοκλήρωσης, ανεξάρτητα από το πρότυπο εγγραφής ή από την γεωγραφική περιοχή, έτσι ώστε οι μισές από τις χώρες μέσα στην ΕΕ να χρησιμοποιούν την ίδια βάση δεδομένων και για το κτηματολογικό τρόπο διατήρησης των δεδομένων και για τον τρόπο ενημέρωσης μέσω του καταλόγου γης.

Βασικά δύο αρχικά πρότυπα κτηματολογικού συστήματος υπάρχουν στην Ευρώπη, σχετικά με τα συστήματα εγγραφής επί του εδάφους. Στο πρότυπο της κεντρικής Ευρώπης, το κτηματολόγιο προκύπτει ως μία γραφική απεικόνηση του εδάφους, με αποτέλεσμα οι φυσικές μεταβολές να πρέπει να απεικονιστούν στο κτηματολόγιο και οι νομικές αλλαγές στον κατάλογο γης, που διατηρείται παράλληλα.

Στα λατινικά κράτη το κτηματολογικό πρότυπο,έχει δημιουργηθεί προκειμένου να μπορεί να γίνει η συλλογή των φόρων ιδιοκτησίας. Σε αυτήν την περίπτωση, η εγγραφή των δικαιωμάτων είναι μη υποχρεωτική και αρχικά δεν έχει μία χαρτογραφική βάση, επομένως παραλληλισμός δεν μπορούσε να υπάρχει μέχρι τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν σε μερικές χώρες.

Η αναφορά στο κτηματολόγιο στην Ευρώπη, είναι σχεδόν πάντα προσανατολισμένη στο τεμάχιο γης και έτσι δεν γίνεται καμμία επίσημη διάκριση μεταξύ αγροτικού και αστικού χώρου και έτσι μόνο σε μερικές χώρες παρέχεται ένα αληθινό κτηματολόγιο των κτιρίων. Στην πραγματικότητα, σε μερικές χώρες το κτηματολόγιο των κτιρίων είναι ευθύνη διαφορετικού υπουργείου ή διοίκησης σε σχέση με το γενικό κτηματολόγιο. Στη περίπτωση της Φινλανδίας το κτηματολόγιο είναι ευθύνη των τοπικών αρχών.

8. Νομοθεσία. Νομοθεσία για τη γη πραγματοποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70 (γιά Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία, Νορβηγία και Σουηδία) ή στη δεκαετία του '80 ( στις Κάτω Χώρες, Πολωνία, Γαλλία και Ουγγαρία). Στη Φινλανδία ο νέος νόμος ιδιοκτησίας γης έγινε πιό αποτελεσματικός από τις αρχές του 1997, με άμεσες ή έμμεσες συνδέσεις με την νομοθεσία χρήσης του εδάφους, την νομοθεσία οικοδόμησης, την νομοθεσία προστασίας του περιβάλλοντος την νομοθεσία συντήρησης της φύσης όσο αφορά την γεωργία τα δάση τα ύδατα τα οδικά έργα και τις απαλλοτριώσεις.

9. Εκτελεστική οργάνωση Η διαδικασία κατοχύρωσης της γης θεωρείται ως διοικητική πράξη λήψης απόφασης, και οι περισσότερες από τις χώρες την εμπιστεύονται στις διοικητικές αρχές και όχι στα αντίστοιχα υπουργεία γεωργίας και δασονομίας. Η διοικητική οργάνωση είναι τριμερής: 1. κεντρικός διοικητικός έλεγχος 2. αρχές καθορισμού ιδιοκτησίας γης και 3. το περιφερειακό και τοπικό επίπεδο διοίκησης.

