ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007

Κυριακή, 30 Σεπτεμβρίου 2007 Η κοινή χάρη

Α. Τι είναι η κοινή χάρη;

Η αμαρτία του ανθρώπου και οι συνέπειές της Ο Λόγος του Θεού παρουσιάζει δύο αξιώματα: α) Πάντες ήμαρτον (Ρωμ. γ’ 23) β) Ο μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος (Ρωμ. ς’ 23). Ερώτηση: Συνεπώς, γιατί ο Θεός δεν έριξε τους ανθρώπους αμέσως στον τάρταρο, όπως έκαμε με τους αγγέλους που αμάρτησαν (Β’ Πέτρου β’ 4); Απάντηση: Η απάντηση βρίσκεται στην κοινή χάρη του Θεού.

Τι ονομάζουμε κοινή χάρη; Κοινή χάρη είναι η χάρη του Θεού που χορηγεί στους ανθρώπους αναρίθμητες ευλογίες, οι οποίες δεν αποτελούν τμήμα της σωτηρίας. Η λέξη «κοινή» σημαίνει ότι δεν περιορίζεται στους πιστούς του Θεού, αλλά προσφέρεται σε όλους τους ανθρώπους.

Κοινή χάρη και σώζουσα χάρη Σε αντιδιαστολή προς την κοινή χάρη μιλούμε για τη «σώζουσα χάρη». Η σώζουσα χάρη οδηγεί τους ανθρώπους στη σωτηρία, άρα περιορίζεται στους πιστούς.

Β. Παραδείγματα κοινής χάρης

α). Η φυσική μας ύπαρξη Παρόλο ότι η φύση είναι παραδομένη στη φθορά (Ρωμ. η’ 20-21), ζούμε και απολαμβάνουμε αγαθά και την ομορφιά του κόσμου. Αυτό οφείλεται στη χάρη του Θεού. «… Αυτός ανατέλλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους.». Ματθ. ε’ 45 «… Αυτός είναι αγαθός προς τους αχαρίστους και κακούς». Λουκ. ς’ 36

α). Η φυσική μας ύπαρξη «Οι οφθαλμοί πάντων αποβλέπουσι προς σέ· και συ δίδεις εις αυτούς την τροφήν αυτών εν καιρώ. Ανοίγεις την χείρα σου και χορταίνεις την επιθυμίαν παντός ζώντος». Ψαλμ. ρμε’ «… (ο Θεός) δεν αφήκεν αμαρτύρητον εαυτόν αγαθοποιών, δίδων εις ημάς ουρανόθεν βροχάς και καιρούς καρποφόρους, γεμίζων τροφής και ευφροσύνης τας καρδίας ημών». Πράξ. ιδ’ 16-17

β) Η διανοητική μας ύπαρξη Παρόλο που ο διάβολος είναι ψεύτης και δεν υπάρχει αλήθεια σ’ αυτόν (Ιωάν. η’ 44), οι άνθρωποι, ακόμη και οι μη πιστοί, μπορούν να έχουν αντίληψη της αλήθειας, ορισμένοι μάλιστα έχουν εξαιρετικές διανοητικές ικανότητες. Αυτό οφείλεται στη χάρη του Θεού. «Ήτο το φως το αληθινόν, το οποίον φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον». Ιωάν. α’ 9 «Διότι γνωρίσαντες τον Θεόν, δεν εδόξασαν ως Θεόν ουδέ ευχαρίστησαν …» Ρωμ. α’ 21

β) Η διανοητική μας ύπαρξη Αυτό σημαίνει ότι όλη η επιστήμη και η τεχνολογία που υπηρετείται από μη πιστούς, οφείλεται στην κοινή χάρη του Θεού.

γ) Η ηθική μας ύπαρξη Οι άνθρωποι δεν είναι όσο αμαρτωλοί θα μπορούσαν να είναι, διότι η κοινή χάρη του Θεού τους θέτει όρια. «Επειδή όταν οι εθνικοί οι μη έχοντες νόμον πράττωσιν εκ φύσεως τα του νόμου, ούτοι νόμον μη έχοντες είναι νόμος εις εαυτούς, οίτινες δεικνύουσι το έργον του νόμου γεγραμμένον εν ταις καρδίαις αυτών, έχοντες συμμαρτυρούσαν την συνείδησιν αυτών και τους λογισμούς κατηγορούντας ή και απολογουμένους μεταξύ αλλήλων» Ρωμ. β’ 14-15

γ) Η ηθική μας ύπαρξη Καθώς όμως οι άνθρωποι επιμένουν να ακολουθούν το κακό, ο Θεός μπορεί να τους παραδώσει σε μεγαλύτερες αμαρτίες. «Διότι γνωρίσαντες τον Θεόν, δεν εδόξασαν ως Θεόν ουδέ ευχαρίστησαν, […] και ήλλαξαν την δόξαν του αφθάρτου Θεού εις ομοίωμα εικόνος φθαρτού ανθρώπου και πετεινών και τετραπόδων και ερπετών. Διά τούτο και παρέδωκεν αυτούς ο Θεός διά των επιθυμιών των καρδιών αυτών εις ακαθαρσίαν, ώστε να ατιμάζωνται τα σώματα αυτών μεταξύ αυτών». Ρωμ. α’

γ) Η ηθική μας ύπαρξη Μέσα στην κοινή του χάρη ο Θεός μας χαρίζει προειδοποιήσεις για την τελική κρίση, καθώς πολύ συχνά η ηθική ζωή (η τιμιότητα, η εργατικότητα, η καλοσύνη) μάς ανταμείβει, ενώ αντίθετα η ανήθικη ζωή (ανειλικρίνεια, απιστία, βιαιότητα, ασυδοσία κ.λπ.) οδηγεί στην καταστροφή.

δ) Η ανθρώπινη δημιουργικότητα Ο Θεός έχει χαρίσει σημαντικές ικανότητες στους ανθρώπους στη σφαίρα της τέχνης, καθώς και σε άλλες σφαίρες της ζωής, όπως στον αθλητισμό, τη συγγραφή βιβλίων, τη μαγειρική. «Και είπεν ο Μωϋσής προς τους υιούς Ισραήλ, Ιδέτε, ο Κύριος εκάλεσεν εξ ονόματος Βεσελεήλ τον υιόν του Ουρί, υιού του Ωρ, εκ φυλής Ιούδα· και ενέπλησεν αυτόν πνεύματος θείου, σοφίας συνέσεως και επιστήμης και πάσης καλλιτεχνίας· και διά να επινοή έντεχνα έργα, ώστε να εργάζηται εις χρυσίον και εις αργύριον και εις χαλκόν· και να γλύφη λίθους ενθέσεως και να σκαλίζη ξύλα δι' εργασίαν, διά παν έντεχνον έργον». Έξοδος λε’ 30-33

ε) Η κοινωνική μας ύπαρξη Στην κοινή χάρη του Θεού οφείλεται ότι υπάρχουν στην κοινωνία διάφοροι οργανισμοί και δομές. Οικογένεια: Ο θεσμός της οικογένειας συστάθηκε από τον Θεό στον κήπο της Εδέμ, συνέχισε μετά την πτώση και παραμένει σήμερα σε ισχύ, όχι μόνο για πιστούς αλλά και για μη πιστούς.

ε) Η κοινωνική μας ύπαρξη Κράτος: Η κρατική εξουσία είναι δοσμένη από τον Θεό. Ο άρχων είναι υπηρέτης του Θεού «προς το καλόν». «Πάσα ψυχή ας υποτάσσηται εις τας ανωτέρας εξουσίας. Διότι δεν υπάρχει εξουσία ειμή από Θεού· αι δε ούσαι εξουσίαι υπό του Θεού είναι τεταγμέναι». Ρωμ. ιγ’ 1. Υπάρχουν πολλοί άλλοι θεσμοί (εκπαίδευση, ανθρωπιστικές οργανώσεις) που επιδιώκουν ως ένα βαθμό το κοινό καλό. Όλα αυτά είναι εκφάνσεις της κοινής χάρης του Θεού.

στ) Η θρησκευτική σφαίρα Ο Θεός ευλογεί ως ένα βαθμό τους μη πιστούς ανθρώπους και μέσα από τη θρησκευτική σφαίρα, ακόμη και αν οι ίδιοι δεν πιστεύουν. Ο Χριστός μας καλεί να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας, για τους βασιλείς και όσους έχουν αξιώματα κ.λπ. (Ματθ. ε’ 44, Α’ Τιμ. β’ 1-2). Δεν προϋποθέτει ότι αυτοί είναι πιστοί άνθρωποι. Αυτό σημαίνει ότι έχει πρόθεση να τους ευλογήσει, όταν εμείς προσευχόμαστε για αυτούς, ακόμη και αν αυτοί δεν πιστεύουν σε Αυτόν.

