ΒΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΣΜΟΣ-Μια νέα θεωρία μάθησης στην πράξη 1

Τα εκπαιδευτικά συστήματα χαρακτηρίζονται από σοβαρά ελλείμματα, γι’αυτό τα ερευνούμε. ελλείμματα, γι’αυτό τα ερευνούμε. Αναγκαιότητα από τον παιδαγωγικό εμπειρισμό στον παιδαγωγικό επιστημονισμό. Αναγωγή της διεργασίας της μάθησης στο βασικότερο επίπεδο, το βιολογικό. Νέα θεωρία μάθησης, ο βιοπαιδαγωγισμός. Δεν πρόκειται για μηχανιστική συσχέτιση, ούτε για καμιά φυσιοκρατική πλάνη ή για χυδαίο βιολογικό ντετερμινισμό 2

Ζώνη Επικείμενης ανάπτυξης του Ζώνη Επικείμενης ανάπτυξης του Vygotsky (συνέλαβε τον κατάλληλο Vygotsky (συνέλαβε τον κατάλληλο επηρεασμό της επαγωγικής ανάπτυξης του εγκεφάλου). του εγκεφάλου). Γενετική Επιστημολογία του Piaget (πρόγονος της θεωρίας των νευρωνικών δικτύων). δικτύων). Σπειροειδής οργάνωση της σχολικής γνώσης Σπειροειδής οργάνωση της σχολικής γνώσης (Bruner, φαντάστηκε την ευπλαστότητα του (Bruner, φαντάστηκε την ευπλαστότητα του εγκεφάλου). εγκεφάλου). 3

Τα δομικά και λειτουργικά στοιχεία του εγκεφάλου μας, με τους τέσσερις λοβούς του με τους τέσσερις λοβούς του (κροταφικός, μετωπιαίος, ινιακός, βρεγματικός) σε κάθε ημισφαίριο, τους εκατό δισεκατομμύρια νευρώνες που σχηματίζουν περίπου 1,5 τετράκις εκατομμύρια συνάψεις, τετράκις εκατομμύρια συνάψεις, τον καθιστούν το πολυπλοκότερο και πολυτιμότερο όργανό μας, το οποίο μορφοποιείται από το γενετικό προ- προγραμματισμό του καθενός και τα παιδαγωγικά περιβαλλοντικά ερεθίσματα που δέχεται, ιδιαίτερα και τα παιδαγωγικά περιβαλλοντικά ερεθίσματα που δέχεται, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. στις μικρές ηλικίες. Η δομή και η ανατομία του εγκεφάλου του νεογέννητου μοιάζει με του ενήλικα. 4

5

Η ολιστική λειτουργία του εγκεφάλου σαν όρχήστρα, του εγκεφάλου σαν όρχήστρα, “ολιστικά” δηλαδή, έχει καταδειχτεί με πολλές έρευνες Όταν συσχετίζουμε λ.χ. δια της μάθησης οπτικά σύμβολα με συγκεκριμένους ήχους, στο άκουσμά τους δεν ενεργοποιούνται μόνο οι ακουστικές περιοχές αλλά και οι οπτικές 6

Ο εγκέφαλος των παιδιών τείνει να στραφεί κατά την ανάπτυξή του από γειτονικούς, εστιασμένους υπολογισμούς σε περισσότερο σφαιρικούς, όσο αυξάνονται τα μονοπάτια διασύνδεσης των εγκεφαλικών περιοχών. Μέσα στο περιορισμένο χρονικό πλαίσιο ενός σχολικού μαθήματος, κατά τη διδασκαλία και εξάσκηση λ.χ. στο λεξιλόγιο, κατά τη διδασκαλία και εξάσκηση λ.χ. στο λεξιλόγιο, τα νευρωνικά δίκτυα προσαρμόζονται, αλλάζοντας δραματικά. Ανάλογες έρευνες εστιασμένες στην πενθήμερη εξάσκηση της προσοχής, με τρόπο που να ευχαριστεί το παιδί, οδήγησαν στο συμπέρασμα της δυνατότητας βελτίωσης 7

Η διεργασία της μάθησης φωτίζεται περισσότερο από τη συσχέτιση γονιδίων, εγκεφαλικών περιοχών και συμπεριφοράς. Υπό ένα τέτοιο πρίσμα, διερευνάται η ανάπτυξη των νευρωνικών δικτύων στον εγκέφαλο των παιδιών για να μορφοποιηθεί η γνωσιακή λειτουργία, δηλαδή το συναίσθημα, η προσοχή, η μνήμη, η ανάγνωση, η γραφή, η κατηγοριοποίηση, η λογικοθεωρητική-αριθμητική δεξιότητα, η λογικοθεωρητική-αριθμητική δεξιότητα, που όλα διαμορφώνουν τη νόηση. 8

