ΝΕΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης ΝΕΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ Από τη θεωρία στην πράξη Ομάδα Υποστήριξης Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Εικαστικών Τεχνών Σεπτέμβρης 2012
Το παρόν υλικό διατίθεται αποκλειστικά και μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς και για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Εικαστικών Τεχνών. Οι φωτογραφίες με μαθητές πάρθηκαν από εργασίες που έγιναν σε δημοτικά σχολεία της Κύπρου.
Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Τι αλλάζει; - Eπαναπροσδιορισμός του όρου και ρόλου των Eικαστικών Tεχνών - Σύνδεση των βαθμίδων εκπαίδευσης (από Προδημοτική μέχρι Α΄ Λυκείου) - Καθορισμός δεικτών επιτυχίας για κάθε βαθμίδα - Eισαγωγή σύγχρονων και ευέλικτων διδακτικών προσεγγίσεων - Έμφαση στην κριτική σκέψη ως δεξιότητα
Ορισμός των Εικαστικών Τεχνών Οι Εικαστικές Τέχνες περιλαμβάνουν: τις καλές τέχνες εικόνες και αντικείμενα της καθημερινότητας αντικείμενα παραδοσιακής τέχνης μορφές τέχνης από διάφορους πολιτισμούς Οι Εικαστικές Τέχνες περιλαμβάνουν: τις καλές τέχνες (γλυπτική, ζωγραφική, αρχιτεκτονική) εικόνες και αντικείμενα της καθημερινότητας (π.χ. ψηφιακή εικόνα) αντικείμενα παραδοσιακής τέχνης (π.χ. αγγεία) μορφές τέχνης από διάφορους πολιτισμούς (π.χ. αφρικάνικη τέχνη) Παραδοσιακή Αφρικανική μάσκα Andy Goldsworthy Θεόδουλος, Ψήφισμα, 1995 Εγκατάσταση στην οδό Λήδρας, Λευκωσία
Ο σκοπός των Εικαστικών Τεχνών Η ανάπτυξη κριτικά σκεπτόμενων, συνειδητοποιημένων δημιουργών – θεατών που συμβάλλουν ενεργά στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους Mathew Ritchie, Line Shot, εγκατάσταση στο χώρο Θεόδουλος, Κύβος ΙΙΙ, 2005, βιντεογλυπτική Richard Diebenkorn
Οι τρεις βασικοί πυλώνες Τα παιδιά να: 1. κατέχουν ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων ανάπτυξη της εικαστικής γλώσσας και παρατήρηση διάφορων μορφών εικαστικής δημιουργίας 2. αναπτύσσουν αξίες, στάσεις και συμπεριφορές ομαδικότητα, συμμετοχικότητα, ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, πολιτότητα, δημοκρατία, διαπολιτισμικότητα 3. διαθέτουν ικανότητες και δεξιότητες που απαιτούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα δημιουργία – παρατήρηση, αισθητική κρίση, λύση προβλήματος, παρουσίαση, διάχυση ιδεών. Τα παιδιά να: 1. κατέχουν ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων ανάπτυξη της εικαστικής γλώσσας με τη χρήση υλικών και μέσων και παρατήρηση διάφορων μορφών εικαστικής δημιουργίας μέσα από δραστηριότητες με νόημα 2. αναπτύσσουν αξίες, στάσεις και συμπεριφορές ομαδικότητα, συμμετοχικότητα, ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, πολιτότητα, δημοκρατία, διαπολιτισμικότητα 3. διαθέτουν ικανότητες και δεξιότητες που απαιτούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα δημιουργία – παρατήρηση, αισθητική κρίση, λύση προβλήματος, παρουσίαση, διάχυση ιδεών.
