ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Ε.Ε.Ε.Κ ΚΥΡΚΟΥΣΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΕΩΛΟΓΟΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ – ΜΕΤΑΠΤ. ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΚΕΣΥΠ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ

ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ Να προσδιοριστεί τι σημαίνει απασχόληση και επαγγελματική αποκατάσταση των ΑμεΑ (το αποτέλεσμα) Να γνωρίσουμε τη σημερινή πραγματικότητα Να αναζητήσουμε το ρόλο της πολιτείας στο παραπάνω ζήτημα Να παραδεχτούμε και να αποδεχτούμε την ανάγκη στήριξης των ΑμεΑ και σύνδεσης της εκπαίδευσής τους με την αγορά εργασίας Να γνωρίσουμε πως μπορεί να γίνει η επαγγελματική αποκατάσταση Να γνωρίσουμε που μπορούν να αποκατασταθούν τα ΑμεΑ και οι απόφοιτοι των Ε.Ε.Ε.Ε.Κ

(Τεχνικές: Εισήγηση, Ερωταπαντήσεις, Καταιγισμός Ιδεών) ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Τεχνική: Εισήγηση) 1) Τι σημαίνει απασχόληση και επαγγελματική αποκατάσταση των ΑμεΑ 2) Σημερινή πραγματικότητα ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ (Τεχνικές: Εισήγηση, Ερωταπαντήσεις, Καταιγισμός Ιδεών) 1) Ο Ρόλος της Πολιτείας 2) Εμπόδια και Στήριξη ΑμεΑ 3) Σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και την αγορά εργασίας 4) Τρόποι επαγγελματικής αποκατάστασης 5) Τομείς και Επαγγέλματα ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τι σημαίνει απασχόληση και επαγγελματική αποκατάσταση των ΑμεΑ Σημερινή πραγματικότητα

Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία για την ένταξη των ΑμεΑ στην κοινωνία είναι η απασχόληση. - Η απασχόληση, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση, αποτελούν τους κύριους μοχλούς για την ενσωμάτωση των ΑμεΑ στην κοινωνία. - Τα βασικά αίτια της ανεργίας των ατόμων με αναπηρία είναι: α. Η κοινωνική προκατάληψη β. Η έλλειψη ολοκληρωμένου κεντρικού σχεδιασμού από πλευράς πολιτείας γ. Οι αλλαγές που συντελούνται στην αγορά εργασίας, στις νέες τεχνολογίες και στο οικονομικό περιβάλλον γενικότερα δ. Η διοικητική γραφειοκρατία σε σχέση με τη λειτουργία του μηχανισμού των αναγκαστικών τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας ε. Η έλλειψη υποδομών πρόσβασης των ΑμεΑ

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Ο αποκλεισμός των αναπήρων από την αγορά εργασίας, ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια, έχει προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Η Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη (Ιούνιος 2005) περιγράφει, με σαφήνεια, την κατάσταση, που επικρατεί στον τομέα της απασχόλησης ως προς την εφαρμογή του ν. 2643/1998 και τις διοικητικές διαδικασίες. Παράλληλα, έχουν υλοποιηθεί προγράμματα, χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο για την επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση, μέσω των τριών Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης. Όμως δεν φαίνεται μέχρι σήμερα αυτά να έχουν συμβάλλει στο βασικό τους στόχο, που είναι η μείωση της ανεργίας. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός, απουσιάζει, ουσιαστικά, από την δράση των φορέων, που έχουν την ευθύνη για την αποκατάσταση των αναπήρων και τα προγράμματα κατάρτισης.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ 1) Ο Ρόλος της Πολιτείας 2) Εμπόδια και Στήριξη ΑμεΑ 3) Σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και την αγορά εργασίας (και κυρίως) 4) Τρόποι επαγγελματικής αποκατάστασης 5) Τομείς και Επαγγέλματα

