ΕΛΛΗΝΟ –ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΟ –ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Χαράλαμπος Τσαρδανίδης Αναπληρωτής Καθηγητής tsardanidis@aegean.gr

ΟΙ ΠΑΓΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ/ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις πέρασαν μέσα από διαφορετικές φάσεις οι οποίες εναλλάσσονταν μεταξύ περιόδων πολέμων, φιλίας, συμμαχίας και διαστημάτων «ειρηνικής συνύπαρξης» και «μη πολέμου». Η γεωπολιτική παραδοχή Η παραδοχή του «συμπλέγματος του Μεγάλου Γείτονα» Η κανονιστική παραδοχή Η οικονομική παραδοχή Η παραδοχή της διαδικασίας του εξευρωπαϊσμού της Τουρκίας

Η ΕΝΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ Περίοδος 1923 -1950 : Από αντίπαλοι σε μια στενή φιλία.Στη αρχή προβλήματα αλλά μετά Σύμμαχοι. 1950- 1973. Παρόλο σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ (1952) αντιπαλότητα λόγω Κυπριακού 1973- 1999: Η αντιπαλότητα επεκτείνεται και στα διμερή ζητήματα (Κρίσεις: 1976, 1987, 1996) 1999- Αποκατάσταση σχέσεων. Ελσίνκι μια νέα περίοδος. Η εμπλοκή της ΕΕ και απόπειρα εξευρωπαϊσμού/ κοινωνικοποίησης της Τουρκίας. Τα όρια της στρατηγικής και η αδράνεια που παρατηρείται.

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ H Τουρκία είχε και εξακολουθεί να έχει, εκμεταλλευόμενη τη γεωπολιτική της σημασία, τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται προς την Ελλάδα - σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ - με υπεροψία και να θέτει χωρίς συνέπειες ένα πλήθος αιτημάτων Αρκετά συχνά λησμονείται το γεγονός ότι δεν είναι μόνο η Τουρκία που έχει γεωπολιτική σημασία αλλά και η Ελλάδα οι προοπτικές ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ είναι περιορισμένες. Εξάλλου. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Τουρκία στην προσπάθειά της να υπερτονίσει τη γεωπολιτική της σημασία επεδίωξε να αναλάβει πρωτοβουλίες που αποδείχτηκαν αναποτελεσματικές.

TΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΓΕΙΤΟΝΑ Όποτε η Ελλάδα αντιπαρατάχθηκε μόνη της με την Τουρκία δεν μπόρεσε να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά (Δόγμα Θεοδωρόπουλου) Αντιμετώπιση με τέσσερις τρόπους: Μόνον ειρηνικά μέσα Επίτευξη της διεθνούς απομόνωσης της Τουρκίας στην αμυντική ενίσχυση, ώστε να αυξηθεί στο μέγιστο δυνατό η αποτρεπτική ισχύς της χώρας Ένταξη στην ΕΕ (Ελλάδας, Κύπρου)

Η ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ Ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής επιχειρηματολογίας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ότι οι ελληνικές θέσεις στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο ενώ η Τουρκία κατάφωρα το παραβιάζει Αυτή η παραδοχή αποτελεί μια «κατασκευή» που καλλιεργήθηκε επισταμένως από την ελληνική πλευρά. Δηλαδή, ότι η Ελλάδα καταφεύγοντας στα διεθνή δικαστήρια θα δικαιωθεί. Όμως, δεν είναι σίγουρο

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ Στην Ελλάδα ολοένα και περισσότερο έχει γίνει αποδεκτό, ακόμα και πριν από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, ότι η Τουρκία εξαιτίας του δυναμισμού που επιδεικνύει η οικονομία της, θα καταστεί στο μέλλον μεγαλύτερη απειλή Αυτό που έλαβε χώρα τα τελευταία χρόνια δεν ήταν η οικονομική διείσδυση της Τουρκίας στην Ελλάδα, αλλά ακριβώς το αντίθετο Η απειλή του οικονομικού κινδύνου υπερβολική, ενώ οι ελληνικές επιχειρήσεις ήταν εκείνες που εκμεταλλεύτηκαν τη μεγέθυνση της τουρκικής οικονομίας

Η ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΤΟΥ ΕΞΕΥΡΩΠΑΪΣΜΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Αποδέχθηκε η Ελλάδα πρώτα την τελωνειακή ένωση με την Τουρκία και τελικά τη δυνατότητα ένταξής της στην ΕΕ το 1999 Ο εξευρωπαϊσμός, δηλαδή, της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής θα «πίεζε» και την Τουρκία να διασυνδεθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα οδηγούσε στην επιτυχή ταύτιση των συμφερόντων της τουρκικής πολιτικής και της οικονομικής ελίτ με εκείνα της ΕΕ Φαίνεται σήμερα να έχει εξαντλήσει το δυναμισμό της

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ-ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ ( 1) Γεωλογική έννοια: το υφαλοπλαίσιο (κράσπεδο μεταξύ των ακτώνκαι της ωκεάνιας αβύσσου .Χωρίζεται σε τρία: Ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα (βάθος 200 μ. εύρος 40 -45 μίλια. Μέρος του ηπειρωτικού εδάφους. Υφαλοπρανές 10- 20 μίλια βάθος 3 χιλ – 4 μέτρα Ηπερωτικό ανύψωμα ως την ωκεάνια άβυσσο Νομική έννοια: μεταπολεμική. 1958: α)Ο βυθός της θάλασσας και το υπέδαφος των υποβρυχίων περιοχών μετά τα χωρικά ύδατα μέχρι βάθους 200 μέτρων ή όπου το βάθος επιτρέπει την εκμετάλλευση. β) ο βυθός της θάλασσας στις ακτές των νησιών