ζ) Η κοινή χάρη και η ειδική χάρη αλληλοεπηρεάζονται Η εκκλησία του Χριστού επωφελείται από πάρα πολλές απόψεις από την κοινή χάρη του Θεού. Επίσης οι μη πιστοί επωφελούνται από τη χάρη που δίνει ο Θεός στους πιστούς. Μπορείτε να βρείτε παραδείγματα και για τις δύο περιπτώσεις;

η) Η κοινή χάρη δεν σώζει Η κοινή χάρη περιορίζει την αμαρτία, ωστόσο δεν αλλάζει την καρδιά του ανθρώπου ούτε τον οδηγεί σε μετάνοια. Οι πράξεις καλοσύνης, που οφείλονται στην κοινή χάρη, δεν προέρχονται από την πίστη (Ρωμ. ιδ’ 23) ή από την αγάπη του Θεού (Ματθ. κβ’ 37), αλλά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μάλλον από την αγάπη του εαυτού. Ως εκ τούτου τα έργα αυτά δεν μπορούν να σταθούν ενώπιον του Θεού, μολονότι, υπό την έννοια ότι συμμορφώνονται με τον νόμο του Θεού, είναι καλά.

Γ. Γιατί χορηγεί ο Θεός την κοινή χάρη;

α) Μακροθυμεί διότι περιμένει να σωθούν και άλλοι άνθρωποι «Δεν βραδύνει ο Κύριος την υπόσχεσιν αυτού, ως τινές λογίζονται τούτο βραδύτητα, αλλά μακροθυμεί εις ημάς, μη θέλων να απολεσθώσι τινές, αλλά πάντες να έλθωσιν εις μετάνοιαν». Β’ Πέτρου γ’ 9

β) Για να φανερωθεί η καλοσύνη και το έλεος του Θεού «Αγαθός ο Κύριος προς πάντας· και οι οικτιρμοί αυτού επί πάντα τα ποιήματα αυτού». Ψαλμ. ρμε’ 9 «Πλην αγαπάτε τους εχθρούς σας και αγαθοποιείτε και δανείζετε, μηδεμίαν απολαβήν ελπίζοντες, και θέλει είσθαι ο μισθός σας πολύς, και θέλετε είσθαι υιοί του Υψίστου· διότι αυτός είναι αγαθός προς τους αχαρίστους και κακούς». Λουκ. ς’ 35

γ) Για να φανερωθεί η δικαιοσύνη του Θεού «Η καταφρονείς τον πλούτον της χρηστότητος αυτού και της υπομονής και της μακροθυμίας, αγνοών ότι η χρηστότης του Θεού σε φέρει εις μετάνοιαν; διά δε την σκληρότητά σου και αμετανόητον καρδίαν θησαυρίζεις εις σεαυτόν οργήν εν τη ημέρα της οργής και της αποκαλύψεως της δικαιοκρισίας του Θεού …» Ρωμ. β’ 5

δ) Για να φανερωθεί η δόξα του Θεού Με διαφόρους τρόπους όλοι οι άνθρωποι, και οι μη πιστοί, φανερώνουν ως κάποιο μέτρο με τις πράξεις τους τη σοφία και την καλοσύνη του Δημιουργού τους.

Δ. Τι πρέπει να θυμόμαστε αναφορικά με την κοινή χάρη;

α) Η κοινή χάρη δεν σώζει Ακόμη και οι πιο ταλαντούχοι, οι πιο έξυπνοι, οι πιο ηθικοί άνθρωποι χρειάζονται το ευαγγέλιο του Χριστού για να σωθούν. Χωρίς τον Χριστό είναι εχθροί του Θεού: «Διότι εάν εχθροί όντες εφιλιώθημεν με τον Θεόν διά του θανάτου του Υιού αυτού, πολλώ, μάλλον φιλιωθέντες θέλομεν σωθή διά της ζωής αυτού·» Ρωμ. ε’ 10

β) Πρέπει να αναγνωρίζουμε το καλό στους μη πιστούς Κάθε τι καλό προέρχεται από τον Θεό και πρέπει να το αναγνωρίζουμε. Μη πιστοί άνθρωποι πράγματι κάνουν το καλό σε πολλούς τομείς της ζωής (φιλία, φιλανθρωπία, εργατικότητα, τιμιότητα κ.λπ.)

γ) Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες στον Θεό για την κοινή χάρη Κάθε ευλογία που απολαμβάνουμε, πέρα από τη σωτηρία, στους τομείς που προαναφέραμε, οφείλεται στην κοινή χάρη του Θεού και πρέπει να τον ευχαριστούμε.

Προσευχή και περισυλλογή Πλην αγαπάτε τους εχθρούς σας και αγαθοποιείτε και δανείζετε, μηδεμίαν απολαβήν ελπίζοντες, και θέλει είσθαι ο μισθός σας πολύς, και θέλετε είσθαι υιοί του Υψίστου· διότι αυτός είναι αγαθός προς τους αχαρίστους και κακούς. Λουκ. ς’ 35.

Βιβλιογραφία Wayne Grudem, Systematic Theology, κεφ. 31.