1 Χ Ο υπό έκδοση νόμος για τις υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά Χρήστος Βλ. Γκόρτσος Αναπληρωτής Kαθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γενικός Γραμματέας ΕΕΤ Σεπτέμβριος 2009

2 Πίνακας περιεχομένων Α. Περιεχόμενο του νόμου Β. Υπηρεσίες πληρωμών Γ. Φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών Δ. Διαφάνεια των όρων και απαιτήσεις ενημέρωσης που διέπουν τις υπηρεσίες πληρωμών Ε. Δικαιώματα και υποχρεώσεις σχετικά με την παροχή και τη χρήση υπηρεσιών πληρωμών ΣΤ. Αναμενόμενες επιπτώσεις

3 •θέτει τους όρους υπό τους οποίους επιτρέπεται στην Ελλάδα η παροχή υπηρεσιών από φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών (κεφάλαιο Ι), •καθορίζει τους όρους πρόσβασης των φορέων παροχής υπηρεσιών πληρωμών στα Ελληνικά συστήματα πληρωμών (κεφάλαιο ΙΙ), •καθορίζει τους όρους λειτουργίας και εποπτείας των ιδρυμάτων πληρωμών, τα οποία αποτελούν τη μία από τις κατηγορίες φορέων παροχής υπηρεσιών πληρωμών (κεφάλαιο ΙΙΙ), •καθιερώνει συγκεκριμένες υποχρεώσεις διαφάνειας των συμβατικών όρων και πληροφόρησης κατά την παροχή υπηρεσιών πληρωμών από φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών (κεφάλαιο ΙV), και •ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των φορέων παροχής υπηρεσιών πληρωμών και των χρηστών υπηρεσιών πληρωμών σχετικά με την παροχή και τη χρήση υπηρεσιών πληρωμών (κεφάλαιο V) Α. Περιεχόμενο του νόμου

4 Ως υπηρεσίες πληρωμών νοούνται: •οι υπηρεσίες που επιτρέπουν τις τοποθετήσεις μετρητών σε λογαριασμό πληρωμών, καθώς και όλες οι δραστηριότητες που απαιτούνται για την τήρηση λογαριασμού πληρωμών, •οι υπηρεσίες που επιτρέπουν τις αναλήψεις μετρητών από λογαριασμό πληρωμών, καθώς και όλες οι δραστηριότητες που απαιτούνται για την τήρηση λογαριασμού πληρωμών, •η εκτέλεση πράξεων πληρωμής σε λογαριασμό πληρωμών που έχει ανοίξει ο χρήστης στον φορέα παροχής υπηρεσιών πληρωμών του ή σε άλλο φορέα παροχής υπηρεσιών, υπηρεσιών πληρωμών: εκτέλεση εντολών άμεσης χρέωσης, συμπεριλαμβανομένης της εφάπαξ άμεσης χρέωσης, εκτέλεση πράξεων πληρωμής με κάρτα πληρωμής ή ανάλογο μέσο, εκτέλεση μεταφορών πίστωσης, συμπεριλαμβανομένων των πάγιων εντολών, Β. Υπηρεσίες πληρωμών

5 Ως υπηρεσίες πληρωμών νοούνται (συν.): •η εκτέλεση πράξεων πληρωμής στο πλαίσιο των οποίων τα χρηματικά ποσά καλύπτονται από πιστωτικό άνοιγμα για τον χρήση υπηρεσιών πληρωμών: εκτέλεση εντολών άμεσης χρέωσης, συμπεριλαμβανομένης της εφάπαξ άμεσης χρέωσης, εκτέλεση πράξεων πληρωμής με κάρτα πληρωμής ή ανάλογο μέσο, εκτέλεση μεταφορών πίστωσης, συμπεριλαμβανομένων των πάγιων εντολών, •η έκδοση ή/και αποδοχή εργαλείων πληρωμών, •τα εμβάσματα, και •η εκτέλεση πράξεων πληρωμής όπου η συγκατάθεση του πληρωτή για να εκτελεστεί μια πράξη πληρωμής δίδεται μέσω τηλεπικοινωνιακής, ψηφιακής ή πληροφορικής συσκευής και η πληρωμή γίνεται στον φορέα εκμετάλλευσης τηλεπικοινωνιακού, πληροφορικού συστήματος ή δικτύου, ο οποίος ενεργεί αποκλειστικά ως μεσάζων μεταξύ του χρήστη υπηρεσιών πληρωμών και του προμηθευτή αγαθών ή υπηρεσιών Β. Υπηρεσίες πληρωμών

6 Οι διατάξεις του νόμου εφαρμόζονται: 1. σε υπηρεσίες πληρωμών που πραγματοποιούν οι φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών για λογαριασμό της πελατείας τους, και όχι σε υπηρεσίες πληρωμών που πραγματοποιούνται μεταξύ των φορέων παροχής υπηρεσιών πληρωμών για ίδιο λογαριασμό, 2. σε υπηρεσίες πληρωμών σε ευρώ και, με ορισμένες εξαιρέσεις, σε νομίσματα των κρατών μελών του ΕΟΧ 3. κατά κανόνα, σε υπηρεσίες πληρωμών όπου τόσο ο πληρωτής όσο και ο δικαιούχος είναι εγκατεστημένοι στον ΕΟΧ Β. Υπηρεσίες πληρωμών