Οι στόχοι και τα προβλήματα της Γαλλίας: 1945 -1956 Δίλημμα μεταξύ διατήρησης μιας αυτοκρατορίας και μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής δύναμης Διατήρηση άμεσης παρουσίας στο Μαγκρέμπ 1954, Έναρξη του αλγερινού προβλήματος Συμμαχία με Ισραήλ και Μεγάλη Βρετανία. Ο πόλεμος του Σουέζ. Συνέπειες: Στροφή προς την ΕΟΚ

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ-ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ ( 2) Δικαιώματα αποκλειστικά και κυριαρχικά αλλά όχι πλήρους κυριαρχίας 1982: Μαθηματικός τρόπος υπολογισμού του εύρους της υφαλοκρηπίδος Που επιλύονται οι διαφορές; Στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΔ) Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας Διαιτητικά Δικαστήρια Διμερείς διαπραγματεύσεις

ΔΙΕΝΕΞΗ ΓΙΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΔΙΕΝΕΞΗ ΓΙΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ Οριοθέτηση με βάση τις θέσεις Η σημασία των γεωλογικών παραγόντων Υφαλοκρηπίδα και νησιά και πόση Η σημασία των ειδικών περιστάσεων και αρχή της ευθυδικίας Μέθοδος οριοθέτησης Τρόποι επίλυσης

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ Δικαίωμα μονομερούς οριοθέτησης Τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα Αρχή μέσης απόστασης Εξαίρεση οι ‘ειδικές περιστάσεις’ Το εθιμικό δίκαιο

ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ Η γεωλογική διαμόρφωση (στη μέση) Τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα λόγω των ειδικών περιστάσεων Το Αιγαίο είναι ημίκλειστη θάλασσα Εφαρμογή αρχής ευθυδικίας Δεν υπέγραψε τις Συμβάσεις του Δικαίου της Θάλασσας και δεν δεσμεύεται Ανατροπή της ισορροπίας της Συνθήκης της Λωζάννης

Οι στόχοι της πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ανερχόμενος ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων και η παρουσία του σοβιετικού στόλου στη Μεσόγειο: 1956-1967. Οι στόχοι της πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης. Οι δυσχέρειες που αντιμετώπιζε η Σοβιετική Ένωση Η σοβιετική ναυτική παρουσία στη Μεσόγειο.

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ Παραπομπή στο ΔΔΔ. Συνυποσχετικό (προτιμά η Ελλάδα). Η διαφορά είναι νομική. Δυσκολίες από α)νομολογίες β) το ζήτημα συνδέεται με άλλα:΄χωρικά ύδατα Διαπραγματεύσεις και υπόσχεση για συνεκμετάλλευση (Προτιμά η Τουρκία) .Η διαφορά είναι πολιτική και δεν είναι η μόνη Η λύση των δακτυλίων , η αρχή της αναλογικότητας-επήρεια (Η έκταση των απέναντι ακτών) Διαμεσολάβηση Διαιτησία –Διατητικό Δικαστήριο Μη λύση και η συνέχιση της διαμάχης

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ . Το ιστορικό υπόβαθρο του ζητήματος των μειονοτήτων Οι πρόνοιες της Συνθήκης της Λωζάννης Η Πολιτική της Τουρκίας έναντι της ελληνικής μειονότητας στην Κων/πολη΄, Ίμβρο και Τένεδο Η πολιτική της Ελλάδας έναντι της μουσουλμανικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ Η Παρουσία των Τούρκων στα Βαλκάνια (Ρούμελη) και η σταδιακή τους αποχώρηση από τα τέλη του 19ου αιώνα Η εντεινόμενη παρουσία των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και την Κων/πολη από τα μέσα του 19ου αιώνα και η γενικότερη παρουσία τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι βαλκανικοί πόλεμοι και οι συνέπειές τους . Η μεταβολή των συνόρων και οι εθνοτικές καθάρσεις

ΟΙ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ Γιατί η Συνθήκη της Λωζάννης δεν έλυσε οριστικά το ζήτημα των μειονοτήτων. Οι προβλέψεις για το Πατριαρχείο και την ελληνική μειονότητα και για τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Ο όρος ανταλλάξιμος (etabli) και οι διαφορετικές ερμηνείες. Η υπόθεση του Πατριάρχη Κωνσταντίνου 6ος (1924). Συνέπειες: Α) Ίχνη μελλοντικής αντιπαράθεσης Β)Χρήση μειονοτήτων ως μέσο εξωτερικής πολιτικής γ) και ως μέσο εσωτερικής πολιτικής

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Περίοδος 1924-1942 : Η ελληνική μειονότητα ανθεί εξ αιτίας ελληνοτουρκικής φιλίας 1942 -1964: Varlik (επιβολή κεφαλικού φόρου) Σεπτεμβριανά του 1955

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Περίοδος 1924-1942 : Η ελληνική μειονότητα ανθεί εξ αιτίας ελληνοτουρκικής φιλίας 1942 -1964: Varlik (επιβολή κεφαλικού φόρου) Σεπτεμβριανά του 1955 Διατάγματα του 1964-65) Κατάσχεση περιουσιών 2011 Ανάκληση κατάσχεσης για μειονοτικά ευαγή ιδρύματα. Το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1) Η Γενικότερη αυστηρή πολιτική της Ελλάδας έναντι των μειονοτήτων Η σύνθεση της μουσουλμανικής μειονότητας Πολιτική συνδεδεμένη με τις εξελίξεις των ελληνοτουρκικών σχέσεων . Πολιτική συνδεδεμένη με εσωτερικές σκοπιμότητες Περίοδος 1923 -1950:Φυγή πλουσίων και η διαμάχη παλαιομουσουλμάνων – κεμαλικών. Οι πομάκοι και η αντιμετώπισή τους από την Ελλάδα ως τούρκους 1951-1967: Ο σταδιακός εκτουρκισμός αλλά μετά το 1955 και μέτρα εναντίον τους ενώ το 1959 μια συμφωνία πλαίσιο 1967 – 1992 : Λήψη διοικητικών μέτρων