1.- Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ Στον τομέα της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία, μόλις κατά τα 30 τελευταία χρόνια, άρχισαν να διαμορφώνονται οι παρεμβάσεις της Πολιτείας. Το 1979 με τον ν. 963, το 1986 με τον ν. 1648 και το 1998 με τον ν. 2643. Ν.2643/98 «Μέριμνα για την απασχόληση προσώπων ειδικών κατηγοριών και άλλες διατάξεις» Άρθρο 1: «Προστατευόμενα πρόσωπα» 1β. Προστατεύονται τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον, που έχουν περιορισμένες δυνατότητες για επαγγελματική απασχόληση εξαιτίας οποιασδήποτε χρόνιας σωματικής ή πνευματικής ή ψυχικής πάθησης ή βλάβης (άτομα με ειδικές ανάγκες), εφόσον είναι γραμμένα στα μητρώα αναπήρων του Ο.Α.Ε.Δ. Επίσης, προστατεύονται όσοι έχουν τέκνο ή αδελφό ή σύζυγο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω εξαιτίας βαρειών ψυχικών και σωματικών προβλημάτων.

Άρθρο 2: «Προστασία σε φορείς του ιδιωτικού και του ευρύτερου δημοσίου τομέα» 1. Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, ελληνικές ή ξένες, που λειτουργούν στην Ελλάδα με οποιαδήποτε μορφή και οι φορείς του δημόσιου τομέα, καθώς και οι θυγατρικές τους εταιρίες, εφόσον απασχολούν προσωπικό πάνω από πενήντα (50) άτομα, υποχρεούνται να προσλαμβάνουν προστατευόμενα άτομα του προηγούμενου άρθρου, σε ποσοστό 8% επί του συνόλου του προσωπικού της επιχείρησης, της εκμετάλλευσης ή του φορέα. Άρθρο 3: «Διορισμός ή πρόσληψη προστατευόμενων σε δημόσιες υπηρεσίες, Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α». 1. Οι δημόσιες υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), κάθε βαθμίδας, υποχρεούνται να διορίζουν ή να προσλαμβάνουν πρόσωπα προστατευόμενα από το άρθρο 1, χωρίς διαγωνισμό ή επιλογή, με σειρά προτεραιότητας και σε θέσεις που αντιστοιχούν στο 5% των θέσεων που προκηρύσσονται κάθε φορά.

Άρθρο 8: «Επιχορήγηση εργοδοτών, εργονομική διευθέτηση, επαύξηση χρόνου άδειας, ηθικές αμοιβές». 1. Σε επιχειρήσεις η εκμεταλλεύσεις η φορείς της παραγράφου 8 του άρθρου 2 μπορεί να καταβάλλεται από τον Ο.Α.Ε.Δ. μέρος της δαπάνης για την εργονομική διευθέτηση του χώρου εργασίας των ατόμων αυτών. Άρθρο 12: «Διοικητικές κυρώσεις» 1. Σε βάρος του εργοδότη που παραβαίνει τις διατάξεις του νόμου αυτού επιβάλλονται οι ακόλουθες κυρώσεις:

2.- ΕΜΠΟΔΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑμεΑ a.- Εμπόδια Αν και η χώρα μας υιοθέτησε το μοντέλο των αναγκαστικών τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας (Ν. 2643), ωστόσο, είναι σύνηθες φαινόμενο οι κοινωνικές διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, από επιχειρήσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ιδιαίτερα, οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα αρνούνται συστηματικά να προσλαμβάνουν άτομα με αναπηρία σε θέσεις εργασίας. Οι κοινωνικές προκαταλήψεις, αλλά και η μη επαρκής επαγγελματική κατάρτιση, αποτελούν τους βασικούς λόγους άρνησης για προσλήψεις εργαζομένων με αναπηρία. Η εξάλειψη εμποδίων για την ένταξη των ΑμεΑ στην αγορά εργασίας, προϋποθέτει την άρση εμποδίων και σε άλλους τομείς (υποχρεωτική εκπαίδευση, κατάρτιση, προσπέλαση στην κοινωνία της πληροφορίας, κ.ά.).

