ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ o xristos ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΑΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007 ΕΑΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007

Κυριακή, 4 Φεβρουαρίου 2007 Η θεϊκή φύση του Χριστού (α’ μέρος)

Το θείο του πρόσωπο Στα προηγούμενα μαθήματα είδαμε πως ο Χριστός ήταν και είναι πλήρως Θεός και πλήρως άνθρωπος σε ένα πρόσωπο και θα είναι έτσι στην αιωνιότητα. Ασχοληθήκαμε ιδιαίτερα με την ανθρώπινη φύση του και είδαμε ότι είχε τόσο ανθρώπινο σώμα όσο και ανθρώπινο πνεύμα. Στα επόμενα μαθήματα θα ασχοληθούμε με τη θεϊκή του φύση: πρώτα με το θείο του πρόσωπο και στη συνέχεια με τις θείες του ιδιότητες.

Α. Η βιβλική διδασκαλία για τη θεότητα του Χριστού

Η λέξη «Θεός» αποδίδεται στον Χριστό «Εν αρχή ήτο ο Λόγος, και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ, και Θεός ήτο ο Λόγος». Ιωάν. α’ 1 «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· μονογενὴς θεὸς ὁ ὢν είς τὸν κόλπον τοῦ πατρὸς ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.» Ιωάν. α’ 18 «Και απεκρίθη ο Θωμάς και είπε προς αυτόν· Ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Ιωάν. κ’ 28 «των οποίων είναι οι πατέρες, και εκ των οποίων εγεννήθη ο Χριστός το κατά σάρκα, ο ων επί πάντων Θεός ευλογητός εις τους αιώνας· αμήν» Ρωμ. θ’ 5.

Η λέξη «Θεός» αποδίδεται στον Χριστό «προσμένοντες την μακαρίαν ελπίδα και επιφάνειαν της δόξης του μεγάλου Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού». Τίτος β’ 13 «περί δε του Υιού· Ο θρόνος σου, ω Θεέ, είναι εις τον αιώνα του αιώνος· σκήπτρον ευθύτητος είναι το σκήπτρον της βασιλείας σου». Εβρ. α’ 8. «Συμεών Πέτρος, δούλος και απόστολος του Ιησού Χριστού, προς τους όσοι έλαχον ισότιμον με ημάς πίστιν εις την δικαιοσύνην του Θεού ημών και Σωτήρος Ιησού Χριστού». Β’ Πέτρ. α’ 1

Η λέξη «Θεός» αποδίδεται στον Χριστό « … Διότι παιδίον εγεννήθη εις ημάς, υιός εδόθη εις ημάς· και η εξουσία θέλει είσθαι επί τον ώμον αυτού· και το όνομα αυτού θέλει καλεσθή Θαυμαστός, Σύμβουλος, Θεός ισχυρός, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος, Άρχων ειρήνης». Ησ. θ’ 6

Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται στον Χριστό Η λέξη «κύριος» χρησιμοποιούνταν από έναν κατώτερο προς κάποιον ανώτερο (Ματθ. ιγ’ 27, κα’ 30, κζ’ 63, Ιωάν. δ’ 11). Ορισμένες φορές σημαίνει τον αφέντη κάποιου δούλου ή υπηρέτη (Ματθ. ς’ 24, κα’ 40). Η λέξη «Κύριος» όμως χρησιμοποιήθηκε στη μετάφραση των Εβδομήκοντα (αρχαία ελληνική μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης), για να αποδώσει το τετραγράμματο όνομα του Θεού YHWH (Ιαχβέ). Συγκεκριμένα στην ελληνική Παλαιά Διαθήκη χρησιμοποιείται φορές για να αποδώσει το όνομα του Θεού.

Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται στον Χριστό Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται πολλές φορές στον Χριστό με την έννοια «Θεός». «διότι σήμερον εγεννήθη εις εσάς εν πόλει Δαβίδ σωτήρ, όστις είναι Χριστός Κύριος». Λουκ. β’ 11 «και επλήσθη Πνεύματος Αγίου η Ελισάβετ και ανεφώνησε […] Και πόθεν μοι τούτο, να έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με;» Λουκ. α’ 43

Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται στον Χριστό «Διότι ούτος είναι ο ρηθείς υπό Ησαΐου του προφήτου, λέγοντος· Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν του Κυρίου, ευθείας κάμετε τας τρίβους αυτού». Ματθ. γ’ 3 «Και ενώ ήσαν συνηγμένοι οι Φαρισαίοι, ηρώτησεν αυτούς ο Ιησούς, λέγων· Τι σας φαίνεται περί του Χριστού; τίνος υιός είναι; Λέγουσι προς αυτόν· Του Δαβίδ. Λέγει προς αυτούς· Πως λοιπόν ο Δαβίδ διά Πνεύματος ονομάζει αυτόν Κύριον, λέγων, Είπεν ο Κύριος προς τον Κύριόν μου, Κάθου εκ δεξιών μου εωσού θέσω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου; Εάν λοιπόν ο Δαβίδ ονομάζη αυτόν Κύριον, πως είναι υιός αυτού;» Ματθ. κβ’ 41-45

Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται στον Χριστό «εξεύρομεν ότι το είδωλον είναι ουδέν εν τω κόσμω, και ότι δεν υπάρχει ουδείς άλλος Θεός ειμή εις. Διότι αν και ήναι λεγόμενοι θεοί είτε εν τω ουρανώ είτε επί της γης, καθώς και είναι θεοί πολλοί και κύριοι πολλοί, αλλ' εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ, εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός, δι' ου τα πάντα και ημείς δι' αυτού». Α’ Κορ. η’ 4-6

Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται στον Χριστό «περί δε του Υιού· […] Συ κατ' αρχάς, Κύριε, την γην εθεμελίωσας, και έργα των χειρών σου είναι οι ουρανοί· αυτοί θέλουσιν απολεσθή, συ δε διαμένεις· και πάντες ως ιμάτιον θέλουσι παλαιωθή, και ως περιένδυμα θέλεις τυλίξει αυτούς, και θέλουσιν αλλαχθή· Συ όμως είσαι ο αυτός, και τα έτη σου δεν θέλουσιν εκλείψει». Εβρ. α’ 11-12

Η λέξη «Κύριος» αποδίδεται στον Χριστό «και καλείται το όνομα αυτού· ο Λόγος του Θεού. […] Και εκ του στόματος αυτού εξέρχεται ρομφαία κοπτερά, διά να κτυπά με αυτήν τα έθνη· και αυτός θέλει ποιμάνει αυτούς εν ράβδω σιδηρά· και αυτός πατεί τον ληνόν του οίνου του θυμού και της οργής του Θεού του παντοκράτορος· και επί το ιμάτιον και επί τον μηρόν αυτού έχει γεγραμμένον το όνομα, Βασιλεύς βασιλέων και Κύριος κυρίων». Αποκ. ιθ’ 15-16

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Εγώ είμαι «Είπον λοιπόν οι Ιουδαίοι προς αυτόν· Πεντήκοντα έτη δεν έχεις έτι, και είδες τον Αβραάμ; Είπε προς αυτούς ο Ιησούς· Αληθώς, αληθώς σας λέγω· Πριν γείνη ο Αβραάμ, εγώ είμαι. Εσήκωσαν λοιπόν λίθους διά να ρίψωσι κατ' αυτού». Ιωάν. η’ Η φράση «εγώ είμαι» θύμιζε τη φράση του Θεού προς τον Μωυσή: «Εγώ είμαι ο Ων» Εξ. γ’ 14.

