Κωνσταντίνος Θεοτόκης «Κατάδικος» ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Κωνσταντίνος Θεοτόκης «Κατάδικος» ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ

Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία με εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές τη Νεοελληνική Γλώσσα, την Ψυχολογία και τη Νεότερη Ιστορία του 20ου αι. Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες

Οι μαθητές επιδιώκεται: Να ερευνήσουν το βίο και το έργο του Θεοτόκη. ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Γνωστικοί στόχοι Οι μαθητές επιδιώκεται: Να ερευνήσουν το βίο και το έργο του Θεοτόκη. Να γνωρίσουν το ιστορικό πλαίσιο του έργου. Να ερευνήσουν στο συγκεκριμένο απόσπασμα τις αφηγηματικές τεχνικές και τα λογοτεχνικά ρεύματα που υπηρέτησε ο συγγραφέας. Να κατανοήσουν το ρόλο που διαδραματίζουν οι βασικοί ήρωες σε αυτό.

Γνωστικοί στόχοι Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου, να αφηγούνται και να περιγράφουν (π.χ. τα πρόσωπα, τις ψυχολογικές τους διακυμάνσεις.) Να ασκηθούν στον προφορικό λόγο, μέσα από την οργάνωση παρουσίασης της εργασίας τους στην τάξη. Να αντιληφθούν ότι η γνώση δεν πρέπει να είναι μια απλή παράθεση πληροφοριών, αλλά να αποτελεί μέσο συγκρότησης της εποχής του κειμένου, των προβλημάτων της και κατανόησης της συμπεριφοράς των ηρώων.

ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Παιδαγωγικοί στόχοι Οι μαθητές αναμένεται: Να αποκτήσουν την ικανότητα συνεργασίας στα πλαίσια της ομάδας, να σέβονται τις διαφορετικές απόψεις, να επιμερίζονται τη δουλειά και τις ευθύνες. Να αναζητούν, να επιλέγουν, να επεξεργάζονται τις πληροφορίες, ούτως ώστε να καλλιεργούν τη συνθετική τους ικανότητα και να αποφεύγουν τη χωρίς σκέψη αντιγραφή στοιχείων. Να συγγράφουν κείμενα, όπου οι ίδιοι θα προτείνουν κάποια άλλη έκβαση του έργου, έχοντας υπόψη τους την ψυχολογία και τη συμπεριφορά των βασικών ηρώων (βιωματική μάθηση).  

Ψηφιακός γραμματισμός ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Ψηφιακός γραμματισμός Οι μαθητές επιδιώκεται: Να μπορούν να πλοηγηθούν στους επιλεγμένους ιστότοπους, να αναζητούν, να επιλέγουν και να αξιοποιούν πληροφορίες που χρειάζονται για τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας. Να αξιοποιήσουν εργαλεία του web2.0. Να καλλιεργήσουν δεξιότητες σχετικά με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, για να παρουσιάζουν με καλαίσθητο τρόπο τα αποτελέσματα της δουλειάς τους Να ασκηθούν στη δημιουργία υπερκειμένου.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Η διδακτική πρακτική στηρίζεται στη θεωρία του κοινωνικού εποικοδομισμού. Εστιάζει στη διερευνητική μάθηση και την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Αναδεικνύει τις γνώσεις για: τη γλώσσα ,τη λογοτεχνία (δημιουργία κειμένων) τον κόσμο (ευαισθητοποίηση και προβληματισμός των παιδιών σε θέματα ηθικής τάξης) και τους γραμματισμούς (αξιοποίηση του Η/Υ, του διαδικτύου…) Στοχεύει στη δημιουργία εγγράμματων ταυτοτήτων, που θα είναι πιο κοντά στη νέα εξωσχολική πραγματικότητα και στις νέες απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης και της πληροφορίας.

Ρόλος μαθητή – καθηγητή Μαθητές (20 στο σύνολό τους): 5 ομάδες των τεσσάρων ατόμων, με κατανεμημένους από τους μαθητές ρόλους: Πλοηγού στο διαδίκτυο Συντάκτη κειμενογράφου Συντονιστή Παρουσιαστή Ο καθηγητής, οργανωτής, εμψυχωτής και καθοδηγητής. Διαχωρισμός μαθητών με κριτήρια: Τις ιδιαίτερες δεξιότητες των μαθητών Το βαθμός εξοικείωσής τους με τις νέες τεχνολογίες και τα λογισμικά γενικής χρήσης.

Μέσα που θα χρησιμοποιηθούν Σχολικό εγχειρίδιο Βιντεοπροβολέας και υπολογιστής Εργαστήριο πληροφορικής με σύνδεση στο διαδίκτυο Προγράμματα γενικής χρήσης: επεξεργασίας κειμένου, δημιουργίας παρουσίασης Εκπαιδευτικό λογισμικό: Centennia Flash disk ή άλλη συσκευή μεταφοράς δεδομένων

Α΄ Φάση (1η διδακτική ώρα) ΠΟΡΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Α΄ Φάση (1η διδακτική ώρα) Μετάβαση στην αίθουσα προβολών του σχολείου. Ως αφόρμηση, η αποσπασματική παρουσίαση της τηλεοπτικής σειράς Εποχές και Συγγραφείς Κωνσταντίνος Θεοτόκης, από το Αρχείο της ΕΡΤ, από το 01΄:50΄΄- 03΄:05΄΄ και από το 05΄:52΄΄-07΄:00΄΄. Περιληπτική αναφορά στο περιεχόμενο του έργου.

ΠΟΡΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Β΄ Φάση (2η-3η διδακτική ώρα) Οι μαθητές στο εργαστήριο πληροφορικής, ακολουθώντας τις οδηγίες που έχουν τα φύλλα εργασίας, συμπληρώνουν κατά ομάδες αυτά και δημιουργούν τις εργασίες τους.

ΠΟΡΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Γ΄ Φάση (4η διδακτική ώρα) Γ΄ Φάση (4η διδακτική ώρα) Παρουσίαση των εργασιών των μαθητών στην αίθουσα προβολών του σχολείου. Τήρηση σημειώσεων για τις εργασίες των συμμαθητών τους. Αξιολόγηση των εργασιών με συγκεκριμένα κριτήρια. Συμπλήρωση ενός τελευταίου, κοινό για όλες τις ομάδες, φύλλου εργασίας.

ΚΡΙΤΙΚΗ Διάρκεια σεναρίου : 4 έως 5 διδακτικές ώρες. Εξαρτάται από: Την εξοικείωση των μαθητών με τα ηλεκτρονικά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν. Τις τυχόν δυσκολίες που θα προκύψουν.

ΚΡΙΤΙΚΗ Η όλη διαδικασία είναι χρονοβόρα, ανατρέπει το σχολικό πρόγραμμα, αλλά κερδίζει τη συμμετοχή των παιδιών στη διαδικασία της μάθησης και οι μαθητές χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ ως μέσα πρακτικής γραμματισμού, μέσω των οποίων καλλιεργούν δεξιότητες εξαιρετικά χρήσιμες στη σύγχρονη κοινωνία, όπως: η πρωτοβουλία, η συνδυαστική αναζήτηση, η ουσιώδης συνεργασία, η αξιοποίηση ποικίλων σημειωτικών πόρων.

Φυλλα εργαΣιαΣ

Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1ης ΟΜΑΔΑΣ (ΒΙΟΓΡΑΦΟΙ) & ΚΟΙΝΗ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ της 1ης, 2ης, 4ης & 5ης ΟΜΑΔΑΣ Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: Ψηφιακό σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) Επιτομή Λεξικού Κριαρά Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. 1. Αντιγράψτε το απόσπασμα του βιβλίου σας από το Ψηφιακό Σχολείο σε ένα αρχείο Word. Διαβάστε το και καταφύγετε σε ηλεκτρονικά λεξικά, για την ερμηνεία των άγνωστων λέξεων. 2. Από το Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων μελετήστε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ρεαλισμού και νατουραλισμού, εντοπίστε ορισμένα από αυτά στο απόσπασμα, μαρκάρετέ τα με κόκκινο χρώμα, αιτιολογώντας κάτω από αυτό σε ένα δικό σας κείμενο τη συγκεκριμένη επιλογή σας.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1ης ΟΜΑΔΑΣ (ΒΙΟΓΡΑΦΟΙ) 3. Επισκεφτείτε τους παρακάτω ιστότοπους: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου Πολιτιστικός Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας Συλλέξτε πληροφορίες σχετικά με το βίο και το έργο του συγγραφέα Κωνσταντίνου Θεοτόκη. Επιλέξτε τις σημαντικότερες και δημιουργήστε έναν εννοιολογικό χάρτη με τη βιογραφία του, με τη βοήθεια του εργαλείου του web2.0 mind42.com. Επιπλέον, συγκεντρώστε φωτογραφικό υλικό, για να εμπλουτίσετε τον αφηγηματικό λόγο της βιογραφίας. Τέλος, αναρτήστε τον εννοιολογικό χάρτη στο ιστολόγιο της τάξης σας.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ Γλωσσομάθεια Καταγωγή Σπουδές ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ Επιρροές Έργο