9

Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο, η νέα θεωρία του Βιοπαιδαγωγισμού βασίζεται στην αξιοποίηση και συντονισμό τριών κύριων αξόνων, οι οποίοι αφορούν  την εξέλιξη (φυλογένεση) του εγκεφάλου,  την ανάπτυξή (οντογένεση) του  και την κατάλληλη παιδαγωγική επένδυση 10

Βασικές δεξιότητες θεωρούμε εκείνες που συνέβαλαν στην επιβίωση του γένους Homo κατά την εξέλιξη της σκέψης του, ειδικότερα στα πρώτα εξελικτικά του στάδια 11

Μετά τη διαμόρφωση των στοιχείων της προσοχής και του σχεδιασμού, και του σχεδιασμού, τα είδη του γένους μας Homo άρχισαν να κάνουν πρωτόγονα εργαλεία, να τα χρησιμοποιούν και να τα μεταφέρουν, έχοντας κατακτήσει την πρωτόγονη τεχνολογική δεξιότητα. Στη βάση αυτής της συλλογιστικής υποστηρίζουμε ότι η τεχνολογική (Τ) δεξιότητα εμφανίσθηκε εξελικτικά πρώτη πρώτη 12

Η διαμόρφωση της αυτοσυνειδησίας και της ελεύθερης βούλησης θα πρέπει να αύξησε την αρμοστικότητα – προσαρμοστικότητα του γένους μας και του είδους μας και του είδους μας μέσα από συνεργατικές δραστηριότητες που είναι ο πυρήνας της κοινωνικοποίησης, η οποία επεξέτεινε την τεχνολογική επιδεξιότητα και προσέφερε περισσότερη επιδεξιότητα και προσέφερε περισσότερηΑσφάλεια. Η κοινωνική (S) δεξιότητα, σε πρωτόγονο βαθμό, θα πρέπει να εμφανίσθηκε βαθμό, θα πρέπει να εμφανίσθηκεδεύτερη 13

Προχωρημένη κοινωνικοποίηση απαιτούσε αποτελεσματικότερη επικοινωνία, η οποία επιτεύχθηκε με την εμφάνιση της πρωτογλώσσας, κάπου 2 εκ. χρόνια πριν, από την εποχή του Homo habilis Η γλωσσική (L) δεξιότητα θεωρείται εξελικτικά τρίτη, με ισχυρή ανατροφοδοτική επίδρασηστις δυο προηγούμενες, ενισχύοντάς τες. 14

Η απαρχή του εσωτερικού και εξωτερικού μας κόσμου, όπως και της αφηρημένης σκέψης, είναι η βάση προέλευσης της ποσοτικής και αριθμητικής αντίληψης με μια πρωτομαθηματική μορφή, πριν αποκτήσουμε λέξεις για τους αριθμούς Η αριθμητική δεξιότητα (N) λοιπόν μπορεί να θεωρηθεί ως εξελικτικά τέταρτη 15

16

17

Η ιεραρχημένη σειρά εξελικτικής προέλευσης των τεσσάρων βασικών δεξιοτήτων βρίσκεται σε «παραλληλισμό» με την αντίστοιχη αναπτυξιακή εμφάνιση των νευρωνικών δικτύων, καθώς εμφανίζονται πρώτα τα νευρωνικά δίκτυα της προσοχής, μετά της γλώσσας και μετά της αριθμητικής 18

Η νέα θεωρία του βιοπαιδαγωγισμού αξιοποιεί το βιογενετικό/ανακεφαλαιωτικό νόμο, τη θεώρηση δηλαδή κατά την οποία η ανάπτυξη είναι μια μικρή και γρήγορη ανακεφαλαίωση της εξέλιξης, που ισχύει και στο γνωσιακό επίπεδο-σύμφωνα με τη βιβλιογραφία 19