Βαθμίδες Εκπαίδευσης Βαθμίδα 1: Προδημοτική – Β΄ Δημοτικού Βαθμίδα 1: Προδημοτική – Β΄ Δημοτικού Βαθμίδα 2: Γ΄ Δημοτικού – Ε΄ Δημοτικού Βαθμίδα 3: Στ΄ Δημοτικού – Β΄ Γυμνασίου Βαθμίδα 4: Γ΄ Γυμνασίου – Α΄ Λυκείου Alexander Calder Picasso Κυπριακή παραδοσιακή τέχνη Barbara Kruger
Δείκτες Επιτυχίας Οι δείκτες επιτυχίας ορίζονται για κάθε βαθμίδα ξεχωριστά, ενώ οι διδακτικοί στόχοι που καθορίζονται στο ΝΑΠ Εικαστικών Τεχνών είναι κοινοί για τις τέσσερις βαθμίδες. Οι δείκτες επιτυχίας δηλώνουν το επιθυμητό επίπεδο που πρέπει να φτάσουν οι μαθητές/τριες της κάθε βαθμίδας.
Παιδαγωγικές μέθοδοι - Προσεγγίσεις Παιδοκεντρικές – Νοοκατασκευαστικές Προσεγγίσεις στην Εικαστική Αγωγή Κριτική Παιδαγωγική και Εικαστική Αγωγή
Διδακτικές Στρατηγικές Παιχνίδι Διερεύνηση Υλικών και Ιδεών Αναζήτηση και Έρευνα Διατύπωση ερωτημάτων Καταιγισμός ιδεών Χαρτογράφηση εννοιών Διάλογος Δίλημμα Επαφή με αυθεντικές και πραγματικές καταστάσεις, αντικείμενα και ανθρώπους Αναστοχασμός Ανατροπή / Αντιπαράθεση Α. Αποδόμηση και Αναδόμηση Β. Πολυτροπική Έκφραση Προώθηση και διάχυση ιδεών
Βιωματική Μάθηση και Εικαστικές Τέχνες Εμπειρίες μέσω των αισθήσεων Δημιουργούμε νοήματα για τον κόσμο βασισμένα στις αισθήσεις μας τι βλέπουμε τι ακούμε τι αγγίζουμε τι οσφραινόμαστε τι γευόμαστε
Βιωματική Μάθηση και Εικαστικές Τέχνες Εμπειρίες Θέασης Δίνονται ευκαιρίες στα παιδιά για θέαση: του κόσμου που άμεσα τους περιβάλλει του αυθεντικού και εικονικού κόσμου των έργων τέχνης/εικόνων (τοπικά και παγκόσμια) Ο κόσμος του 21ου αιώνα κατακλύζεται από πληθώρα οπτικών ερεθισμάτων. Δίνονται ευκαιρίες στα παιδιά για θέαση: του κόσμου που άμεσα τους περιβάλλει (πολυδιάστατος: ιστορικά και πολιτισμικά) του αυθεντικού και εικονικού κόσμου των έργων τέχνης/εικόνων (τοπικά και παγκόσμια)
Βιωματική Μάθηση και Εικαστικές Τέχνες Εμπειρίες με υλικά Μέσα από τις ποιότητες και δυνατότητες των υλικών και με τη χρήση της εικαστικής γλώσσας αναπαριστούν ιδέες, συναισθήματα και εμπειρίες. Οι Εικαστικές Τέχνες για τα παιδιά παραμένουν αφηρημένες και χωρίς νόημα έννοιες, εκτός και αν υπάρξει εμπλοκή τους σε δημιουργικές διαδικασίες με υλικά.
Χρήση Μέσων και Υλικών Τα μέσα και υλικά που χρησιμοποιούνται στις Εικαστικές Τέχνες είναι ποικίλα και απεριόριστα. Επιδεικνύεται στους μαθητές πώς να τα χρησιμοποιούν χωρίς να περιορίζεται η δημιουργικότητα και η φαντασία τους. Τα μέσα και υλικά που χρησιμοποιούνται στις Εικαστικές Τέχνες είναι ποικίλα και απεριόριστα. Τα παιδιά σύμφωνα με το αναπτυξιακό τους επίπεδο αναπτύσσουν τις ανάλογες δεξιότητες στο να ελέγχουν τα μέσα και τα υλικά και να τα χρησιμοποιούν στην εικαστική δημιουργία. Επιδεικνύεται στους μαθητές πώς να τα χρησιμοποιούν χωρίς να περιορίζεται η δημιουργικότητα και η φαντασία τους.
