ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΚΑΣ

 Η Αμφίπολη ήταν αρχαία πόλη της ανατολικής Μακεδονίας στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, στη θέση πόλης που παλαιότερα ονομαζόταν Εννέα Οδοί. Ο σύγχρονος οικισμός της Αμφίπολης έχει σήμερα 147 μόνιμους κατοίκους και ανήκει διοικητικά στον ομώνυμο Δήμο.  Η Αμφίπολη ιδρύθηκε από Αθηναίους το 437 π.Χ. με στόχο τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης, αλλά πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του Πελοποννησιακού πολέμου, την περίοδο π.Χ.

 Η Νικίειος Ειρήνη το 422 π.Χ. προέβλεπε να αποδοθεί στους Αθηναίους η Αμφίπολη, μια υπόσχεση που δεν υλοποιήθηκε. Στη συνέχεια η Αμφίπολη έμεινε στην επιρροή των Σπαρτιατών.  Μια τελευταία προσπάθεια ανάκτησή της από τους Αθηναίους το 358 π.Χ. απέτυχε και τον επόμενο χρόνο καταλήφθηκε από τον Φίλιππο Β΄, τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έγινε μέρος του Βασιλείου των Μακεδόνων.  Με την πτώση του Μακεδονικού Βασιλείου από τους Ρωμαίους η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

 Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους αποτέλεσε σημαντικό αστικό κέντρο της περιοχής και έδρα της διοικητικής περιφέρειας "Μακεδόνων Πρώτης".  Από την πόλη διερχόταν η περίφημη Εγνατία οδός ενώ την επισκέφθηκε και κήρυξε ο Απόστολος Παύλος κατά τη δεύτερη αποστολική περιοδεία του.  Κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους ήταν έδρα επισκόπου και αξιόλογο θρησκευτικό κέντρο.  Τη σημαντική ανάπτυξή της μαρτυρούν και εντυπωσιακοί σε μέγεθος και διακόσμηση παλαιοχριστιανικοί ναοί της πόλης του 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ.

 Ο Τύμβος Καστά ή απλά λόφος Καστά ονομάζεται ο κυκλικός λόφος στην περιοχή της αρχαίας Αμφίπολης, σε απόσταση περίπου 900 μέτρων νοτιοανατολικά από το χωριό Νέα Μεσολακκιά Σερρών.  Είναι επίσης γνωστός ως ο τάφος της Αμφίπολης, ονομασία που προέρχεται από το Μακεδονικό ταφικό μνημείο της πρώιμης ελληνιστικής περιόδου, που ανακαλύφθηκε στο εσωτερικό του λόφου.  Στα μέσα του 1950 και έως την δεκαετία του 1970 είχαν γίνει ανασκαφές πάνω στην επιφάνεια του τύμβου από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος ανακάλυψε ένα σύνολο από λιτούς τάφους που χρονολογούνται από την εποχή του Σιδήρου.

 Ο χώρος άρχισε να ανασκάπτεται περιμετρικά ξανά το 2012 από την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη και αναδείχθηκε στο ευρύ κοινό τον Αύγουστο του 2014, το χρονικό σημείο όπου έγιναν και οι αποκαλύψεις των πρώτων ευρημάτων στην νότια πλευρά του τύμβου όπου και βρίσκεται το ταφικό μνημείο των ανασκαφών που είναι σε εξέλιξη.  Ανακαλύφθηκαν τρεις θάλαμοι και συνολικά τέσσερις χώροι συνυπολογίζοντας την είσοδο και σκαλιά προς το εσωτερικό του τάφου.  Ο μαρμάρινος περίβολος του κυκλικού τύμβου έχει περίμετρο 497 μέτρων και η έκταση του αντιστοιχεί σε περίπου 20 στρέμματα, κάτι που τον καθιστά στο σύνολό του ως ταφικό μνημείο το μεγαλύτερο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στην Ελλάδα, και μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2014 διεθνώς. Στον τέταρτο χώρο βρέθηκε τάφος με οστά τα οποία ανήκουν σε 5 άτομα -καθώς και υπολείμματα από σκελετό αλόγου- με τους σκελετούς να μην είναι πλήρεις.

 Η συσχέτιση του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης με τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε συζητηθεί ευρέως από την κοινή γνώμη ως ένας από τους πιθανούς υποψήφιους, ωστόσο δεν θεωρείται πιθανό από την επιστημονική κοινότητα καθώς δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες και αρχαιολογικά ή ανθρωπολογικά δεδομένα που να υποδεικνύουν κάτι τέτοιο, οι δε αρχαίες πηγές γενικά συμφωνούν ότι θάφτηκε στην Αλεξάνδρεια. Πολλοί επίσης συσχέτιζαν τον τάφο με τον φιλόσοφο Αριστοτέλη ή τη μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα.  Κατά τον Σεπτέμβριο του 2015 και σύμφωνα με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ανασκαφικής ομάδας στον Τύμβο Καστά ως προς τις έρευνες που διεξήγαγαν από το 2012 έως το 2014, ανακοινώθηκε πως το μνημείο κατασκευάστηκε κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα, με τον κατασκευαστή να είναι ο Δεινοκράτης.