ΚοινωνικοπολιτισμικΕΣ Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Πιστεύω ότι η μάθηση προηγείται της ανάπτυξης Η μάθηση μετατοπίζεται από έξω προς τα μέσα και η αλληλεπίδραση είναι διαπροσωπική Πιστεύω ότι η μάθηση ακολουθεί την ανάπτυξη Η μάθηση από το εσωτερικό προς το εξωτερικό και η αλληλεπίδραση είναι ενδοπροσωπική Ο ρόλος του δασκάλου είναι περιορισμένος και η τάξη είναι προσανατολισμένη στην ανακάλυψη αλλά ο δάσκαλος είναι σημαντικός και η τάξη είναι κοινωνικά διαδραστική

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες Ο εποικοδομισμός διακρίνεται από τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες αφού: η μάθηση, στο πλαίσιο των θεωριών αυτών, είναι ένα ιστορικό, κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο λαμβάνει χώρα σε ένα πλούσιο περιβάλλον από κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ο ρόλος του μαθητή στη διαδικασία της μάθησης βρίσκεται στο κέντρο του ενδιαφέροντος

ΚοινωνικοΣ ΕποικοδομισμΟΣ (Social Constructivism)

Κοινωνικός Εποικοδομισμός - Βασικές Αρχές Κοινωνικός Εποικοδομισμός - Βασικές Αρχές Η γνώση οικοδομείται μέσω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης Συζήτηση, αντιπαράθεση, επιχειρηματολογία, συμφωνία (σύνθεση) αποτελούν βασικές κοινωνικές διαδικασίες οικοδόμησης γνώσης Στην εκπαίδευση δεν μπορούμε να αγνοούμε τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις: Οι μαθητές πρέπει να εμπλέκονται σε κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με στόχο τη μάθηση, ώστε: –…να οικοδομούν νοήματα μέσω των αλληλεπιδράσεών τους με τους συνεργάτες τους –....να αναπτύσσουν δεξιότητες συνεργασίας

Lev Vygotsky (1896 - 1934) Σοβιετικός ψυχολόγος Ιδρυτής της ολιστικής θεωρίας της ανθρώπινης πολιτισμικής και κοινωνικο-πολιτισμικής ανάπτυξης (socio-cultural development) γνωστή και ως πολιτισμική-ιστορική ψυχολογία (cultural-historical psychology) Η θεωρία του Vygotsky προτείνει ότι η ανάπτυξη των γνωστικών λειτουργιών υψηλότερου επιπέδου στο παιδί γίνεται μέσω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης με ενήλικες η οποία πραγματώνεται μέσα σε ένα κοινωνικό πολιτισμικό πλαίσιο Έτσι η γλώσσα, οι πολιτισμικές πρακτικές και τα διάφορα εργαλεία που χρησιμοποιεί η κοινότητα διαμεσολαβούν (mediate) (δηλ. γίνονται μέσα που υποστηρίζουν) την ανάπτυξη των ικανοτήτων σκέψης του παιδιού κατά την αλληλεπίδρασή του με τους άλλους Στον Vygotsky οφείλεται και η έννοια της Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης (Zone of Proximal Development)

Πώς αναπτύσσεται η νόηση και η γνώση κατά την κοινωνική αλληλεπίδραση;

Πώς αναπτύσσεται η νόηση και η γνώση κατά την κοινωνική αλληλεπίδραση;

Δύο σημαντικές ιδέες του Κοινωνικού Εποικοδομισμού Κατανεμημένη Νοημοσύνη Μονάδα ανάλυσης η ομάδα: «Άτομο» + «Κοινωνικοί Εταίροι» + «Αντικείμενα διαμεσολάβησης» Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης ΖΕΑ: είναι η απόσταση ανάμεσα: Στο παρόν επίπεδο ανάπτυξης του ατόμου (καθορίζεται από το επίπεδο δυσκολίας των προβλημάτων που μπορεί να λύσει το άτομο μόνο του) και… Το επόμενο επίπεδο ανάπτυξης του ατόμου της (επικείμενη ανάπτυξη) (καθορίζεται από το επίπεδο των προβλημάτων που το άτομο μπορεί να λύσει με βοήθεια από τον πιο έμπειρο συνεργάτη)

Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης

Κοινωνικός Εποικοδομισμός και ΤΠΕ Κατανεμημένη Νοημοσύνη Η θεωρία της κατανεμημένης νοημοσύνης μας οδηγεί στο να διευρύνουμε τη μονάδα ανάλυσης κατά τη μελέτη του φαινομένου της μάθησης λαμβάνοντας υπόψη το κοινωνικό και τεχνολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται η μάθηση Τα τεχνολογικά συστήματα σχεδιάζονται και αξιολογούνται ως γνωστικά εργαλεία που διαμεσολαβούν τη συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας, ενθαρρύνοντας και υποστηρίζοντας τις ανάγκες των μαθητών για αποδοτική συνεργασία Με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά τους (δομή, αναπαραστάσεις, τεχνικές υποστήριξης, προσαρμοστικότητα, ευφυΐα) στοχεύουν να συνεισφέρουν στην αύξηση της ικανότητας της ομάδας να προχωρήσει αποδοτικά στην ολοκλήρωση του έργου, προβλήματος, κλπ. Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης Η θεωρία της Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης οδηγεί στη σχεδίαση προσαρμοστικών και ευφυών τεχνολογικών συστημάτων με τρόπο ώστε η υποστήριξη που παρέχουν στον μαθητή ή στην ομάδα των μαθητών να βρίσκεται μέσα στη ζώνη επικείμενης ανάπτυξής τους Το μοντέλο μαθητή (student model) ή το μοντέλο ομάδας (group model) σε τέτοια συστήματα ενημερώνεται σχετικά με το επίπεδο γνώσης και δεξιοτήτων του μαθητή ή της ομάδας ώστε να προσαρμόζει το επίπεδο δυσκολίας των προβλημάτων που προτείνει ή τον τρόπο υποστήριξης προς τον μαθητή ή την ομάδα

Το μοντέλο της εγκαθιδρυμένης νόησης Η μάθηση είναι μια κοινωνικοπολιτισμική λειτουργία που λαμβάνει χώρα μέσω της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης Η γνώση δεν είναι ανεξάρτητη από το πλαίσιο στο οποίο πραγματώνεται η καθημερινή αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών μιας κοινότητας μάθησης και οι στοχευμένες δραστηριότητες στις οποίες επιδίδονται, παράγουν γνώση, βελτιώνουν πρακτικές, καλλιεργούν τον επικοινωνιακό λόγο, δημιουργούν πολιτισμό. Μοντέλο μάθησης σε μια κοινότητα πρακτικής (Community of practice).

Το μοντέλο της κατανεμημένης νόησης Ας υποθέσουμε ότι είμαι τυφλός και χρησιμοποιώ ραβδί. Πηγαίνω ταπ ταπ ταπ. Πού αρχίζω; Το νοητικό μου σύστημα είναι περιορισμένο στο χερούλι του μπαστουνιού; Είναι περιορισμένο από το δέρμα μου; Αρχίζει στα μισά του μπαστουνιού; Αρχίζει στην άκρη του μπαστουνιού; 323*212

Το μοντέλο της κατανεμημένης νόησης Ο νους είναι αυτός που σκέφτεται αλλά όχι μόνος. Η νόηση βρίσκεται μόνο στο ανθρώπινο μυαλό, αλλά εμφανίζεται διανεμημένη (distributed) ανάμεσα στους ανθρώπους και όλες τις ανθρώπινες και μη πηγές που χρησιμοποιούν (Duffy & Cunningham, 1996).

Εφαρμογές Διαδίκτυο (μηχανές αναζήτησης, επικοινωνία) Συστήματα συνεργατικής μάθησης. http://www.e-education.gr/moodle/login/index.php Ψηφιακές βιβλιοθήκες. ψηφιακή βιβλιοθήκη νεοελληνικών σπουδών http://e-vivlia.blogspot.com/ Εκπαιδευτικές πύλες. http://www.de.sch.gr/kvoutsin/ekp_pyles.htm

Θεωρία της δραστηριότητας Η θεωρία της δραστηριότητας έρχεται να ερμηνεύσει την αλληλεπίδραση και τις αναπτυξιακές διαδικασίες που διενεργούνται μεταξύ του ατόμου και του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντός του εργαλεία υποκείμενα αντικείμενο κανόνες χρήσης κοινότητα καταμερισμός εργασίας αποτέλεσμα

Τα επιμέρους επίπεδα της δραστηριότητας

Εφαρμογές θεωρίας δραστηριότητας εφαρμογές στην επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή και στο σχεδιασμό συνεργατικών μαθησιακών περιβαλλόντων με υπολογιστή Modelling Space (Ο στόχος του ModellingSpace ήταν να δημιουργήσει ένα ανοικτό περιβάλλον μάθησης, το οποίο παρέχει δραστηριότητες μοντελοποίησης για νέους μαθητές, επιτρέποντας τους να εκφράσουν τις ιδέες τους, να σχεδιάσουν και να ελέγξουν μοντέλα διαφόρων καταστάσεων, επιτρέποντας τους να συνεργαστούν με άλλους μαθητές και με το δάσκαλο μέσω του Διαδικτύου.) http://www.ecedu.upatras.gr/modellingspace/ Knowledge Forum (Το Forum Knowledge είναι ένα εκπαιδευτικό λογισμικό που σχεδιάστηκε για να βοηθήσει και να υποστηρίξει κοινότητες δημιουργίας γνώσεων.)

