ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
Δομή Η πληροφορική στο ελληνικό νηπιαγωγείο Ένταξη στο πρόγραμμα σπουδών και αναλυτικό πρόγραμμα πληροφορικής Σκοπός της πληροφορικής στο νηπιαγωγείο (ΔΕΠΠΣ) Περιεχόμενο του ΔΕΠΠΣ Πληροφορικής στο νηπιαγωγείο Κριτική ανάλυση του ΔΕΠΠΣ Πληροφορικής στο νηπιαγωγείο Παιδαγωγικές αρχές εκπαιδευτικών λογισμικών μικρών ηλικιών Kidspiration: Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Παρουσίαση περιβάλλοντος Σενάρια δραστηριοτήτων για την προσχολική ηλικία
Ένταξη ΤΠΕ στο ΑΠΣ και ΠΣ Πληροφορικής στο Νηπιαγωγείο «Θέτει ρεαλιστικούς στόχους Λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες, ενδιαφέροντα και ικανότητες Προκαλεί το ενδιαφέρον για μάθηση και να προάγει τη γνώση την ανάπτυξη δεξιοτήτων και στάσεων Δίνει ευκαιρίες έκφρασης ιδεών και συναισθημάτων με πολλούς τρόπους Κινητοποιεί την κριτική και δημιουργική σκέψη, την ικανότητα αιτιολόγησης, λήψης αποφάσεων, λύσης προβλημάτων & ενισχύει τη θετική αυτοαντίληψη και αυτονομία» (ΔΕΠΠΣ, 2001). ΠΡΕΠΕΙ να βασίζεται σε ήδη υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες και να συνδέει την κοινωνική γνώση με την καθημερινή πρακτική στο σχολείο να υποστηρίζει το ρόλο της γλώσσας σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα να αναδεικνύει το παιγνίδι ως τον πυρήνα όλου του προγράμματος να ενσωματώνει την τεχνολογία σε διάφορες δραστηριότητες του προγράμ/τος να εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή και να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε παιδιού ξεχωριστά να ενθαρρύνει την πρόσβαση σε ποικίλες πηγές της γνώσης, την επιλογή και τη χρήση ποικίλου υλικού να ενισχύει την αλληλεπίδραση των παιδιών μεταξύ τους, τη συνεργασία με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς των άλλων βαθμίδων να μπορεί να ανανεώνεται συνεχώς και να ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις της εποχής να εξασφαλίζει τη συνοχή, τη συνέχεια και συνέπεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας Στο χώρο της Προσχολικής Αγωγής ένα Αναλυτικό Πρόγραμμα πρέπει να είναι Αναπτυξιακά Κατάλληλο Η ενσωμάτωση των τεχνολογιών στις δραστηριότητες μπορεί να προσφέρει κίνητρα μάθησης αλλά τη διαδικασία ενσωμάτωσης τους πρέπει να τη δούμε σε σχέση με το ΑΠ για την κάλυψη σημαντικών αναγκών της ηλικίας αυτής ΕΑΝ: Δραστηριότητα – πρόγραμμα σπουδών Επιτρέπει την ενεργητική μάθηση Λογισμικό= αλληλεπιδραστικό -> ανακαλυπτική μάθηση Το μάθημα ή το σχέδιο εργασίας είναι ανοικτού τύπου (σεβόμενο τον ρυθμό κάθε παιδιού) Εφαρμόζεται σε πραγματικά προβλήματα αληθινής ζωής (νοηματικές δραστηριότητες) Η διδακτική κατάσταση είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε τα παιδιά να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους Όταν οι η/υ έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα και χρησιμοποιούνται μέσα στην τάξη Τα παιδιά μπορούν να ωφεληθούν από τις τεχνολογίες στο χώρο της Προσχολικής Αγωγής ένα Αναλυτικό Πρόγραμμα πρέπει να είναι αναπτυξιακά κατάλληλο. Με τον όρο αναπτυξιακά κατάλληλο πρόγραμμα εννοείται το πρόγραμμα που θέτει ρεαλιστικούς στόχους και να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες, τα ενδιαφέρονται και τις ικανότητες των παιδιών αυτής της ηλικίας προκαλεί το ενδιαφέρον για μάθηση και να προάγει τη γνώση, την κατανόηση, τη μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων και στάσεων δίνει ευκαιρίες στα παιδιά να εκφράζουν ιδέες και συναισθήματα με πολλούς τρόπους, όπως το παιγνίδι, το θέατρο, το χορό, την κίνηση, τη μουσική, τις τέχνες, τις κατασκευές κινητοποιεί την κριτική και δημιουργική σκέψη, την ικανότητα αιτιολόγησης, λήψης αποφάσεων, λύσης προβλημάτων και όχι να επιδιώκει την εξασφάλιση «σωστών» απαντήσεων ενισχύει τη θετική αυτοαντίληψη και αυτονομία (ΔΕΠΠΣ, 2001). Επίσης, ένα αναπτυξιακά κατάλληλο πρόγραμμα πρέπει να βασίζεται σε ήδη υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες και να συνδέει την κοινωνική γνώση με την καθημερινή πρακτική στο σχολείο να προωθεί το σχεδιασμό και την ανάπτυξη διεπιστημονικών σχεδίων εργασίας και τη θεματική προσέγγιση με την άμεση και ενεργό συμμετοχή των παιδιών, αλλά και να δίνει έμφαση σε ιδιαίτερα σημεία που ενδιαφέρουν τα παιδιά να υποστηρίζει το ρόλο της γλώσσας σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα να αναδεικνύει το παιγνίδι ως τον πυρήνα όλου του προγράμματος να ενσωματώνει την τεχνολογία σε διάφορες δραστηριότητες του προγράμματος να παρέχει ευκαιρίες για την υποστήριξη των πολιτιστικών καταβολών και τη γλώσσα όλων των παιδιών να εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή και να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε παιδιού ξεχωριστά να δίνει ευκαιρίες στα παιδιά να χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους, να εξασκούν τις δεξιότητές τους και να συνεχίζουν να μαθαίνουν διαρκώς να ενθαρρύνει την πρόσβαση σε ποικίλες πηγές της γνώσης, την επιλογή και τη χρήση ποικίλου υλικού, την προσέγγιση και παρουσίαση διαφόρων θεμάτων με πολλούς τρόπους να ενισχύει την αλληλεπίδραση των παιδιών μεταξύ τους, τη συνεργασία με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς των άλλων βαθμίδων, το άνοιγμα του Νηπιαγωγείου στην ευρύτερη κοινωνία να ενσωματώνει την αυθεντική αξιολόγηση στο πρόγραμμα να μπορεί να ανανεώνεται συνεχώς και να ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις της εποχής να εξασφαλίζει τη συνοχή, τη συνέχεια και συνέπεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας και να συνδέει τις διαδοχικές εκπαιδευτικές βαθμίδες προς την κατεύθυνση του Ενιαίου Σχολείου. Ο ρόλος της τεχνολογίας στη προσχολική και την πρώτη σχολική εκπαίδευση αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο θέμα για πολλού γονείς και εκπαιδευτικούς. η ενσωμάτωση των τεχνολογιών στις δραστηριότητες της τάξης μπορεί να προσφέρει κίνητρα στα μικρά παιδιά και να τα βοηθήσει να μάθουν, να επικοινωνήσουν με άλλους και να κατανοήσουν με πολλαπλούς τρόπους. Η διαδικασία ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στις καθημερινές εκπαιδευτικές δραστηριότητες πρέπει απαραίτητα να ειδωθεί σε συνάρτηση με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών τα μικρά παιδιά μπορεί να ωφεληθούν από τις τεχνολογίε εάν • Η δραστηριότητα σχετίζεται άμεσα με το πρόγραμμα σπουδών • Η χρησιμοποιούμενη τεχνολογία επιτρέπει την ενεργητική μάθηση στο πλαίσιο της οποίας τα παιδιά λαμβάνουν αποφάσεις • Το χρησιμοποιούμενο λογισμικό είναι αλληλεπιδραστικό και επιτρέπει την ανακαλυπτική μάθηση • Το μάθημα ή το σχέδιο εργασίας είναι ανοικτού τύπου και επιτρέπει στους μαθητές να προχωρούν με το δικό τους ρυθμό • Η τεχνολογία εφαρμόζεται σε πραγματικά προβλήματα άμεσα συνδεμένα μα την πραγματική ζωή • Η διδακτική κατάσταση είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε τα παιδιά να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους όταν δουλεύουν με τον υπολογιστή • Οι υπολογιστές έχουν εισαχθεί στο πρόγραμμα σπουδών και χρησιμοποιούνται μέσα στην τάξη και όχι σε ξεχωριστό εργαστήριο. τα παιδιά αυτής της ηλικίας μαθαίνουν μέσω του παιχνιδιού και της διερεύνησης μέσω των πέντε βασικών αναπτυξιακών διαστάσεων που σχετίζονται με την κοινωνική και σναισθηματική ανάπτυξη, τη γλωσσική ανάπτυξη, τη φυσική ευεξία και τις κινητικές δεξιότητες και τέλος τη νόηση και τη γνωστική ανάπτυξη. «Η ραγδαία εξέλιξη των νέων τεχνολογιών και ιδιαίτερα των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ)8 που χαρακτηρίζει την εποχή μας και η εξάπλωση των υπολογιστικών και δικτυακών τεχνολογιών σε όλους σχεδόν τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας επηρεάζουν σημαντικά τα κοινωνικά δεδομένα και διαμορφώνουν νέες τάσεις. Πως μπορεί να μην επηρεαστεί η εκπαίδευση σε κάθε τομέα? η εκπαίδευση στην πληροφορική προσφέρει στους σημερινούς μαθητές και αυριανούς πολίτες, τα απαραίτητα εφόδια και γνώσεις που θα τους κάνουν ικανούς να προσαρμόζονται δυναμικά στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας, ώστε να αποφευχθούν νέες ανισότητες, νέες μορφές κοινωνικού αποκλεισμού (που τώρα θα είναι βαθύτερες και ταχύτερες) καθώς και πρόσθετες δυσκολίες ένταξης στον κόσμο της εργασίας.