b.- Στήριξη των ΑμΕΑ Παραδοχή της αρχής, ότι τα άτομα με αναπηρία, με την απαραίτητη στήριξη, αποτελούν μέρος του παραγωγικού δυναμικού της κοινωνίας. Συνδυασμός του μοντέλου αναγκαστικής πρόσληψης με αντίστοιχες εναλλακτικές μορφές τοποθέτησης, μέσα από την συνεχή ενημέρωση εργοδοτών και φορέων. Ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων και τη διασφάλιση, από την Πολιτεία, ίσων ευκαιριών. Θέσπιση κινήτρων, με διάφορες εναλλακτικές μορφές, σε επιχειρήσεις που απασχολούν άτομα με αναπηρία. Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για όλα τα ζητήματα που αφορούν τα ΑμεΑ. Επαρκής ενημέρωση των ΑμεΑ για τα δικαιώματα, που τους παρέχει το σύστημα και συνεχής στήριξη στην άσκησή τους.

3.- ΣΥΝΔΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η σύνδεση της Εκπαίδευσης με την Κοινωνία και με την Αγορά Εργασίας που ακούγεται τα τελευταία χρόνια πρέπει να βρει, πρωταρχικά, εφαρμογή στην περίπτωση των ΑμεΑ, των αποφοίτων Ε.Ε.Ε.Ε.Κ και παρόμοιων εκπαιδευτικών δομών. [Ευαισθητοποίηση της Κοινωνίας, Προσκλήσεις των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών & εργαζομένων), ενημέρωση των επιχειρηματιών και των τοπικών αρχών – Πρακτική άσκηση των μαθητών σε δομές, χώρους εργασίας, κ.λπ]

4.- ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Οι ενέργειες προώθησης στην απασχόληση και την οριστική επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων Ε.Ε.Ε.Ε.Κ μπορούν να αναπτυχθούν σε δυο άξονες, λαμβάνοντας υπόψη: τις ειδικές ανάγκες των ατόμων, τις κοινωνικές δεξιότητες, τις δεξιότητες σε σχέση με την τεχνολογία και τη διαχείριση πληροφοριών, την ψυχοσύνθεση, τις ιδιαιτερότητες και προσωπικές δυνατότητες του αποφοίτου, την προσφορά ευκαιριών εργασίας, τους γρήγορους ρυθμούς αλλαγής των συνθηκών της αγοράς και την επίσημη πολιτική απασχόλησης για τα ΑμΕΑ.

Άξονας 1ος – Αυτοαπασχόληση Δημιουργία προϋποθέσεων απασχόλησης για μεγάλο αριθμό καταρτισθέντων σε θέσεις αυτοαπασχολούμενης εργασίας. Διερεύνηση της αγοράς και προσαρμογή στις σύγχρονες απαιτήσεις σχεδιασμού, ποιότητας, προβολής και διακίνησης των προϊόντων των αυτοαπασχολουμένων. Πληροφόρηση των καταναλωτών, της ευρύτερης αγοράς και των επαγγελματιών.

Άξονας 2ος – Ετεροαπασχόληση Εύρεση έμμισθης θέσης εργασίας, για άτομα που ολοκληρώνουν την κατάρτισή τους και επιθυμούν να εργασθούν. Παροχή συστηματικής εκπαίδευσης και παρακολούθησης στον εργασιακό χώρο προκειμένου να εξασφαλισθεί η επιτυχία της εργασιακής ένταξης. Συνεχής συμβουλευτική υποστήριξη εργοδότη, εργαζομένου και οικογένειας, για οποιοδήποτε ζήτημα προκύψει. Στήριξη στην προσπάθεια εύρεσης νέας εργασίας, σε περίπτωση που ο εργαζόμενος εγκαταλείπει ή επιθυμεί άλλη θέση ή απολύεται.