7 Γ. Φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών Φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών εκτός των ιδρυμάτων πληρωμών: • τα πιστωτικά ιδρύματα (κατά την έννοια του άρθρου 4, παρ. 1, στ. α) της Οδηγίας 2006/48/ΕΚ), • τα ιδρύματα έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος (κατά την έννοια του άρθρου 1, παρ. 3, στ. α) της Οδηγίας 2000/46/ΕΚ), • τα ιδρύματα πληρωμών, • τα γραφεία ταχυδρομικών επιταγών τα οποία εξουσιοδοτούνται βάσει της εθνικής νομοθεσίας να παρέχουν υπηρεσίες πληρωμών,

8 Γ. Φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών Φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών εκτός των ιδρυμάτων πληρωμών (συν.): • η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες όταν δεν ενεργούν υπό την ιδιότητά τους ως νομισματικών ή άλλων δημόσιων αρχών, και • τα κράτη μέλη ή οι περιφερειακές ή τοπικές αρχές τους όταν δεν ενεργούν υπό την ιδιότητά τους ως δημόσιων αρχών

9 Κοινές διατάξεις για τις μεμονωμένες πράξεις πληρωμών και τις συμβάσεις-πλαίσιο •Ο κανόνας: ο φορέας παροχής υπηρεσιών πληρωμών δεν επιτρέπεται να χρεώνει το χρήστη υπηρεσιών πληρωμών για την παροχή των προβλεπόμενων πληροφοριών •Η εξαίρεση: επιτρέπεται η χρέωση για την παροχή επιπλέον πληροφοριών ή την πιο συχνή αποστολή τους ή την αποστολή τους με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που προσδιορίζεται στη σύμβαση κατόπιν αιτήματος του χρήστη υπηρεσιών εφόσον: •υπάρξει σχετική συμφωνία, και •η χρέωση είναι εύλογη ή ανάλογη με το πραγματικό κόστος στο οποίο υποβάλλεται ο φορέας παροχής υπηρεσιών πληρωμών Δ. Διαφάνεια των όρων και απαιτήσεις ενημέρωσης που διέπουν τις υπηρεσίες πληρωμών

10 Μεμονωμένες πράξεις πληρωμών (διάθεση πληροφοριών) •Προηγούμενη γενική ενημέρωση στους χρήστες πληρωμών από τον φορέα παροχής υπηρεσιών πληρωμών •Πληροφόρηση που πρέπει να παρέχεται στον πληρωτή μετά την παραλαβή της εντολής πληρωμής ή μετά τη χρέωση του λογαριασμού του πληρωτή •Πληροφόρηση που πρέπει να παρέχεται στο δικαιούχο μετά την εκτέλεση της εντολής πληρωμής Δ. Διαφάνεια των όρων και απαιτήσεις ενημέρωσης που διέπουν τις υπηρεσίες πληρωμών

11 Συμβάσεις-πλαίσιο (παροχή πληροφοριών σε έντυπη μορφή ή με «σταθερό μέσο») •Προηγούμενη γενική ενημέρωση στους χρήστες πληρωμών από τον φορέα παροχής υπηρεσιών πληρωμών •Ειδικές διατάξεις για την τροποποίηση των όρων της σύμβασης-πλαισίου •Ειδικές διατάξεις για την καταγγελία της σύμβασης-πλαισίου •Επιμέρους υποχρεώσεις μετά τη διενέργεια συναλλαγών πληρωμής Δ. Διαφάνεια των όρων και απαιτήσεις ενημέρωσης που διέπουν τις υπηρεσίες πληρωμών

12 1. Συναλλαγές SHARE: ακριβής έννοια 2. Δικαίωμα επιστροφής χρηματικών ποσών (refunding) υπό όρους 3. Πίστωση δικαιούχου: •D+1 (σε ευρώ), •D+3 (σε ευρώ, με συμφωνία, μέχρι τέλος 2011), •D+4 (με συμφωνία, σε νομίσματα ΕΟΧ) 4. Valeur (τράπεζα δικαιούχου): same day 5. Ανάληψη χρηματικών ποσών: same day Ε. Δικαιώματα και υποχρεώσεις σχετικά με την παροχή και τη χρήση των υπηρεσιών πληρωμών

13 1. Κατάρτιση νέων συμβάσεων-πλαίσιο: •τόσο με τους retail πελάτες, •όσο και με τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς 2. Στις εν λόγω συμβάσεις-πλαίσιο πρέπει να περιλαμβάνονται συγκεκριμένοι όροι αναφορικά με: •τα δικαιώματα των τραπεζών, που προσδιορίζονται στο νόμο, ώστε αυτά να μπορούν να ασκηθούν (π.χ. cut-off time), •την απόκλιση από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις σχέσεις με επιχειρήσεις και οργανισμούς, σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 4, του νόμου ΣΤ. Αναμενόμενες επιπτώσεις