Η αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου κατά την Η αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου κατά την εξέλιξη του H. erectus οφειλόταν στην αύξηση του μεγέθους τριών περιοχών του εγκεφάλου του: μεγέθους τριών περιοχών του εγκεφάλου του: του ιππόκαμπου, της παρεγκεφαλίδας και του του ιππόκαμπου, της παρεγκεφαλίδας και του μετωπιαίου λοβού. Στις ίδιες περιοχές συνεχίζει να αυξάνεται ο αριθμός των νευρώνων και Στις ίδιες περιοχές συνεχίζει να αυξάνεται ο αριθμός των νευρώνων και κατά την ανάπτυξη του εγκεφάλου του H. sapiens∙ Στον ιππόκαμπο και την παρεγκεφαλίδα έως τα 2-3 χρόνια του παιδιού και στο μετωπιαίο λοβό και στο μετωπιαίο λοβό έως την εφηβεία. έως την εφηβεία. 20

Ο Homo sapiens εμφανίσθηκε πριν χρόνια. Σημαντικά όμως βήματα σύνθετης συμπεριφοράς παρουσίασε ~ χρόνια πριν, όπου τοποθετείται η 2η μεγάλη «έκρηξη» του εγκεφάλου μας, κατά την οποία αυξήθηκε η πολυπλοκότητά του μέσω της αναδιοργάνωσής του δια της εξελικτικής συνύπαρξης των 4 βασικών δεξιοτήτων (T, S, L, N) και της ανακεφαλαιωτικής διάδρασής τους. Την περίοδο αυτή αποκαλέσαμε Ευαίσθητη Διαδραστική Περίοδο (ΕΔΠ), που οδήγησε σε ανώτερες νοητικές ικανότητες (επινόηση πρώτων μόνιμων οπτικών συμβόλων). 21

Κατά την ανάπτυξη οι γενικοί χαρακτήρες εμφανίζονται πριν από τους ειδικούς, με τη διαφοροποίηση των συγγενών ειδών να αυξάνεται κατά την οντογένεση. Η βιογενετική βάση της γνωσιακής – νοητικής οντογένεσης βρίσκεται σε σημαντική αρμονία με την αντίστοιχη της φυλογένεσης. Από αυτή τη σχέση αποστάξαμε τη θεώρηση του Βήματος Αναστροφής 22

23

TSLΝTSLΝ Αναπτυξιακό Μοντέλο Βιοπαιδαγωγικων Δεξιοτήτων ΒΑ Προνηπιακ ή Νηπιακή ηλικία Παιδαγωγικο- εκπ/κος Άξονας Αναπτυξιακός Άξονας Δημοτικό Γυμνάσιο- Λύκειο - ΔΒΜ Α Β Γ Δ Ε ΣΤ 24

ΦΥΛΟΓΕΝΕΣΗΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ χρόνια πριν…. ~ 9 έτη (Γ’ Δημοτικού) Ευαίσθητη Διαδραστική Βήμα Αναστροφής-ΒΑ Περίοδος-ΕΔΠ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ 4 ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Εκπαίδευση ως τη Γ΄ Δημοτικού έως το Β(Α) Εκπαίδευση από τη Γ΄ Δημοτικού και δια βίου (μετά το ΒΑ) T > S > L > N/T ΒΑ T < S < L < N/T 25

Μια επιστημονική μεθοδολογική ενέργεια ολοκληρώνεται Μια επιστημονική μεθοδολογική ενέργεια ολοκληρώνεται με δυο επεισόδια:  τη φαντασία (υπόθεση) και την κριτική. Ο έλεγχος μιας υπόθεσης απαιτεί τέσσερα διαφορετικά Ο έλεγχος μιας υπόθεσης απαιτεί τέσσερα διαφορετικά βήματα: βήματα: i) Να έχει συνοχή, να μην είναι αυτοαντικρουόμενη i) Να έχει συνοχή, να μην είναι αυτοαντικρουόμενη ii) Να έχει λογική δομή για να έχει επεξηγηματική αξία ii) Να έχει λογική δομή για να έχει επεξηγηματική αξία iii) Να έχει συνοχή με άλλες γνωστές iii) Να έχει συνοχή με άλλες γνωστές Αποδεκτές υποθέσεις, προσφέροντας πλεονεκτήματα iv) Να ελεγχθεί εμπειρικά iv) Να ελεγχθεί εμπειρικά 26

Ι) Βιοπαιδαγωγικός μετασχηματισμός της διδακτέας ύλης Ι) Βιοπαιδαγωγικός μετασχηματισμός της διδακτέας ύλης ii) Γενικά κριτήρια αξιολόγησης των δεξιοτήτων ii) Γενικά κριτήρια αξιολόγησης των δεξιοτήτων  Ετοιμότητα  Μεθοδικότητα  Συνεργατικότητα  Κριτική σκέψη  Δημιουργικότητα  Αποτελεσματικότητα 27