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Α και Ω «Εγώ είμαι το Α και το Ω, αρχή και τέλος, ο πρώτος και ο έσχατος». Αποκ. κβ’ 13 (Ιησούς Χριστός) «Εγώ είμαι το Α και το Ω, αρχή και τέλος, λέγει ο Κύριος, ο ων και ο ην και ο ερχόμενος, ο παντοκράτωρ». Αποκ. α’ 8 (Θεός Πατέρας)

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Ο Λόγος «Εν αρχή ήτο ο Λόγος, και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ, και Θεός ήτο ο Λόγος». Ιωάν. α’ 1 Στους Εβραίους αυτό θύμιζε εδάφια όπως: «Με τον λόγον του Κυρίου έγειναν οι ουρανοί, και διά της πνοής του στόματος αυτού πάσα η στρατιά αυτών». Ψαλμ. λγ’ 6 Για την ελληνική σκέψη πάλι (ειδικά των Στωικών φιλοσόφων) ο Λόγος ήταν η αρχή που διείπε όλο το σύμπαν.

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός ανθρώπου Ο τίτλος «Υιός Ανθρώπου» χρησιμοποιείται 24 φορές στα τέσσερα ευαγγέλια, αλλά μόνον από τον Ιησού Χριστό και με τον τίτλο αυτό αναφέρεται στον εαυτό Του, π.χ. Ματθ. ις’ 13: «Ότε δε ήλθεν ο Ιησούς εις τα μέρη της Καισαρείας της Φιλίππου, ηρώτα τους μαθητάς αυτού, λέγων· Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι ότι είμαι εγώ ο Υιός του ανθρώπου;»

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός ανθρώπου Ο τίτλος «Υιός Ανθρώπου» αναφερόταν σε μια προφητεία του Δανιήλ, όπου παρουσιάζεται μια μορφή με ουράνια, θεϊκή καταγωγή, η οποία κατέρχεται με τις νεφέλες του ουρανού: «Είδον εν οράμασι νυκτός και ιδού, ως Υιός ανθρώπου ήρχετο μετά των νεφελών του ουρανού και έφθασεν έως του Παλαιού των ημερών και εισήγαγον αυτόν ενώπιον αυτού. Και εις αυτόν εδόθη η εξουσία και η δόξα και η βασιλεία, διά να λατρεύωσιν αυτόν πάντες οι λαοί, τα έθνη και αι γλώσσαι· η εξουσία αυτού είναι εξουσία αιώνιος, ήτις δεν θέλει παρέλθει, και η βασιλεία αυτού, ήτις δεν θέλει φθαρή». Δαν. ζ’ 13-14

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός ανθρώπου Ο αρχιερέας που ανέκρινε τον Χριστό κατάλαβε ακριβώς αυτόν τον υπαινιγμό του Χριστού για τη θεϊκή του καταγωγή: «Λέγει προς αυτόν ο Ιησούς· Συ είπας· πλην σας λέγω, Εις το εξής θέλετε ιδεί τον Υιόν του ανθρώπου καθήμενον εκ δεξιών της δυνάμεως και ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού. Τότε ο αρχιερεύς διέσχισε τα ιμάτια αυτού, λέγων ότι εβλασφήμησε·» Ματθ. κς’ 64-65

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός Θεού Μερικές φορές η φράση «Υιός Θεού» αναφέρεται στον Ισραήλ (Ματθ. β’ 15): Εξ Αιγύπτου εκάλεσα τον υιόν μου». Ή αναφέρεται στους λυτρωμένους του Θεού (Ρωμ. η’ 14, 19, 23) Ωστόσο υπάρχουν αναφορές όπου ο Χριστός χρησιμοποιεί αυτόν τον τίτλο, για να δηλώσει ότι είναι ο αιώνιος Υιός, ίσος με τον Πατέρα. (Ιωάννης Βαπτιστής) «Και εγώ είδον και εμαρτύρησα, ότι ούτος είναι ο Υιός του Θεού». Ιωάν. α’ 34

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός Θεού «Πάντα παρεδόθησαν εις εμέ από του Πατρός μου· και ουδείς γινώσκει τον Υιόν ει μη ο Πατήρ· ουδέ τον Πατέρα γινώσκει τις ειμή ο Υιός και εις όντινα θέλει ο Υιός να αποκαλύψη αυτόν». Ματθ. ια’ 27 «Ενώ αυτός ελάλει έτι, ιδού, νεφέλη φωτεινή επεσκίασεν αυτούς, και ιδού, φωνή εκ της νεφέλης λέγουσα· Ούτος είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, εις τον οποίον ευηρεστήθην· αυτού ακούετε». Ματθ. ιζ’ 5

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός Θεού «Ουδείς είδε ποτέ τον Θεόν· ο μονογενής Υιός, ο ων εις τον κόλπον του Πατρός, εκείνος εφανέρωσεν αυτόν». Ιωάν. α’ 18 «Λέγει προς αυτόν ο Ιησούς· Τόσον καιρόν είμαι μεθ' υμών, και δεν με εγνώρισας, Φίλιππε; όστις είδεν εμέ είδε τον Πατέρα· και πως συ λέγεις, Δείξον εις ημάς τον Πατέρα;» Ιωάν. ιδ’ 9

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός Θεού «Όστις πιστεύει εις τον Υιόν έχει ζωήν αιώνιον· όστις όμως απειθεί εις τον Υιόν δεν θέλει ιδεί ζωήν, αλλ' η οργή του Θεού μένει επάνω αυτού». Ιωάν. γ’ 36 «Διότι ο Πατήρ αγαπά τον Υιόν και δεικνύει εις αυτόν πάντα όσα αυτός πράττει, και μεγαλήτερα τούτων έργα θέλει δείξει εις αυτόν, διά να θαυμάζητε σεις. Επειδή καθώς ο Πατήρ εγείρει τους νεκρούς και ζωοποιεί, ούτω και ο Υιός ούστινας θέλει ζωοποιεί». Ιωάν. ε’ 20-21

Άλλοι ισχυρισμοί για την Θεότητα του Χριστού: Υιός Θεού «Ο Θεός, […] εν ταις εσχάταις ταύταις ημέραις ελάλησε προς ημάς διά του Υιού, τον οποίον έθεσε κληρονόμον πάντων, δι' ου έκαμε και τους αιώνας· όστις ων απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρ της υποστάσεως αυτού, και βαστάζων τα πάντα με τον λόγον της δυνάμεως αυτού, αφού δι' εαυτού έκαμε καθαρισμόν των αμαρτιών ημών, εκάθησεν εν δεξιά της μεγαλωσύνης εν υψηλοίς». Εβρ. α’ 1-3

Β. Ισχυρισμοί κατά της θεότητας του Χριστού

Ισχυρισμοί των Μαρτύρων του Ιεχωβά Ισχυρίζονται πως η λέξη «Θεός» σημαίνει ισχυρός. Ακόμη και ο διάβολος ονομάζεται θεός του κόσμου τούτου. (Β’ Κορ. δ’ 4) «Απεκρίθη προς αυτούς ο Ιησούς· Δεν είναι γεγραμμένον εν τω νόμω υμών, Εγώ είπα, θεοί είσθε; Εάν εκείνους είπε θεούς, προς τους οποίους έγεινεν ο λόγος του Θεού, και δεν δύναται να αναιρεθή η γραφή, εκείνον, τον οποίον ο Πατήρ ηγίασε και απέστειλεν εις τον κόσμον, σεις λέγετε ότι βλασφημείς, διότι είπον, Υιός του Θεού είμαι;» Ιωάν. ι’ 35

Ανασκευή του επιχειρήματος Ακόμη και αν δεχθούμε ότι Θεός σημαίνει ισχυρός, πόσοι αληθινοί θεοί υπάρχουν, οι οποίοι επιτρέπεται να δέχονται λατρεία; «Διότι αν και ήναι λεγόμενοι θεοί είτε εν τω ουρανώ είτε επί της γης, καθώς και είναι θεοί πολλοί και κύριοι πολλοί, αλλ' εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ, εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός, δι' ου τα πάντα και ημείς δι' αυτού». Α’ Κορ. η’ 4-6

