1 Προχωρημένη Χρηματοοικονομική Λογιστική Λογιστική Απαιτήσεων

2 Απαιτήσεις  Έννοια  Χαρακτηριστικά  Σημασία  Δημιουργία  Εκμετάλλευση  Είσπραξη  Αποτίμηση

3 Απαιτήσεις  Από νομική άποψη, οι απαιτήσεις συνιστούν το δικαίωμα του πιστωτή ή του δανειστή να αξιώσει από το χρεώστη ή τον οφειλέτη να αποδώσει το χρέος ή την οφειλή του σε αυτόν Προέρχονται κυρίως από συναλλαγές με πίστωση (π.χ. πωλήσεις με πίστωση)  Από λογιστική άποψη τα αγαθά και οι υπηρεσίες που μεταβιβάζονται σε τρίτους με πίστωση μετασχηματίζονται σε απαιτήσεις του πιστωτή προς παροχή και σε υποχρέωση του οφειλέτη προς απόδοση  Από χρηματοοικονομική άποψη, οι απαιτήσεις αντιπροσωπεύουν επενδύσεις της πιστώτριας εταιρείας

4 Χαρακτηριστικά απαιτήσεων  Τα αίτια που τις προκάλεσαν Εμπορικές απαιτήσεις (πωλήσεις με πίστωση) Χορήγηση δανείων Προπληρωμή εξόδων  Η ενσωμάτωση τους ή μη σε τίτλους Οι περισσότερες εμπορικές απαιτήσεις είναι ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους γεγονός που διευκολύνει τη μεταβίβαση τους σε τρίτους και τη δικαστική επιδίωξη της απαίτησης  Το νόμισμα που είναι εκπεφρασμένες  Η διάρκεια της πίστωσης (χρόνος λήξης απαιτήσεων) Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες  Η πιθανότητα είσπραξης τους (σίγουρες, επισφαλείς, ανεπίδεκτες)  Η ύπαρξη εμπράγματης εγγύησης εκ μέρους του χρεώστη- οφειλέτη

5 Σημασία απαιτήσεων  Είναι πηγές σημαντικών εσόδων Οι πιστωτικοί τόκοι  Είναι αιτία σοβαρών ζημιών Όταν δεν εισπράττονται  Χρησιμοποιούνται ευρύτατα για τη λήψη πιστώσεων από τράπεζες Ως εγγύηση για τη λήψη τραπεζικών δανείων Μέσω προεξόφλησης απαιτήσεων ενσωματωμένων σε πιστωτικούς τίτλους

6 Λογαριασμοί απαιτήσεων  Πελάτες  Γραμμάτια εισπρακτέα  Παραγγελίες στο εξωτερικό  Χρεώστες διάφοροι  Λογαριασμοί διαχείρισης προκαταβολών και πιστώσεων  Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού Έσοδα εισπρακτέα Προπληρωμένα έξοδα  Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις

7 Διάφορες απαιτήσεις  Ειδικοί λογαριασμοί του Χρεώστες διάφοροι, μεταξύ άλλων: Επιταγές εισπρακτέες (μεταχρονολογημένες) Προκαταβολές προσωπικού Δάνεια προσωπικού Ελληνικό δημόσιο - Προκαταβλημένοι και παρακρατημένοι φόροι Οφειλόμενο κεφάλαιο

8 Δημιουργία απαιτήσεων  Τα πιο σημαντικά λογιστικά γεγονότα που συμβάλουν στη δημιουργία απαιτήσεων είναι: Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών με πίστωση Χρηματικές προκαταβολές σε τρίτους Χορηγήσεις βραχυπροθέσμων ή μακροπροθέσμων δανείων σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Παροχή χρηματικών διευκολύνσεων σε τρίτους Προπληρωμή εξόδων  Βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία απαιτήσεων είναι η εξακρίβωση εκ μέρους του πιστωτή ότι τα οφέλη (τόκοι, κέρδη από πρόσθετες πωλήσεις) υπερκαλύπτουν τον αντίστοιχο πιστωτικό κίνδυνο (μη είσπραξη μέρους ή του συνόλου των απαιτήσεων)

9 Λογιστική δημιουργίας απαιτήσεων  Το χρονικό σημείο αναγνώρισης (και καταχώρισης στα λογιστικά βιβλία) των απαιτήσεων δεν είναι ίδιο για όλες τις απαιτήσεις Οι απαιτήσεις από πώληση Αγάθων ή παροχή υπηρεσιών  Αναγνωρίζονται κατά το χρόνο μεταβίβασης στους τρίτους της κυριότητας του πράγματος ή παροχής της υπηρεσίας Οι απαιτήσεις από προκαταβολές σε προμηθευτές, χορηγήσεις δανείων  Αναγνωρίζονται κατά το χρόνο χορήγησης της πίστωσης (χρόνο εκταμίευσης)  Για την Λογιστική απεικόνιση των απαιτήσεων μας ενδιαφέρει : Το ύψος της απαίτησης Οι τόκοι κι από αυτούς πόσοι είναι δεδουλευμένοι και πόσοι όχι

10 Λογιστική δημιουργίας απαιτήσεων  Απαιτήσεις σε ευρώ μη ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους  Απαιτήσεις σε ευρώ ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους  Απαιτήσεις σε ξένο νόμισμα ενσωματωμένες και μη σε πιστωτικούς τίτλους

11 Λογιστική δημιουργίας απαιτήσεων  Απαιτήσεις σε ευρώ μη ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους Προέρχονται από πιστωτικές πωλήσεις με ανοιχτό λογαριασμό ή προκαταβολές σε προμηθευτή ή οφείλονται σε άλλες πιστωτικές συναλλαγές Είναι κατά κανόνα βραχυπρόθεσμες  30 Πελάτες  33 Χρεώστες διάφοροι Αφορούν φερέγγυους πελάτες Οι πιστωτικοί τόκοι  Αν είναι γνωστοί, σύμφωνα με το ΕΓΛΣ διαχωρίζονται κατά το χρόνο της πιστωτικής συναλλαγής σε Πιστωτικούς τόκους (αφορούν την παρούσα χρήση) Μη δουλευμένους πιστωτικούς τόκους (αφορούν τις επόμενες χρήσεις)  Αν δεν είναι γνωστοί Τα ύψος τους υπολογίζεται ως η διαφορά της παρούσας αξίας των απαιτήσεων από τη συνολική τους αξία

12 Λογιστική δημιουργίας απαιτήσεων  Απαιτήσεις σε ευρώ ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους Συναλλαγματικές έκδοσης του πωλητή και αποδοχής των πελατών Μεταχρονολογημένες επιταγές έκδοσης των πελατών υπέρ του πωλητή Σπάνια ενσωματώνονται σε γραμμάτια Πολλές φορές οι πελάτες μεταβιβάζουν στον πωλητή τίτλους έκδοσης πελατών τους, αντί να εκδώσουν δικούς τους τίτλους υπέρ του πωλητή Οι πιστωτικοί τίτλοι αποδεικνύουν ότι ένα ορισμένο πρόσωπο, έχει υποχρέωση να καταβάλει στην επιχείρηση ένα συγκεκριμένο ποσό (ονομαστική αξία τίτλου) σε μια προκαθορισμένη ημερομηνία

13 Λογιστική δημιουργίας απαιτήσεων  Απαιτήσεις σε ευρώ ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους  Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο  Επιταγές εισπρακτέες (μεταχρονολογημένες) Η ενημέρωση των λογαριασμών πρέπει να γίνεται με την ολοκλήρωση της πιστωτικής συναλλαγής Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις ενσωματωμένες σε πιστωτικούς τίτλους  Γραμμάτια εισπρακτέα μακροπρόθεσμα σε ευρώ Η παρακολούθηση των αναλυτικών λογαριασμών των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων απαιτήσεων ενσωματωμένων σε πιστωτικούς τίτλους γίνεται με τη βοήθεια του Βιβλίου Γραμμάτιων Εισπρακτέων ή του Βιβλίου Μεταχρονολογημένων Επιταγών Οι πιστωτικοί τόκοι διαχωρίζονται κατά το χρόνο της πιστωτικής συναλλαγής σε  Δουλεμένους τόκους γραμματίων εισπρακτέων  Μη δουλεμένους τόκους γραμματίων εισπρακτέων

