Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποίηση και παρουσίαση (ΔΛΠ 32) Αναγνώριση και αποτίμηση (ΔΛΠ 39) Το ΔΛΠ 32 αποτελεί τον οδηγό για την παρουσίαση των χρηματοοικονομικών μέσων στις οικονομικές καταστάσεις μίας επιχείρησης, καθώς και τις απαραίτητες γνωστοποιήσεις που πρέπει να περιλαμβάνονται στο Προσάρτημα. Το ΔΛΠ 39 προσδιορίζει τις λογιστικές πολιτικές που πρέπει να ακολουθούνται για την αναγνώριση και αποτίμηση των χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων. Σκοπός του ΔΛΠ 39, σε συνδυασμό με το 32, είναι να αναδείξει τη σημασία και την επίδραση των χρηματοοικονομικών μέσων στην οικονομική θέση, στα αποτελέσματα και στις ταμειακές ροές μιας επιχείρησης.
Χρηματοοικονομικό μέσο είναι κάθε σύμβαση που δημιουργεί ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού σε μία επιχείρηση και μια χρηματοοικονομική υποχρέωση ή ένα συμμετοχικό τίτλο σε άλλη επιχείρηση. Β Α Σύμβαση Στοιχείο παθητικού Στοιχείο ενεργητικού
Συμμετοχικός Τίτλος: είναι κάθε σύμβαση που αποδεικνύει το καθαρό δικαίωμα στα ίδια κεφάλαια μιας άλλης επιχείρησης Παραδείγματα συμμετοχικών τίτλων: (1) Κοινές μετοχές. (2) Δικαιώματα που παρέχονται στον κάτοχο για να αγοράσει συγκεκριμένο αριθμό μετοχών της εκδότριας επιχείρησης έναντι προκαθορισμένου ποσού ή άλλου στοιχείου του ενεργητικού Εύλογη αξία: είναι το ποσό για το οποίο ένα στοιχείο του ενεργητικού θα μπορούσε να ανταλλαγεί ή μια υποχρέωση να διακανονιστεί μεταξύ δύο μερών που ενεργούν με επίγνωση και με τη θέληση τους σε μια συναλλαγή σε καθαρά εμπορική βάση Αναπόσβεστο κόστος: μίας χρηματοοικονομικής απαίτησης ή υποχρέωσης είναι το ποσό στο οποίο αποτιμάται το στοιχείο κατά την αρχική αναγνώριση, μείον τις αποπληρωμές κεφαλαίου, πλέον (μείον) τις σωρευμένες αποσβέσεις που προκύπτουν επί της διαφοράς μεταξύ του αρχικού ποσού και του ποσού στην λήξη (χρησιμοποιώντας την μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου), μείον κάθε ποσό για μείωση της αξίας του ή αδυναμίας είσπραξης.
Λογιστική της αγοράς χρεογράφων Τα έξοδα που πραγματοποιούνται για την αγορά, πώληση και διαχείριση του χαρτοφυλακίου των χρεογράφων της επιχείρησης: δεν προσαυξάνουν την τιμή κτήσης των αντίστοιχων χρεογράφων αποτελούν οργανικό έξοδο της χρήσης στην οποία πραγματοποιούνται και καταχωρούνται στο λογαριασμό ‘έξοδα συμμετοχών και χρεογράφων’.