Ένταξη ΤΠΕ στο ΑΠΣ και ΠΣ Πληροφορικής στο Νηπιαγωγείο Οι ΤΠΕ μπορούν (και πρέπει) να ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ και όχι να αντικαθιστούν τις άλλες δραστηριότητες των νηπίων με χρήση πραγματικών υλικών Στο σχεδιασμό πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες : ΗΛΙΚΙΑ, η ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ, οι ΓΕΝΙΚΟΙ και ΕΙΔΙΚΟΙ εκπ/κοί ΣΤΟΧΟΙ του αντικειμένου αλλά και οι ΔΕΥΤΕΡEΥΟΝΤΕΣ σχετικοί με τους γνωστικούς τομείς Πρέπει να επιλέγονται ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΣΕΝΑΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ που χρησιμοποιείται και τις ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ των νηπίων Σημαντικό να γίνεται ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ για τη χρονική διάρκεια των δραστηριοτήτων & αν θα πρόκειται για ΑΤΟΜΙΚΗ ή ΟΜΑΔΙΚΗ δραστ/τητα Θα πρέπει να σκεφτεί κανείς αν η δραστηριότητα που σχεδίασε με τον Η/Υ μπορεί να λειτουργήσει ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ή πρέπει ΝΑ ΣΥΝΔΥΑΣΤΕΙ με κάποια άλλη Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μαθαίνουν μέσω του ΠΑΙΧΝΙΔΟΥ και της ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ μέσω των πέντε βασικών αναπτυξιακών διαστάσεων: την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη, τη γλωσσική ανάπτυξη, τη φυσική ευεξία και τις κινητικές δεξιότητες και τέλος τη νόηση και τη γνωστική ανάπτυξη. Οι ΤΠΕ μπορούν (και πρέπει) να λειτουργούν συμπληρωματικά και όχι να αντικαθιστούν τις άλλες δραστηριότητες των νηπίων (παιγνίδι, ζωγραφική, κλπ.) με χρήση πραγματικών υλικών (βιβλία, παιγνίδια, κλπ.). Στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία των παιδιών, η γνωστική ενότητα που θα αναπτυχθεί, οι γενικοί εκπαιδευτικοί στόχοι, αλλά και οι ειδικοί στόχοι (σχετικοί με το γνωστικό αντικείμενο), καθώς και δευτερεύοντες στόχοι (σχετικοί με άλλους γνωστικούς τομείς). Τα παιδιά της προσχολικής και της πρώτης σχολικής ηλικίας χρειάζονται μια ποικιλία δραστηριοτήτων, οι οποίες ενθαρρύνουν την ανάπτυξη, τέτοιες όπως η δημιουργικότητα, η αυτοέκφραση και η γλώσσα. Παράλληλα, πρέπει να επιλέγονται υλικά και σενάρια με βάση το λογισμικό που χρησιμοποιείται και τις προαπαιτούμενες γνώσεις των νηπίων (τι πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά και τι εμπόδια αντιμετωπίζουν στην κατανόηση της γνωστικής ενότητας). Επίσης, είναι σημαντικό να γίνεται προγραμματισμός για τη χρονική διάρκεια των δραστηριοτήτων, δηλαδή υπολογισμός του απαιτούμενου χρόνου στον υπολογιστή καθώς και αν θα πρόκειται για ατομική ή ομαδική δραστηριότητα. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να σκεφτεί κανείς αν η δραστηριότητα που σχεδίασε με τον υπολογιστή μπορεί να λειτουργήσει ανεξάρτητα ή πρέπει να συνδυαστεί οπωσδήποτε με κάποια άλλη (ζωγραφική, κατασκευές, κολάζ, δραματοποίηση, παιχνίδια, παραμύθι, κλπ).
Σκοπός της πληροφορικής στο νηπιαγωγείο Σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ: ο «Σκοπός της εισαγωγής της Πληροφορικής στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό Σχολείο είναι να εξοικειωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες με τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και να έλθουν σε μια πρώτη επαφή με διάφορες χρήσεις του ως εποπτικού μέσου διδασκαλίας, ως γνωστικού -διερευνητικού εργαλείου και ως εργαλείου επικοινωνίας και αναζήτησης πληροφοριών στο πλαίσιο των καθημερινών σχολικών τους δραστηριοτήτων με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού και ιδιαίτερα ανοικτού λογισμικού διερευνητικής μάθησης.» (Εφημερίδα Κυβερνήσεως: Αρ. Φύλλου 1376, τ. Β’ 18-10-2001, άρθρο 6) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Γνώση &Μεθοδολογία Επικοινωνία & συνεργασία Επιστήμη & τεχνολογία στην καθημερινή ζωή : Το ΔΕΠΠΣ προτείνει μια σειρά δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων μεθοδολογίας, δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας καθώς και στάσεων για την επιστήμη και την τεχνολογία στην καθημερινότητα τους (επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας) ΑΞΟΝΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ τη γνωριμία με τον υπολογιστή την ένταξή του ως εργαλείο ψυχαγωγίας και γνώσης σε όλο το πρόγραμμα σπουδών μέσω διαθεματικών δραστηριοτήτων ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ Κατάλληλη διαρρύθμιση του χώρου (γωνιά Η/Υ) Κοινωνικές και όχι ατομικές δραστηριότητες
Σκοπός της πληροφορικής στο νηπιαγωγείο Άξονες Περιεχομένου Ανάλυση Αξόνων Διαθεματικές Προσεγγίσεις Γνωριμία με τον υπολογιστή Το παιδί αναγνωρίζει τις κυριότερες μονάδες του υπολογιστή. Παιγνίδι και γνώση Έρχεται σε πρώτη επαφή με το πληκτρολόγιο και το ποντίκι. Αναγνωρίζει τα γράμματα. Πληκτρολογεί γράμματα, αριθμούς, λέξεις. Παίζει και συνθέτει με τα σχήματα. Χρησιμοποιεί εργαλεία ελεύθερης σχεδίασης. Τροποποιεί εικόνες. Ακούει και παίζει με τους ήχους. Η νηπιαγωγός ξεναγεί τα παιδιά σε επιλεγμένους τόπους του Διαδικτύου (WWW). Προφυλάξεις – εργονομία. Συνεργάζεται με τα άλλα παιδιά. Όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Άξονες περιεχομένου "ΔΕΠΠΣ Πληροφορικής" στο Νηπιαγωγείο
Κριτική ανάλυση του ΔΕΠΠΣ Πληροφορικής στο νηπιαγωγείο Το ΔΕΠΠΣ δεν προτείνει συγκεκριμένο αριθμό διδακτικών ωρών Οι στόχοι είναι διατυπωμένοι με τη μορφή ενεργητικών ρημάτων (π.χ.αναγνωρίζω, κατονομάζω, κλπ.). Στις ενδεικτικές δραστηριότητες γίνεται προσπάθεια να προσεγγιστούν με διαθεματικό τρόπο διάφορες πτυχές του ΑΠ, όχι όμως πάντα με πετυχημένο και επαρκή τρόπο. Στο αναλυτικό πρόγραμμα της Πληροφορικής γίνονται ελάχιστες αναφορές σε άλλα γνωστικά αντικείμενα και μάλιστα με πολύ γενικό και ασαφή τρόπο. Πλήρης απουσία παραδειγμάτων που να δείχνουν τρόπους διασύνδεσης της πληροφορικής με τα άλλα γνωστικά αντικείμενα του προγράμματος σπουδών. Σε κανένα σημείο δεν υπάρχει υποδειγματική δραστηριότητα που να ενημερώνει την εκπαιδευτικό πως θα ενσωματώσει τις ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Όσον αφορά τον τρόπο διασύνδεσης μεταξύ των διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, η σύνδεση βασίζεται αποκλειστικά στις «θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής προσέγγισης», ενώ οι ΤΠΕ μπορούν να εξυπηρετήσουν διδακτικούς στόχους γνωστικού αντικειμένου χωρίς να εμπλέκεται διαθεματική έννοια ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ έντονη αντίφαση ανάμεσα στο γενικό θεωρητικό προσανατολισμό του ΔΕΠΠΣ και στο ειδικό περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών. Τεχνοκεντρικός προσανατολισμός: αναλώνεται στην επεξήγηση και στην εκμάθηση βασικών λειτουργιών του υπολογιστή ενώ πολύ λίγες είναι οι αναφορές (και καθόλου σαφείς) που αφορούν στη διαθεματική προσέγγιση και στη σύνδεση των ΤΠΕ με τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα. ανάγκη σαφούς περιεχομένου συμβατού με τους σκοπούς του ΑΠ συγκεκριμένων προτάσεων ένταξης και χρήσης των ΤΠΕ ώστε αναδειχθούν οι ιδιαιτερότητες του μέσου & οι ευκαιρίες για συνεργατική μάθηση μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα Υπάρχει ανάγκη σαφούς περιεχομένου συμβατού με τους σκοπούς του προγράμματος κι συγκεκριμένων προτάσεων ένταξης και χρήσης των ΤΠΕ στην επεξεργασία των άλλων γνωστικών αντικειμένων ώστε να άνα αναδειχθούν οι ιδιαιτερότητες του μέσου και οι ευκαιρίες για συνεργατική μάθηση μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα
Αναπτυξιακά κατάλληλο λογισμικό: Παιδαγωγικές αρχές Ε. Λ. για μικρές ηλικίες Βασικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη: Διάρκεια δραστηριοτήτων (περιορισμένη) Σχεδίαση διεπιφάνειας χρήσης (χρώματα, ήχοι, λειτουργίες) Ψυχαγωγική διάσταση παράλληλα με τη γνωστική πρόοδο Ανάπτυξη και πρόκληση δημιουργικότητας και φαντασίας Δυνατότητες συνεργασίας Ευκολία και απλότητα χειρισμού Έλεγχος διαδικασίας από τα παιδιά Απλές λεκτικές οδηγίες ή οπτικοποίηση της πληροφορίας Παιδαγωγική σημασία του παιχνιδιού (ευνοείται η μάθηση) Περιορισμός της παρέμβασης και της καθοδήγησης των ενηλίκων Αναπτυξιακά κατάλληλο λογισμικό: «….που ανταποκρίνεται στην ηλικία και τις γνώσεις των παιδιών, που μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικούς μαθητές με διαφορετικά επίπεδα ικανοτήτων και που μπορεί να ενταχθεί στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Επιτρέπει τη διερευνητική μάθηση καθώς και τη συνεργατική μάθηση με τη μορφή παιχνιδιού και χρησιμοποιεί άμεση και κατάλληλη τεχνική ανατροφοδότησης. Είναι, επίσης, το λογισμικό που λαμβάνει υπόψη του τις δυσκολίες και τις λανθασμένες αντιλήψεις των μαθητών και προσφέρει ευκαιρίες για την ανασυγκρότησή τους. Ενεργοποιεί τον προβληματισμό, επιτρέπει την εμπλοκή του παιδιού και την ενεργητική συμμετοχή του και ευνοεί τη συνεχή ενεργοποίηση του ενδιαφέροντός του. Επιπλέον, επιτρέπει τη μαθησιακή αξιοποίηση του λάθους δίνοντας στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα να επέμβει και να τροποποιήσει το λογισμικό …» (Haugland, 1997, Lumpkins, Rayborn, Herrin & Parker, 1995). Οι βασικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση πληροφορικών περιβαλλόντων μάθησης για την πρώτη σχολική και την προσχολική ηλικία είναι: διάρκεια δραστηριοτήτων, σχεδίαση διεπιφάνειας χρήσης (χρώματα, ήχοι, λειτουργίες), ψυχαγωγική διάσταση, ανάπτυξη δημιουργικότητας και φαντασίας, δυνατότητες συνεργασίας. Πρέπει καταρχήν να τονισθεί ότι επειδή η διάρκεια προσοχής των νηπίων είναι πολύ μικρή, η διάρκεια των δραστηριοτήτων με τον υπολογιστή θα πρέπει να είναι περιορισμένη. Επομένως ποικιλία θεμάτων και συστηματικό σχεδιασμό των δραστηριοτήτων. η ευκολία και η απλότητα στο χειρισμό, ο έλεγχος της διαδικασίας από την πλευρά των παιδιών και όχι του υπολογιστή, η αξιοποίηση των πολυμέσων, των γραφικών, των ήχων και των εικόνων, ώστε παράλληλα με τη γνωστική πρόοδο να προσφέρεται και ψυχαγωγία τα νήπια δεν είναι αναγνώστες για αυτό τα προγράμματα θα πρέπει να έχουν απλές λεκτικές οδηγίες που θα προωθούν την αυτόνομη χρήση του προγράμματος από το παιδί τα προγράμματα θα πρέπει να μην απαιτούν σύνθετες ικανότητες δακτυλογράφησης και χειρισμού αλλά να μπορούν να απαντήσουν με απλό τρόπο (λεπτή κινητικότητα) θα πρέπει να είναι εμφανής και άμεση η σύνδεση της πράξης του νηπίου με το αποτέλεσμα που εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή (υπό διαμόρφωση οι σχέσεις αιτίας – αποτελέσματος) μεγάλη είναι η παιδαγωγική σημασία του παιχνιδιού (μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι) (Στην αλληλεπίδραση του παιδιού με τον υπολογιστή το παιχνίδι θα πρέπει να κατέχει την κυρίαρχη θέση και να ευνοείται η παρουσία των χαρακτηριστικών του παιχνιδιού Πρόκληση φαντασίας και δημιουργικότητας Μια άλλη βασική αρχή είναι ο περιορισμός της παρέμβασης και της καθοδήγησης των ενηλίκων Ευχρηστία Έμφαση δίνεται στο αναπτυξιακά ή εξελικτικά κατάλληλο (developmentally appropriate) εκπαιδευτικό λογισμικό. Ως αναπτυξιακά κατάλληλο λογισμικό κρίνεται αυτό που ανταποκρίνεται στην ηλικία και τις γνώσεις των παιδιών, που μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικούς μαθητές με διαφορετικά επίπεδα ικανοτήτων και που μπορεί να ενταχθεί στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Επιτρέπει τη διερευνητική μάθηση καθώς και τη συνεργατική μάθηση με τη μορφή παιχνιδιού και χρησιμοποιεί άμεση και κατάλληλη τεχνική ανατροφοδότησης. Είναι, επίσης, το λογισμικό που λαμβάνει υπόψη του τις δυσκολίες και τις λανθασμένες αντιλήψεις των μαθητών και προσφέρει ευκαιρίες για την ανασυγκρότησή τους. Ενεργοποιεί τον προβληματισμό, επιτρέπει την εμπλοκή του παιδιού και την ενεργητική συμμετοχή του και ευνοεί τη συνεχή ενεργοποίηση του ενδιαφέροντός του. Επιπλέον, επιτρέπει τη μαθησιακή αξιοποίηση του λάθους δίνοντας στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα να επέμβει και να τροποποιήσει τολογισμικό (Haugland, 1997, Lumpkins, Rayborn, Herrin & Parker, 1995). Μιλάμε όλοι για ανοιχτά λογισμικά, που θα μπορεί ο εκπαιδευτικός να έχει την ευκαιρία και τη δυνατότητα να λειτουργεί ευέλικτα, να προσαρμόζει κάθε φορά το εκπαιδευτικό λογισμικό (ή υλικό, ανάλογα) στις ανάγκες της τάξης του και των μαθητών του
Κριτήρια επιλογής Ε. Λ. για μικρά παιδιά Κριτήρια επιλογής Ε. Λ. για μικρά παιδιά ◊ Να είναι ανοικτού και διερευνητικού τύπου και να επιτρέπει την ενεργό μάθηση και τη λήψη αποφάσεων από τα παιδιά. Το λογισμικό πρέπει να επιτρέπει συνεπώς τον έλεγχο των βημάτων και των δρομολογίων από τα ίδια τα παιδιά καθώς και τη διερεύνηση με ρυθμούς που τα ίδια επιθυμούν. ◊ Να μην είναι κλειστού τύπου και να μην βασίζεται σε ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών (drill and practice) γιατί καθιστά τα παιδιά παθητικούς χρήστες της τεχνολογίας. ◊ Να ελέγχεται από το παιδί και να του επιτρέπει τη διερεύνηση χωρίς το φόβο να κάνει λάθη. ◊ Να είναι κατάλληλο ηλικιακά, να αντανακλά και να χρησιμοποιεί ως αφετηρία αυτά που το παιδί ήδη γνωρίζει. ◊ Να χρησιμοποιεί πραγματικά προβλήματα και να συνδέεται με ρεαλιστικές καταστάσεις. ◊ Να προκαλεί την αφύπνιση και να ενθαρρύνει τη γλωσσική έκφραση. ◊ Να είναι τεχνικά άρτιο, με όμορφα χρώματα και γραφικά και να εμπλέκει πολλές αισθήσεις (να περιέχει ήχους, κίνηση, μουσική και φωνή) αφού τα παιδιά μαθαίνουν πολυτροπικά. Ένα τέτοιο λογισμικό προκαλεί το ενδιαφέρον των παιδιών και τα παροτρύνει στη μαθησιακή διαδικασία. ◊ Να «απαντά» στις ενέργειες του παιδιού με τρόπο ώστε να ενθαρρύνει περαιτέρω διερευνήσεις. Το λογισμικό στην περίπτωση αυτή πρέπει να παρέχει γρήγορη ανάδραση (οπτική ή ακουστική) στις επιλογές του παιδιού. ◊ Να είναι εύχρηστο και επιτρέπει την αυτόνομη χρήση από το παιδί. Να μην απαιτεί δεξιότητες ανάγνωσης, να βασίζεται στη χρήση του ποντικιού και στις οθόνες αφής, να απαιτεί όσο το δυνατό χρήση λίγων πλήκτρων και οι οδηγίες του να δίνονται με ήχο ή με απλό γραφικό τρόπο.
ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ KIDSPIRATION Inspiration Software®, Inc (2001) www.inspiration.com http://rapidshare.com/files/76705406/IE_Kids21trial.exe Λογισμικό οπτικής σκέψης και μάθησης Ανοικτό λογισμικό που επιτρέπει στα παιδιά που δεν γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή να πειραματιστούν, να ανακαλύψουν, να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν διάφορες στάσεις και δεξιότητες Περιβάλλον που επιτρέπει δραστηριότητες και διερευνήσεις για οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο Παρέχει έτοιμες βιβλιοθήκες με διάφορα θέματα αλλά και δυνατότητα δημιουργίας νέων Έχει σχεδιαστεί για να εμπνέει τους μαθητές όλων των ηλικιών να παράγουν ιδεοθύελλες και να οργανώνουν, να σχεδιάζουν και να αναπαριστούν τις σκέψεις τους Μπορεί να συνδέει και να καλεί άλλα προγράμματα (Διαδίκτυο, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, επεξεργαστή κειμένου κ.τ.λ.) Το λογισμικό Kidspiration είναι αναγνωρισμένο ως το κορυφαίο λογισμικό της οπτικής σκέψης και μάθησης . Σχεδιάστηκε καθαρά για εκπαιδευτικούς σκοπούς και αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και πιο εύχρηστα λογισμικά. Το πρόγραμμα αυτό παρέχει έτοιμες βιβλιοθήκες με διάφορα θέματα, κάθε μια από τις οποίες παρέχει αρκετές φωτογραφίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εννοιολογικούς χάρτες. Επιπλέον, ο χρήστης, μπορεί να δημιουργήσει καινούριες βιβλιοθήκες με άλλα θέματα, εισάγοντας τα δικά του γραφικά, ήχο και βίντεο. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να εμπνέει τους μαθητές όλων των ηλικιών να παράγουν ιδεοθύελλες και να οργανώνουν, να σχεδιάζουν και να αναπαριστούν τις σκέψεις τους. Επίσης, εμπνέει τους μαθητές να ενδυναμώσουν τον τρόπο σκέψης τους και να βελτιώσουν τις σχολικές τους επιδόσεις. Οι νεαροί μαθητές οδηγούνται στην κατάκτηση αναγνωστικών δεξιοτήτων ενώ οι πιο προχωρημένοι μαθητές βελτιώνουν τον προφορικό τους λόγο και οργανώνουν καλύτερα τον τρόπο σκέψης τους για τις εκθέσεις που καλούνται να παράγουν. Το περιβάλλον του Kidspiration μπορεί να συνδέει και να καλεί άλλα προγράμματα, όπως το Διαδίκτυο, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, επεξεργαστή κειμένου κ.τ.λ. Τέλος, οι εκπαιδευτικοί στο Διαδικτυακό τόπο μπορούν να βρουν και να αξιοποιήσουν πολλά πρότυπα καθώς και ιδέες-προτάσεις για εκπαιδευτικές εφαρμογές. Κατά την άποψη μας και σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν διαπιστώνουμε ότι το λογισμικό Kidspiration ανήκει στα ανοικτά λογισμικά. Το περιβάλλον του επιτρέπει δραστηριότητες και διερευνήσεις για οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο. Επίσης, είναι ανοιχτό σε «κατασκευές» εφόσον μπορεί να τις υποστηρίξει, με αποτέλεσμα να επιτρέπει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, το οποίο δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν οι δραστηριότητες σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα. Ανοικτό περιβάλλον μάθησης, επιτρέποντας στα παιδιά, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τον πειραματισμό, την ανακάλυψη, τη δημιουργία και την ανάπτυξη διαφόρων στάσεων και δεξιοτήτων. Αποτελεί μια εναλλακτική μορφή διδασκαλίας και συμβάλει στην ανάπτυξη πολλών δημιουργικών γνωστικών δεξιοτήτων, με τις οποίες τα παιδιά μετασχηματίζουν και κατασκευάζουν αξιοποιώντας διάφορες πηγές και μέσα, αντί να αναπαράγουν απλώς τις έτοιμες γνώσεις που τους δίνονται. Το λογισμικό αυτό εμπλέκει με ένα συστηματικό και τυποποιημένο τρόπο τόσο την καθημερινή πραγματικότητα όσο και την εμπειρία των νηπίων. Μέσο αυτού οι αυστηρές επιστημονικές γνώσεις του σχολείου αλλά και οι πολιτισμικές και κοινωνικές εμπειρίες των παιδιών συνυπάρχουν. Η χρήση διαμεσολαβητικών εργαλείων, δομημένων με ευέλικτο και αρμονικό τρόπο υποβοηθούν αυτήν την γεφύρωση των επιστημονικών γνώσεων και των πολιτισμικών- κοινωνικών εμπειριών των παιδιών, μετατρέποντας την μάθηση σε μια ξέγνοιαστη, ευχάριστη, δημιουργική διαδικασία. Η λελογισμένη χρήση του λογισμικού, η σωστά σχεδιασμένες (από μας) δραστηριότητες, μπορούν να το αναδείξουν σε ένα δυναμικό εκπαιδευτικό, συνεργατικό αλλά και εξατομικευμένο εργαλείο μάθησης. Ο τρόπος που θα σχεδιάσουμε τις δραστηριότητές μας (μέσο του λογισμικού) θα πρέπει να παρέχει στα παιδιά άμεσες ευκαιρίες πειραματισμού και δράσης, να προκαλεί την ενεργό εμπλοκή τους στη μαθησιακή διαδικασία με τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό (σε σχέση με άλλα μέσα) και να αξιοποιεί σε ένα μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες που μας παρέχει το λογισμικό Χαρακτηριστικά/πλεονεκτήματα της χρήσης του λογισμικού για την υλοποίηση της δραστηριότητας. Με τον όρο εννοιολογική χαρτογράφηση εννοούμε τη διαδικασία κατά την οποία έννοιες (που ονομάζονται κόμβοι) αναλύονται και συνδέονται μεταξύ τους με ρητό τρόπο, με τη βοήθεια συνδέσμων.
KIDSPIRATION: Χαρακτηριστικά Στο κεντρικό μέρος της οθόνης, υπάρχει μία μεγάλη επιφάνια σχεδιασμού (όπου καταλαμβάνει και το μεγαλύτερο μέρος της), με δυνατότητα επιλεκτικής εστίασης. Στα αριστερά της οθόνης, κάθετα βρίσκονται οι βιβλιοθήκες γραφικών του προγράμματος, όπου περιλαμβάνουν ομαδοποιημένα έγχρωμα εικονίδια που ο χρήστης έχει την δυνατότητα να τα επιλέξει. Οι κατηγορίες των εικονιδίων είναι άνθρωποι, ζώα, φρούτα και λαχανικά, αριθμοί, τοπία, φυσικά φαινόμενα και είδη καθημερινής χρήσης. Σε οριζόντια γραμμή, βρίσκεται εργαλειοθήκη η οποία περιλαμβάνει εργαλεία για σχεδίαση, εισαγωγή γραφικών, ήχου, κατασκευή ετικετών, κατασκευή συμβόλων, δυνατότητα διαγραφής. Επίσης υπάρχουν βελάκια διαφορετικών κατευθύνσεων: αριστερά, δεξιά, κάτω, όπου ο χρήστης χρησιμοποιώντας τα έχει την δυνατότητα να δει όλες τις κατηγορίες και να περιηγηθεί στις βιβλιοθήκες.
