Καρδίτσα 8 – 10 Φεβρουάριου 2008 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας 7η Συνεδρία: Κοινωνικές Πολιτικές - Απασχόληση Η συμβολή της κινητικότητας του πληθυσμού στις επιλογές του για απασχόληση και κατοίκηση Δρ. Μαρί-Νοέλ Ντυκέν Επ. Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δήμητρα Γάκη DEA, MSc Γεωργο-οικονομολόγος Ερευνήτρια Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Καρδίτσα 8 – 10 Φεβρουάριου 2008

1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Προβληματισμός Πως μπορούμε ακόμη σήμερα να σχεδιάζουμε με βάση ορισμούς και πραγματικότητες περασμένων χρόνων όταν πραγματικά, παρατηρούμε ότι: ο τόπος κατοικίας δεν αντιστοιχεί πλέον αναγκαστικά με το τόπο εργασίας,  αυξημένη κινητικότητα του πληθυσμού όλο και εντονότερο φαινόμενο της β’ κατοικίας  νέοι τύποι κινητικότητας Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Η προσέγγιση μας εντάσσεται σε μια συστηματική προσπάθεια ανάπτυξης νέων προσαρμοσμένων προσεγγίσεων του αγροτικού χώρου και της τοπικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της ερευνητικής δράσης του ΕΑΧ βασίζεται στην χρήση συμπληρωματικών εργαλείων εκτίμησης και ανάλυσης κοινωνικο-οικονομικών και πολιτιστικών φαινομένων:  επιτόπιες έρευνες (από το 1999, ο Νομός Καρδίτσας αποτελεί ένα από τα κύρια πεδία έρευνας του ΕΑΧ, ειδικά ως προς την απασχόληση και τις μορφές συγκέντρωσης πληθυσμού)  σύγχρονες μέθοδοι ανάλυσης χωρικών δεδομένων (οι οποίες έχουν ως στόχο να αναδείξουν για ένα συγκεκριμένο χώρο (όπως π.χ. ο Νομός Καρδίτσας) τόσο την ύπαρξη χωρικών ενοτήτων όσο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά λειτουργίας τους. Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Νέο μοντέλο κατοικίας & απασχόλησης 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Νέο μοντέλο κατοικίας & απασχόλησης νέος τύπος «κατοίκου» : συμβάλλει στην πολυπλοκότητα των σχέσεων του τόπου κατοικίας και τόπου απασχόλησης χαρακτηριστικά : νέες μορφές οργάνωσης και λειτουργίας των νοικοκυριών Διττή αναζήτηση: - καλύτερο περιβάλλον, ποιότητα - κοινωνική ζωή διεύρυνση του «χώρου διαβίωσης και δραστηριοποίησης» (espace de vie) Νέα προσέγγιση της έννοιας της απόστασης μεταξύ τόπου κατοίκησης, απασχόλησης και επίσης τόπου αναψυχής Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

παράγοντα εξωστρέφειας 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Νέοι τύποι κατοίκου Κινητικός Πολυδραστήριος Συχνά ο τόπος κατοικίας δεν συμπίπτει με τον τόπο εργασίας Ο «σύγχρονος» μόνιμος κάτοικος Κινητικότητα: παράγοντα εξωστρέφειας Ο «περιοδικός» ή/και καταγόμενος κάτοικος Περιοδικός κάτοικος έχει νομικά και ιδιοκτησιακά δικαιώματα Διατηρεί κοινωνικο-πολιτιστικές σχέσεις με τον τόπο καταγωγής Αποτελεί σημαντική, δυνητική και ελέγξιμη αγορά και ως εκ τούτου συμμετέχει στην ανάπτυξη του τόπου του Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Μια προσπάθεια αποτύπωσης του φαινόμενου στο Νομό Καρδίτσας Γνωστό φαινόμενο από εμπειρική άποψη Σημαντική έλλειψη κατάλληλων δεδομένων Μέσω της επεξεργασίας και προσεκτικής ερμηνείας (βάση την εμπειρική γνώση) των επίσημων και διαθέσιμων δεδομένων, προτείνεται: την αποτύπωση των συγκεντρώσεων πληθυσμού μέσω την επεξεργασία και την προσεκτική ερμηνεία επίσημων δεδομένων (π.χ. σχέση μόνιμου & πραγματικού ως ένδειξη της σημασίας του εποχιακού – καταγόμενου κατοίκου) την ανάδειξη του κυριάρχου τύπου κατοικιών (κυρίας κατοικίας, Β’ κατοικίας) Την εκτίμηση της κινητικότητας στο πλαίσιο της απασχόλησης (τόπος κατοικίας – τόπος απασχόλησης)