Στην ΕΕ η ευθύνη της διαδικασίας κατοχύρωσης της γης ανήκει: στους "κτηματολογικούς επιθεωρητές" και στις «κτηματολογικές επιτροπές "

Τι χρειάζεται γιά το μέλλον: • Επιτάχυνση της διαδικασίας ολοκλήρωσης των βάσεων δεδομένων • Βοήθεια στην κτηματολογική διαδικασία ανανέωσης των συστημάτων στις χώρες που δεν έχουν αναπτυθεί μοντέρνα συστήματα κτηματολογίου • Ανάπτυξη αμοιβαίας γνώσης για την ανταλλαγή πληροφοριών μέσω: > ενεργοποίησης των διεθνών προγραμμάτων > καθορισμού, της διανομής και ανάπτυξης της καλύτερης πρακτικής σε κάθε τομέα

1. Υπάρχουν πολλές εθνικές πρωτοβουλίες σε ολόκληρη την Ευρώπη για την ανάπτυξη των χωρικών δεδομένων μέσα από συστήματα GIS Σε μερικές περιπτώσεις, αυτή η διάσταση είναι πολύ ισχυρή, όπως συμβαίνει στην Πορτογαλία και τις Κάτω Χώρες. 2. Στις περισσότερες χώρες η έμφαση είναι σε εθνικό επίπεδο, ενώ σε άλλες χώρες η περιφερειακή/τοπική διάσταση είναι ιδιαίτερα σημαντική, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας, της Ιταλίας, και του Βελγίου. Επισκόπηση των πολιτικών πρωτοβουλιών:

3. Αυτή την περίοδο, οι περισσότερες χώρες υιοθετούν πολιτικές όσον αφορά την πρόσβαση στις πληροφορίες του δημόσιου τομέα που σε μερικές περιπτώσεις λαμβάνουν τη μορφή νομοθεσίας για την ελευθερία των πληροφοριών. Η έκθεση Mandelkern στη Γαλλία είναι ένα καλό παράδειγμα της διαφοράς μεταξύ της πρόσβασης και της διάδοσης.

4. Η διάδοση των πληροφοριών έχει σημαντικές επιπτώσεις όσον αφορά την οργάνωση στην εργασία, στη δημόσια διοίκηση, την πνευματική ιδιοκτησία, τα μεταδεδομένα, τη σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, και την τιμολόγηση.

5. Όσον αφορά την τιμολόγηση, υπάρχουν σημαντικές παραλλαγές μεταξύ των χωρών. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχει μια διάκριση μεταξύ των δωρεάν δεδομένων(δηλ. αυτών που είναι πληρωμένα μέσω της γενικής φορολογίας), και των δεδομένων που δημιουργούν προστιθέμενη αξία. Μιά γενική αρχή που φαίνεται να προκύπτει είναι ότι σε οποιαδήποτε πολιτική τιμολόγησης, η τιμή δεν πρέπει να αποτρέψει τη χρήση των δεδομένων αλλά αντίθετα πρέπει να ενθαρρύνει τη χρήση.

6. Η τάση εντός της κοινότητας είναι η υποστήριξη της ανάπτυξης των πολιτικών και των υποδομών GIS, όμως δεν μπορεί να υπάρξει μεμονωμένη ανάπτυξη αλλά πρέπει να ανοιχθεί μια ευρύτερη συζήτηση για τις πολιτικές πρόσβασης και διάδοσης των δεδομένων.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ

Επίπεδα κάλυψης Ανάπτυξη των Βάσεων Δεδομένων Επίπεδα Πληροφόρησης Επίπεδα ενημέρωσης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ • •THE COMPLETED EUROGI QUESTIONNAIRE • •CADASTRE IN 2014 (FIG C 7.1 ) • •THE BATHURST DECLARATION FIG • •UDMS DOCUMENTS DELFT 2001 • •THE PROPOSED EU DECLARATION ON CADASTRE GRANADA 2002 • •UNECE WPLA DOCUMENTS BAD GODESBERG 1999, GAVLE 2001 • •1st EU CADASTRAL WORKSHOP BUDAPEST 2001 • •WORLD BANK REGIONAL WORKSHOPS ON LAND POLICY ISSUES BUDAPEST 2002 • •THE MUNICH DECLARATION MUNICH 2002 • •GUIDELINES ON LAND CONSOLIDATION FAO ROME 2002 • •GeoInformatics April/May 2002

ΣΧΕΤΙΚΑ SITES untryreport/Denmark.pdf

Ε Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Σ

•KARAISKOS_KABOYRAS.docKARAISKOS_KABOYRAS.doc