Οργάνωση Μαθησιακού Περιβάλλοντος Το περιβάλλον του σχολείου αποτελεί χώρο έμπνευσης τόσο για τους μαθητές/τριες, όσο και για τους/τις εκπαιδευτικούς. Το εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών λειτουργεί ως ένας χώρος που ενθαρρύνει τη φαντασία και δημιουργία.
Χρήση Εικαστικού Ημερολογίου Το εικαστικό ημερολόγιο μπορεί να έχει τη μορφή τετραδίου π.χ. ένα απλό τετράδιο ιχνογραφίας ή ένα τετράδιο το οποίο θα κατασκευάσουν τα ίδια τα παιδιά με άχρηστα χαρτόνια ή ανακυκλωμένο χαρτί.
Καινοτομίες που περιλαμβάνονται στο ΝΑΠ - Δημιουργικές Δράσεις: Οι δραστηριότητες σε χώρους πολιτισμικού ενδιαφέροντος. - Δημιουργικές δράσεις: Οι δραστηριότητες σε χώρους πολιτισμικού ενδιαφέροντος, είτε σχεδιάζονται με πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού, είτε αποτελούν μέρος οργανωμένων προγραμμάτων, ενσωματώνονται στην όλη διαδικασία μάθησης (π.χ. σε λαογραφικά μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, παραδοσιακά εργαστήρια και χωριά, πολιτιστικά /περιβαλλοντικά κέντρα). - Δημιουργικές συνεργασίες: Η εμπλοκή καλλιτεχνών στα σχολεία που έχει ως σκοπό την επαφή των παιδιών με Κύπριους σύγχρονους δημιουργούς (εικαστικούς, παραδοσιακούς τεχνίτες, τοπιοτέχνες κ.ά.).
Καινοτομίες που περιλαμβάνονται στο ΝΑΠ - Δημιουργικές Συνεργασίες: Η εμπλοκή καλλιτεχνών στα σχολεία (εικαστικοί, παραδοσιακοί τεχνίτες, τοπιοτέχνες κ.ά.). - Συνεργασία Σχολείου και Κοινότητας Οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν υπόψη τους τόσο το χώρο του ίδιου του σχολείου, όσο και την ευρύτερη κοινότητα (π.χ. γειτονιά, χωριό, ανθρώπους, πάρκα, καταστήματα, μουσεία). - Δημιουργικές δράσεις: Οι δραστηριότητες σε χώρους πολιτισμικού ενδιαφέροντος, είτε σχεδιάζονται με πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού, είτε αποτελούν μέρος οργανωμένων προγραμμάτων, ενσωματώνονται στην όλη διαδικασία μάθησης (π.χ. σε λαογραφικά μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, παραδοσιακά εργαστήρια και χωριά, πολιτιστικά /περιβαλλοντικά κέντρα). - Δημιουργικές συνεργασίες: Η εμπλοκή καλλιτεχνών στα σχολεία που έχει ως σκοπό την επαφή των παιδιών με Κύπριους σύγχρονους δημιουργούς (εικαστικούς, παραδοσιακούς τεχνίτες, τοπιοτέχνες κ.ά.).
Αξιοποίηση Έργων Τέχνης Αξιοποίηση Έργων Τέχνης Τα έργα τέχνης: αποτελούν εικαστικές δημιουργίες που έχουν παραχθεί σε συγκεκριμένα κοινωνικο-πολιτισμικά περιβάλλοντα, περιλαμβάνουν στοιχεία της ταυτότητας του κάθε ανθρώπου, ενσωματώνονται στη διαδικασία μάθησης χωρίς να αποτελούν αυτοσκοπό του μαθήματος. Χριστόφορος Σάββα, Το παιδί με το πουλάρι Richard Diebenkorn Helen Black, εγκατάσταση στο Μόλο, Λεμεσός
Διαθεματικότητα Η διαθεματική προσέγγιση μεγιστοποιεί το διδακτικό χρόνο και βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν γνώσεις και εμπειρίες μελετώντας τα θέματα σφαιρικά και συνδέοντάς τα με πραγματικές καταστάσεις ζωής. μελετώντας το συγκεκριμένο θέμα σφαιρικά και συνδέοντάς το με πραγματικές καταστάσεις ζωής.