Οργάνωση της κατοίκησης 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Οργάνωση της κατοίκησης στο Νομό Καρδίτσας Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Οι συγκεντρώσεις πληθυσμού Βαθμός ελκυστικότητας τόπου κατοίκησης Κυριότερες τάσεις: Σημαντική συγκέντρωση πληθυσμού στη Πόλη της Καρδίτσας και στους περιαστικούς οικισμούς, Ένταση του φαινόμενου σημαντικά μικρότερη από αυτή που παρατηρείται στους άλλους Νομούς της Θεσσαλίας Δείκτης Συγκέντρωσης για την Καρδίτσα = 0,6 του αντίστοιχου δείκτη ΠΣ Βόλου, = 0,7 σε σχέση με Λάρισα και 0,8 με Τρίκαλα Διατήρηση σχετικών συγκεντρώσεων στα τρία μικρά αστικά κέντρα Ιδιαίτερα έντονη ύπαρξη και ανάπτυξη Β’ κατοικίας σε ορισμένους οικισμούς, ειδικά στο Δυτικό τμήμα του Νομού όπου η κινητικότητα του πληθυσμού την ημέρα της απογράφης είναι ιδιαίτερα υψηλή: ένδειξη της ύπαρξης «περιοδικού» κάτοικου Διατήρηση έως και αύξηση μόνιμου πληθυσμού σε ορισμένους οικισμούς της περιοχής Πλαστήρας Δείκτες: Ρυθμός συγκέντρωσης μόνιμου πληθυσμού (% μεταβολής) Αναλογία πραγματικού πληθυσμού σε σχέση με μόνιμου Τύπος συγκέντρωσης (νέος – ηλικιωμένος πληθυσμός) Μεταβολή αριθμού κύριων κατοικημένων κατοικιών και Β’ κατοικίας Αναλογία Β’ κατοικία σε σχέση με κυρία κατοικημένη κατοικία Ποσοστό νέων κτισμένων κατοικιών

Μορφές συγκεντρώσεις κατοίκησης 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Μορφές συγκεντρώσεις κατοίκησης ΕΟ Αθηνών Καρδίτσας Καρδίτσα Σοφάδες Παλαμάς Μουζάκι Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Ελκυστικότητα και Κατοίκηση 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Ελκυστικότητα και Κατοίκηση Βαθμός ελκυστικότητας Κύρια κατοίκηση Β’ κατοικία + - Σοφάδες, Παλαμά, Κάμπος, Μητρόπολης, Μουζάκι Αργιθέα Αθαμάνων Νεβρόπολη Πλαστήρα Ρεντίνα Μενελαϊδα Ιθώμη Ταμάσι, Παμίσου, Σελλάνων, Καλλιφωνρίου Καρδίτσα Άρνη Φύλλου Αχελώο Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Οργάνωση της απασχόλησης 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Οργάνωση της απασχόλησης στο Νομό Καρδίτσας Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Απασχόληση & Κινητικότητα 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Απασχόληση & Κινητικότητα Κυριότερες τάσεις: Συγκέντρωση της απασχόλησης εντονότερη από την συγκέντρωση πληθυσμού, στη Πόλη της Καρδίτσας (20%) σε αντίθεση με τους περιαστικούς Δήμους (μεγαλύτεροι δείκτες συγκέντρωσης κατοίκησης παρά απασχόλησης) Πολύ θετικό ισοζύγιο για το Δήμο Καρδίτσας, και σε λιγότερο βαθμό για Σοφάδες Διατήρηση μικρών λεκανών απασχόλησης: Σοφάδες και Παλαμά: εισροή απασχολουμένων από την ενδοχώρα τους Μουζάκι: εισροή απασχολουμένων από διευρυμένη ζώνη και από το Ν. Τρικάλων Στο πρωτογενή τομέα: έντονο φαινόμενο της εκμετάλλευσης εξ’ αποστάσεως με τάση εγκατάστασης του νοικοκυριού στην Πόλη ή στα μικρά αστικά κέντρα χωρίς εγκατάλειψη των αγροτικών δραστηριοτήτων Δείκτες: Χωρική συγκέντρωση της απασχόλησης Διάρθρωση της απασχόλησης Σχετικός βάρος των εκμεταλ-λεύσεων εξ’ αποστάσεως Βαθμός κινητικότητας με βάση το τόπο μόνιμης κατοικίας και το τόπο απασχόλησης (δείκτες εισροής και εκροής απασχο-λουμένων) Σημαντική κινητικότητα περίπου το 12% του Ο.Ε.Π.

