ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ : ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ Σοφία Λάχλου Καθηγήτρια ΠΕ05 Καθηγήτρια – σύμβουλος ΕΑΠ solahlou@ath.forthnet.gr http://users.sch.gr/solahlou

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ» Οι μαθητές παράγουν σε πολλά αντίτυπα μικρά βιβλιαράκια για να διαβαστούν από τους συμμαθητές τους, την οικογένειά τους, τους φίλους τους και από άλλες ομάδες συνομήλικων άλλων τάξεων. Οι μαθητές αυτενεργούν, ερευνούν και ανακαλύπτουν τη γνώση, δημιουργούν ένα έργο που θα δημοσιευτεί - που απευθύνεται σε πραγματικό κοινό. Για τον Ph. Meirieu (2008) πρόκειται για ένα δημιουργικό Σχέδιο Εργασίας και μέσα από αυτό « ένας μαθητής μπορεί πραγματικά να συμφιλιωθεί με το σχολείο και να μειώσει τις αδυναμίες του. Το σημαντικό είναι να θέλει ο μαθητής να πετύχει σε αυτό που κάνει. »

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ» Είναι μια δημιουργική εργασία, η οποία : δίνει ξεχωριστό νόημα στη μαθησιακή διαδικασία : οι μαθητές μαθαίνουν μέσα από τα ίδια τους τα έργα, κατανοούν τι μαθαίνουν και γιατί το μαθαίνουν. αναπτύσσει τις δεξιότητες του μαθητή (γνωστικές, κοινωνικές και επικοινωνιακές) με φυσικό και βιωματικό τρόπο Σύμφωνα με τον D. Sénore (2008), το « Μικρό βιβλίο » « είναι ένα μαγικό μέσο για να κινητοποιήσουμε την ενέργεια των μαθητών ώστε να καταλαβαίνουν το νόημα αυτών που μαθαίνουν στο σχολείο »

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 2001: δράση Petits livres (Μικρά βιβλιαράκια) στο σχολείο Garcia Lorca de Vaulx-en-Velin (Rhône) 2007: βραβείο εκπαιδευτικής καινοτομίας από την Ligue de l’enseignement της Γαλλίας Καινοτομία: η ιστοσελίδα http://petitslivres.free.fr «éditions Célestines» lepetitlivre.free.fr

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Η δράση Petits livres οφείλει πολλά στο ICEM (Institut coopératif de l’école moderne -Pédagogie Freinet) Στηρίζεται στις παιδαγωγικές αρχές του μοντέρνου σχολείου σύμφωνα με τον Célestin Freinet, δηλαδή : προάγει τη μάθηση μέσω εμπειρίας και δράσης (βιωματική μάθηση) καλλιεργεί την ελεύθερη έκφραση των μαθητών ενισχύει το πνεύμα της συνεργασίας και το κίνητρο για μάθηση αναπτύσσει κριτικό πνεύμα στους μαθητές και δημοκρατικό κλίμα στην τάξη και στο σχολείο.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΤΟ «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ» ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Για να αναπτύξουμε την ελεύθερη έκφραση, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των μαθητών Για να καλλιεργήσουμε το πνεύμα συνεργασίας χωρίς ανταγωνισμό Για να αναπτύξουμε τις δεξιότητες της γραφής και της ανάγνωσης μέσα σε πραγματική περίσταση επικοινωνίας Για να δώσουμε ένα πραγματικό κίνητρο για τη χρήση της γλώσσας Γιατί η γλώσσα εδώ εκπληρώνει τον πραγματικό της σκοπό : την έκφραση και την επικοινωνία

ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΕ ΤΑΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Δράση στα πλαίσια ενός παιδαγωγικού πρότζεκτ στο μάθημα της ξένης γλώσσας (γαλλικά) “Valeurs humaines - amitié, solidarité, responsabilité” Συνεργασία μέσω Ίντερνετ ανάμεσα σε δυο τάξεις γαλλικών : 2ο Δ.Σ. Λαυρίου Δ.Σ. Πισκοκέφαλου στη Κρήτη Τάξη : Ε’ τάξη Δημοτικού Ηλικία μαθητών : 10-11 ετών Επίπεδο στη ξένη γλώσσα : αρχάριοι (Α1).