ΔΟΜΗ – ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΝΑΠ Έννοιες - Κλειδιά ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗ - Πυρήνας ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Χώρος τόπος Πολιτισμός της εικόνας Κοινωνία και ζωή ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ταυτότητα Τοπική πολιτιστική κληρονομιά Παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά Στας Παράσκος, Φυλακισμένος Συνείδησης, 2005
Πυρήνας: Εικαστική Έκφραση και Σκέψη Περιεχόμενο (βαθμίδες 1, 2) Πυρήνας: Εικαστική Έκφραση και Σκέψη Περιεχόμενο (βαθμίδες 1, 2) Α. Εισαγωγή και διερεύνηση της εικαστικής γλώσσας - Μορφολογικά στοιχεία: σημείο, γραμμή, σχήμα, χρώμα, τόνος, υφή - Δομικά στοιχεία (σύνθεση ενός εικαστικού έργου/ εικόνας): τοποθέτηση, μέγεθος, αναλογίες, όγκος, φόρμα, χώρος, μοτίβο, ρυθμός, ένταση, επανάληψη, κίνηση, χρόνος - Νοηματικά στοιχεία (το νόημα ενός έργου/εικόνας): αφήγηση ιστοριών, έκφραση συναισθημάτων, μηνύματα, συμβολισμοί - Μέσα, υλικά και τεχνικές Β. Αντιδράσεις, ερμηνείες και σημασίες - στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος (φυσικού και ανθρωπογενούς) - στην εικαστική εργασία των ίδιων και των άλλων παιδιών
Πυρήνας: Εικαστική Έκφραση και Σκέψη Περιεχόμενο (βαθμίδες 3, 4) Πυρήνας: Εικαστική Έκφραση και Σκέψη Περιεχόμενο (βαθμίδες 3, 4) Α. Εισαγωγή και διερεύνηση της εικαστικής γλώσσας - Μορφολογικά στοιχεία: σημείο, γραμμή, σχήμα, χρώμα, τόνος, υφή - Δομικά στοιχεία (σύνθεση ενός εικαστικού έργου/ εικόνας): τοποθέτηση, μέγεθος, αναλογίες, όγκος, φόρμα, χώρος, μοτίβο, ρυθμός, ένταση, επανάληψη, κίνηση, χρόνος, σημείο φυγής, αρχές προοπτικής σχεδίασης - Νοηματικά στοιχεία (το νόημα ενός έργου/εικόνας): αφήγηση ιστοριών, έκφραση συναισθημάτων, μηνύματα, συμβολισμοί, έννοιες, μεταφορές - Μέσα, υλικά και τεχνικές Β. Αντιδράσεις, ερμηνείες, σημασίες και κρίσεις - στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος (φυσικού και ανθρωπογενούς) - στην εικαστική εργασία των ίδιων και των άλλων παιδιών
Θεματικές Περιοχές α. Χώρος-Τόπος (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Θεματικές Περιοχές α. Χώρος-Τόπος (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Παρατήρηση και δημιουργία σε σχέση με το άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές). Ενδεικτικές δράσεις - Επισκέψεις, πολυαισθητηριακές εμπειρίες, μελέτες. - Διαμόρφωση του άμεσου περιβάλλοντος μέσα από εικαστικές παρεμβάσεις. - Χρήση πρωτογενών ή/και δευτερογενών πηγών (π.χ. συλλογές υλικών, συνεντεύξεις, φωτογράφιση/ βιντεοσκόπηση, σχέδια). - Εμπλοκή σε δημιουργικές δράσεις και δημιουργικές συνεργασίες: α) Προώθηση εισηγήσεων στην ευρύτερη κοινότητα (π.χ. παρουσίαση εικαστικών παρεμβάσεων και εισηγήσεων στο δήμο). β) Σύνδεση και συνεργασία με την τοπική κοινότητα (π.χ. άλλα σχολεία, γονείς, δήμο/ κοινότητα, βιβλιοθήκες, μουσεία, πολιτισμικούς οργανισμούς, πολιτιστικά χωριά και κέντρα, εργοστάσια, περιβαλλοντικά κέντρα και εικαστικούς καλλιτέχνες). Ευαισθητοποίηση σε θέματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος. Πιθανά ζητήματα Το δωμάτιό μου, το σχολείο, η γειτονιά, τα καταστήματα, ο δρόμος, το δημαρχείο, η βιβλιοθήκη, το πάρκο, η παραλία, τοπία, το εργαστήρι του καλλιτέχνη, το πολυκατάστημα, διαδρομές