Στάδια επαγγελματικής αποκατάστασης Α' Στάδιο:Κατάρτιση & Επανακατάρτιση 1.- Ε.Ε.Ε.Ε.Κ 2.- Κ.Ε.Κ Β' Στάδιο: Αναζήτηση εργασίας και σύνδεση με την αγορά εργασίας 1) Ο.Α.Ε.Δ (Ανεργία, Προγρ/τα, Επιδοτήσεις) 2) Δήμοι και Δημόσιες Υπηρεσίες 3) Προγράμματα επιχειρηματικότητας (ελεύθεροι επαγγελματίες) 4) Ιδιωτικές Επιχειρήσεις (υπάλληλοι)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ελεύθεροι επαγγελματίες - επιχειρηματίες) Διακρίνονται σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά (Κ.Π.Σ) Αναπτυξιακός Νόμος (Υπ. Οικονομίας) Προγράμματα Ο.Α.Ε.Δ (Υπ. Απασχόλησης) Νέων Επιχειρηματιών (ΕΟΜΜΕΧ) Γυναικείας επιχειρηματικότητας (ΕΟΜΜΕΧ) Επιχειρηματικότητα ΑμεΑ (ΕΟΜΜΕΧ) Εμπορίου και Παροχής Υπηρεσιών (Υπ. Ανάπτυξης) Προγράμματα Leader (Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης) Πρωτοβουλία Equal (Υπ. Απασχόλησης) Προγράμματα Ενδιάμεσων Φορέων (Γ.Γ.Ν.Γ, Γ.Γ.Ι, Νομαρχιών, Δήμων, κ.λπ) απ’ ευθείας από την Ε.Ε Κοινωνία της Πληροφορίας (Υπ. Ανάπτυξης και Υπ. Οικονομίας) Μ.Μ.Ε (Τραπεζών, Περιφέρειας, Υπ. Οικονομίας) (10.000 €, 50.000 € ή 100.000 € και άνω)

Νομική μορφή των επιχειρήσεων Διευκολύνσεις και χρηματοδότηση Ατομική Ο.Ε Συνεταιρισμός Διευκολύνσεις και χρηματοδότηση Ιδιωτική Συμμετοχή (20% - 50%) Τραπεζικός Δανεισμός (20% - 30%) Δωρεάν Επιχορήγηση Δημοσίου (50% - 60%)

ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (υπάλληλοι) Προγράμματα Ο.Α.Ε.Δ με επιδοτήσεις ασφαλιστικών ή άλλων εισφορών προς τους εργοδότες, ειδικά για ΑμεΑ

5.- ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ Θερμοκήπια (Επαγγελματίες ή Υπάλληλοι), Περιποίηση Κήπων (Κηπουροί στο Δημόσιο/Ιδιωτικό τομέα), Μικροπαραγωγοί οπωροκηπευτικών, Εργαστήρια: Πηλοπλαστικής, Κεριού, Εικόνας, Παραγωγής Φυσικών Σαπουνιών, Κολόνιας, Βιτρώ (Vitro) Eυχητηρίων Καρτών και Λoιπών χειροποίητων κατασκευών Προσφορά εργασίας σε Πολιτιστικούς φορείς και Δρώμενα Συνεργεία καθαρισμού Καταστήματα ψιλικών Αγροτουρισμός και πολλά άλλα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι απόφοιτοι των Ε.Ε.Ε.Ε.Κ μπορούν να αποκατασταθούν επαγγελματικά και να απασχοληθούν σε πάρα πολλές εργασίες. Μπορούν να ιδρύσουν δική τους επιχείρηση (αυτοαπασχολούμενοι) ή να εργαστούν σε επιχειρήσεις σαν εργαζόμενοι - υπάλληλοι (ετεροαπασχολούμενοι) Μπορούν να απασχοληθούν στον ιδιωτικό όσο και στο Δημόσιο τομέα (και ιδιαίτερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση).