1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. για την προστασία και ανάπτυξη του ορεινού περιβάλλοντος και των τοπικών ευρωπαϊκών πολιτισμών Συγκρότηση Βάσης Δεδομένων για τους τοπικούς πολιτισμούς των ορεινών περιοχών της Ελλάδας και την αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτησή τους με το ορεινό φυσικό περιβάλλον Α. Γεροντέλη, Περιβαλλοντολόγος, MSc "Περιβάλλον και Ανάπτυξη" του Ε.Μ.Π Α. Δολόγλου, Βιολόγος, MSc Environmental Pollution Science Α. Δοντά, Τεχνικός συνεργάτης Σ. Γιαννακοπούλου, Υπ. Δρ. Μηχ., Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc "Περιβάλλον και Ανάπτυξη" του Ε.Μ.Π. Ε. Γαλανού, Δρ. Ε.Μ.Π., Φυσικός, Γεωλόγος, MSc Περιφερειακή Ανάπτυξη Δ. Ρόκος, Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

2 Εισαγωγή Αντικείμενο – Στόχοι της Βάσης  Συγκρότηση, διατήρηση και ενημέρωση Βάσης Δεδομένων, για τις ορεινές περιοχές της Ελλάδας, την προστασία και ανάπτυξη του ορεινού περιβάλλοντός και των τοπικών πολιτισμών τους μέσα στο πλαίσιο των αρχών και αξιών της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης.  Βιβλιογραφικό, διαδικτυακό ερευνητικό εργαλείο γνωριμίας με: - τη φυσική και κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα - τον πολιτισμό - τις τεχνικές - το τοπικό περιβάλλον - τις σχέσεις αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης - τα προβλήματα και τις ανάγκες 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

3 Εισαγωγή Αντικείμενο – Στόχοι της Βάσης Πρώτη Περιφέρεια σχεδιασμού της Βάσης: Ήπειρος  Είναι η ορεινότερη της Ελλάδας και μια από τις φτωχότερες της Ευρώπης. Αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα.  Συνύπαρξη πολιτισμικού, ιστορικού και περιβαλλοντικού πλούτου συνυφασμένου με τον τρόπο ζωής των κατοίκων. Ανάγκη διαφύλαξης των τοπικών Ευρωπαϊκών πολιτισμών, ενάντια στην τάση ισοπέδωσης και ομογενοποίησης.  Πατρίδα των ιδρυτών και ευεργετών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

4 Φιλοσοφία της Βάσης Σε ποιους απευθύνεται (1)  Φιλοσοφία και αρχές της «Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης». Έμφαση στην πολιτισμική διάσταση η οποία: Σέβεται, διαφυλάσσει και μαθαίνει από τους τοπικούς πολιτισμούς και την αυτόχθονη γνώση Αξιοποιεί και συνδυάζει δημιουργικά τις δυνατότητες / προόδους της παιδείας, της έρευνας / τεχνολογίας με τις παραδοσιακές γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρίες των ανθρώπων κάθε τόπου. Προϋπόθεση: Προϋπόθεση: Ανταλλαγή εμπειριών / ιδεών, συνεργασία και πρωτοβουλιακή δράση πολιτών και συλλογικοτήτων. Στόχος: ζωντάνεμα της κοινοτικής και κοινωνικής ζωής. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

5 Φιλοσοφία της Βάσης Σε ποιους απευθύνεται (2)  Η Βάση φέρνει κοντά τους ενδιαφερόμενους φορείς και συμβάλλει στην απόκτηση μιας συνολικής εικόνα της κατάστασης όλων των ορεινών Δημοτικών Διαμερισμάτων. Ώστε να : - Κάνουν συγκρίσεις - Εντοπίσουν κοινά προβλήματα και ανάγκες - Προσδιορίσουν αλληλεξαρτήσεις και αλληλεπιδράσεις μέσα στο ορεινό φυσικό περιβάλλον - Καταθέσουν ιδέες, προτάσεις και σχέδια - Υλοποιήσουν τις δράσεις/πράξεις τους  Απευθύνεται σε ερευνητές, παιδαγωγούς, σπουδαστές, φοιτητές, μαθητές: για περαιτέρω έρευνα και επικοινωνία μεταξύ της εκπαιδευτικής / ακαδημαϊκής κοινότητας και των ορεινών κοινωνιών. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

6 Ορισμός ορεινών Δημοτικών και Κοινοτικών Διαμερισμάτων 1) Ο Νόμος 2539/97 (ΦΕΚ Α 244/ ), για τη Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και συγκεκριμένα το Άρθρο 1, περί Σύστασης των Δήμων και των Κοινοτήτων. 2) Η Οδηγία 85/148/ΕΟΚ, (για την τροποποίηση της οδηγίας 81/645/ΕΟΚ, περί του Κοινοτικού καταλόγου μειονεκτικών γεωργικών περιοχών κατά την έννοια της οδηγίας 75/268/ΕΟΚ (Ελλάδα). 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

Ιστοσελίδα και Πεδία Βάσης Δεδομένων Υψόμετρο 2. Πληθυσμός 3. Απόσταση από αστικό κέντρο 4. Ιστορικά στοιχεία 5. Ιστορικά μνημεία – μουσεία 6. Αξιόλογες εκκλησίες – Ι. Μονές 7. Πολιτιστικές εκδηλώσεις – Πανηγύρια 8. Ήθη – Έθιμα – Παραδόσεις 9. Γαστρονομία – Τοπικές γεύσεις 10. Τοπικά προϊόντα 11. Παραδοσιακά επαγγέλματα 12. Παραδοσιακός οικισμός 13. Παραδοσιακή αρχιτεκτονική 14. Διατηρητέα κτίρια 15. Ντοπιολαλιά – Γλωσσικά Ιδιώματα 16. Βουνά 17. Επιφανειακά – Υπόγεια Ύδατα 18. Υπέδαφος 19. Χλωρίδα – Πανίδα 20. Μονοπάτια 21. Προστατευόμενες περιοχές – Μνημεία της φύσης 22. Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού 23. Προβλήματα – Ανάγκες 24. Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος 25. Αναφορές (Ειδική και Γενική Βιβλιογραφία)

8 Διαμόρφωση των πεδίων της Βάσης Δεδομένων Πηγές πληροφόρησης Πηγές πληροφόρησης:  Εκτενής αναζήτηση στο διαδίκτυο  Ηλεκτρονικό και έντυπο αρχείο της βιβλιοθήκης του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. Δομή συμπλήρωσης των πεδίων: Από το ειδικό στο γενικό (Δημοτικό ή Κοινοτικό Διαμέρισμα  Νομός  Περιφέρεια).  Σε κάποια από τα πεδία όπως «Πληθυσμός», «Υψόμετρο», «Παραδοσιακός οικισμός», «Διατηρητέα κτήρια», υπάρχει ομοιομορφία ως προς την πηγή προέλευσης των στοιχείων, με κριτήριο την πραγματική αποτύπωση των δεδομένων. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

9  «Παραδοσιακή αρχιτεκτονική» Γενικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής κάθε περιοχής. Αναφέρονται τα υλικά δόμησης, ο τρόπος κατασκευής των κτιρίων και ο τρόπος δομής και οργάνωσης των οικισμών. Ιδιαίτερες ενότητες: Ηπειρώτες μάστοροι, Λαϊκή ζωγραφική, Περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική, Ηπειρώτικα γεφύρια, Χαγιάτι, Σαχνισί, Πλατεία και βρύση στον παραδοσιακό οικισμό, Αρχιτεκτονική και κοινωνική διάσταση, Γλωσσάριο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (1)

10  «Υπέδαφος»: Συνοπτική αναφορά τύπου υπεδάφους και εκτενέστερη αναφορά για ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο συγκεκριμένο γεωλογικό περιβάλλον (π.χ. υπέδαφος πλούσιο σε ορυκτά οικονομικού ενδιαφέροντος, ενεργά ρήγματα υψηλή σεισμικότητα, κατολισθήσεις, κλπ). Hyperlink: γεωλογία της Περιφέρειας στην οποία ανήκει ο Δήμος.  «Προστατευόμενες περιοχές – Μνημεία της φύσης»: Ολοκληρωμένη αποτύπωση και παρουσίαση των προστατευόμενων περιοχών, των τύπων οικοτόπων, της βιοποικιλότητας, αλλά και των προβλημάτων / απειλών και αναγκών που σχετίζονται με τις συγκεκριμένες προστατευόμενες περιοχές. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (2)

11  «Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού» Τονίζεται η σχέση αλληλεξάρτησης και δυναμικής επιρροής μεταξύ του φυσικού περιβάλλοντος και των τοπικών πολιτισμών οι οποίοι αναπτύχθηκαν μέσα σ’ αυτό. Αλληλεπίδραση Ανθρώπου – Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού  Αλληλεπίδραση Ανθρώπου – Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού (σε επίπεδο Νομού) Δημοσιεύματα, αρχεία τοπικού τύπου. Συλλογή - Επεξεργασία - Κατηγοριοποίηση. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της βάσης (3)

12 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (4)  Ξαναζωντάνεμα ορεινών οικοσυστημάτων - περιοχών  Διάσωση ντόπιων παραδοσιακών ποικιλιών  Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ)  Αξιοποίηση Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών  Γυναικεία Επιχειρηματικότητα και Άρση Κοινωνικού Αποκλεισμού  Χειμερινές Μαθητικές Εβδομάδες «Λευκές και Πράσινες Τάξεις» / Πρόγραμμα Ανοικτών Περιβαλλοντικών Τάξεων «Καλλιστώ»  Τουρισμός  Έργα Υποδομής  Εγνατία Οδός

13 «ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΟΡΕΙΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ.  «ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΟΡΕΙΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ.» ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ.» Διαχρονική σχέση ανθρώπου και φύσης, μέσω του πολιτισμού, Το τοπικό φυσικό περιβάλλον ως αφετηρία και αποδέκτης ιδιαίτερων πολιτισμικών στοιχείων, τα οποία προσδίδουν τη χαρακτηριστική ταυτότητα της Ηπείρου. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (5)

14  «Προβλήματα – Ανάγκες» Παρουσιάζονται και αναλύονται, σε επίπεδο Νομού, τα ιδιαίτερα προβλήματα και οι ανάγκες/ελλείψεις κάθε ορεινής περιοχής. Σκοπός του πεδίου είναι καταρχήν να αναδειχθούν τα κυριότερα προβλήματα της σημερινής ορεινής Ελλάδας. Δίνεται η δυνατότητα: -Να αναλυθούν και να αξιολογηθούν οι τομείς «υστέρησης» των ορεινών περιοχών σε σύγκριση με τις πεδινές. - Να αναζητηθούν οι αιτίες της «υστέρησης» αυτής. - Να εξετασθεί η αποτελεσματικότητα μέτρων / πολιτικών 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (6)

15  «Προβλήματα – Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Νομού.....»  «Προβλήματα – Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Νομού.....» Αναφέρεται στα χαρακτηριστικά προβλήματα, των ορεινών οικισμών του κάθε Νομού.  Στοιχεία από: βιβλιογραφική, διαδικτυακή έρευνα και παρακολούθηση των ηλεκτρονικών σελίδων του τοπικού τύπου. Συγκεντρώθηκαν, επεξεργάστηκαν, κατηγοριοποιήθηκαν και προέκυψαν 3 βασικές ενότητες: Α. Χώρος, Β. Κοινωνία, Γ. Περιβάλλον.  Κοινή δομή ενοτήτων στους βασικούς άξονες – Κοινά βασικά προβλήματα για τους 4 νομούς της Ηπείρου. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (7)

16  «Τουρισμός σε ορεινές περιοχές. Προβλήματα - Ανάγκες. Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και οικοτουρισμός» Ορεινός τουρισμός στην Ελλάδα: μορφές και προσπάθειες εφαρμογής, προβλήματα και ανάγκες και προτάσεις για ένταξή του σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ανάπτυξης των ορεινών περιοχών της χώρας μας.  «Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος» Χαρακτηριστικές και ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες, σε επίπεδο: Δ.Δ ή Κ.Δ., Νομού και Περιφέρειας.  «Ειδική»«Γενική»Βιβλιογραφία  «Ειδική» (σε επίπεδο Δ.Δ. ή Κ.Δ.) και «Γενική» Βιβλιογραφία (υπερσύνδεσμος, σε επίπεδο Νομού) 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Περιγραφή πεδίων της Βάσης (8)

17 Ιστοσελίδα Βάσης Δεδομένων: 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ

25  Μέρος μιας δυναμικής, διεπιστημονικής, ερευνητικής διαδικασίας, η οποία θα συμπληρώνεται σταδιακά και θα ενημερώνεται συνεχώς.  Βάση για τη δημιουργία προϋποθέσεων συμμετοχικού σχεδιασμού και την ενίσχυση της διεπιστημονικής έρευνας και συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ, ερευνητικών κέντρων, ΟΤΑ και πρωτοβουλιών πολιτών.  Αφετηρία περαιτέρω αξιοποίησης και εμβάθυνσης στα επιμέρους στοιχεία των θεματικών ενοτήτων της Βάσης. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμβολή της Βάσης Προτάσεις αξιοποίησης

26 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμβολή Δυναμικές θεματικές ενότητες (1) «Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού»:  Χρήσιμο πεδίο αναφοράς καθώς η μελέτη ενός συγκεκριμένου ορεινού πολιτισμικού θύλακα μπορεί να αποκαλύψει στοιχεία για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και αντίστροφα.  Στοχεύει στην ανάδειξη αρχών και αξιών των πολιτισμών του παρελθόντος και στην εξέλιξή τους, ώστε να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη για τη δύσκολη πορεία προς την Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των ορεινών περιοχών.

27 «Προβλήματα – Ανάγκες»:  Διάλογος γύρω από την πραγματική εικόνα της ορεινής Ελλάδας εστιασμένος στις καθημερινές δυσκολίες των κατοίκων, αλλά και στις αρνητικές επιπτώσεις της σύγχρονης «ανάπτυξης».  Επεξεργασία και ανάλυση μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικές προτάσεις, τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων των ορεινών περιοχών.  Υλικό συγκριτικής αξιολόγησης των προβλημάτων και του τρόπου αντιμετώπισής τους, στην ορεινή Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμβολή Δυναμικές θεματικές ενότητες (2)

28  Ανισομερής κατανομή οικονομικών πόρων, υπηρεσιών, δημόσιων υποδομών, μεταξύ ορεινών και πεδινών Δ.Δ. του ίδιου Νομού ή/και του ίδιου Δήμου. Αποτέλεσμα: περαιτέρω υποβάθμιση των μειονεκτικών ορεινών περιοχών, πυροδότηση κοινωνικών αντιπαραθέσεων. Προβληματισμός Προβληματισμός: Είναι εύλογη η ανησυχία των ορεινών κοινωνιών για τις μελλοντικές αναπτυξιακές προοπτικές του τόπου τους, μετά τις πρόσφατες συγχωνεύσεις Δήμων του προγράμματος «Καλλικράτης» ; 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμπεράσματα από την έως τώρα ανάπτυξη της Βάσης (1)

29 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμπεράσματα (2)  Η διαφύλαξη και μεταφορά από γενιά σε γενιά, των παραδόσεων, των παραδοσιακών τεχνών και τεχνικών, των ηθών και εθίμων είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική και συμβάλλει: - στο δέσιμο κοινωνιών - στην ενίσχυση της κοινοτικής αλληλεγγύης συνεργασίας και του ενστίκτου αυτοσυντήρησης - στην τόνωση της αυτοπεποίθησης - στη συντήρηση δεσμών των νέων με τον τόπο τους

30 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμπεράσματα (3)  Διαφοροποίηση ορεινών περιοχών ως προς την κοινωνική δομή τους. Κατηγορίες οικισμώνΠροβλήματα Πλήρης ερήμωση Εγκατάλειψη και μαρασμός Ελάχιστοι μόνιμοι κάτοικοι το χειμώνα και αύξηση πληθυσμού σε άλλες περιόδους Συγκράτηση μόνιμου πληθυσμού και «υγιής» ανάπτυξη - Υποβάθμιση πολιτισμικού στοιχείου - Αρνητικές επιπτώσεις εξαιτίας μαζικού τουρισμού Μονομερώς τουριστικά ανεπτυγμένοι οικισμοί