Ανασκευή του επιχειρήματος Ο Χριστός όχι απλώς αποκαλείται Θεός, αλλά δέχεται λατρεία ως αληθινός Θεός. «Και απεκρίθη ο Θωμάς και είπε προς αυτόν· Ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Ιωάν. κ’ 28 «διά να τιμώσι πάντες τον Υιόν καθώς τιμώσι τον Πατέρα. Ο μη τιμών τον Υιόν δεν τιμά τον Πατέρα τον πέμψαντα αυτόν». Ιωάν. ε’ 23

Ισχυρισμοί των Μαρτύρων του Ιεχωβά Προβάλλουν εδάφια που μιλούν για ανιστότητα του Πατρός και του Υιού: «Εάν με ηγαπάτε, ηθέλετε χαρή ότι είπον, Υπάγω προς τον Πατέρα· διότι ο Πατήρ μου είναι μεγαλήτερός μου.» Ιωάν ιδ’ 28 «Περί δε της ημέρας εκείνης και της ώρας ουδείς γινώσκει, ουδέ οι άγγελοι οι εν ουρανώ, ουδέ ο Υιός, ειμή ο Πατήρ». Μαρκ. ιγ’ 32

Ανασκευή του επιχειρήματος Στα εδάφια αυτά παρουσιάζεται η ανθρώπινη φύση του Χριστού ή τονίζεται η ιεραρχία ρόλων που υπάρχει ανάμεσα στα πρόσωπα της Τριάδας κατ’ οικονομίαν. Πρόκειται για ιεραρχία ρόλων και όχι ανωτερότητα ουσίας. Ο απ. Παύλος μιλά καθαρά για την ισότητα του Πατρός και του Υιού: «όστις εν μορφή Θεού υπάρχων, δεν ενόμισεν αρπαγήν το να ήναι ίσα με τον Θεόν» Φιλιπ. β’ 6

Ισχυρισμοί των Μαρτύρων του Ιεχωβά Ισχυρίζονται πως ο Χριστός είναι κτίσμα του Θεού. Προς τούτο επικαλούνται εδάφια όπως: «Ταύτα λέγει ο Αμήν, ο μάρτυς ο πιστός και αληθινός, η αρχή της κτίσεως του Θεού». Αποκ. γ’ 14 «όστις είναι εικών του Θεού του αοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως, επειδή δι' αυτού εκτίσθησαν τα πάντα» Κολ. α’ 16

Ανασκευή του επιχειρήματος Η λέξη «αρχή» έχει δύο έννοιες: «ξεκίνημα», αλλά και «εξουσία». Ο Χριστός δεν είναι το πρώτο δημιούργημα, αλλά η αρχή που διέπει όλη την κτίση, αφού τα πάντα δημιουργήθηκαν από αυτόν (Ιωάν. α’ 3) Η λέξη «πρωτότοκος»: α) παραπέμπει σε γέννηση και όχι σε κτίση (γεννηθέντα, ου ποιηθέντα), και β) αφορά τη θέση του πρωτότοκου ως κληρονόμου, ως κεφαλής της κτίσεως. Οι δύο λέξεις, «αρχή» και «πρωτότοκος» συναντώνται και οι δύο εδάφια παρακάτω και αναφέρονται στη θέση κεφαλής του Χριστού στη νέα δημιουργία: «τα πάντα δι' αυτού και εις αυτόν εκτίσθησαν· […] και αυτός είναι η κεφαλή του σώματος, της εκκλησίας· όστις είναι αρχή, πρωτότοκος εκ των νεκρών, διά να γείνη αυτός πρωτεύων εις τα πάντα». (Κολ. α’ 16, 18)

Συμπέρασμα Η Αγία Γραφή παρουσιάζει ξεκάθαρα τον Χριστό ως Θεό, ως Υιό του Θεού, ίσο και συνάναρχο με τον Πατέρα.

Προσευχή και περισυλλογή Δοξάζουμε τον Κύριο Ιησού Χριστό, διότι εν Αυτώ ο Θεός εφανερώθη εν σαρκί. Τον τιμούμε και τον λατρεύουμε ως τον Κύριο και Θεό μας.

Βιβλιογραφία Grudem, Systematic Theology, κεφ. 26