KIDSPIRATION: Σενάρια Δραστηριοτήτων ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Θεματική ενότητα: Προσέγγιση Ποιοτικών Σχέσεων: κοινά και μη κοινά χαρακτηριστικά αντικειμένων, Ομαδοποιήσεις, Ταξινομήσεις 1ο Σενάριο: «Η μαμά της Μαρίας και του Μάριου ανεβάζει από την αποθήκη τα ρούχα των παιδιών και τους ζητάει να τα τακτοποιήσουν στις ντουλάπες τους αφού πρώτα ξεχωρίσουν τα καλοκαιρινά και τα τοποθετήσουν σε μια βαλίτσα η οποία θα επιστρέψει στην αποθήκη». Χαρακτηριστικά / στόχοι Ταξινόμηση ρούχων με διαφορετικά κριτήρια Μύηση στην έννοια των συνόλων και στη διερευνητική ανακάλυψη κοινών χαρακτηριστικών ανάμεσα σε δύο σύνολα Επαφή με το διάγραμμα Venn και ένταξή του σε προηγούμενες δραστηριότητες Χρήση της αποκτούμενης γνώσης σε πραγματικές καταστάσεις ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Προγραμματισμός Προγραμματισμός ένταξης σε θεματική ενότητα Οι δραστηριότητες τις οποίες επεξεργαστήκαμε εντάσσονται, κατά τα μαθηματικά και τη διδασκαλία τους, στην Προσέγγιση Ποιοτικών Σχέσεων: Κοινά και μη Κοινά Χαρακτηριστικά Αντικειμένων, Ομαδοποιήσεις, Ταξινομήσεις. Η πρώτη επαφή με το μηχανισμό της ταξινόμησης γίνεται όταν οι διαφορές είναι έντονες: μαρκαδόροι, κηρομπιογιές , ξυλομπογιές. Ακολουθεί η ταξινόμηση- ομαδοποίηση με βάση κάποιο συγκεκριμένο κριτήριο: α) ταξινόμηση ως προς το χρώμα, β) το σχήμα, γ) το μέγεθος, δ) ταξινόμηση-ομαδοποίηση με ένα κριτήριο (το υλικό κατασκευής, τη λειτουργικότητα, τη χρήση, τη χρησιμότητα των αντικειμένων, κλπ.). Στη συνέχεια μπορούν να ακολουθήσουν ταξινομήσεις με βάση δύο κριτήρια. Η θεματική ενότητα στην οποία εντάσσονται οι δραστηριότητες μας θα λέγαμε ότι έχει μέτριο βαθμό δυσκολίας και θα την εντάσσαμε το μήνα Δεκέμβριο. Τα παιδιά θα έχουν είδη κάνει τις πρώτες ταξινομήσεις ως προς το σήμα, χρώμα, μέγεθος και θα είναι σε θέση να κάνουν ταξινομήσεις με ένα κριτήριο. Όπως επίσης θα έχουν εξοικειωθεί με τις απλές βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και θα έχουν έλθει σε πρώτη επαφή με τις διάφορες χρήσεις του. Έτσι στη συνέχεια θα έχουν τη δυνατότητα να δουν τον υπολογιστή ως εργαλείο δημιουργίας στα πλαίσια των καθημερινών τους δραστηριοτήτων. Χρονοπρογραμματισμός (60 λεπτά) Συνθήκες Τεχνολογικός εξοπλισμός και διάγραμμα χώρου Αριθμός μαθητών Κριτήρια επιλογής ομάδας/ ομάδων μαθητών Διδακτική προσέγγιση και στρατηγικές Αρχική-Εισαγωγική φάση Κεντρική φάση Τελική φάση δραστηριότητα Τα παιδιά ταξινομούν τα ρούχα τους με διαφορετικά κριτήρια κάθε φορά. Γίνεται μύηση στην έννοια των συνόλων και μέσα από αυτοεξερεύνηση οδηγούνται στην ανακάλυψη των κοινών χαρακτηριστικών που μπορούν να προκύψουν ανάμεσα σε δύο σύνολα. Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την καθοδήγηση μας με το διάγραμμα του Venn και στη συνέχεια τους καλούμε να το εντάξουν στις προηγούμενες δραστηριότητες. Τέλος, επιδιώκοντας να αξιολογήσουμε τα όσα κατάλαβαν από τη διδασκαλία μας τα παιδιά και για να χρησιμοποιήσουν την γνώση τους σε πραγματικές καταστάσεις να ταξινομήσουν είδη γλυκισμάτων ανάλογα με τις προτιμήσεις του κάθε παιδιού αλλά και των κοινών τους προτιμήσεων μαζί.
KIDSPIRATION:1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΧΡΟΝΟ- ΠΡΟΓΡΑΜ/ΣΜΟΣ Δραστηριότητα 1η : Τα παιδιά και τα ρούχα τους. Εισαγωγική Φάση Γνωριμία με τα παιδιά. Εξοικείωση των παιδιών με τον Η/Υ και το Kidspiration 15 Λεπτά Φάση Πρώτη Τα παιδιά ξεχωρίζουν Καλοκαιρινά από Χειμωνιάτικα ρούχα. 10 Λεπτά Φάση Δεύτερη Τα παιδιά τακτοποιούν τα ρούχα στις ντουλάπες τους (ντουλάπα αγοριού / κοριτσιού). Φάση Τρίτη Εισαγωγή καλαθιού ρούχων που χρησιμοποιούν και οι δύο (κοινά ρούχα). Δραστηριότητα 2η : Τα παιδιά και τα ρούχα τους (Διάγραμμα Venn). Επαφή με το διάγραμμα του Venn (πειραματισμός με χρώματα) Χρήση συμπληρωματικών μέσων Ένταξη διαγράμματος στη δραστηριότητα με τα ρούχα. Ταξινόμηση γλυκισμάτων ανάλογα με τις προτιμήσεις κάθε παιδιού, αλλά και των κοινών τους προτιμήσεων. Φάση Τέταρτη Επιμέρους ταξινόμηση ρούχων: ανά είδος. Ρόλος εκπ/κού: συνεργάτης, διαμεσολαβητής Διερευνητική μάθηση Ενίσχυση λεκτικής έκφρασης μέσω συνεργατικής μάθησης Χρήση συμπληρωματικών μέσων Οι παραπάνω μαθησιακοί στόχοι επιτυγχάνονται με τον κατάλληλο χειρισμό του εκπαιδευτικού. Στη διδακτική διαχείριση των δραστηριοτήτων μας προσπαθήσαμε να είμαστε περισσότερο συνεργάτες και διαμεσολαβητές, δίνοντας έμφαση στη διαδικασία πειραματισμού και τον τρόπο σκέψης των παιδιών. Στόχος μας ήταν τα ίδια τα παιδιά μέσα από διερεύνηση και λιγότερο από καθοδήγηση να ανακαλύψουν τις σχέσεις και να κατανοήσουν με δημιουργικό τρόπο τις έννοιες. Ο εκπαιδευτικός με κατάλληλες ερωτήσεις επεμβαίνει όπου χρειάζεται ώστε τα παιδιά να ανακαλύπτουν σταδιακά τις σχέσεις και τους νόμους που διέπουν τις έννοιες και να αξιοποιούν κατάλληλα τα στοιχεία ή τα δεδομένα που τους παρέχονται. Για να έχουμε ουσιαστική μάθηση πρέπει η νέα γνώση να μετασχηματιστεί σε αντικείμενο λεκτικής έκφρασης και επικοινωνίας (Τζεκάκη 1998). Η συζήτηση πάνω στον τρόπο σκέψης των παιδιών και η παρουσίαση του έργου τους ενισχύει το ενδιαφέρον των παιδιών και αναπτύσσει τη μεταγνωστική τους ικανότητα. Η λεκτική έκφραση μπορεί να ενισχυθεί μέσω της συνεργατικής μάθησης. Η συνεργατική μάθηση εξάλλου προτιμάται από τα μικρά παιδιά όταν ασχολούνται με τον υπολογιστή, (Ντολιοπούλου 1999) αυξάνει τα κίνητρα, ενθαρρύνει τη γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη και βελτιώνει υψηλού επιπέδου γνωστικές δεξιότητες. Τέλος προσπαθήσαμε να εντάξουμε στις δραστηριότητες μας και τη χρήση άλλων συμπληρωματικών μέσων, ως μαθησιακή ευκαιρία και μεταφορά των δεξιοτήτων που ανέπτυξαν τα παιδιά με τη χρήση του λογισμικού Kidspiration σε ανάλογο περιβάλλον. Η σπουδαιότητα ενσωμάτωσης της εκπαιδευτικής τεχνολογίας σε άλλες διδακτικές δραστηριότητες αντισταθμίζει το μειονέκτημα των τεχνολογικών μέσων: ότι αλλοιώνουν την πραγματικότητα σε ένα βαθμό και απαιτούν σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα συμβολοποίησης.