Οι εκπαιδευτικοί ενημερώθηκαν για τη διαλεύκανση της έννοιας δεξιότητα, ώστε να την θεωρούν και την αξιοποιούν: (i) ως οριζόντια και διαθεματική γνώση που μπορεί να αντιδρά με ποικίλες εξειδικευμένες επιδεξιότητες (ii) ως σταθερή πολυδυναμική γνωσιακή διεργασία που μπορεί να αναπαραχθεί σε πολλά μέρη και επικοινωνιακά πλαίσια 28

Στο Νηπιαγωγείο Οι αξιολογικές μετρήσεις έγιναν τη 2η, 7η, 13η, 20η και 30η εβδομάδα και αντιστοιχούν στη 1η, 2η, 3η, 4η και 5η μέτρηση. Χρησιμοποιήθηκαν κλίμακες τύπου Likert. Επταβάθμια (7/μια) για το Νηπιαγωγείο. 29

30

Γενικό γραμμικό μοντέλο πρόβλεψης των Μ.Ο. των τεσσάρων δεξιοτήτων στην 5η αξιολογική μέτρηση (ΜΟΔ5), η οποία θεωρείται ότι αντανακλά το τελικό γνωσιακό/μαθησιακό αποτέλεσμα του σχολικού έτους. R 2 =0,87 (Προσαρμοσμένο R 2 =0,86) **p<.01 (Στατιστικά σημαντικό αποτέλεσμα σε επίπεδο 0,01 31

Ανάδειξη της συσχετιζόμενης αξιοπιστίας των ευρημάτων, όπως αποτυπώνεται από τους υψηλός συντελεστές συσχέτισης μεταξύ των ατομικών βαθμολογιών των μαθητών/ριών (ποσοτική προσέγγιση) στην 1η αξιολογική μέτρηση ανά δεξιότητα και της ανάλυσης των σχολίων των εκπαιδευτικών (ποιοτική προσέγγιση) ανά μαθητή/ρια / ανά δεξιότητα. 32

33

34 Στην Α΄ τάξη Δημοτικού

35

Στο Γυμνάσιο-A τάξη ΟΜΑΔΑ Π: Εμφατική καλλιέργεια των 4 βιοπαιδαγωγικών δεξιοτήτων, σύμφωνα με τη σχέση T>S>L>N/T … T<S<L<N/T α) Περιοδική προσέγγιση των παραπάνω σχέσεων β) Αλληλόδραση των δεξιοτήτων γ) Συνδυαστική καλλιέργεια των δεξιοτήτων Τ…T+S…(T+S)+L …(T+S+L)+N/T 36

Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟ: Η ΜΟΝΑΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ A’ Τρίμηνο, 2 η εβδομάδα: Τ>>>S>>L>N/T XΡΟΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: T: 20 ΛΕΠΤΑ S: 10 ΛΕΠΤΑ L: 8 ΛΕΠΤΑ N/T: 7 ΛΕΠΤΑ 37

38

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ A’ Τρίμηνο, 8 η εβδομάδα: Τ<S<L<<N/T XΡΟΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: T: 8 ΛΕΠΤΑ S: 9 ΛΕΠΤΑ L: 10 ΛΕΠΤΑ N/T: 18 ΛΕΠΤΑ 39

40

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ Γ’ Τρίμηνο, 9 η εβδομάδα: Τ<S<L<<N/T XΡΟΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: T: 5 ΛΕΠΤΑ S: 10 ΛΕΠΤΑ L: 12 ΛΕΠΤΑ N/T: 18 ΛΕΠΤΑ 41

