Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ PROJECT ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04 www.polkarag.gr
Η αξιολόγηση του μαθητή γίνεται με βάση: Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ PROJECT ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ Η δυσκολία στην αξιολόγηση του μαθήματος των ερευνητικών εργασιών, οφείλεται στην έλλειψη εξοικείωσης των εκπαιδευτικών σε αξιολόγηση ομαδοσυνεργατικής δράσης Αξιολόγηση ομάδας - Αξιολόγηση ατόμου - Αυτοαξιολόγηση - Ετεροαξιολόγηση Η αξιολόγηση του μαθητή γίνεται με βάση: Τον ομαδικό φάκελο της ομάδας Το προσωπικό ημερολόγιο Τον ατομικό φάκελο Την προσωπική άποψη των υπεύθυνων εκπαιδευτικών για κάθε μαθητή με βάση τη συμμετοχή του Την αυτοαξιολόγηση και την ετεροαξιολόγηση (Αν είναι χρονικά εφικτό, σύμφωνα με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα)
Ομαδικός φάκελος περιέχει: Συνοπτική περιγραφή του θέματος που έχει επιλεγεί Τα ερευνητικά εργαλεία όπως ερωτηματολόγια (συμπληρωμένα ή μη), φυλλάδια, πίνακες, κατάλογος ιστοσελίδων που περιέχουν στοιχεία για το θέμα Το τέχνημα (π.χ. εφαρμογή, ιστότοπος, συσκευή) που πιθανόν εκπόνησαν Άλλα στοιχεία, όπως βίντεο, φωτογραφίες, αφίσες, φυλλάδια, διευθύνσεις Όπως επισημαίνουν όλες οι έρευνες, προϋπόθεση επιτυχίας της ομαδοσυνεργατικής οργάνωσης, είναι και η ατομική ευθύνη, για την οποία κάθε μέλος οφείλει να δώσει λόγο και σε ότι αφορά τον ακαδημαϊκό και σε ότι αφορά το συνεργατικό τομέα. Σχήματα τα οποία αρκούνται στην τυπική αποπεράτωση κοινών έργων και στη συνέχεια στην κατανομή αμοιβών, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη παρασιτικών τάσεων, οι οποίες υποβαθμίζουν και την ατομική και τη συλλογική απόδοση.
Προσωπικό ημερολόγιο Είναι ένα μικρό τετράδιο το οποίο περιλαμβάνει: Προσωπικό ημερολόγιο Είναι ένα μικρό τετράδιο το οποίο περιλαμβάνει: Τις ημερομηνίες έναρξης και ολοκλήρωσης των εργασιών Τις πληροφορίες για επισκέψεις σε χώρους πληροφόρησης, για επισκέψεις σε ιστοσελίδες, για επικοινωνίες και συνεργασίες με καθηγητές, συμμαθητές και άλλα πρόσωπα Αναφορές σε ότι αφορά τις κρίσεις, προτάσεις, αποφάσεις, συναισθήματα, βιώματα και τοποθετήσεις για τη διαδικασία της έρευνας (π.χ. τι γνώριζα για το θέμα, τι ήθελα να μάθω και τελικά τι έμαθα, τι με δυσκόλεψε, τι μου άρεσε, τι με ενθουσίασε) Ατομικός φάκελος περιλαμβάνει: Τα παραστατικά των ατομικών εργασιών που αναφέρονται στο ημερολόγιο Τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης της προσωπικής δράσης και λειτουργίας της ομάδας Τις εκθέσεις με την καταγραφή - απολογισμό της ατομικής και ομαδικής δραστηριότητας
Σημαντικές διαδικασίες αξιολόγησης Ανάθεση ρόλων Αξιολόγηση σε τακτά χρονικά διαστήματα, έστω και με τη μορφή εποπτείας Κάθε φορά διαφορετικός μαθητής να παρουσιάζει στην τάξη την πρόοδο της εργασίας. Δεν συγκρίνουμε τους μαθητές μεταξύ τους αλλά αναφερόμαστε στη μαθησιακή βελτίωση που οι ίδιοι μπορεί να εμφανίσουν. Όπως και σε κάθε αξιολόγηση, εφαρμόζουμε τη διαμορφωτική και την τελική αξιολόγηση
ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ή ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΟΜΑΔΑ: ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ 1 ΚΑΘΟΛΟΥ 2 3 4 5 ΑΠΟΛΥΤΑ Α. Πόσο αποτελεσματικός είναι/ήταν ο προγραμματισμός των επιμέρους φάσεων που κάνατε; Β. Πόσο συνεπείς είστε/ήσασταν στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων; Γ. Σε τι βαθμό επικρατεί/επικρατούσε στην ομάδα σας πνεύμα ανάληψης ρόλων και πρωτοβουλιών; Δ. Πόσο αποτελεσματικοί είστε/ήσασταν στη διαχείριση αντίθετων απόψεων, διαφωνιών και συγκρούσεων; Ε. Πόσο εύκολα καταλήγετε/καταλήγατε στη λήψη των αποφάσεων; Στ. Πόσο θετικό είναι/ήταν το κλίμα και το πνεύμα αποδοχής, συνεργασίας και στήριξης των μελών; Ζ. Πόσο εύκολος είναι/ήταν στην ομάδα σας ο συντονισμός και ο συλλογικός τρόπος εργασίας; Η. Πόσο αποτελεσματική είναι/ήταν η ομάδα σας στην αξιοποίηση του χρόνου; ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)
ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ: ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 1 ΚΑΘΟΛΟΥ 2 3 4 5 ΑΠΟΛΥΤΑ Α. Συμμετέχω ενεργά με πληροφορίες, ιδέες, ερωτήματα και επιχειρήματα στις συζητήσεις και τις λοιπές εργασίες της ομάδας; Β. Αναγνωρίζω, επαινώ και ενθαρρύνω τις προσπάθειες των άλλων μελών; Γ. Προσφέρω βοήθεια σε μέλη της ομάδας μου, όταν την έχουν ανάγκη; Δ. Ζητώ βοήθεια και ιδέες από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, όταν είμαι σε δύσκολη θέση; Ε. Είμαι συνεπής στα χρονοδιαγράμματα και παραδίδω τις εργασίες μου έγκαιρα; Στ. Είμαι υπεύθυνος και εκπληρώνω τις υποχρεώσεις μου με επάρκεια; Ζ. Συμβάλλω θετικά στην άμβλυνση εντάσεων, συγκρούσεων και στην αναζήτηση συνθετικών λύσεων; Η. Αποδέχομαι και συζητώ την κριτική και τις διαφορετικές απόψεις και αναζητώ τρόπους σύνθεσης, αποφεύγοντας τις στείρες αντιπαραθέσεις; ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α) ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ συντελεστής βαρύτητας 30% Β) ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ Γ) ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ EΚΘΕΣΗΣ συντελεστής βαρύτητας 20% Δ) ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Α) Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολογούνται: ο προγραμματισμός, τα ερευνητικά ερωτήματα, οι πηγές των δεδομένων, οι μέθοδοι διεξαγωγής της έρευνας, οι συσχετίσεις μεταβλητών, τα συμπεράσματα, η τήρηση χρονοδιαγραμμάτων και κανόνων και η αξιοποίηση των ΤΠΕ. Κριτήρια αξιολόγησης των παραπάνω είναι: η πρωτοτυπία, η επιστημονικότητα και οι δυνατότητες αιτιολόγησης των επιλογών στους παραπάνω τομείς, η ικανότητα στην ερμηνεία και η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων και η στοχαστικοκριτική θεώρηση των διαδικασιών, των ρόλων, των μέσων και των αποτελεσμάτων της ερευνητικής εργασίας
Β) ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ Αξιολογούνται: οι γνώσεις οι έννοιες, οι γενικεύσεις τα εννοιολογικά σχήματα οι ικανότητες και οι προεκτάσεις σε καταστάσεις της πραγματικότητας που παρατίθενται στην Ερευνητική Έκθεση Κριτήρια αξιολόγησης των παραπάνω είναι: η ορθότητα και η πληρότητα των γνώσεων οι ομαδικές ικανότητες αξιοποίησης της γνώσης για την κατανόηση και ερμηνεία του κόσμου, η ικανότητα επίλυσης αυθεντικών προβλημάτων και λήψης αποφάσεων σε διλημματικά και συγκρουσιακά ζητήματα, η σταχαστικοκριτική ανάλυση και αποτίμηση της δικής τους εμπειρίας με τις επιτυχίες και τις δυσκολίες, τις προκλήσεις και απογοητεύσεις, τις αντιπαραθέσεις και τις συνθέσεις