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η: «Τα παιδιά και τα ρούχα τους» Φάση Πρώτη: «Τα παιδιά ξεχωρίζουν καλοκαιρινά από χειμωνιάτικα ρούχα» Η μαμά δύο παιδιών ενός αγοριού κι ενός κοριτσιού ανεβάζει από την αποθήκη τα ρούχα των παιδιών. Ζητάει από τα παιδιά αρχικά (Φάση Πρώτη) να ξεχωρίσουν τα καλοκαιρινά από τα χειμωνικά ρούχα τα οποία έχουν μπερδευτεί και να τοποθετήσουν τα καλοκαιρινά μέσα σε μια βαλίτσα, ενώ τα χειμωνικά να τα βάλουν πάνω στο κρεβάτι.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η: «Τα παιδιά και τα ρούχα τους» Φάση Δεύτερη: «Τα παιδιά ταχτοποιούν τα ρούχα στις ντουλάπες τους (ντουλάπα αγοριού / κοριτσιού)». Αφού τα παιδιά ξεχωρίσουν τα ρούχα, η μαμά ζητάει να τα βάλουν στις ντουλάπες (Φάση Δεύτερη). Όταν τελειώσουν την τακτοποίηση η μαμά πάει να ελέγξει τι έκαναν. Αν τα ρούχα έχουν χωριστεί σε μια ντουλάπα τα κοριτσίστικα και σε μια τα αγορίστικα τότε η μαμά θα είναι ευχαριστημένη. Αν τα ρούχα είναι μπερδεμένα τότε η μαμά θα ζητήσει από το κοριτσάκι της να βάλει τα ρούχα στην δική της ντουλάπα και το αγοράκι να βάλει τα ρούχα στην δική του ντουλάπα.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η: «Τα παιδιά και τα ρούχα τους» Φάση Τρίτη: «Εισαγωγή καλαθιού ρούχων που χρησιμοποιούν και οι δύο (κοινά ρούχα)». Χαρούμενη η μαμά για την καλή δουλειά που έκαναν τα παιδιά τους ρωτάει αν υπάρχουν ρούχα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν και τα δύο και τους δίνει ένα καλαθάκι για να τα βάλουν μέσα.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η: Τα παιδιά και τα ρούχα τους (Διάγραμμα Venn).» Φάση Πρώτη: «Επαφή με το διάγραμμα του Venn (Πειραματισμός με χρώματα)». Φάση Πρώτη: Η μαμά είχε μια ιδέα να χρωματίσουν με τέμπερες δύο κύκλους οι οποίοι όμως είναι ενωμένοι. Τα παιδιά πρώτη φορά βλέπουν τέτοιο πράγμα και αναρωτιούνται τι χρώμα θα βάλουν στο κέντρο που οι δύο κύκλοι είναι μαζί; Ποιο χρώμα πρέπει να νικήσει από τα δύο με τα οποία χρωματίζουν; Η μαμά προτείνει να ανακατέψουν τα δύο χρώματα για να είναι ίση η μοιρασιά και με ότι χρώμα βγει να χρωματίσουν το κοινό σημείο.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η: «Τα παιδιά και τα ρούχα τους (Διάγραμμα Venn).» Φάση Δεύτερη: «Ένταξη διαγράμματος στη δραστηριότητα με τα ρούχα». Φάση Δεύτερη: Έπειτα η μαμά ρωτάει τα παιδιά (βρισκόμαστε μπροστά από τον υπολογιστή και βλέπουμε την τελευταία δραστηριότητα που κάναμε μαζί) αφού έχει βάλει ένα διάγραμμα πάνω από τις ντουλάπες με τα ρούχα, αν μπορούν να βάλουν ο καθένας τα ρούχα του στον κύκλο που γράφει το όνομα του. Τα παιδιά θα βάλουν τα ρούχα τους στους κύκλους και περιμένουμε ότι θα τοποθετήσουν τα ρούχα του καλαθιού στο κοινό σημείο. Αν δεν το κάνουν από μόνα τους με τις κατάλληλες ερωτήσεις μας θα ανακαλύψουν την τοποθεσία των ρούχων του καλαθιού.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η: «Τα παιδιά και τα ρούχα τους (Διάγραμμα Venn)» Φάση Δεύτερη: «Ένταξη διαγράμματος στη δραστηριότητα με τα ρούχα».
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η: Τα παιδιά και τα ρούχα τους (Διάγραμμα Venn)» Φάση Τρίτη: «Ταξινόμηση γλυκισμάτων ανάλογα με τις προτιμήσεις κάθε παιδιού, αλλά και των κοινών τους προτιμήσεων.». Φάση Τρίτη: Τελειώνοντας την δραστηριότητα θέλουμε πάνω στο χαρτόνι που χρωμάτισαν τα παιδιά να τους δώσουμε διάφορες σοκολάτες και καραμέλες τις οποίες θα διαλέξουν ανάλογα με την προτίμηση τους και θα τις τοποθετήσουν στο χάρτινο διάγραμμα.
KIDSPIRATION :1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η: «Τα παιδιά και τα ρούχα τους (Διάγραμμα Venn).» Φάση Τέταρτη: «Επιμέρους ταξινόμηση ρούχων: ανά είδος». Φάση Τέταρτη: Αν ο χρόνος φτάσει και τα παιδιά θέλουν να ασχοληθούν λίγο ακόμη θα τους ζητήσουμε να τακτοποιήσουν τα ρούχα πλέον ανά είδος.
KIDSPIRATION: 1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων Μαθησιακοί στόχοι Σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ: ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ Να ταξινομούν σύμφωνα με ένα χαρακτηριστικό Να έρθουν σε επαφή με την έννοια του συνόλου Να γνωρίσουν την ενδεχόμενη τομή μεταξύ δύο συνόλων Να έρθουν σε επαφή με το διάγραμμα Venn ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ Να προχωρούν σε περαιτέρω κατηγοριοποίηση εννοιών Να επιλέξουν να ομαδοποιήσουν και να συνδέσουν έννοιες μέσω της κριτικής σκέψης Να μεταφέρουν τη γνώση τους με χρήση συμπληρωματικών υλικών Να γνωρίσουν στοιχεία από τη μίξη χρωμάτων και το τελικό αποτέλεσμα Να μπορούν τα παιδιά να κινούν το ποντίκι, παρατηρώντας την ταυτόχρονη κίνηση του δείκτη στη οθόνη Να τοποθετούν το δείκτη του ποντικιού σε συγκεκριμένη θέση στην οθόνη Να παράγουν προφορικό λόγο εκμεταλλευόμενοι τη συνεργατική μάθηση, την υποστηριζόμενη διερεύνηση και τις προσωπικές τους εμπειρίες Να συνεργάζονται σε ομάδες για την παραγωγή κάποιου έργου και να σέβονται τις απόψεις και την εργασία άλλων
KIDSPIRATION: 1ο Σενάριο Δραστηριοτήτων Χαρακτηριστικά / πλεονεκτήματα Ανοιχτό, ευέλικτο και εύχρηστο Παρέχει δυνατότητα αποθήκευσης εργασιών ανά στάδιο, για επεξεργασία και ανατροφοδότηση Υπάρχει δυνατότητα σύγκρισης των επιλογών των παιδιών Συμβάλει στην ενεργητική ενασχόληση των παιδιών Προσφέρει πλήθος οπτικού υλικού (η οπτικοποιημένη πληροφορία, αποτελεί ελκυστικό περιβάλλον για τα παιδιά με αποτέλεσμα να ευνοείται η μάθηση) Επιτρέπει την προσομοίωση καταστάσεων οι οποίες είναι δύσκολες ή φυσικά αδύνατο να πραγματοποιηθούν στην τάξη Αναπτύσσει την κριτική σκέψη μέσω της διερεύνησης Ανάπτυξη της παρατηρητικότητας Ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας και ομαδικότητας.