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (2) Το άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής  Ιθαγένειας (ΚΕΙ) του 1955 Περίπου 80.000 απώλεσαν την ελληνική ιθαγένεια. Κατάργησή το 1998. Το ζήτημα της «μπάρας» στην ορεινή Θράκη και η κατάργηση της το 1996 Δυσκολίες στις μεταβιβάσεις κτημάτων και ακινήτων Δυσκολίες παροχής αδειών πολεοδομικής φύσης, οδήγησης , απόκτηση τρακτέρ κ.λπ Διοικητικές μεταρρυθμίσεις και η μειονότητα, το όριο του 3% Το ζήτημα της εκπαίδευσης και των μουφτήδων Οι πολιτικές συναλλαγές ελληνικών κομμάτων και μειονότητας

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Η Ιστορία του θέματος Το τρέχον ζήτημα Η ελληνική επιχειρηματολογία Η τουρκική επιχειρηματολογία

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Τα συμφέροντα της Ελλάδας ως ναυτικής δύναμης Μετά το 1923 3 μίλα 1931 δέκα μίλα αλλά επέστρεψαν στα τρία 1936 έξη μίλα 1958 υποστήριζε την διατήρηση της ανοικτής θάλασσας 1982 Δίκαιο της Θάλασσας επετράπησαν τα 12 ναυτικά μίλια

ΤΟ ΤΡΕΧΟΝ ΖΗΤΗΜΑ Το δικαίωμα της Ελλάδας και η βούλησή της να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα σε δώδεκα μίλα Τα δικαιώματα των νήσων και των βραχονησίδων Το casus belli από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση Το ζήτημα των δημιουργούμενων στενών Τα σοβιετικά αγκυροβόλια και τα συμφέροντα των παρευξείνιων χωρών

Οι γεωπολιτικοί μύθοι Μύθος πρώτος : Η μεσογειακή διάσταση των χωρών του Νότου. Μύθος δεύτερος : Η πορεία τους προσδιορίζεται κυρίως από εξωπεριφερειακές δυνάμεις Μύθος τρίτος: Ο εξευρωπαϊσμός τους είναι πια δεδομένος Μύθος τέταρτος: Αποτελούν έναν ενιαίο γεωγραφικό/ γεωπολιτικό χώρο

Οι γεωπολιτικοί μύθοι Μύθος πρώτος : Η μεσογειακή διάσταση των χωρών του Νότου. Μύθος δεύτερος : Η πορεία τους προσδιορίζεται κυρίως από εξωπεριφερειακές δυνάμεις Μύθος τρίτος: Ο εξευρωπαϊσμός τους είναι πια δεδομένος Μύθος τέταρτος: Αποτελούν έναν ενιαίο γεωγραφικό/ γεωπολιτικό χώρο

ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΓΡΙΖΕΣ ΖΩΝΕΣ Δέσμευση ότι ένα κράτος να μην προβαίνει σε οχυρώσεις, εγκατάσταση ή παραμονή στρατευμάτων, στη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων ή στη δημιουργία ξένων στρατιωτικών βάσεων συνήθως σε παραμεθόριες περιοχές. Στόχος: η απουσία συγκέντρωσης ενόπλων δυνάμεων και οπλικών συστημάτων για πρόληψη σύγκρουσης. Παραδείγματα: Γερμανία μετά το 1918, Κύπρος μετά το 1960.

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Λήμνος/ Σαμοθράκη: Σύμβαση της Λωζάννης (1923) Σύμβαση του Μοντρέ (1936) Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος και Ικαρία : Συνθήκη της Λωζάννης Τα Δωδεκάνησα: Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων

ΛΗΜΝΟΣ ΚΑΙ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ Αποτελούν σύνολο με τα Στενά και Τένεδος/Ίμβρος/Λαγούσες Αποστρατικοποίηση μέχρι το 1936. Η συνθήκη του Μοντραί αναφέρεται στα Στενά Η Ελλάδα θεωρεί ότι το Μοντραί αντικατέστησε όλο το σύνολο των Στενών και των νήσων : α) από τα πρακτικά του Μοντραί β) τη σχετική συνεννόηση Αθήνας – Άγκυρας γ )από την επιστολή του Τούρκου ΥΠΕΞ στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση δ) η Τουρκία οχύρωσε Ίμβρο /Τένεδο και η Ελλάδα τη Λήμνο χωρίς αντίρρηση ε) Το ΝΑΤΟ χρηματοδότησε το αεροδρόμιο Λήμνου.

ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η έλλειψη μνείας στα ελληνικά νησιά της Συνθήκης του Μοντραί Η δήλωση του Τούρκου ΥΠΕΞ δεν έχει νομική ισχύ. Τα νησιά στρατικοποιήθηκαν πολύ αργότερα από το 1936 στα μέσα του ’ 60.

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Συνθήκη Λωζάννης- Μερική αποστρατικοποίηση: μη εγκατάσταση ναυτικής βάσης, η ελληνική στρατιωτική παρουσία θα περιορίζεται σε συνήθη τμήματα του στρατού που καλούνται για στρατιωτική υπηρεσία. Μετά τα μέσα του ’60 η Ελλάδα προχώρησε σε στρατικοποίηση : πολυπληθής στρατός, οχυρωματικά έργα. Στην αρχή αρνιόταν αλλά μετά το 70 δέχθηκε ότι έχε προχωρήσει στην στρατικοποίηση

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η στρατικοποίηση είναι αμυντικής φύσης δεδομένης της επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας. Έχει φυσικό δικαίωμα για νόμινη άμυνα (αναγκαστικό δίκαιο) και από τον Χάρτη του ΟΗΕ (Άρθρο 51) Η Ελλάδα εφαρμόζει αντίποινα για τη συγκέντρωση στην τουρκική ακτή στρατευμάτων Η Ελλάδα δεν έχει δυνατότητα από τα νησιά να επιτεθεί στην Τουρκία Μεταβλήθηκαν οι περιστάσεις απρόοπτα (rebus sic standibus) ΤΟΥΡΚΙΑ: Σαφή παραβίαση. Για να υπάρξει το δικαίωμα της νόμιμης άμυνας πρέπει να έχει εκδηλωθεί επίθεση