Οι στόχοι μας Να ζήσουν οι μαθητές το μάθημα σαν εμπειρία κι όχι σαν υποχρέωση ή καταναγκασμό Να νοιώσουν τη χαρά της έκφρασης και της δημιουργίας Να ανακαλύψουν αξίες, παραδόσεις και πολιτισμούς και να αναπτύξουν διαπολιτισμική συνείδηση Να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα ως μέσο έκφρασης και επικοινωνίας (στη χρηστική και κοινωνιογλωσσική της διάσταση) Να αναπτύξουν νέες στρατηγικές μάθησης : γνωστικές, μεταγνωστικές, κοινωνικο-συναισθηματικές (βλ. O’Malley & Chamot, 1990)

Στάδια εφαρμογής της δράσης «Μικρό Βιβλίο» (1) Συζήτηση για τη δράση, εκδήλωση ενδιαφέροντος από τους μαθητές Επιλογή των θεμάτων ατομικά και από ομάδες 2 ή 3 μαθητών Συνεργασία στις ομάδες για τη σύνταξη κειμένων και τη δημιουργία σχεδίων και εικονογράφησης Πληκτρολόγηση των κειμένων στον υπολογιστή και σκανάρισμα των σχεδίων (Ma famille) Δημοσίευση των μικρών βιβλίων

Μικρό βιβλίο «Mes valeurs» (Οι αξίες μου)

Μικρό βιβλίο «Ma famille» (Η οικογένειά μου)

Μικρό βιβλίο «Ma passion: Mon chien Bihtis» (To πάθος μου: το σκυλάκι μου ο Μπίχτης)

Στάδια εφαρμογής της δράσης «Μικρό Βιβλίο» (2) Κατασκευή των βιβλίων : διπλώνουμε 3 φορές και κόβουμε με ψαλίδι Ανάγνωση στην τάξη από τις ομάδες Ανταλλαγή των βιβλίων με τους μαθητές από την Κρήτη Ανάγνωση στην τάξη, σχολιασμός και συζήτηση Αντίτυπα για όλους τους μαθητές και Έκθεση των βιβλίων στην τάξη και στη βιβλιοθήκη του σχολείου.

ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ Μαθητές Δάσκαλος Γίνονται δημιουργοί, μικροί συγγραφείς, καλλιτέχνες… Μοιράζονται ρόλους όπως : υπεύθυνος του υπολογιστή, φωτογράφος, συντονιστής ανάγνωσης… Εμψυχώνει τους μαθητές και ενθαρρύνει την αυτονόμηση των ομάδων Σέβεται και ενθαρρύνει την κάθε συμμετοχή Βοηθάει όπου υπάρχουν δυσκολίες Κερδίζει το σεβασμό και την αγάπη των μαθητών του χάρη στο ενδιαφέρον και την εμπιστοσύνη που τους δείχνει.

Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της δράσης Προώθηση της διαθεματικότητας και των βιωματικών δράσεων στο σχολείο Τεχνολογικός εξοπλισμός και Χρήση διαδικτύου Κατάλληλα λογισμικά προγράμματα σε Η/Υ Εκπαιδευτικοί επιμορφωμένοι στις ΤΠΕ και ανοιχτοί σε νέες μεθόδους Πρόσβαση των μαθητών στο εργαστήριο Πληροφορικής Συνεργασία συναδέλφων διαφορετικών αντικειμένων Συνεργασία της εκάστοτε διεύθυνσης του σχολείου

Σειρά σας! Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα Éditions Célestines Ετοιμάστε τα Μικρά βιβλιαράκια και δημοσιεύστε Ακολουθήστε την τεχνική για την κατασκευή των βιβλίων pliage Ανταλλάξτε και διαβάστε! lepetitlivre.free.fr

Απόψεις και στάσεις μαθητών και δασκάλων Οι μαθητές δήλωσαν ότι η εργασία για τη δημιουργία των μικρών βιβλίων έκανε το μάθημα πιο ενδιαφέρον και ευχάριστο. Τους άρεσε ιδιαίτερα η συνεργασία μεταξύ τους και η ανταλλαγή και δράση με την άλλη τάξη. Τους άρεσε πολύ που είδαν δημοσιευμένα τα μικρά τους βιβλία. Σύμφωνα με τις δασκάλες (Σοφία Λάχλου και Ανί Τερζιάν – καθηγήτριες γαλλικής γλώσσας), οι μαθητές συμμετείχαν στη δράση με ενθουσιασμό. Μέσα από την εργασία τους για τη δημιουργία των μικρών βιβλίων, ανέπτυξαν σημαντικό κίνητρο για επικοινωνία και ποικίλες γενικές και ειδικές γλωσσικές δεξιότητες.