mind42.com

Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2ης ΟΜΑΔΑΣ ( ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ) & ΚΟΙΝΗ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ της 1ης, 2ης, 4ης & 5ης ΟΜΑΔΑΣ Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: Ψηφιακό σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) Επιτομή Λεξικού Κριαρά Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων 1. Αντιγράψτε το απόσπασμα του βιβλίου σας από το Ψηφιακό Σχολείο σε ένα αρχείο Word. Διαβάστε το και καταφύγετε σε ηλεκτρονικά λεξικά, για να την ερμηνεία των άγνωστων λέξεων. 2. Από το Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων μελετήστε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ρεαλισμού και νατουραλισμού, εντοπίστε ορισμένα από αυτά στο απόσπασμα, μαρκάρετέ τα με κόκκινο χρώμα, αιτιολογώντας κάτω από αυτό σε ένα δικό σας κείμενο τη συγκεκριμένη επιλογή σας.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2ης ΟΜΑΔΑΣ ( ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ) 3. Ενημερωθείτε από το εισαγωγικό σημείωμα του διαδραστικού σχολικού βιβλίου για το χρόνο συγγραφής του έργου και τον τόπο που εκτυλίσσεται η ιστορία του. 4. Επισκεφτείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού/χρόνος Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού/χρόνος/κοινωνία και το εκπαιδευτικό λογισμικό Centennia, για να γνωρίσετε την Ελλάδα της 2ης δεκαετίας του 20ου αι. (αλλαγές συνόρων, πολιτική και κοινωνική κατάσταση).

CENTENNIA Να ανασυνθέσετε με τη βοήθεια του προγράμματος παρουσίασης το ιστορικό πλαίσιο του έργου (7 διαφάνειες) και αναρτήστε την παρουσίαση στο ιστολόγιο της τάξης σας.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3ης ΟΜΑΔΑΣ(ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ) Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: Ψηφιακό σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) Επιτομή Λεξικού Κριαρά Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. Τεχνικές αφήγησης και λειτουργία τους Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα 1. Αντιγράψτε το απόσπασμα του βιβλίου σας από το Ψηφιακό Σχολείο σε ένα αρχείο Word. Διαβάστε το και καταφύγετε σε ηλεκτρονικά λεξικά, για να την ερμηνεία των άγνωστων λέξεων. 2. Βρείτε: α) Το είδος της αφηγηματικής πεζογραφίας (διήγημα, μυθιστόρημα, νουβέλα), στο οποίο ανήκει ο Κατάδικος του Θεοτόκη. β) Τις αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο απόσπασμα.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3ης ΟΜΑΔΑΣ (ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ) γ) Τα λογοτεχνικά ρεύματα που επηρέασαν το Θεοτόκη για τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου, τα βασικά τους γνωρίσματα και τα χωρία του αποσπάσματος που τεκμηριώνουν την άποψή σας. δ) Τις παρατηρήσεις σας σχετικά με τη γλώσσα του αποσπάσματος. Με τις απαντήσεις σας δημιουργήστε μια παρουσίαση 7 διαφανειών και αναρτήστε την στο ιστολόγιο της τάξης σας.  

Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4ης ΟΜΑΔΑΣ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ) & ΚΟΙΝΗ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ της 1ης, 2ης, 4ης & 5ης ΟΜΑΔΑΣ Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: Ψηφιακό σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) Επιτομή Λεξικού Κριαρά Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. 1. Αντιγράψτε το απόσπασμα του βιβλίου σας από το Ψηφιακό Σχολείο σε ένα αρχείο Word. Διαβάστε το και καταφύγετε σε ηλεκτρονικά λεξικά, για την ερμηνεία των άγνωστων λέξεων. 2. Από το Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων μελετήστε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ρεαλισμού και νατουραλισμού, εντοπίστε ορισμένα από αυτά στο απόσπασμα, μαρκάρετέ τα με κόκκινο χρώμα, αιτιολογώντας κάτω από αυτό σε ένα δικό σας κείμενο τη συγκεκριμένη επιλογή σας.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4ης ΟΜΑΔΑΣ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ) 3. Επισκεφτείτε τους παρακάτω ιστότοπους και συλλέξτε υλικό: Δίκτυο & Διδασκαλία Πολιτιστικός Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: Ποιες είναι οι δύο αντιτιθέμενες ηθικές στάσεις στο απόσπασμα; Ποιοι τις εκπροσωπούν και ποια τελικά πιστεύετε ότι επικρατεί; (Στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, αναζητήστε την ερμηνεία της λέξης ηθική, αν δεν τη γνωρίζετε.) Ποιοι παράγοντες, νομίζετε, έκαναν τον Τουρκόγιαννο να αποδεχτεί την ενοχή για ένα έγκλημα που δε διέπραξε;

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4ης ΟΜΑΔΑΣ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ) Η τελική στάση του Πέπονα στη φυλακή, πιστεύετε ότι τον εξιλεώνει; Το τέλος του αφηγήματος, κατά τη γνώμη σας, φέρνει την «κάθαρση »; Ήταν το αναμενόμενο; Προτείνετε εσείς κάποια άλλη έκβαση. Με τις απαντήσεις σας συνθέστε ένα κείμενο 200 λέξεων με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου και αναρτήστε το στο ιστολόγιο της τάξης σας.

Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5ης ΟΜΑΔΑΣ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ-ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣ ) & ΚΟΙΝΗ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ της 1ης, 2ης, 4ης & 5ης ΟΜΑΔΑΣ Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους: Ψηφιακό σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) Επιτομή Λεξικού Κριαρά Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. 1. Αντιγράψτε το απόσπασμα του βιβλίου σας από το Ψηφιακό Σχολείο σε ένα αρχείο Word. Διαβάστε το και καταφύγετε σε ηλεκτρονικά λεξικά, για την ερμηνεία των άγνωστων λέξεων. 2. Από το Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων μελετήστε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ρεαλισμού και νατουραλισμού, εντοπίστε ορισμένα από αυτά στο απόσπασμα, υπογραμμίστε τα , αιτιολογώντας κάτω από αυτό σε ένα δικό σας κείμενο τη συγκεκριμένη επιλογή σας.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5ης ΟΜΑΔΑΣ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ -ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣ) 3. Χρωματίστε με το κατάλληλο χρώμα γραμματοσειράς εκείνες τις λέξεις ή φράσεις που αποδίδουν ανάγλυφα τα συναισθήματα του Πέπονα α) στην αρχή της εισόδου του στη φυλακή, β) όταν ανακαλύπτει την παρουσία του Τουρκόγιαννου και γ) όταν έρχεται σε επαφή μαζί του. Πληροφορίες για τη σημασία και τον συμβολισμό των χρωμάτων μπορείτε να αντλήσετε από τις παρακάτω ιστοσελίδες: epastherm.thess.sch.gr/ylh/ylhkomm/sxedio/kefalaio 9.pdf artmag.gr/articles/art-articles Στη συνέχεια αιτιολογήστε την επιλογή των χρωμάτων που κάνατε, εισάγοντας ένα σχόλιο σε κάθε χρωματισμένη φράση ή λέξη.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5ης ΟΜΑΔΑΣ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ -ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣ) 4. Η υπερσύνδεση αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη και προκαλεί το ενδιαφέρον του, για να διαβάσει κάτι. Μαγνητίστε τους συμμαθητές σας με υπερδεσμούς. Δημιουργήστε ένα υπερκείμενο, το οποίο θα εμπλουτίζει τις 5 τουλάχιστον λέξεις ή φράσεις -όποιες θέλετε- του αποσπάσματος του Θεοτόκη. Πάρτε φωτογραφίες και εικόνες από την ηλεκτρονική διεύθυνση www.google.com. Επίσης, κείμενα και εικόνες από τις παρακάτω ιστοσελίδες: ime.gr/chronos/13/gr/society/people ime.gr/chronos/13/gr/society ime.gr/chronos/13/gr/society/institutions kratoumenoi.blogspot.gr

ΚΟΙΝΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο Κατάδικος θεωρείται ηθογραφικό αφήγημα έντονα ψυχογραφικό και με κοινωνικό προβληματισμό. Ποια στοιχεία του κειμένου επαληθεύουν αυτή την άποψη; Ποιον από τους βασικούς ήρωες του αποσπάσματος συμπαθείτε και γιατί; Μια ιστορία σαν αυτή που παρουσιάζεται στον Κατάδικο θα μπορούσε να συμβεί και σήμερα; Να απαντήσετε λαμβάνοντας υπόψη σας την αλλαγή στη σχέση των δύο φύλων, στη νοοτροπία, στα ήθη, στο Δίκαιο και στις ανθρώπινες σχέσεις γενικότερα.

Σας ευχαριστώ πολύ!