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Είναι καθοδηγητικός, διαμεσολαβητικός, διευκολυντικός Αξιοποιεί τις δυνατότητες των ΤΠΕ για να σχεδιάσει, να οργανώσει, να επεξεργαστεί και να αναλύσει τα δεδομένα του θέματος που εξετάζει μαζί με τους μαθητές του, στο πλαίσιο μια ενεργητικής και ομαδοσυνεργατικής διδακτικής διαδικασίας Η επικοινωνία εκπαιδευτικού-μαθητών δεν εξυπηρετεί τη «μεταφορά» γνώσεων μέσω της τεχνολογίας από τον εκπαιδευτικό στο μαθητή, αλλά επιτρέπει τη γνωστική επεξεργασία μέσω των δυνατοτήτων που η ίδια η τεχνολογία παρέχει στην ανάλυση και την κατασκευή νέων εννοιών

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες & Εκπαιδευτικά λογισμικά Οι κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες: επηρέασαν τον τρόπο ένταξης των εκπαιδευτικών λογισμικών στη διδακτική διαδικασία. υποστήριξαν την ομαδοσυνεργατική μορφή διδασκαλίας των μαθητών με Τ.Π.Ε. λίγα λογισμικά σχεδιάστηκαν με βάση τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες. όλα τα σύγχρονα εκπαιδευτικά λογισμικά περιλαμβάνουν υπηρεσίες επικοινωνίας και συνεργασίας.

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες & Εκπαιδευτικά λογισμικά Διαδίκτυο (μηχανές αναζήτησης, επικοινωνία) Συστήματα συνεργατικής μάθησης Ψηφιακές βιβλιοθήκες Εκπαιδευτικές πύλες Κοινωνική δικτύωση Η χρήση οποιουδήποτε εκπαιδευτικού λογισμικού, μπορεί να δώσει στη μαθησιακή διαδικασία έναν κοινωνικοπολιτιστικό προσανατολισμό, όταν γίνεται στα πλαίσια εφαρμογής ενός ομαδοσυνεργατικού σεναρίου αυθεντικής μάθησης με τις Τ.Π.Ε., όπου δίνεται στους μαθητές η δυνατότητα να ερευνήσουν, να αναζητήσουν, να συζητήσουν, να συμφωνήσουν και να εξαγάγουν, από κοινού, τα αποτελέσματα της προσπάθειάς τους..

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες & Εκπαιδευτικά λογισμικά

Συμβολή κοινωνικοπολιτισμικών θεωριών στο σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων μικρή συμβολή στο σχεδιασμό μεγάλη συμβολή στο πλαίσιο χρήσης έμφαση από το περιεχόμενο και τις λειτουργίες του μαθησιακού συστήματος στην υποστήριξη και ανάπτυξη κοινωνικών αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα υποκείμενα που μαθαίνουν ή διδάσκουν και στη διαπραγμάτευση μέσω της γλώσσας του περιεχομένου της γνώσης και της μάθησης καταλυτικό ρόλο η τεχνολογία του διαδικτύου

Χαρακτηριστικά μαθησιακού περιβάλλοντος κοινωνικοπολιτισμικής προσέγγισης να υποστηρίζει τη μάθηση που λαμβάνει χώρα σε αυθεντικά περιβάλλοντα να προσφέρει καταστάσεις που προάγουν τη μάθηση μέσω ενεργούς συμμετοχής να προωθεί τη συνεργατική επίλυση προβλημάτων να παρέχει εργαλεία που να ευνοούν την ανταλλαγή ιδεών και απόψεων και να υποστηρίζει την αλληλεπίδραση να υποστηρίζει και να ενισχύει τη δημιουργία και τη λειτουργία κοινοτήτων μάθησης και κοινοτήτων πρακτικής να ενισχύει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τη χρήση εργαλείων και οργάνων δεδομένου ότι η γνώση βρίσκεται στις δράσεις των ατόμων και των ομάδων να προσφέρει τη δυνατότητα πολλαπλών τρόπων διαμεσολάβησης και αλληλεπίδρασης, μέσω ποικίλων εργαλείων και τεχνουργημάτων που παίζουν ρόλο πολιτισμικών πηγών για πληροφορίες και γνώσεις

Σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης Η οικοδόμηση των γνώσεων από τα υποκείμενα που μαθαίνουν βασίζεται: στην ίδια τη δραστηριότητα του μαθητευόμενου ως αυτόνομου όντος που μαθαίνει μέσα από την πράξη στην προσφορά ευνοϊκών για τη μάθηση καταστάσεων, την αναγκαιότητα δηλαδή της παιδαγωγικής και της διδακτικής στη διαμεσολάβηση του ενήλικα και στο ρόλο του κοινωνικού περιβάλλοντος, αυτό δηλαδή που το παιδί δεν μπορεί να κάνει μόνο του αλλά το πετυχαίνει με τη βοήθεια του άλλου στη χρήση γλωσσικών και συμβολικών μορφών για επικοινωνία και αναπαράσταση.

Σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης Τα υπολογιστικά μαθησιακά περιβάλλοντα πρέπει να είναι σχεδιασμένα ώστε να διευκολύνουν ενεργητικές & συνεργατικές μαθησιακές διαδικασίες Οφείλουν συνεπώς να βοηθούν τους μαθητές να κατανοούν και όχι να απομνημονεύουν, να προάγουν την αλλαγή των ιδεών τους και να γεφυρώνουν το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα στο σχολείο και αυτών που συνιστούν αυθεντικές πολιτισμικές δραστηριότητες.

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες & Εκπαιδευτικά λογισμικά

….Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες Συνεργατική μάθηση…. ?