Κριτική ανάλυση της δράσης ΜΠΣ «Ειδίκευση καθηγητών Γαλλικής γλώσσας» ΕΑΠ, 2013 Η δράση «Μικρά βιβλία» : εντάσσεται στα πλαίσια της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής (σε επίπεδο στόχων και δεξιοτήτων, μέσων και υλικών, μεθόδων εργασίας και τύπων αξιολόγησης) ακολουθεί τις αρχές της παιδαγωγικής Freinet, όπως: σεβασμός στην ελεύθερη έκφραση, τις επιλογές και τα ενδιαφέροντα των μαθητών (τα παιδιά διαλέγουν τα θέματα των μικρών βιβλίων, γράφουν για την οικογένεια και τα αγαπημένα τους ζωάκια…, ζωγραφίζουν , εκφράζονται με μαντινάδες…, χρησιμοποιούν τις Νέες Τεχνολογίες μάθηση μέσω της εμπειρίας (με τη μέθοδο της δοκιμής και του λάθους για τη σύνταξη των μικρών βιβλίων και τη δημοσίευσή τους) συνεργασία (τα παιδιά αναλαμβάνουν ρόλους και ευθύνες για τη δημιουργία ενός έργου με θέμα τη φιλία, την υπευθυνότητα, την αλληλεγγύη, την ειρήνη…) και επικοινωνία με άλλο σχολείο κίνητρο για μάθηση (οι μαθητές μαθαίνουν γιατί αυτό που κάνουν τους ευχαριστεί, έχει νόημα γι’αυτούς, το να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να ανταλλάξουν τα έργα τους με άλλα συνομήλικα παιδιά)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Abdallah-Pretceille, M., 2004, L'éducation interculturelle, Paris, PUF Allociné, Nicostratos le pélican, synopsis. Disponible sur : http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=185164.html Bordallo, I., Ginestet, J-P., 1993, Pour une pédagogie du projet, Paris, Hachette. Huber, M., 2005, Apprendre en projets, Lyon, Chronique Sociale. Dupuis, M., avril 2008, « Mini-livres, méga-aventure », Le Monde de l’éducation Go J., Go N., mai 2010, « Approche complexe d’une éducation aux Langues vivantes à l’école primaire », revue des Cahiers Pédagogiques, hors série numérique sur l’enseignement des Langues vivantes ICEM, 2002, La pédagogie Freinet, des principes, des pratiques , Ed. ICEM n°31. Disponible sur : http://www.icem-pedagogie-freinet.org . Kahn, S., 2010, Pédagogie différenciée, éditions De Boeck Mangenot, F., Louveau, E., 2006, Internet et la classe de langue, Ed. CLE International, Paris Ματσαγγούρας, Η., 2002, «Διεπιστηµονικότητα, διαθεµατικότητα και ενιαιοποίηση στα νέα Προγράµµατα Σπουδών: Τρόπος οργάνωσης της σχολικής γνώσης». Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεµάτων, Νο 7, 19-36, Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Meirieu Ph., 2001, Célestin Freinet, Comment susciter le désir d’apprendre ? L'éducation en questions, PEMF. Livre,  DVD, Mosaïque Films – France 5. Meirieu Ph. (interviewé), février 2008, « T’as une idée pour transformer l’école? », Les clés de l’actualité Junior, no 597. O'Malley, J.M. & Chamot, 1990, Learning Strategies in Second Language Acquisition, Cambridge, Cambridge University Press. Perrenoud, Philippe. 1999. Apprendre à l’école à travers des projets : pourquoi ? comment? http://www.unige.ch/fapse/SSE/teachers/perrenoud/php_main/php_1999/1 999_17.html Puren, Christian. 2002. Perspectives actionnelles et perspectives culturelles en didactique des langues : vers une perspective co-actionnelle- co-culturelle. Les Langues modernes no 3/2002, 55-71. Przesmycki, Halina. 1991. Pédagogie différenciée. Paris : Hachette. Sénore, Dominique. 2008. Des romans d’école font école et sens, revue des Cahiers Pédagogiques no 463. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2011, Μείζων Πρόγραμμα Επιμόρφωσης.http://www.epimorfosi.edu.gr/images/stories/ebook- epimorfotes/gallika/7.%20GALLIKA.pdf. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2011, Πρόγραμμα Σπουδών, Ξένες Γλώσσες. http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps /Ξένες Γλώσσες/ΠΣ Ξένων Γλωσσών.pdf.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι http://www.icem-pedagogie-freinet.org http://www.laligue.org/ http://petitslivres.free.fr/ Virtual e-class community