Λογιστική της αγοράς χρεογράφων Για αγορά μετοχών ή μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων: Χρεώνουμε τους λογαριασμούς ‘Μετοχές’, ‘Μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων’ με την τιμή κτήσης τους Πιστώνουμε Ταμείο ή Καταθέσεις όψεως κ.λπ. Για αγορά εντόκων γραμματίων Χρεώνουμε το λογαριασμό ‘Έντοκα Γραμμάτια’ με την ονομαστική τιμή των εντόκων γραμματίων Πιστώνουμε Ταμείο, κ.λπ. και το λογαριασμό ‘Μη δουλεμένοι τόκοι εντόκων γραμματίων’ για τη διαφορά
Λογιστική της αγοράς ομολόγων Θα ασχοληθούμε μόνο με τα ομόλογα που η τιμή τους είναι ίση με την ονομαστική πλέον τυχόν δουλεμένους τόκους ΜΟΝΟ Για την αγορά ομολόγων / ομολογιών: Στην έκδοση τους: Χρεώνουμε το Λογαριασμό Ομόλογα, πιστώνουμε Ταμείο, κ.λπ. Σε μεταγενέστερη χρονική στιγμή: Χρεώνουμε τους ειδικούς λογαριασμούς Τιμή κτήσης τίτλων πλέον το λογαριασμό Δουλευμένοι τόκοι αγορασμένων τίτλων
Ειδικές περιπτώσεις αγορών / απόκτησης Σε αγορά με δόσεις: Πιστώνουμε ‘Οφειλόμενες δόσεις αγοράς χρεογράφων’, χρεώνουμε έξοδα τόκων αν υπάρχουν Απόκτηση μετοχών από διάσπαση: Δεν είναι λογιστικό γεγονός Αγορά μετοχών από δικαίωμα προτίμησης: Χρεώνουμε κανονικά το λογαριασμό μετοχές Πιστώνουμε ταμείο, κ.λπ., εκτός αν είναι δωρεάν οπότε πιστώνουμε Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας χρεογράφων
Έσοδα από χρεόγραφα Τα έσοδα από Χρεόγραφα παρακολουθούνται από αντίστοιχους λογαριασμούς οργανικών εσόδων που εμφανίζονται στην ΚΑΧ στα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα όταν καθίστανται δεδουλευμένα. Για τα μερίσματα: Η χρονική αλληλουχία Ημερομηνία που αυτά καθίστανται δεδουλευμένα είναι η ημερομηνία αποκοπής της μερισματαπόδειξης Για τα ομόλογα στην περίπτωση που οι δεδουλευμένοι τόκοι δεν είναι απαιτητοί, καταχωρούνται στο μεταβατικό λογαριασμό του ενεργητικού ‘έσοδα χρήσης εισπρακτέα’ την ημερομηνία αποκοπής του κουπονιού χρεώνεται ο λογαριασμός ‘τοκομερίδια εισπρακτέα’.
Αποτίμηση χρεογράφων Πραγματοποιημένα κέρδη / ζημίες Όταν προκύπτει κέρδος ή ζημία σε συναλλαγή με τρίτο πρόσωπο Τα πραγματοποιημένα κέρδη / ζημίες παρακολουθούνται στο λογαριασμό κέρδη / ζημίες από πώληση χρεογράφων. Ο λογαριασμός αυτός αποτελεί οργανικό έσοδο ή έξοδο αντίστοιχα και εμφανίζεται στην ΚΑΧ στα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα. Μη πραγματοποιημένα κέρδη / ζημίες Όταν έχουμε διαφορά στην αποτίμηση
Κανόνες αποτίμησης Τα χρεόγραφα αποτιμώνται στην κατ’ είδος χαμηλότερη μεταξύ κτήσης και τρέχουσας Η τρέχουσα ορίζεται ως εξής: Για μετοχές και ομολογίες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο ο μέσος όρος της επίσημης τιμής τους κατά τον τελευταίο πριν από την απογραφή μήνα Για μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο η εσωτερική λογιστική αξία ανά μετοχή που προκύπτει από το δημοσιευμένο τελευταίο ισολογισμό της εταιρείας Για τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων ο μέσος όρος της καθαρής τιμής τους κατά τον τελευταίο μήνα της χρήσης Για έντοκα γραμμάτια η παρούσα αξία των την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού
Λογιστική αποτίμησης Η χρεωστική διαφορά αποτίμησης που προκύπτει από την αποτίμηση στην κατ’ είδος χαμηλότερη μεταξύ τιμής κτήσης και τρέχουσας τιμής καταλογίζεται στο λογαριασμό ‘προβλέψεις για υποτίμηση συμμετοχών και χρεογράφων’.