Σχεδιασμός διδασκαλίας KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Α. ΓΛΩΣΣΑ Β. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Σχεδιασμός διδασκαλίας Προγραμματισμός Ένταξη σε θεματική ενότητα Χρονοπρογραμματισμός: 2 μέρες Διδακτική προσέγγιση και στρατηγικές Αρχική φάση - εισαγωγική Κεντρική φάση διενέργειας δραστηριότητας (και χρήση παραδοσιακού υλικού Τελική φάση Θεματική ενότητα: «Η πόλη μας» 2ο Σενάριο: «Η πόλη που ζούμε» Χαρακτηριστικά / Στόχοι Ένταξη στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον (μέσα στη δική τους «πόλη») υλικό και ανθρώπινο Εξοικείωση με διαδικασίες γενίκευσης της εμπειρίας τους μέσα από την παρατήρηση, την αναγνώριση και την έκφραση των όσων βλέπουν γύρω τους. Προσανατολισμός, με την βοήθεια του σεναρίου, από την αντίληψη της πόλης μέσα στην οποία ζουν και λειτουργούν καθώς και των στοιχείων που την αποτελούν, προς τις συγκρίσεις και τις ομαδοποιήσεις αυτών των στοιχείων, με σκοπό την επεξεργασία τόσο των ποιοτικών (χωρίς μέτρηση) όσο και των ποσοτικών (με μέτρηση) συγκρίσεων και σχέσεων. Γλώσσα: Το κεντρικό θέμα ήταν δυο παιδιά σε μια πόλη. Στην πόλη υπήρχαν κτίρια, μαγαζιά και οχήματα, στοιχεία που μας βοήθησαν στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μας. Στην αρχή είπαμε στα παιδιά πως τα παιδιά της εικόνας βρίσκονται σε μια πόλη. Ρωτήσαμε τα παιδιά τι βλέπουν στην εικόνα και μας είπαν πρώτα από όλα τα κτίρια που έβλεπαν όπως αστυνομία, πυροσβεστική, σχολείο, μαγαζί με ζώα και εστιατόριο. Έπειτα τους είπαμε αν συναντούν αυτά τα κτίρια στην δική τους πόλη Προσπαθήσαμε λοιπόν, να εντάξουμε τη διδασκαλία μας (Μαθηματικές έννοιες) μέσα στο πλαίσιο- σενάριο της «πόλης μας» για να έχει ένα ενδιαφέρον και μια συνέχεια για τα νήπια. Οι σκοποί που θα διατυπώσουμε παρακάτω, και που αφορούν την πορεία ένταξης των παιδιών στο ευρύτερο περιβάλλον τους, ορίζουν το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων που σχεδιάσαμε. Πιο συγκεκριμένα οι σκοποί μας ήταν: ● Ένταξη των παιδιών στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον (μέσα στη δική τους «πόλη») υλικό και ανθρώπινο μέσα από δραστηριότητες που θα έχουν νόημα για αυτά. ● Εξοικείωση των παιδιών με διαδικασίες γενίκευσης της εμπειρίας τους μέσα από την παρατήρηση, την αναγνώριση και την έκφραση των όσων συμβαίνουν στο περιβάλλον τους. Το περιεχόμενο της διδασκαλίας μας σχεδιάστηκε με σκοπό να οδηγήσουμε τα παιδιά ( με την βοήθεια ενός σεναρίου) από την αντίληψη της πόλης μέσα στην οποία ζει και λειτουργεί, όπως και των στοιχείων που την αποτελούν, προς τις συγκρίσεις και τις ομαδοποιήσεις αυτών των στοιχείων με σκοπό την επεξεργασία τόσο των ποιοτικών (χωρίς μέτρηση) όσο και των ποσοτικών (με μέτρηση) συγκρίσεων και σχέσεων.
«Παρατήρηση όλων των στοιχείων που συνθέτουν την πόλη που ζούμε» KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ: Ανάπτυξη προ-αναγνωστικών δεξιοτήτων «Παρατήρηση όλων των στοιχείων που συνθέτουν την πόλη που ζούμε» Διδακτική προσέγγιση και στρατηγικές Αρχική- Εισαγωγική Φάση Αρχικά δείχναμε στα παιδιά τις εικόνες, τις επεξεργαζόμασταν μαζί, ρωτούσαμε για να διαπιστώσουμε τυχόν απορίες τους σχετικά με τις εικόνες και το νόημά τους και τέλος τα εισάγαμε στα ζητούμενα των δραστηριοτήτων, τι δηλαδή πρέπει να κάνουν σε κάθε μια. Κεντρική Φάση διενέργειας δραστηριότητας Στην κεντρική αυτή φάση και αφού είχαμε ολοκληρώσει την καταγραφή των δεδομένων των δραστηριοτήτων μας προχωρούσαμε στην ανίχνευση των τρόπων επίλυσής τους. Το κάθε παιδί απαντούσε εναλλάξ με την σειρά του, εκτός από τις περιπτώσεις που αναθέταμε κάτι συγκεκριμένο ή ζητούσαμε να βοηθήσει το ένα το άλλο. Υπήρχαν κάποιες περιπτώσεις (κυρίως στα Μαθηματικά) όπου υπήρχε πάνω από 1 τρόπος λύσης μιας άσκησης με μια όμως σωστή απάντηση (πχ. να αντιστοιχήσουν τα αντικείμενα μεταξύ τους για να δουν πόσα περισσεύουν). Για τις δραστηριότητες της γλώσσας παράλληλα με τη χρήση του λογισμικού χρησιμοποιήσαμε και παραδοσιακό (εκπαιδευτικού υλικού), δηλαδή πίνακες αναφοράς. - Τελική φάση δραστηριότητας Στην τελική φάση τα παιδιά διατύπωναν λεκτικά τις απαντήσεις τους και αν χρειάζονταν επεμβαίναμε για να ξαναδιατυπώσουν ή να ξανασκεφτούν την απάντησή τους.
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 1η : «Τα κτήρια της πόλης μας» «Συζήτηση αναφορικά με τα κτήρια που βλέπουν, επίδειξη πίνακα αναφοράς και στη συνέχεια αντιστοίχιση ονομάτων κτηρίων με τα κτήρια»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 2η: «Τα αυτοκίνητα της πόλης μας» «Σχολιασμός των οχημάτων της πόλης και στη συνέχεια αντιστοίχιση ονομάτων οχημάτων με τη βοήθεια πίνακα αναφοράς»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 3η : «Τα ονόματα των παιδιών του σχολείου» «Συζήτηση σχετικά με το σχολείο μας και στη συνέχεια βοηθάμε τα παιδιά του σχολείου να βρουν τα ονόματά τους»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 4η : «Οι φίλοι μας τα ζώα» «Τα παιδιά της πόλης έχουν γράψει μια λίστα με τα των αγαπημένα τους ζώα. Κατηγοριοποίηση των ζώων που υπάρχουν στην οθόνη ανάλογα με το που ζουν (θάλασσα, σπίτι, φύση)»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 5η : «Το μαγαζάκι με τα ζώα» «Επισκεπτόμαστε το μαγαζί με τα ζώα. Με τη βοήθεια του πίνακα αναφοράς πρέπει να αντιστοιχήσουν τα ονόματα των ζώων με τα ζώα και να τα τοποθετήσουν μέσα στο μαγαζί»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 6η : «Το εστιατόριο» «Τα παιδιά πηγαίνουν να φάνε στο εστιατόριο όπου υπάρχουν διάφορες κατηγορίες φαγητών. Με τη βοήθεια πίνακα αναφοράς θα πρέπει να αντιστοιχήσουν τα φαγητά που βλέπουν με τα αντίστοιχα ονόματά τους»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ 7η : «Τα φαγητά του εστιατορίου» «Με τη βοήθεια πίνακα αναφοράς με τα φαγητά ζητάμε να τοποθετήσουν διάφορα φαγητά κάτω από τα ονόματα που υπάρχουν» 32
Ανάπτυξη μαθηματικών δεξιοτήτων KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων Ανάπτυξη μαθηματικών δεξιοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ 1η και 2η : «Τα αυτοκίνητα της πόλης μας» «Παρατήρηση οχημάτων που βλέπουν και σύγκριση 2 συνόλων: περιπολικά – πυροσβεστικά, ασθενοφόρα - περιπολικά»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ 3η και 4η : «Τα αυτοκίνητα της πόλης μας» «Παρατήρηση – μέτρηση οχημάτων που βλέπουν και σύγκριση 3 συνόλων διαφορετικών διατάξεων (τυχαία, γραμμική, κυκλική)»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ 5η : «Ξεχώρισε τα σχολικά και τα ιατρικά αντικείμενα» «Αρχικά συζήτηση σχετικά με τα αντικείμενα που βλέπουν. Έπειτα κατάταξη αντικειμένων σε σχολικά και ιατρικά και τέλος μέτρηση και προσθήκη ή αφαίρεση ώστε να γίνουν τόσα όσα»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ 6η και 7η : «Άρρωστα παιδάκια» «Κάποια από τα παιδιά της πόλης έχουν αρρωστήσει και πρέπει να πάρουν από ένα μπουκάλι αντιβίωσης το καθένα. Φτάνουν τα φάρματα για όλα τα παιδάκια? Σύγκριση και μέτρηση δύο συνόλων μεταξύ τους»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ 8η: «Άρρωστα παιδάκια» «Κάποια από τα παιδιά της πόλης έχουν αρρωστήσει και πρέπει να πάρουν από ένα μπουκάλι αντιβίωσης το καθένα. Φτάνουν τα φάρματα για όλα τα παιδάκια? Σύγκριση και μέτρηση δύο συνόλων μεταξύ τους»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ 9η και 10η: «Βάλε τους αριθμούς» «Nα αναγνωρίσουν και να τοποθετήσουν το σύμβολο δίπλα στην αντίστοιχη συλλογή ιατρικών και σχολικών αντικειμένων.»