42

Φύλλο Εργασίας : «Η πρόσληψη ουσιών και η πέψη στον άνθρωπο» 9 η εβδομάδα - Ν/Τ>L>S>T – Ν/Τ: 18΄, L:12΄, S: 10΄, Τ: 5 Δραστηρ. Α: Το πεπτικό σύστημα με αριθμούς – (Ατομικά), Ν/Τ Δραστηρ. Β: Συμπλήρωση κενών μιας παραγράφου του βιβλίου με τις κατάλληλες λέξεις – (Ατομικά), L Δραστηρ.Γ: Συμπλήρωση κενών άλλων παραγράφων του κεφαλαίου, από πενταμελείς ομάδες – (Ομαδικά), S +(L) Δραστηρ. Δ: Με πόσα άλλα συστήματα συνεργάζεται το πεπτικό και γιατί (Ν/Τ) ; Να καταγράψετε (L) τις σκέψεις σας (ατομικά) και μετά να τις επεξεργαστείτε σε πενταμελείς ομάδες (Ομαδικά), S+(N/T+L+S) Δραστηρ. Ε: Σχεδιάστε τα όργανα του πεπτικού συστήματος που υπάρχουν στο σκελετό του κρανίου (Ατομικά), Τ Φύλλο Εργασίας : «Η πρόσληψη ουσιών και η πέψη στον άνθρωπο» 9 η εβδομάδα - Ν/Τ>L>S>T – Ν/Τ: 18΄, L:12΄, S: 10΄, Τ: 5 Δραστηρ. Α: Το πεπτικό σύστημα με αριθμούς – (Ατομικά), Ν/Τ Δραστηρ. Β: Συμπλήρωση κενών μιας παραγράφου του βιβλίου με τις κατάλληλες λέξεις – (Ατομικά), L Δραστηρ.Γ: Συμπλήρωση κενών άλλων παραγράφων του κεφαλαίου, από πενταμελείς ομάδες – (Ομαδικά), S +(L) Δραστηρ. Δ: Με πόσα άλλα συστήματα συνεργάζεται το πεπτικό και γιατί (Ν/Τ) ; Να καταγράψετε (L) τις σκέψεις σας (ατομικά) και μετά να τις επεξεργαστείτε σε πενταμελείς ομάδες (Ομαδικά), S+(N/T+L+S) Δραστηρ. Ε: Σχεδιάστε τα όργανα του πεπτικού συστήματος που υπάρχουν στο σκελετό του κρανίου (Ατομικά), Τ 43

44

45

47

48

49

50

Η παρουσιασθείσα ερευνητική προσπάθεια φωτίζει ποικίλα ζητήματα για την εισαγωγή καινοτόμων παρεμβάσεων μέσω του Βιοπαιδαγωγισμού, εντός των διαθεματικών ΑΠΣ – με τη συμβολή και του εκπαιδευτικού – και αναδεικνύει: (i) Την αποτελεσματικότητα του συνδυασμού ποιοτικών και ποσοτικών προσεγγίσεων σε συνθήκες τάξης. ποσοτικών προσεγγίσεων σε συνθήκες τάξης. Τη διαμόρφωση τεχνικών Δ-Μ-Α. (iii) Τη μορφοποίηση εργαλείων (π.χ. σχετικά αξιολογικά κριτήρια). (iv) Το γιατί η έως τώρα εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση δεν μετασχημάτισε ουσιαστικά την Δ-Μ-Α και την αποτελεσματικότητα του σχολείου. (v) Την αρμονία των αποτελεσμάτων μας, σχετικά με το χρόνο που απαιτείται για την ανάδειξη του αποτελέσματος μιας καινοτόμου διδασκαλίας, με άλλες πειραματικές έρευνες αναφερόμενες στις αλλαγές των νευρωνικών δικτύων ως αποτέλεσμα μάθησης (5 η με 6 η εβδομάδα Βιοπαιδαγωγισμού – 5 η εβδομάδα Event Related Potential). (vi) Σημαντικότητα έγκαιρης ένταξης των μαθητών στη βιοπαιδαγωγική Δ-Μ-Α. 51

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΘΕΩΡΙΑΣ (Ι) Υπόθεση : (Ι) Υπόθεση : Ο Πειραματικός έλεγχος της νέας θεωρίας του Βιοπαιδαγωγισμού Ο Πειραματικός έλεγχος της νέας θεωρίας του Βιοπαιδαγωγισμού δια της αποτίμησης της επίδοσης της Τάξης. (ιι) Σχεδιασμός: Ε και Π τάξεις – διαφορετικές μεθοδολογίες – ποικίληςκλίμακας αξιολογήσεις- Ε και Π τάξεις – διαφορετικές μεθοδολογίες – ποικίληςκλίμακας αξιολογήσεις- όμοια αξιολογική βάση. - Μαθητές (ριες) με όμοια κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά. - Μαθητές (ριες) με όμοια κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά. - Εκπαιδευτικοί με όμοια εκπαιδευτική εμπειρία και παιδαγωγικό - Εκπαιδευτικοί με όμοια εκπαιδευτική εμπειρία και παιδαγωγικό στυλ στυλ (μετά την επιμόρφωσή τους). (μετά την επιμόρφωσή τους). (ιιι) Έλεγχος: Θετικός: Επαναλήψιμα αποτελέσματα σε Ν, Δ και Γ, σε αρμονία με τα αναμενόμενα, σύμφωνα με τη θεωρία. - Πολλαπλές πειραματικές (πριν το ΒΑ, μετά το ΒΑ) και - Πολλαπλές πειραματικές (πριν το ΒΑ, μετά το ΒΑ) και αναλυτικές προσεγγίσεις (ANOVA, Γραμμικό μοντέλο πρόβλεψης, αναλυτικές προσεγγίσεις (ANOVA, Γραμμικό μοντέλο πρόβλεψης, Συσχετιζόμενη αξιοπιστία). - Ομοιότητα της δυναμικής ποσοτικών και ποιοτικών ευρημάτων. - Ομοιότητα της δυναμικής ποσοτικών και ποιοτικών ευρημάτων. - Παράλληλη κινητική των καμπυλών των δεξιοτήτων που - Παράλληλη κινητική των καμπυλών των δεξιοτήτων που καταδεικνύει την αλληλοδραστική τους ανάπτυξη, σύμφωνα με τη θεωρία. 52