Θεματικές Περιοχές β. Πολιτισμός της Εικόνας (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Θεματικές Περιοχές β. Πολιτισμός της Εικόνας (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Θέαση - παραγωγή της εικόνας και κριτική της σημασίας και λειτουργίας της στη ζωή μας. Ενδεικτικές δράσεις - Αποδόμηση και αναδόμηση, επεξεργασία και μετασχηματισμός εικόνων με διάφορα εργαλεία συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών και πολυμέσων - Κριτική της λειτουργίας των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Δεξιότητες, γνώσεις και τεχνικές που χρησιμοποιούνται στα ΜΜΕ για την παραγωγή νοήματος και τελικού προϊόντος, και η επίδρασή τους στην κοινωνία. - Διερεύνηση της σημασίας και λειτουργίας της εικόνας στην κοινωνία και στον πολιτισμό. - Η πολιτική, οικονομική και κοινωνική διάσταση της εικόνας και η παραγωγή μηνυμάτων με τη χρήση σύγχρονων και παραδοσιακών εργαλείων. - Αφήγηση μέσα από πολυτροπικά κείμενα (π.χ. ψηφιακές ιστορίες, κόμικς, βίντεο) Πιθανά ζητήματα - Μετάδοση μηνυμάτων, κοινωνική δικτύωση, διαφήμιση, επίδραση ΜΜΕ - Μόδα, αντικείμενα και τρόποι ζωής - Επιστημονική φαντασία
Θεματικές Περιοχές γ. Κοινωνία και Ζωή (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Θεματικές Περιοχές γ. Κοινωνία και Ζωή (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Έκφραση κοινωνικού προβληματισμού, διάλογος με τον άνθρωπο και τις αξίες που τον διακρίνουν μέσω της εικαστικής δημιουργίας. Ενδεικτικές δράσεις - Κριτική τοποθέτηση απέναντι σε κοινωνικά προβλήματα. - Κριτική ερμηνεία των σύγχρονων κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών ζητημάτων. - Εμπλοκή σε δημιουργικές δράσεις και δημιουργικές συνεργασίες: α. Δραστηριοποίηση για ενεργητική συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή (π.χ. συνεργασίες με ανθρώπους της κοινότητας, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, μουσεία και άλλους φορείς). β. Εξέλιξη, προώθηση και διάχυση ιδεών (π.χ. έκθεση καλλιτεχνικής εργασίας εκτός της σχολικής αίθουσας, εγκαταστάσεις χώρου, παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους, δημοσιοποίηση απόψεων/ιδεών/ εικαστικών δράσεων στην ιστοσελίδα του σχολείου/δήμου). Πιθανά ζητήματα Κατανάλωση, ρύπανση, οικονομική κρίση, δημοκρατία, ισότητα, διαφορετικότητα, ανθρώπινα δικαιώματα, ρατσισμός, φιλία, προκαταλήψεις, προπαγάνδα, διαπολιτισμικότητα, τουρισμός, κλωνοποίηση
Θεματικές Περιοχές δ. Ταυτότητα (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Θεματικές Περιοχές δ. Ταυτότητα (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Στοχασμός και δημιουργία σε σχέση με το ποιος/ποια είμαι (πολλαπλές διαστάσεις της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας). Ενδεικτικές δράσεις - Στοχασμός, έρευνα και μελέτη της έννοιας της προσωπικής ταυτότητας και αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων. - Διερεύνηση των συνθηκών και παραγόντων που συμβάλουν στην ανάπτυξη της πολιτότητας. - Αναγνώριση της σημασίας του πολιτισμού στη διαμόρφωση της έννοιας της ταυτότητας. - Κριτική αναπαράσταση των διάφορων διαστάσεων της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας μέσα από τη μελέτη του άμεσου περιβάλλοντος και διάφορων κοινωνικών παραγόντων (π.χ. εξουσία, σεξισμός, οικονομία). Πιθανά ζητήματα Οικογένεια, θρησκεία, φύλο, ενδιαφέροντα, εθνικότητα, πολιτότητα, διαφορετικότητα, διαπολιτισμικότητα, εικονικοί κόσμοι