14 Αξιοποίηση απαιτήσεων  Οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τις απαιτήσεις για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους με τους εξής τρόπους: Προεξόφληση στις τράπεζες που είναι μια εύκολη μορφή δανεισμού Εκχώρηση στις τράπεζες σε εγγύηση δανείων για εξασφάλιση της τράπεζας στη χορήγηση Μεταβίβαση απαιτήσεων για κάλυψη οφειλής Πώληση των απαιτήσεων σε τρίτους (factoring)

15 Λογιστική της αξιοποίησης απαιτήσεων  Υπάρχουν δύο τρόποι σύμφωνα με το ΕΓΛΣ: Ο άμεσος με χρήση λογαριασμών τάξεως (ομάδα 0 του ΕΓΛΣ) Ο έμμεσος με χρήση αντίθετων λογαριασμών  Προκρίνεται η χρήση του δεύτερου τρόπου γιατί επιτρέπει την άντληση περισσότερων και πιο χρήσιμων πληροφοριών

16 Λογαριασμοί γραμματίων  Ειδικοί λογαριασμοί του ‘Γραμμάτια Εισπρακτέα’: Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο Γραμμάτια προεξοφλημένα (αντίθετος) Γραμμάτια μεταβιβασμένα σε τρίτους (αντίθετος) Γραμμάτια στις τράπεζες για εγγύηση Γραμμάτια στις τράπεζες για είσπραξη  Διευκόλυνση της τράπεζας στον πελάτη της Γραμμάτια σε καθυστέρηση

17 Προεξόφληση πιστωτικών τίτλων  Διαδικασία άντλησης βραχυπρόθεσμων δανείων από το τραπεζικό σύστημα  Η τράπεζα δεν καταβάλει την ονομαστική αξία των τίτλων, η οποία είναι εισπρακτέα την ημέρα της λήξης τους, αλλά την παρούσα αξία τους τη στιγμή της προεξόφλησης Η τράπεζα για να υπολογίσει τη παρούσα αξία καθορίζει ένα προεξοφλητικό επιτόκιο και στη συνεχεία υπολογίζει το ύψος του προεξοφλητικού τόκου  Εκτός από τον προεξοφλητικό τόκο η επιχείρηση επιβαρύνεται και με διάφορα έξοδα της τράπεζας (προμήθεια) Καταθέσεις όψεως σε ευρώ Χ 2 =Χ 1 -Χ Προεξοφλητικοί τόκοι και έξοδα τραπεζών χ Γραμμάτια προεξοφλημένα χ 1

18 Προεξόφληση πιστωτικών τίτλων  Αν οι αποδεκτές των τίτλων (συναλλαγματικών) εξοφλήσουν εγκαίρως τις υποχρεώσεις τους η τράπεζα ενημερώνει την επιχείρηση σχετικά Γραμμάτια προεξοφλημένα χ Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο χ 1  Αν δεν τις εξοφλήσουν εγκαίρως, η τράπεζα επιστρέφει τις συναλλαγματικές ανείσπρακτες στην επιχείρηση και εισπράττει από αυτή την ονομαστική τους αξία Γραμμάτια σε καθυστέρηση χ Καταθέσεις όψεως σε ευρώ χ Γραμμάτια προεξοφλημένα χ Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο χ 1

19 Εκχώρηση απαιτήσεων στις τράπεζες σε εγγύηση δανείων  Οι απαιτήσεις γίνονται δεκτές από τις τράπεζες για εγγύηση δανείου τους, γιατί συμβάλλουν στη μείωση του πιστωτικού κινδύνου Γραμμάτια στις τράπεζες σε εγγύηση Χ Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο Χ 1  Το ύψος του δανείου με την εγγύηση απαιτήσεων δεν υπερβαίνει συνήθως ένα ποσοστό της ονομαστικής αξίας τους  Ανάλογο με τη φερεγγυότητα της επιχείρησης είναι και το ύψος του επιτοκίου και των συναφών εξόδων της τράπεζας  Οι τόκοι και τα έξοδα αφαιρούνται από το ποσό του δανείου και το υπόλοιπο κατατίθεται στο λογαριασμό καταθέσεις όψεως Καταθέσεις όψεως σε ευρώ Χ 2 =Χ 4 -Χ Τόκοι και έξοδα χρηματοδοτήσεων τραπεζών εγγυημένων με αξιόγραφα Χ 3 52.ΧΧ Βραχυπρόθεσμο δάνειο με εγγύηση αξιόγραφα Χ 4