1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Ενεργός πληθυσμός Κάτοικοι Τόπος απασχόλησης κατοίκων μικρών πόλεων σε τοπικό & περιφερειακό επίπεδο Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Προσφερόμενη απασχόληση από τις μικρές πόλεις 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Ενεργός πληθυσμός Κάτοικοι Προσφερόμενη απασχόληση από τις μικρές πόλεις Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Συμπεράσματα 1. στο Νομό Καρδίτσας αναπτύσσονται – έστω και προοδευτικά - νέες πραγματικότητες. 2. οι «νέοι τύποι» κατοίκων αποστέλλουν για το Νομό, ένα σημαντικό και δυνητικό κεφάλαιο υπό την έννοια ότι συμβάλλουν μεταξύ άλλων στην: στην εξωστρέφεια της τοπικής κοινωνίας μέσω της όλο και εντονότερης κινητικότητας (τόσο των μονίμων κατοίκων όσο και των καταγόμενων) καθώς και, στη διατήρηση του οικιστικού αποθέματος – κεφαλαίου, η οποία μάλιστα αποτελεί βασική προϋπόθεση για περαιτέρω ελκυστικότητα, ειδικά στις αγροτουριστικές περιοχές Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Συμπεράσματα (συνέχεια) Συμπεράσματα (συνέχεια) η παραπάνω ανάλυση και η υφιστάμενη χωρική οργάνωση του Νομού, δύο εναλλακτικά σενάρια για την περιοχή Επέκταση του ρόλου και της σημασίας της Πόλης: μονοδιάστατη ανάπτυξη Πολυκεντρική ανάπτυξη

Σενάριο 1 Επέκταση του ρόλου και της σημασίας της πόλης Καρδίτσας 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Σενάριο 1 Επέκταση του ρόλου και της σημασίας της πόλης Καρδίτσας δημιουργία ενός έντονου περιαστικού οικιστικού δικτύου ενδεχόμενο κόστος εγκατάλειψης ενός σημαντικού τμήματος της ενδοχώρας Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Σενάριο 1 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας ΕΟ Αθηνών Καρδίτσας Σοφάδες Παλαμάς Μουζάκι Καρδίτσα Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Σενάριο 2 Πολυκεντρική ανάπτυξη του Νομού 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Σενάριο 2 Πολυκεντρική ανάπτυξη του Νομού διατήρηση και ενδυνάμωση των κύριων πόλων έλξης περαιτέρω αξιοποίηση των χωρικών ενοτήτων β’ κατοικίας (αξιοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου) μετακίνηση της απασχόλησης και προς την ορεινή Καρδίτσα ανάδειξη νέας μορφής κατοίκησης και σε αυτή την περιοχή Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Σενάριο 2: Πολυκεντρική ανάπτυξη 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Σενάριο 2: Πολυκεντρική ανάπτυξη Ενθάρρυνση της οικονομίας κατοίκησης (residential economy) Σοφάδες Παλαμάς Μουζάκι Καρδίτσα ΕΟ Αθηνών Καρδίτσας Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Το σενάριο που τελικά θα υιοθετηθεί αποτελεί διακύβευμα 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Το σενάριο που τελικά θα υιοθετηθεί αποτελεί διακύβευμα για την τοπική κοινωνία και τους φορείς εκπροσώπευσής της και συμβάλλει καθοριστικά στο πλαίσιο πολιτικής που θα αποφασίσει να εφαρμόσει Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008

Ευχαριστούμε ....... 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Νομού Καρδίτσας Ντυκέν Μαρι-Νοέλ, Γάκη Δήμητρα 10/02/2008