Θεματικές Περιοχές ε. Τοπική Πολιτιστική Κληρονομιά (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Έρευνα και δημιουργία σε σχέση με την ιστορία, παράδοση, καλλιτεχνική παραγωγή και ζωή της Κύπρου. Ενδεικτικές δράσεις - Έρευνα και δημιουργία με υλικά που χρησιμοποιούνται από ανθρώπους της παράδοσης (π.χ. πηλός, καλάμι, νήμα, ύφασμα, ψηφίδα, πέτρα). - Συλλογή πληροφοριών από πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές. - Επαφή και εξοικείωση με έργα Κύπριων καλλιτεχνών. - Σύνδεση, συσχέτιση, και σύγκριση της τοπικής με την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. - Εμπλοκή σε δημιουργικές δράσεις και δημιουργικές συνεργασίες: Α. Μελέτη σε αυθεντικούς χώρους (π.χ. λαογραφικά μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, παραδοσιακά εργαστήρια και χωριά, πολιτιστικά/περιβαλλοντικά κέντρα). Β. Συνεργασίες με παραδοσιακούς τεχνίτες, τοπιοτέχνες, αρχιτέκτονες, εικαστικούς. Πιθανά ζητήματα - Έργα Κύπριων εικαστικών καλλιτεχνών - Κυπριακή παράδοση στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, κυπριακή χειροτεχνία, θρησκεία και τέχνη - Αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, αρχαιολογικά ευρήματα, αρχαιοκαπηλία, προστασία μνημείων - Αρχιτεκτονική Μύθοι, παραμύθια, παραδόσεις, ήθη και έθιμα
Θεματικές Περιοχές στ. Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά (βαθμίδες 1, 2, 3, 4) Προσέγγιση της παγκόσμιας εικαστικής δημιουργίας και του κοινωνικού, πολιτισμικού και ιστορικού πλαισίου της. Ενδεικτικές δράσεις - Γνωριμία με την Ευρωπαϊκή και παγκόσμια εικαστική δημιουργία. - Γνωριμία με το έργο σύγχρονων εικαστικών από διαφορετικές χώρες και κοινότητες. - Τοποθέτηση των έργων στο κοινωνικό, πολιτισμικό και ιστορικό τους πλαίσιο (πότε, πού, πώς, γιατί). - Προβληματισμός για τη λειτουργία των έργων τέχνης στην κοινωνία στην οποία παρήχθησαν (π.χ. πολιτικός ή θρησκευτικός ρόλος, συμβολικός χαρακτήρας, η τέχνη ως έκφραση, μορφή και κοινωνική κριτική). Σύνδεση της τοπικής με την παγκόσμια εικαστική δημιουργία. Πιθανά ζητήματα Μνημεία και δημόσιοι χώροι, αρχιτεκτονική, θρησκεία και τέχνη, πολιτική και τέχνη, διακόσμηση, ομορφιά, επιστημονικά επιτεύγματα, βασιλιάδες και βασίλισσες, χάρτες
Προγραμματισμός Ενότητας Επιλογή Θεματικής Περιοχής, Ζητήματος και Τίτλου Ενότητας Επιλογή στοιχείων από τον Πυρήνα Διατύπωση Στόχων Καταγραφή της πορείας των μαθημάτων Αξιολόγηση/Αναστοχασμός
Προγραμματισμός Ενότητας Επιλογή Θεματικής Περιοχής, Ζητήματος και Τίτλου Ενότητας Θεματική Περιοχή Ζήτημα Τίτλος Ενότητας (Θέμα) Κοινωνία και Ζωή Κατανάλωση Η «ζωή» των παιχνιδιών Τοπική Πολιτιστική Κληρονομιά Το μουσείο της πόλης μου Αγγεία καθημερινής χρήσης Ταυτότητα Διαφορετικότητα Οι συμμαθητές/τριές μου