Γ) Η ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ EΚΘΕΣΗΣ Αξιολογούνται: η δομή και η γλώσσα της Ερευνητικής Έκθεσης Κριτήρια αξιολόγησης των παραπάνω είναι: η ορθή δόμηση των κειμένων, η νοηματική συνεκτικότητα του λόγου, οι κατάλληλες γραμματικές επιλογές, η ευρηματικότητα στη συνδυαστική αξιοποίηση λόγου, εικόνας, κίνησης και ήχου, η εσωτερική συνοχή, η βιβλιογραφική τεκμηρίωση και το τυπο-εκδοτικό αποτέλεσμα της Ερευνητικής Έκθεσης
Δ) Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αξιολογούνται: η σαφής ενημέρωση του κοινού για τους στόχους και τις ερευνητικές διαδικασίες, τα δεδομένα και τα συμπεράσματα της έρευνας, οι θέσεις της ομάδας στα ερευνητικά ερωτήματα και η κριτική στάση της στα διαλαμβανόμενα ζητήματα, η χρήση της γλώσσας και η χρήση των συμπληρωματικών/ πολυτροπικών μέσων και ΤΠΕ για τη στήριξη του λόγου στις κατάλληλες στιγμές, η χρήση χιούμορ, δημιουργικότητας και ετοιμότητας καθώς και η πληρότητα των απαντήσεων στις ερωτήσεις και τα σχόλια του κοινού Κριτήρια αξιολόγησης των παραπάνω είναι: η προσέλκυση του ενδιαφέροντος, η κατανόηση και ο προβληματισμός του κοινού, ο τρόπος και τα γλωσσικά και πολυτροπικά μέσα που επέλεξε η ομάδα για να παρουσιάσει την εργασία της και να εξηγήσει τα ερευνητικά ερωτήματά και τη σπουδαιότητά τους, τη μεθοδολογία και τη διεξαγωγή έρευνας, τα συμπεράσματά, τις κρίσεις και τις προτάσεις της ομάδας
Φύλλο αξιολόγησης μελών της ομάδας Τάξη: Τμήμα: Αντικείμενο: Αριθμός / Όνομα Ομάδας: Ονόματα Ρόλοι Ελένη Παντελής Χρυσούλα Σταύρος Επικεντρώνει τα μέλη της ομάδας στο θέμα Παράγει νέες ιδέες Υποστηρίζει-ενθαρρύνει Διατυπώνει ερωτήσεις Συνδυάζει τις ιδέες των μελών της ομάδας Δίνει σωστές απαντήσεις Άλλος ρόλος Ο μαθητής θα πρέπει να γνωρίζει ότι για την ατομική του αξιολόγηση θα συνυπολογισθεί η ετοιμότητά του στις ερωτήσεις που θα υποβληθούν από τον Καθηγητή και από τους συμμαθητές του κατά τη δημόσια παρουσίαση του θέματος.
Ο μαθητής θα πρέπει να γνωρίζει ότι για την ατομική του αξιολόγηση θα συνυπολογισθεί η ετοιμότητά του στις ερωτήσεις που θα υποβληθούν από τον Καθηγητή και από τους συμμαθητές του κατά τη δημόσια παρουσίαση του θέματος. ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ Όπως επισημαίνουν όλες οι έρευνες, προϋπόθεση επιτυχίας της ομαδοσυνεργατικής οργάνωσης, είναι και η ατομική ευθύνη, για την οποία κάθε μέλος οφείλει να δώσει λόγο και σε ότι αφορά τον ακαδημαϊκό και σε ότι αφορά το συνεργατικό τομέα. Σχήματα τα οποία αρκούνται στην τυπική αποπεράτωση κοινών έργων και στη συνέχεια στην κατανομή αμοιβών, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη παρασιτικών τάσεων, οι οποίες υποβαθμίζουν και την ατομική και τη συλλογική απόδοση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Ματσαγγούρας, Η. (Επιστημονικός Υπεύθυνος). Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο, Βιβλίο Εκπαιδευτικού στο: Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (ΟΕΠΕΚ). Στη Διεύθυνση: http://www.oepek.gr/portal/index.php?option=comremository&Itemid=110&func=select&id=12 2. Ματσαγγούρας, Η. (2004). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και Μάθηση. Αθήνα: Γρηγόρης. 3. Frey, K. (2002). Η «Μέθοδος Project» Μια μορφή συλλογικής εργασίας στοσχολείο ως θεωρία και πράξη. Θεσσαλονίκη: Εκδ. Αδελφών Κυριακίδη Α.Ε. 4.Δημητρόπουλος, Ε. (2005). Εκπαιδευτική Αξιολόγηση. Η Αξιολόγηση του Μαθητή. Μέρος Δεύτερο. Αθήνα: Γρηγόρης.