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Πλήρη αποστρατικοποίηση.Άρθρο 14 Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων το 1946. Η Τουρκία δεν είναι μέλος της Συνθήκης Την ίδια επιχειρηματολογία με τα νησιά του Αιγαίου . Τουρκία: Το 1946 λήφθηκε υπόψη οι ανάγκες ασφάλειας της Τουρκίας Εάν συνεχιστεί η αποστρατικοποίηση, τότε εγείρεται το ερώτημα συνέχισης της κυριαρχίας της Ελλάδας.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΕΝΑΕΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ Σύμφωνα με τον Hugo Grotius (17o αιώνα) ΄δεν υπήρχε εθνική κυριαρχία στον αέρα Διαφορετικές προσεγγίσεις στα τέλη του 19ου αιώνα . Προβλέπεται από το διεθνές δίκαιο. 1899 Πρώτη Διάσκεψη Αφοπλισμού στη Χάγη πχ κανόνες χρήσης αεροστάτων, 1913. Διμερής συμφωνία Γαλλίας –Γερμανίας για διεθνείς πτήσεις 1919 Σύμβαση των Παρισίων. Κυριαρχία στον εναέριο χώρο

ΕΘΝΙΚΟΣ ΕΝΑΕΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ (2) Σύμβαση του Σικάγου για τη Διεθνή Πολιτική Αεροπορία (1944) που τέθηκε σε ισχύ το 1947. Ο εναέριος χώρος είναι ετεροκαθορισμένος. Πάνω από το έδαφος και την αιγιαλίτιδα ζώνη. Σύμβαση Γενεύης 1958 και το 1982. Δεν νοείται κυριαρχία επί του αέρος χωρίς κυριαρχία στη θάλασσα και στο έδαφος.

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΑΕΡΙΟ ΧΩΡΟ 1931 Προεδρικό διάταγμα που ορίζει τα 10 ναυτικά μίλα αιγιαλίτιδα ζώνη. Ενώ το 1936 καθιερώνονται το 6 νμ αιγιαλίτιδα χωρίς να αρθούν το 10 νμ για εναέριο χώρο. Στην ουσία δύο αιγιαλίτιδες ζώνες. Θεμιτό; Τουρκία ουδεμία αμφισβήτηση μέχρι το 1974.Δήλωσε ότι αγνοούσε το γεγονός!. Στην πράξη παραβιάζει τον εθνικό εναέριο χώρος με πτήσεις πολεμικών αεροπλάνων και προκαλεί εικονικές αερομαχίες και προβαίνει σε παραβάσεις κανονισμών πτήσεων

Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η ελληνική θέση είναι παράνομη με βάση το διεθνές δίκαιο Ούτε το ΝΑΤΟ στα ασκήσεις του αποδέχεται τα 10 ν.μ. Υφίσταται εθιμικός νομικός κανόνας Αποβλέπει σε de facto κυριαρχία στο Αιγαίο

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ο εναέριος χώρος συνιστά μια δεύτερη αιγιαλίτιδα ζώνη που δεν ξεπερνά τα 12 νμ του Δικαίου της Θάλασσας Η Τουρκία το είχε αποδεχτεί ενώ η Μεγάλη Βρετανία όχι (estoppel- acquiescence) Η ανεμπόδιστη εφαρμογή έχει οδηγήσει σε ένα είδος τοπικού διεθνούς εθίμου. Ετεροβαρές ; Ο εναέριος χώρος διατηρεί την ατομικότητά του Αιγιαλίτιδα είναι 10 νμ αλλά η Ελλάδα δεν έχει ασκήσει ακόμα τη δικαιοδοσία αυτή Είναι θέμα ασφάλειας και άμυνας

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ Μορατόριουμ στις πτήσεις πέρα από το καλοκαίρι που είχε συμφωνηθεί το 1988. Είναι προσωρινής φύσης Ένταξη σε γενικότερα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Μέρος μιας συμφωνίας πακέτου για τα ελληνοτουρκικά Δεν γίνει τίποτα και η κατάσταση παραμείνει ως έχει

ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ FIR ΑΘΗΝΩΝ Αύγουστος 1974- Εκδόθηκε ΝΟΤΑΜ 714 (Τουρκία) –ΝΟΤΑΜ 1157 (Ελλάδας) Επί έξη χρόνια διεκόπησαν οι διεθνείς πτήσεις στο Αιγαίο παρά μόνο με παράκαμψη του Αιγαίου Φεβρουάριος 1980- Απόσυρση NOTAM 714. Το θέμα της τερματικής περιοχής της Λήμνου Το θέμα των ασκήσεων του ΝΑΤΟ και τα όρια επιχειρησιακής ευθύνης

Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η ελληνική θέση είναι παράνομη με βάση το διεθνές δίκαιο Ούτε το ΝΑΤΟ στα ασκήσεις του αποδέχεται τα 10 ν.μ. Υφίσταται εθιμικός νομικός κανόνας Αποβλέπει σε de facto κυριαρχία στο Αιγαίο

Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η ελληνική θέση είναι παράνομη με βάση το διεθνές δίκαιο Ούτε το ΝΑΤΟ στα ασκήσεις του αποδέχεται τα 10 ν.μ. Υφίσταται εθιμικός νομικός κανόνας Αποβλέπει σε de facto κυριαρχία στο Αιγαίο

Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η ελληνική θέση είναι παράνομη με βάση το διεθνές δίκαιο Ούτε το ΝΑΤΟ στα ασκήσεις του αποδέχεται τα 10 ν.μ. Υφίσταται εθιμικός νομικός κανόνας Αποβλέπει σε de facto κυριαρχία στο Αιγαίο

ΓΚΡΙΖΕΣ ΖΩΝΕΣ / ΙΜΙΑ Τουρκία: Συνθήκη Λωζάννης: Τα εντός 3 μιλιών ανήκουν στην Τουρκία. Στην Ελλάδα ανήκουν μόνο όσα ονομάζονται από τη Συνθήκη. Τα υπόλοιπα είναι προς διευκρίνηση. Γκρίζες ζώνες. Χρειάζεται διευθέτηση. Η συμφωνία του 4 -1-1932 μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας για οριοθέτηση αναφέρεται για το Καστελόριζο και όχι για τα Καρντάκ/Ίμια. Ο πρωτόκολλα της 28 – 12 -1932 αναφέρει τα Ίμια αλλά δεν ολοκληρώθηκε νομικά δεν κυρώθηκε και δεν κατατέθηκε στην ΚτΕ. Στη Συνθήκη των Παρισίων δεν αναφέρονται οι βαραχονησίδες Είναι κοντά στην Τουρκία Η Ελλάδα απέρριψε πρόταση για διαπραγματεύσεις.

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ (ΑΟΖ) Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ περί Ναυτικού Δικαίου (1982), ΑΟΖ θεωρείται η θαλάσσια έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο. Εκτείνεται πέραν των εθνικών υδάτων μιας χώρας (συνήθως 12 ναυτικά μίλια) στα 200 ναυτικά μίλια.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συνθήκη Λωζάννης σαφής. Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Στην ίδια Συνθήκη η Τουρκία αποποιήθηκε οτιδήποτε πέραν των 3 μιλίων με εξαίρεση την Ίμβρο. Ειδικά για τα Ίμια η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας με διάδοχο κράτος την Ελλάδα Υπάρχει και συμφωνία Ιταλίας –Τουρκίας σύμβαση οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων

ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ Η ΑΟΖ μιας χώρας υπολογίζεται από τα όρια των εθνικών της υδάτων και εκτείνεται προς τα έξω, μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια. Οι χώρες μπορούν να αξιώνουν δικαίωμα και στην υφαλοκρηπίδα, η οποία μπορεί να εκτείνεται έως και 350 ν.μ. από την ακτογραμμή και πέραν την ΑΟΖ, ωστόσο αυτές οι περιοχές δεν λογίζονται ως μέρος της ΑΟΖ τους. Ο δια νόμου ορισμός της υφαλοκρηπίδας δεν αντιστοιχεί επακριβώς στη γεωλογική σημασία του όρου, καθώς περιλαμβάνει το υποθαλάσσιο μέρος της ξηράς, καθώς και τον πυθμένα εντός της ΑΟΖ.

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Σο παράκτιο κράτος ΄υπάρχουν δικαιώματα : με σκοπό την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, τη διατήρηση και τη διαχείριση των φυσικών πόρων και των πόρων ζωικής προέλευσης που βρίσκονται στον υδάτινο χώρο, στο βυθό της θάλασσας και στο υπέδαφός του. Έχουν αλιευτικά δικαιώματα σύμφωνα με τη Σύμβαση και άλλα κράτη, αυτά είναι τα περίκλειστα και τα γεωγραφικών μειονεκτούντα . Ο βυθός όμως και το υπέδαφος αυτής της περιοχής εξακολουθεί να διέπεται από το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συνθήκη Λωζάννης σαφής. Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Στην ίδια Συνθήκη η Τουρκία αποποιήθηκε οτιδήποτε πέραν των 3 μιλίων με εξαίρεση την Ίμβρο. Ειδικά για τα Ίμια η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας με διάδοχο κράτος την Ελλάδα Υπάρχει και συμφωνία Ιταλίας –Τουρκίας σύμβαση οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συνθήκη Λωζάννης σαφής. Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Στην ίδια Συνθήκη η Τουρκία αποποιήθηκε οτιδήποτε πέραν των 3 μιλίων με εξαίρεση την Ίμβρο. Ειδικά για τα Ίμια η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας με διάδοχο κράτος την Ελλάδα Υπάρχει και συμφωνία Ιταλίας –Τουρκίας σύμβαση οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συνθήκη Λωζάννης σαφής. Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Στην ίδια Συνθήκη η Τουρκία αποποιήθηκε οτιδήποτε πέραν των 3 μιλίων με εξαίρεση την Ίμβρο. Ειδικά για τα Ίμια η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας με διάδοχο κράτος την Ελλάδα Υπάρχει και συμφωνία Ιταλίας –Τουρκίας σύμβαση οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συνθήκη Λωζάννης σαφής. Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Στην ίδια Συνθήκη η Τουρκία αποποιήθηκε οτιδήποτε πέραν των 3 μιλίων με εξαίρεση την Ίμβρο. Ειδικά για τα Ίμια η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας με διάδοχο κράτος την Ελλάδα Υπάρχει και συμφωνία Ιταλίας –Τουρκίας σύμβαση οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ Η πρώτη, αναφέρεται στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής με τη χρησιμοποίηση οικονομικών μέσων Η δεύτερη αφορά τη χρησιμοποίηση διπλωματικών μέσων για την προώθηση και επίτευξη οικονομικών στόχων, οι οποίοι, όμως, μπορεί να εντάσσονται έστω και έμμεσα στο γενικότερο σχεδιασμό της εξωτερικής πολιτικής ενός κράτους .

ΛΟΓΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ Αφορά διαδικασία και μέσα Έχει καταστεί σημαντική.Σε αντίθεση με την περίοδο 1945 -1970. Δίνει αποτελεσματικότητα στη διαμόρφωση εξωτερικής πολιτικής και αύξηση της ισχύος: α) πολεμική ικανότητα β) διεθνή επιρροή γ ) δομική Απαίτηση νομιμοποίησης και ανάγκη ελέγχου

ΤΑ ΤΡΙΑ ΖΕΥΓΗ Η σχέση ανάμεσα στη πολιτική και στην οικονομία (μέθοδοι και στόχοι) Η σχέση ανάμεσα στα διεθνή και τα εσωτερικά αιτήματα(διαμόρφωση αποφάσεων- δημοκρατικός έλεγχος) Η σχέση ανάμεσα στην κυβέρνηση και σε άλλους παράγοντες, όπως με τον ιδιωτικό τομέα, και ΜΚΟ.

ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ Διμερές Περιφερειακό Διαπεριφερειακό Πλουραλιστικό (ΟΟΣΑ) Πολυμερές(ΠΟΕ)

ΠΕΔΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ Μηχανισμός της εξωτερικής οικονομικής πολιτικής (foreign economic policy) Μηχανισμός της αναπτυξιακής πολιτικής (Development policy) Διαπραγματεύσεις με τις επιχειρήσεις (international business diplomacy)

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΩΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Αύξηση των εξαγωγών της χώρας Προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων Υπεράσπιση και προώθηση των θέσεων που έχει διαμορφώσει η κυβέρνηση της χώρας σ’ όλους τους πολυμερείς οικονομικούς οργανισμούς

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΩΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ διαμόρφωση των προτεραιοτήτων της οικονομικής βοήθειας προσδιορισμό των τρόπων με τους οποίους θα υλοποιηθεί η αναπτυξιακή βοήθεια και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν αξιολόγηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων βοήθειας ενεργή συμμετοχή της χώρας στους διεθνούς οργανισμούς μέσω των οποίων παρέχεται η πολυμερής αναπτυξιακή βοήθεια.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Παροχή κάθε δυνατής βοήθειας προς στις ξένες επιχειρήσεις που επιθυμούν να επενδύσουν στην χώρα Παροχή κάθε δυνατής αρωγής στις εγχώριες επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηροποιηθούν στην αλλοδαπή στην άσκηση επιρροής των επιχειρηματικών συνδέσμων και οργανώσεων τόσο στην ημεδαπή όσο και στο εξωτερικό

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Να αυξήσει την επιρροή της σ’ άλλες χώρες καθώς και να αυξήσει τις δυνατότητές της Να αποτρέψει ενέργειες ορισμένων κρατών που μπορεί να έχουν αρνητικά αποτελέσματα στην εξωτερική πολιτική ενός κράτους να ενισχύσει οικονομικά διεθνούς οργανισμούς καθώς και μη κρατικούς δρώντες τρίτων χωρών να διαφυλάξει τα συμφέροντα των επιχειρήσεων της χώρας που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό να καταστήσει ένα κράτος μέσο της οικονομικής διείσδυσης δορυφόρο του

ΜΕΣΑ Θετικά Οικονομικά μέσα Εμπορικής φύσης Κεφαλαιακού χαρακτήρα Θετικά Οικονομικά μέσα Εμπορικής φύσης Κεφαλαιακού χαρακτήρα Αρνητικά Οικονομικά μέσα Πολιτικά Θετικά μέσα Αρνητικά Θετικά μέσα Αμεσα Έμμεσα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε κρατικό επίπεδο και οι μεταβολές που επέρχονται Η διεύρυνση της συμμετοχής στο σύστημα λήψης αποφάσεων Η αυξανόμενη διαγραφειοκρατική διαμάχη Η αναδιάρθρωση των Υπουργείων Εξωτερικών και Ανάπτυξης Η επιρροή που ασκούν μη κρατικοί δρώντες στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ –ΤΟΥΡΚΙΑΣ: Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ ;

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ :1989-2008 Οικονομική διπλωματία Το πεδίο των εξωτερικών οικονομικών σχέσεων της ΕΕ για πολιτικούς στόχους (Κύπρος- Τουρκία- Μεσόγειος) Η εξόρμηση στα Βαλκάνια (1989-1995) και το εμπάργκο (1995- ) και η αυτονόμηση της οικονομίας (ΕΣΟΑΒ) Οι ελληνοτουρκικές οικονομικές σχέσεις - Η θεσμική αναδιάρθρωση Εξωτερική πολιτική Ο «εξωευρωπαισμός της εξωτερικής πολιτικής; Η προσπάθεια ένταξης της Κύπρου Η πορεία προς την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων Η βαλκανική αντιπαράθεση Η συμμετοχή σε περιφερειακές συνεργασίες

ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ Η οικονομική διπλωματία ασκείται σε τέσσερα βασικά επίπεδα :διμερές, περιφερειακό, ΕΕ , πολυμερές H παρουσία της Ελλάδας ως μέλος της ΕΕ αποτελεί τον βασικότερο μοχλό άσκησης της οικονομικής διπλωματίας Από την ανάδειξη της γεωπολιτικής σημασίας της Ελλάδας (1945) στην ανάδειξη της γεωοικονομικής σημασίας

ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ Η οικονομική διπλωματία στις περιόδους από το 1945 μέχρι το 1995 ακολουθούσε τα γεγονότα και δεν τα διαμόρφωνε , ενώ μετά το 1995 η οικονομική διπλωματία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία ως ένα από τα κυριότερα μέσα άσκησης της εξωτερικής πολιτικής. Ύπαρξη αδυναμιών ( Ανταγωνιστικότητα, μείωση εξαγωγών, μη προσέλκυση ΑΞΕ, έλλειψη ολοκληρωμένου υποστηρικτού μηχανισμού) Αντιφάσεις αναφορικά με προτεραιότητες

ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η συνάντηση του Νταβός 1988 και η δημιουργία του ΣΕΤΕΣ Η αύξηση του όγκου του εμπορίου 1988-1996 Απομυθοποίηση του φοβικού συνδρόμου για οικονομική επέκταση της Τουρκίας στην Ελλάδα με τη συμφωνία Τ.Ε. με την ΕΕ Η κρίση με Οτσαλάν και η προσωρινή διάχυση της κρίσης στο επιχειρηματικό και οικονομικό πεδίο . Η ελληνοτουρκική προσέγγιση του 1999 και η έμφαση που δόθηκε σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Συµφωνία για τη πολιτιστική συνεργασία Συµφωνία για την αµοιβαία προώθηση και προστασία των επενδύσεων. Συµφωνία σχετικά µε τη συνεργασία για τη προστασία του περιβάλλοντος Συµφωνία για την επιστηµονική και τεχνολογική συνεργασία. Συµφωνία για συνεργασία στον τοµέα του τουρισµού. Συµφωνία για τη πολιτιστική συνεργασία Συµφωνία για οικονοµική συνεργασία. Συµφωνία για τη συνεργασία και την αµοιβαία συνδροµή µεταξύ των τελωνειακών διοικήσεων. Συµφωνία για τις θαλάσσιες µεταφορές

‘Ογκος εμπορίου Ελλάδας Τουρκίας σε εκατομ. δολ. 1990-2003 ‘Ογκος εμπορίου Ελλάδας Τουρκίας σε εκατομ. δολ. 1990-2003

Ε ξ α γ ω γ έ ς % Μεταβολή % Σύνθεση 2006 2005 06/05 ΤΟΥΡΚΙΑ 1063,9 Γεωγραφικές περιοχές Ε ξ α γ ω γ έ ς % Μεταβολή % Σύνθεση 2006 2005 06/05 ΤΟΥΡΚΙΑ 1063,9 937,0 13,5% 5,1% 5,4% Γεωγραφικές περιοχές Ε ισ α γ ω γ έ ς % Μεταβολή % Σύνθεση 2006 2005 06/05 ΤΟΥΡΚΙΑ 1.663,5 1188,8 39,9% 2,6% 2,2%

Οι δέκα καλύτεροι πελάτες στις εξαγωγές κατά φθίνουσα αξία σε εκατ. δολ. 2006 Κωδ. Χώρας Χ ώ ρ α * Αξία εξαγωγών 004 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2.356,7 005 ΙΤΑΛΙΑ 2.335,9 006 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 1320.4 400 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1244,3 052 ΤΟΥΡΚΙΑ 1063.9 600 ΗΠΑ 910.6 096 001 068 066

ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ Το αμοιβαίο κλίμα δυσπιστίας ως αποτέλεσμα των πολιτικών εντάσεων Το σύντομο χρονικό διάστημα ισχύος του συμβατικού πλαισίου, Η καθυστέρηση υπογραφής της Συμφωνίας Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, Η οξεία οικονομική κρίση και τα διαρθρωτικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, Οι διεθνείς οικονομικές αλλά και πολιτικές εξελίξεις. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι αυξανόμενοι φορολογικοί συντελεστές

ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Η γεωγραφική εγγύτητα Η κοινή επιχειρηματική κουλτούρα Η Τουρκία μόνη της αποτελεί μία μεγάλη και δυναμική αγορά Οι δεσμοί της με τις τουρκόφωνες χώρες του Καυκάσου

ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οι Τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα περιορίζονται σε περίπου 8 εταιρείες στους τομείς τραπεζικό, επίπλων,μαρίνες, ένδυσης και χαρτοβιομηχανία με συνολικό επενδυμένο κεφάλαιο περίπου στα 70 εκατ. Ευρώ. Η σημαντικότερη τουρκική επένδυση αφορά τη Τράπεζα ZIRAAT (17 εκατ. ευρώ περίπου) με υποκαταστήματα σε Αθήνα, Κομοτηνή, Ξάνθη και Ρόδο.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ 2002- 2007 FDI από Ελλάδα ήταν τρίτο μετά από ΗΠΑ και Ολλανδία Το ύψος της αξίας των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία ανέρχεται σε 6,6 δισ. δολάρια, με πιο σημαντικές αυτές της Εθνικής, Ιντραλότ, Eurodrip, Kleemann Hellas, Alumil, Νηρέας, Ridenco, Sarantis, και S&B Materials 500 εταιρείες ελληνικών συμφερόντων στη Ν. Τουρκία σε τομείς όπως τραπεζικό, τρόφιμα, ενέργεια κ.τλ Περίπου οι 250 επιχειρήσεις εδρεύουν στη περιοχή Κων/πολης. Πολλές παραμένουν ανενεργείς και είναι απλώς εγγεγραμμένες στα μητρώα των Επιμελητηρίων και οι περίπου 60 θεωρούνται οι πλέον σημαντικές.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ Το ύψος της αξίας των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία ανέρχεται σε 6,6 δισ.δολάρια, με πιο σημαντικές αυτές της Εθνικής, Ιντραλότ, Eurodrip, Kleemann Hellas, Alumil, Νηρέας, Ridenco, Sarantis, και S&B Materials. 500 εταιρείες ελληνικών συμφερόντων στη Ν. Τουρκία σε τομείς όπως τραπεζικό, τρόφιμα, ενέργεια κ.τλ Περίπου οι 250 επιχειρήσεις εδρεύουν στη περιοχή Κων/πολης. Από αυτές, πολλές παραμένουν ανενεργείς και είναι απλώς εγγεγραμμένες στα μητρώα των Επιμελητηρίων και οι περίπου 60 θεωρούνται οι πλέον σημαντικές.

ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Η γεωγραφική εγγύτητα Η κοινή επιχειρηματική κουλτούρα Η Τουρκία μόνη της αποτελεί μία μεγάλη και δυναμική αγορά Οι δεσμοί της με τις τουρκόφωνες χώρες του Καυκάσου

ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ Σύνολο των ελληνικών εξαγωγών στην Τουρκία Ποσοστό επί του συνόλου των εισαγωγών της Τουρκίας 2013 4.206.019.845 2,266854397 2012 3.539.868.993 1,496487723 2011 2.548.711.946 1,058252037 2010 1.541.599.547 0,830852407 Πηγή : Turk statistics ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ Το αμοιβαίο κλίμα δυσπιστίας ως αποτέλεσμα των πολιτικών εντάσεων Το σύντομο χρονικό διάστημα ισχύος του συμβατικού πλαισίου, Η καθυστέρηση υπογραφής της Συμφωνίας Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, Η οξεία οικονομική κρίση και τα διαρθρωτικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, Οι διεθνείς οικονομικές αλλά και πολιτικές εξελίξεις. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι αυξανόμενοι φορολογικοί συντελεστές

ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2012 Ποσοστό επί του συνόλου ελληνικών εισαγωγών-εξαγωγών 2011 1046,548141 4,80% 946,9687806 4,20% ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 1092,463464 2,80% 1366,967914 3,10% Πηγή: Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων - Δίχως Πετρελαιοειδή ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ Το αμοιβαίο κλίμα δυσπιστίας ως αποτέλεσμα των πολιτικών εντάσεων Το σύντομο χρονικό διάστημα ισχύος του συμβατικού πλαισίου, Η καθυστέρηση υπογραφής της Συμφωνίας Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, Η οξεία οικονομική κρίση και τα διαρθρωτικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, Οι διεθνείς οικονομικές αλλά και πολιτικές εξελίξεις. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι αυξανόμενοι φορολογικοί συντελεστές

ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΧΩΡΕΣ (ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ) 2013 (το πρώτο δεκάμηνο) 2012 1.ΤΟΥΡΚΙΑ 3954,29367403681 – 11,9% 3340,3721778765 - 10,4% 2.ΙΤΑΛΙΑ 3014,3523778631 – 9,1% 2420,13372286888 – 7,6% 3.ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2172,94669535284 – 6,5% 2079,46821471993 – 6,5% 4.ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 1670,4079187078 – 5% 1780,66971728748 5,6% 5.ΚΥΠΡΟΣ 1387,08496623858 - 4,2% 1584,11852020951 – 5% ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ Το αμοιβαίο κλίμα δυσπιστίας ως αποτέλεσμα των πολιτικών εντάσεων Το σύντομο χρονικό διάστημα ισχύος του συμβατικού πλαισίου, Η καθυστέρηση υπογραφής της Συμφωνίας Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, Η οξεία οικονομική κρίση και τα διαρθρωτικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, Οι διεθνείς οικονομικές αλλά και πολιτικές εξελίξεις. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι αυξανόμενοι φορολογικοί συντελεστές

ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Τα δύο αυτά ζητήματα συνδέονται από πλευράς εξωτερικής πολιτικής Χρησιμοποιήθηκα κυρίως στο τρίγωνο ΕΕ –Τουρκία – ένταξη Κύπρου/ επίλυση Κυπριακού Τέσσερις περίοδοι : 1974 -1981 1981- 1995 1995- 2004 2004-

ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1974 -1981 Αντιμετώπιση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο μέσω της διεθνοποίησης του ζητήματος: Στον ΟΗΕ Στην διαμεσολάβηση των ΗΠΑ Στην ΕΚ : τήρηση προσεκτικής πολιτικής για να μη υπονομευθεί η προοπτική ένταξης της Ελλάδας στην ΕΚ. Δεσμεύσεις ότι η ένταξη της Ελλάδας δεν θα λειτουργήσει ανασταλτικά για την ενδυνάμωση των σχέσεων ΕΚ – Τουρκίας, .

ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1981 -1995 Διασύνδεση του Κυπριακού α) με τα ελληνοτουρκικά ζητήματα και β) με τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΚ . Αντιρρήσεις στην υλοποίηση του Δ΄ Χρηματοδοτικού Πρωτοκόλλου ΕΟΚ – Τουρκίας. Ο διάλογος με την Τουρκία μέχρι το 1987 για τα ελληνοτουρκικά ήταν δύσκολος Εκμετάλλευση των δυσκολιών μεταξύ ΕΟΚ –Τουρκίας εξ αίτιας του πραξικοπήματος και της επιβολής δικτατορίας στην Τουρκία το 1980 – 1983. Στο Νταβός 1987 συνάντηση Οζάλ –Παπανδρέου φαίνεται προς στιγμή να διαχωρίζεται το ζήτημα των ελληνοτουρκικών με το Κυπριακό. Έναρξη διαλόγου για ελληνοτουρκικά

ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1995 - 2004 Πλήρης μεταβολή της πολιτικής: Οι σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας μπορεί να προχωρήσουν αρκεί από ΕΕ να δοθούν ανταλλάγματα Ναι στην τελωνειακή ένωση (1985) ΕΕ – Τουρκίας με αντάλλαγμα την έναρξη διαπραγματεύσεων της Κύπροα Ελσίνκι (1999) Ναι στην Τουρκία ως υποψηφίας χώρας με αντάλλαγμα την επίλυση του Κυπριακού (Σχέδιο Ανάν) και την διαμόρφωση πλαισίου επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών Ενθάρρυνση ΗΠΑ γι διαμεσολαβητικό ρόλο Ενθάρρυνση ΟΗΕ για σχέδιο Ανάν στο Κυπριακό Ενθάρρυνση σχέσεων με Τουρκία στο πολιτικό οικονομικό και κοινωνικό πεδίο (διπλωματία σεισμών ) Στην διαμεσολάβηση των ΗΠΑ Στην ΕΚ : τήρηση προσεκτικής πολιτικής για να μη υπονομευθεί η προοπτική ένταξης της Ελλάδας στην ΕΚ. Δεσμεύσεις ότι η ένταξη της Ελλάδας δεν θα λειτουργήσει ανασταλτικά για την ενδυνάμωση των σχέσεων ΕΚ – Τουρκίας, .

ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2004 - Κυπριακό : Ένταξη της Κύπρου χωρίς επίλυση Κυπριακού. ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2004 - Κυπριακό : Ένταξη της Κύπρου χωρίς επίλυση Κυπριακού. Διλήμματα έναντι της Κύπρου. Στήριξη της Κύπρου αλλά σε ποια βάση και προοπτική Μεταβολή για την αντιμετώπιση των ελληνοτουρκικών από το πλαίσιο του Ελσίνκι Αποδοχή έναρξης συνομιλιών ένταξης Τουρκίας στην ΕΕ με προϋποθέσεις Ελληνοτουρκικός διάλογος υπαρκτός αλλά δεν υφίσταται πρόοδος. Το δόγμα της θετικής ακινησίας Η προοπτική των ΜΟΕ .