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ: Υπάρχουν διάφορες ευαίσθητες περίοδοι που είναι άγνωστες. Ο Βιοπαιδαγωγισμός μπορεί να συμβάλει στη γενική ενίσχυσή τους. Ο επαναπρογραμματισμός του εγκεφάλου είναι δυνατός· και ο Βιοπαιδαγωγισμός θα μπορούσε να τον επάγει, σε κάποιο βαθμό, συμβάλλοντας στη βελτίωση μπορούσε να τον επάγει, σε κάποιο βαθμό, συμβάλλοντας στη βελτίωση μισοχαμένων ευαίσθητων περιόδων ή ακόμα και ήπιων μαθησιακών δυσκολιών. 53

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: i. Η βιοπαιδαγωγική Δ-Μ-Α είναι απλή, εύκολη και εφαρμόσιμη σε κάθε σχολείο στη χώρα μας και ανά τον κόσμο. ii. Είναι μια πρόκληση για τον εκπαιδευτικό για να επανεξετάσει τον τρόπο δουλειάς του και να συμβάλλει στη βελτίωση των βιοπαιδαγωγικών εργαλείων, προσαρμόζοντάς τα. iii. Ο Βιοπαιδαγωγισμός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ήδη ως ένα βασικό και γενικά εφαρμόσιμο θεωρητικό πλαίσιο, που συμβάλλει στη μαθησιακή βελτίωση, στην ενδυνάμωση του ρόλου του εκπαιδευτικού και του σχολείου και στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος. iv. Για να υπάρξει ουσιαστική μείωση του ελλείμματος παιδείας. 54

Για όλα αυτά χρειάζεται βούληση και έμπνευση από τη Πολιτεία και τον Εκπαιδευτικό, ο οποίος πρέπει να γνωρίζει ότι: « Ο καλός δάσκαλος λέει, ο μέτριος εξηγεί, ο ανώτερος αποδεικνύει και ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει». 55

Η νέα βιοπαιδαγωγική θεωρία μάθησης και η εμπειρική αξιολόγησή της έχουν δημοσιευθεί: - Σε διεθνή περιοδικά: 1. Alahiotis, S. and E. Karatzia-Stavlioti (2008). “Biopedagogism: A New Theory for Learning”. “Biopedagogism: A New Theory for Learning”. The International Journal of Learning,15: The International Journal of Learning,15: Alahiotis, S. and E. Karatzia-Stavlioti (2013). « Α Basic Competence Assessment through a Multimodal Biopedagogic Classroom Design”, The International Journal of Assessment and Evaluation (in press) - Στο βιβλίο: 3. Αλαχιώτης Σ. και Ε. Καρατζιά-Σταυλιώτη (2009). ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ της μάθησης και της αξιολόγησης. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ της μάθησης και της αξιολόγησης. (Εκδόσεις Λιβάνη). (Εκδόσεις Λιβάνη). 4. Nikita. V, E. Karatzia-Stavlioti and S. N. Alahiotis (2015): Empirical Instructional Testing of The New Pedagogical Theory of “Biopedagogism. The International Journal of Assessment and Evaluation Vol : Σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό 5. Σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό 56

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ 1) Ελένη Καρατζιά-Σταυλιώτη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Πατρών 2) Βενετία Νικήτα Βιολόγος – Υποψήφια Διδάκτωρ 2) Βενετία Νικήτα Βιολόγος –MSc Βιοηθικής- Υποψήφια Διδάκτωρ 57

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ. 58