20 Εκχώρηση απαιτήσεων στις τράπεζες σε εγγύηση δανείων  Όταν η επιχείρηση εξοφλεί το δάνειο και παραλαμβάνει στο χαρτοφυλάκιο της τους τίτλους: 52.ΧΧ Βραχυπρόθεσμο δάνειο με Χ 4 εγγύηση αξιόγραφα Καταθέσεις όψεως σε ευρώ Χ Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο Χ Γραμμάτια στις τράπεζες σε εγγύηση Χ 1

21 Μεταβίβαση συναλλαγματικών για κάλυψη οφειλής  Οι επιχειρήσεις μεταβιβάζουν συναλλαγματικές αποδοχής πελατών τους σε τρίτους για κάλυψη οφειλών τους  Η μεταβίβαση γίνεται με οπισθογράφηση των τίτλων υπέρ τρίτων Προμηθευτές εσωτερικού Χ Γραμμάτια μεταβιβασμένα σε τρίτους Χ 1  Αν ο προμηθευτής εισπράξει τις συναλλαγματικές Γραμμάτια μεταβιβασμένα σε τρίτους Χ Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο Χ 1  Αν ο προμηθευτής δεν εισπράξει τις συναλλαγματικές και τις επιστρέψει στην επιχείρηση Γραμμάτια μεταβιβασμένα σε τρίτους Χ Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο Χ Γραμμάτια σε καθυστέρηση Χ Προμηθευτές εσωτερικού Χ 1

22 Είσπραξη απαιτήσεων  Είσπραξη απαιτήσεων της επιχείρησης από τρίτους στους οποίους είχαν εκχωρηθεί για προεξόφληση, εγγύηση δανείων ή είσπραξη  Είσπραξη απαιτήσεων της επιχείρησης από την επιχείρηση Μη ενσωματωμένων σε πιστωτικούς τίτλους ταμείο ή καταθέσεις όψεως σε ευρώ Χ 30 Πελάτες Χ Ενσωματωμένων σε πιστωτικούς τίτλους  Οι εκπρόθεσμες απαιτήσεις για τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν θα εισπραχθούν, θεωρούνται επισφαλείς

23 Είσπραξη απαιτήσεων Ενσωματωμένων σε πιστωτικούς τίτλους  Εκχώρηση συναλλαγματικών στην τράπεζα για είσπραξη και πληρωμή των εισπρακτικών εξόδων  Είσπραξη της ονομαστικής αξίας της συναλλαγματικής από την τράπεζα  Η τράπεζα επιστρέφει ανείσπρακτη τη συναλλαγματική στην επιχείρηση χωρίς να την διαμαρτυρήσει  Η τράπεζα επιστρέφει ανείσπρακτη και διαμαρτυρημένη τη συναλλαγματική στην επιχείρηση. Η επιχείρηση μπορεί να θεωρήσει επισφαλή την αντίστοιχη απαίτηση

24 Γραμμάτια σε καθυστέρηση  Ο λογαριασμός χρησιμοποιείται εάν ο οφειλέτης (πελάτης) της επιχείρησης: Δεν εξοφλήσει εμπρόθεσμα την υποχρέωση του Εξακολουθεί να θεωρείται φερέγγυος  Η καθυστέρηση συνεπάγεται διαμαρτύρηση ή όχι Διαμαρτυρικό έγγραφο από συμβολαιογράφο  Απαραίτητη προϋπόθεση για τη δικαστική διεκδίκηση του χρέους Τα έξοδα της διαμαρτύρησης αυξάνουν το ποσό της απαίτησης  Στην αντίθετη περίπτωση που ο οφειλέτης παύει να θεωρείται φερέγγυος, χρεώνουμε: Επισφαλείς πελάτες