Ο Σεμιναριακός Κύκλος με τίτλο «Αναμόρφωση Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών ΤΕΠΑΕΣ Εμπόδια, Οράματα, Προοπτικές» έγινε στο πλαίσιο του Προγράμματος «Αναμόρφωση Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του τμήματος ΤΕΠΑΕΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου» και συγκεκριμένα του Τομέα Κοινωνιολογίας και Πολιτικής της Εκπαίδευσης και Σπουδών Φύλου (Έργο ΕΠΕΑΕΚ).

Η σπουδαιότητα της ηγεσίας και διοίκησης στην αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών μονάδων

ΗΓΕΣΙΑ ή ΔΙΟΙΚΗΣΗ Τι είναι διοίκηση; Τι είναι ηγεσία; Διαφορές; Η αναγκαιότητα της ηγεσίας και διοίκησης. Πώς θα αναπτύξουμε ηγέτες και διευθυντές στις σχολικές μονάδες;

Τι είναι διοίκηση; «Μια εκτελεστική λειτουργία για να υλοποιήσουμε πολιτικές που έχουμε συμφωνήσει» (Bolam, 1999) «Η διοίκηση κατευθύνεται προς την επίτευξη συγκεκριμένων εκπαιδευτικών στόχων» (Bush, 2008)

Τι είναι ηγεσία; Επιρροή («…μια διαδικασία κοινωνικού επηρεασμού όπου σκόπιμη επιρροή εφαρμόζεται από ένα πρόσωπο ή ομάδα πάνω σε άλλα πρόσωπα ή ομάδες» Yukl, 2002: 3 Αξίες («οι καλοί ηγέτες είναι ενημερωμένοι και κοινωνοί προσωπικών και εκπαιδευτικών αξιών, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τους ηθικούς τους σκοπούς για τα σχολεία» (Day, 2001: 3) Όραμα (Benis & Nanus; 1985, Yukl;2003) Καινοτομία (Fullan, 2003)

Πηγή: West-Burnham (1997) στο Everard et.al., (2005, σ. 23, πίν. 2.3) Η ΗΓΕΣΙΑ (LEADING) ασχολείται με: Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ (MANAGING) ασχολείται με: το όραμα (vision) την εφαρμογή (implementation) με στρατηγικά θέματα (strategic issues) τα λειτουργικά θέματα (operational issues) το μετασχηματισμό (transformation) τη συναλλαγή (transaction) τα αποτελέσματα (ends) τα νοήματα (means) τους ανθρώπους (people) τα συστήματα (systems) κάνοντας τα σωστά πράγματα (doing the right things) το να κάνει τα πράγματα σωστά (Doing things right) Πηγή: West-Burnham (1997) στο Everard et.al., (2005, σ. 23, πίν. 2.3)

ΗΓΕΣΙΑ ή ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΝΑΙ ΟΧΙ Ιδανικός ηγέτης Διαχειριστής Οραματιστής Η Γ Ε Τ Η Σ Μ Α Ν Τ Ζ Ε Ρ Μάνατζερ και ηγέτης ως συμπληρωματικές έννοιες (Πηγή: Μπουραντάς, 2005, σ. 202) ΝΑΙ ΟΧΙ Ιδανικός ηγέτης Διαχειριστής Οραματιστής Ανίκανος προϊστάμενος

ΜΑΝΑΤΖΕΡ ΗΓΕΤΗΣ Διορίζεται Αναδεικνύεται Χρησιμοποιεί νόμιμη – «δοτή» εξουσία Χρησιμοποιεί προσωπική δύναμη Δίνει εντολές, χρησιμοποιεί ανταμοιβές ή τιμωρίες και η παρακίνηση αναφέρεται σε ανάγκες κατώτερου επιπέδου Περνά όραμα, εμπνέει, πείθει και η παρακίνηση αναφέρεται σε ανάγκες ανώτερου επιπέδου Επικεντρώνεται στις διαδικασίες, στα συστήματα και στη λογική Επικεντρώνεται στους ανθρώπους και στα συναισθήματα Ελέγχει Κερδίζει εμπιστοσύνη και πίστη Κινείται σε προκαθορισμένα τυπικά πλαίσια Ανοίγει νέους ορίζοντες, διευρύνει τα πλαίσια Ενδιαφέρεται για το «πώς» Ενδιαφέρεται για το «γιατί» Κάνει διαχείριση της παρούσας κατάστασης Προκαλεί και προβαίνει σε αλλαγές Αποδέχεται την πραγματικότητα Ερευνά την πραγματικότητα Δίνει έμφαση στο τώρα Δίνει έμφαση στο μέλλον Κάνει τα πράγματα σωστά Κάνει τα σωστά πράγματα

Προετοιμασία και ανάπτυξη κατάλληλων ηγετικών συμπεριφορών Προετοιμασία και ανάπτυξη κατάλληλων ηγετικών συμπεριφορών Η επέκταση του ρόλου του σχολικού διευθυντή/ντριας Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα του σχολικού περιβάλλοντος Η αναγνώριση ότι η προετοιμασία είναι μια ηθική υποχρέωση Η αναγνώριση ότι η αποτελεσματική προετοιμασία και ανάπτυξη ‘κάνουν τη διαφορά’

Αναλυτικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη της ηγεσίας Η.Β. 1983 National Development Centre1983 1989 Την καθιέρωση συμβουλευτικών σχημάτων για τους νέους διευθυντές 1977 το Εθνικό Επαγγελματικό Δίπλωμα για τη Διεύθυνση του Σχολείου (National Professional Qualification for Headship), το πρώτο εθνικό τυπικό προσόν για ανθρώπους που ήθελαν να γίνουν διευθυντές. 2000 National College for School Leadership) το Νοέμβριο του 2000.

NCSL Leadership Programme for Serving Heads (LPSH) National Professional Qualification for Headship (NPQH)

USA: Interstate School Leaders Licensure Consortium (ISLLC) Τα περισσότερα προγράμματα προετοιμασίας περιλαμβάνουν: Αναλυτικό πρόγραμμα Σχολική νομοθεσία Οικονομικά Εισαγωγή στη διεύθυνση ενός σχολείου Διαχείριση προσωπικού Διαχείριση κτιρίων και εγκαταστάσεων Μέθοδοι έρευνας Ανθρώπινοι συμπεριφορά Σχολική επικοινωνία Σχέσεις στη σχολική κοινότητα Εκπαιδευτική διοίκηση και διεύθυνση Εκπαιδευτική ψυχολογία

Canada, Principals Qualification Program (PQP) France, NPSL Finnish, “decentralized” Norway Austria, “programmes are organised by each federal state” Singapore, Diploma in Education Administration το οποίο το 2001 αντικαταστάθηκε από το “leaders in Education” China, (για 50 χρόνια) Taiwan, από το 2001 South Africa, Advanced Certificate in Education (ACE): School leadership