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων Μαθησιακοί Στόχοι Γλώσσα Ανάγνωση κτηρίων Ανάγνωση οχημάτων Ανάγνωση ονομάτων παιδιών Κατάταξη ζώων Ανάγνωση ζώων Ανάγνωση τροφίμων Κατάταξη τροφίμων Μαθηματικά 1. & 2.) Σύγκριση 2 συνόλων 3. & 4.) Σύγκριση 3 συνόλων 5.) Κατάταξη και μέτρηση αντικειμένων 6. & 7.) Σύγκριση 2 συνόλων μεταξύ τους 8.) Αντιστοίχιση συνόλων 9. &10.) Αναγνώριση συμβόλων ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ στόχοι για την Γλώσσα Να αναγνωρίσουν τα γραπτά μηνύματα που υπάρχουν στον περιβάλλοντα χώρο Να αντιληφθούν ότι ο γραπτός λόγος που τους περιβάλει μεταφέρει ένα μήνυμα Να αντιληφθούν ότι τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά των λέξεων δεν έχουν καμία ομοιότητα με τη γραπτή εικόνα της λέξης Να αντιληφθούν με την βοήθεια και άλλων μέσων (πχ. ήχου) ότι τα γράμματα αντιστοιχούν σε ήχους της προφορικής λέξης Να καταλάβουν ότι οι λέξεις αποτελούνται από γράμματα και ότι οι συνδυασμοί τους ή η αλλαγή στη σειρά τους δεν αποτελεί απαραίτητα λέξη Να συνειδητοποιήσει συγκεκριμένες συμβάσεις του γραπτού λόγου (γραμμικότητα, φορά) Να συνειδητοποιήσουν τις συμπεριφορές ανάγνωσης και γραφής ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ στόχοι για τα Μαθηματικά Να μπορούν να προσδιορίζουν τις θέσεις των αντικειμένων στο χώρο Να προσδιορίζουν με ποιοτικό τρόπο (χωρίς μέτρηση) τις ποσοτικές- μετρικές σχέσεις των αντικειμένων στο χώρο Να συγκρίνουν, να ομαδοποιούν και να ταξινομούν τα αντικείμενα βάση κάποιων χαρακτηριστικών Να συγκρίνει τις διάφορες ομάδες αντικειμένων η κάθε μια από τις οποίες έχει διαφορετική διάταξη (κυκλική, γραμμική και τυχαία) Αναγνώριση γνωστών διατάξεων των συνόλων και μέτρησή τους Να μπορούν να βρίσκουν τρόπους με την βοήθεια των οποίων μπορούν να κάνουν τις μετρήσεις τους πχ. αντιστοιχία αντικειμένων κ.α. Κατανόηση των όρων «περισσότερα», «λιγότερα», «τόσα…όσα» Αντιστοίχηση των ποσοτήτων με τους ανάλογους αριθμούς- σύμβολα Μαθησιακοί στόχοι: μαθηματικά 1.,2.) ΣΥΚΓΡΙΣΗ 2 ΣΥΝΟΛΩΝ 3.,4.) ΣΥΚΡΙΣΗ 3 ΣΥΝΟΛΩΝ 5.) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ 6.,7.) ΣΥΓΚΡΙΣΗ 2 ΣΥΝΟΛΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ 8.) ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣΗ ΣΥΝΟΛΩΝ 9.,10.) ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΣΥΜΒΟΛΩΝ γλώσσα 1.) ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΤΗΡΙΩΝ 2.)ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ 3.) ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ 4.) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΖΩΩΝ 5.) ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΖΩΩΝ 6.) ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΡΟΦΗΜΩΝ 7.) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΡΟΦΗΜΩΝ Δομή δραστηριοτήτων 1ης μέρας: Δομή δραστηριοτήτων 2ης μέρας: Γενικότεροι στόχοι των δραστηριοτήτων μας ήταν: Τεκμηρίωση καταλληλότητας διδακτικής προσέγγισης των δραστηριοτήτων Θέλαμε να: ● Εντάξουμε τα παιδιά στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον (μέσα στη δική τους «πόλη») υλικό και ανθρώπινο. ● Να εξοικειωθούν με διαδικασίες γενίκευσης της εμπειρίας τους μέσα από την παρατήρηση, την αναγνώριση και την έκφραση των όσων βλέπουν γύρο τους. 1η μέρα : να έρθουν σε επαφή τα παιδιά με την γραπτή γλώσσα μέσα από την παρατήρηση των αντικειμένων (κτήρια- οχήματα κ.α.) που υπάρχουν σε μια πόλη. 2η μέρα: να εντάξουμε τη διδασκαλία μας Μαθηματικές έννοιες μέσα στο πλαίσιο- σενάριο της «πόλης μας» για να έχει ένα ενδιαφέρον και μια συνέχεια. Επιμέρους στόχοι για την Γλώσσα Να αναγνωρίσουν τα γραπτά μηνύματα που υπάρχουν στον περιβάλλοντα χώρο Να αντιληφθούν ότι ο γραπτός λόγος που τους περιβάλει μεταφέρει ένα μήνυμα Να αντιληφθούν ότι τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά των λέξεων δεν έχουν καμία ομοιότητα με τη γραπτή εικόνα της λέξης Να αντιληφθούν με την βοήθεια και άλλων μέσων (πχ. ήχου) ότι τα γράμματα αντιστοιχούν σε ήχους της προφορικής λέξης Να καταλάβουν ότι οι λέξεις αποτελούνται από γράμματα και ότι οι συνδιασμοί τους ή η αλλαγή στη σειρά τους δεν αποτελεί απαραίτητα λέξη Να συνειδητοποιήσει συγκεκριμένες συμβάσεις του γραπτού λόγου (γραμμικότητα, φορά) Να συνειδητοποιήσουν τις συμπεριφορές ανάγνωσης και γραφής Επιμέρους στόχοι για τα Μαθηματικά Τα παιδιά να μπορούν να προσδιορίζουν τις θέσεις των αντικειμένων στο χώρο Να προσδιορίζουν με ποιοτικό τρόπο (χωρίς μέτρηση) τις ποσοτικές- μετρικές σχέσεις των αντικειμένων στο χώρο Να συγκρίνουν, να ομαδοποιούν και να ταξινομούν τα αντικείμενα βάση κάποιων χαρακτηριστικών Να συγκρίνει τις διάφορες ομάδες αντικειμένων η κάθε μια από τις οποίες έχει διαφορετική διάταξη (κυκλική, γραμμική και τυχαία) Αναγνώριση γνωστών διατάξεων των συνόλων και μέτρησή τους Να μπορούν να βρίσκουν τρόπους με την βοήθεια των οποίων μπορούν να κάνουν τις μετρήσεις τους πχ. αντιστοιχία αντικειμένων κ.α. Κατανόηση των όρων «περισσότερα», «λιγότερα», «τόσα…όσα» Αντιστοίχηση των ποσοτήτων με τους ανάλογους αριθμούς- σύμβολα Να δημιουργούν δικές τους ομάδες με 2 περισσότερα ή 2 λιγότερα αντικείμενα (ν ± 2 κ.α.)
KIDSPIRATION: 2ο Σενάριο Δραστηριοτήτων Χαρακτηριστικά / πλεονεκτήματα Ευέλικτο στον τρόπο διαχείρισης μιας προβληματικής κατάστασης Έλεγχος όλης της μαθησιακής διαδικασίας, την ενίσχυση των αντιδράσεων των παιδιών, την άμεση ανατροφοδότηση και διόρθωση των όποιων λαθών Δυνατότητες διευκολυντικής και καταλυτικής παρέμβασης σε κρίσιμες περιπτώσεις Ευκαιρίες για εξατομικευμένη διδασκαλία αλλά και για συνεργατική μάθηση Ελκυστικότητα των εικόνων με στόχο την ευχάριστη εμπλοκή των νηπίων Εγκυρότητα της αξιολόγησης τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής, όσο και κατά την πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων Ύπαρξη διευκολυντικού - υποστηρικτικού υλικού ( ηχογράφηση φωνής- ήχος), (συμπληρωματική χρήση) Χαρακτηριστικά/ πλεονεκτήματα της χρήσης του λογισμικού για την υλοποίηση της δραστηριότητας (προστιθέμενη αξία σε σχέση με φυσικά υλικά) Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε συνοπτικά στα πλεονεκτήματα που εντοπίσαμε στη χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων μας. Πιο συγκεκριμένα αυτά είναι: η ευελιξία που μας παρέχει στον τρόπο διαχείρισης μιας προβληματικής κατάστασης τον έλεγχο όλης της μαθησιακής διαδικασίας, την ενίσχυση των αντιδράσεων των παιδιών, την άμεση ανατροφοδότηση και διόρθωση των όποιων λαθών τις δυνατότητες διευκολυντικής και καταλυτικής παρέμβασης μας σε περιπτώσεις που κρίναμε σκόπιμο τις ευκαιρίες που παρέχονται για εξατομικευμένη διδασκαλία αλλά και για συνεργατική μάθηση την ελκυστικότητα των εικόνων με στόχο την ευχάριστη εμπλοκή των νηπίων την εγκυρότητα της αξιολόγησης που έγινε τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής, όσο και κατά την πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων την ύπαρξη διευκολυντικού - υποστηρικτικού υλικού ( ηχογράφηση φωνής- ήχος), το οποίο χρησιμοποιήθηκε συμπληρωματικά.