Προγραμματισμός Ενότητας Επιλογή Θεματικής Περιοχής Οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν τη Θεματική Περιοχή και ένα συγκεκριμένο ζήτημα λαμβάνοντας υπόψη τα πιο κάτω: την ηλικία, τα ενδιαφέροντα, τις προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες, τις ικανότητες και ιδιαιτερότητες των παιδιών, το χρόνο (αν θα είναι μικρής ή μεγαλύτερης διάρκειας ενότητα), τις ανάγκες του σχολείου και της κοινότητας. τις εμπειρίες και τις ανάγκες των παιδιών (ηλικία, ενδιαφέροντα, προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες, ικανότητες και ιδιαιτερότητες) τις ανάγκες του σχολείου και της κοινότητας το χρόνο (αν θα είναι μικρής ή μεγαλύτερης διάρκειας ενότητα, αν θα αποτελεί ένα project, αν θα επιτρέπει συνεργασίες με το άλλο προσωπικό του σχολείου και την κοινότητα ή/και διαθεματικές συνδέσεις κ.ά.).
Επιλογή στοιχείων από τον Πυρήνα Προγραμματισμός Ενότητας Επιλογή στοιχείων από τον Πυρήνα Διερεύνηση της εικαστικής γλώσσας Μορφολογικά, δομικά και νοηματικά στοιχεία Μέσα, υλικά και τεχνικές Αποκρίσεις, σημασίες, ερμηνείες και κρίσεις - στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος (φυσικού και ανθρωπογενούς) - στην εικαστική εργασία των ίδιων και των άλλων παιδιών
Προγραμματισμός Ενότητας Διατύπωση στόχων Περιλαμβάνονται στόχοι και από τους τρεις βασικούς άξονες των γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων. Οι εκπαιδευτικοί διατυπώνουν σαφείς στόχους που θα τους βοηθήσουν στην καταγραφή των δραστηριοτήτων, αλλά και στην αξιολόγηση της ενότητας. Περιλαμβάνονται στόχοι και από τους τρεις βασικούς άξονες των γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων. Οι εκπαιδευτικοί διατυπώνουν σαφείς στόχους οι οποίοι θα τους βοηθήσουν στην καταγραφή των δραστηριοτήτων, αλλά και στην αξιολόγηση της ενότητας. Ερωτήματα Ποιες γνώσεις και εμπειρίες θα επιδιώξουν να αποκτήσουν τα παιδιά; Ποιες δεξιότητες θα καλλιεργήσουν; Σε ποιες έννοιες θα επικεντρωθούν; Ποιες στάσεις/αξίες θα καλλιεργήσουν;
Καταγραφή της πορείας των μαθημάτων με συγκεκριμένες δραστηριότητες Προγραμματισμός Ενότητας Καταγραφή της πορείας των μαθημάτων με συγκεκριμένες δραστηριότητες Παιδοκεντρικές, παιγνιώδεις και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στις εμπειρίες και στο αναπτυξιακό επίπεδο των παιδιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις εικαστικές δραστηριότητες, στη διερεύνηση και εικαστική έκφραση των δικών τους ιδεών.
Αξιολόγηση / Αναστοχασμός Προγραμματισμός Ενότητας Αξιολόγηση / Αναστοχασμός Μέσα/τρόποι αξιολόγησης Παρατήρηση Παρουσίαση της δημιουργικής διαδικασίας και αναστοχασμός Παιχνίδι ρόλων Αυτοαξιολόγηση / Ετεροαξιολόγηση Εικαστικό Ημερολόγιο Φάκελος εικαστικών δραστηριοτήτων για το σύνολο της τάξης Η αξιολόγηση έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και δίνει την ευχέρεια στον εκπαιδευτικό να κάνει τις επιλογές του ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών και της σχολικής μονάδας. εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν την καταγραφή, συλλέγουν δεδομένα και επαναπροσδιορίζουν δραστηριότητες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διατήρηση