31 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμπεράσματα (4)  Αναπτυξιακά σχέδια με βάση τις αρχές της «αειφόρου» ανάπτυξης. Αντιμετωπίζουν αποσπασματικά τα ζητήματα των ορεινών περιοχών και «επιχειρηματικά» τις αξίες της φύσης. : Διαπίστωση: Ανάγκη για ξαναζωντάνεμα ορεινών περιοχών. Προβληματισμός: Προβληματισμός: Οι αναπτυξιακές πολιτικές, θα αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία της περιοχής, στο όνομα της «αειφόρου ανάπτυξης» ή μπορούν να γίνουν με βάση τη διεπιστημονική μεθοδολογία και τις αρχές της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης...;

32 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμπεράσματα (5)  Αξιοσημείωτες προσπάθειες από: σχολικές μονάδες εκπαίδευσης, Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες κατοίκων, οι οποίες πηγάζουν από αγάπη και «μεράκι» για τον τόπο τους. Χρειάζονται Χρειάζονται: προβολή, ενδυνάμωση, υποστήριξη και διεύρυνση Διαδικασία Διαδικασία: ευαισθητοποίησης, γνώσης, δραστηριοποίησης Αξίες: Αξίες: συλλογικότητας, ομαδικότητας, συνεργασίας Διαμόρφωση του ενεργού πολίτη: κριτική και συλλογική σκέψη, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, αντιμετώπιση των προβλημάτων του τόπου του.

33 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Συμπεράσματα (6)  Υπάρχει σημαντική υστέρηση σε: ερευνητική δραστηριότητα και μελέτη. Αντίθετα με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Απαιτείται: Απαιτείται: Στοχευμένη έρευνα για την ικανοποίηση των αναγκών και τη λύση υπαρκτών προβλημάτων των ορεινών περιοχών. Διάχυση της επιστημονικής / ερευνητικής γνώσης με περισσότερο εύληπτο και χρηστικό τρόπο.  Συμβολή του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. και του Δ.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Π. «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών»

34 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Προβληματισμοί για το μέλλον των ορεινών περιοχών... (1)  Ποιο θα είναι το μέλλον των ορεινών μας περιοχών στην περίοδο της οικονομικής, πολιτικής, πολιτισμικής, κοινωνικής και ηθικής κρίσης, την οποία βιώνουμε ;  Για ποια Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη θα μιλάμε όταν δεν θα υπάρχουν ούτε τα ελάχιστα οικονομικά μέσα ;  Για ποια προστασία περιβάλλοντος μπορούμε να μιλάμε, όταν αυτό θα εγκαταλείπεται στις ορέξεις και τις κερδοσκοπικές επιλογές των «επενδυτών» ;  Για ποια κοινωνική ενδυνάμωση όταν οι ορεινοί Δήμοι με τον «Καλλικράτη» θα αποδυναμώνονται, όταν η ανεργία θα καλπάζει, όταν οι χρηματοδοτήσεις θα σταματήσουν κοκ. ;

35 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Προβληματισμοί για το μέλλον των ορεινών περιοχών... (2) Απαισιόδοξο σενάριο Απαισιόδοξο σενάριο. Περαιτέρω: - υποβάθμιση των στοιχείων της φυσικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας των ορεινών περιοχών - ένταση της εκμετάλλευσης του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος - μαρασμός, μετανάστευση - εγκατάλειψη, ερήμωση

36 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ Προβληματισμοί για το μέλλον των ορεινών περιοχών... (3) Αισιόδοξο σενάριο. Αισιόδοξο σενάριο. Προϋπόθεση: ενεργοί πολίτες, αξιοποιούν συλλογικά και δημιουργικά, τα φυσικά, τα ανθρώπινα και τα πολιτισμικά διαθέσιμα του ορεινού τόπου τους. Ευκαιρία για: επανάκαμψη αποδήμων προσέλκυση και συγκράτηση νέων εισαγωγή τεχνογνωσίας, τεχνολογιών, καινοτομιών για προστασία του περιβάλλοντος και ανάδειξη του πολιτισμού φιλοξενία επισκεπτών σε ανθρώπινης - μικρής και όμορφης - κλίμακας εγκαταστάσεις προβολή προτερημάτων της αξιοβίωτης ζωής στην ύπαιθρο

37 6ο ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. «Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ», ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΜΕΤΣΟΒΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. για την προστασία και ανάπτυξη του ορεινού περιβάλλοντος και των τοπικών ευρωπαϊκών πολιτισμών Ευχαριστούμε για την προσοχή σας