Διδάσκοντας ομάδες ενηλίκων Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ
Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός εκπαιδευτή ενηλίκων; Είναι πηγή μάθησης. Βοηθά στον καθορισμό των μαθησιακών στόχων. Συμμετέχει στον εντοπισμό των μαθησιακών πηγών. Βοηθά στην επιλογή των μαθησιακών μεθόδων. Αναγνωρίζει οτι η υπευθυνότητα για τη μάθηση είναι ίση μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου.
Οι πιο διαδεδομένοι όροι για τη λειτουργία και τον ρόλο του εκπαιδευτή ενηλίκων είναι: 1.Δάσκαλος 2.Διευκολυντής της μάθησης 3.Εμψυχωτής
Ο δάσκαλος στην εκπαίδευση ενηλίκων «Οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι μόνο δάσκαλοι – κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί – δεν είναι μόνο ειδικοί της διδασκαλίας. Είμαστε πολιτικοί αγωνιστές, επειδή είμαστε δάσκαλοι. Η δουλειά μας δεν τελειώνει στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωγραφίας, του συντακτικού, της ιστορίας. Η δουλειά μας είναι να διδάξουμε αυτά τα πράγματα με σοβαρότητα και επιδεξιότητα, αλλά και να συμμετέχουμε, να αφιερωθούμε στον αγώνα για να νικηθεί η κοινωνική αδικία». (Freire, 2006, σελ. 185)
Από ένα παράδειγμα του Paulo Freire για τον ρόλο του εκπαιδευτή ενηλίκων Κοίτα δάσκαλε, αν νομίζεις ότι ήρθες εδώ για να μας διδάξεις πως να κόψουμε το δέντρο, τότε δεν μας είσαι ιδιαίτερα χρήσιμος γιατί αυτό το ξέρουμε ήδη. Αυτό που χρειαζόμαστε να μάθουμε από σένα είναι αν θα είσαι μαζί μας όταν το δέντρο θα πέφτει.
Διευκολυντής της μάθησης Διευκόλυνση της μάθησης σημαίνει θέληση του εκπαιδευτή να απομακρυνθεί από τις τεχνικές και τις μεθόδους που είναι δασκαλοκεντρικές. Σημαίνει την αναζήτηση του τρόπου για τη δημιουργία ενσυναίσθησης αναφορικά με μια συγκεκριμένη μαθησιακή ανάγκη ενός εκπαιδευόμενου, την τροφοδότηση των εκπαιδευομένων περισσότερο με ερωτήματα από ότι με απαντήσεις και την έκθεση των εκπαιδευόμενων σε εμπειρίες με την ταυτόχρονη ενθάρρυνση για κριτικό στοχασμό.
Οι ενήλικοι μπορούν να διαχειριστούν τη μάθησή τους (Malcolm Knowles) Αυτοδιαχείριση της μάθησης σημαίνει ότι τα άτομα αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τη διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών τους, για τον σχεδιασμό της μαθησιακής διαδικασίας, για τον εντοπισμό των πηγών μάθησης και προφανώς για την αξιολόγηση της μάθησής τους. Στο πλαίσιο αυτό ο εκπαιδευτής διευκολύνει τις προσπάθειες του εκπαιδευόμενου
Εμψυχωτής Η εμψύχωση δεν είναι ούτε οργάνωση μιας μαθησιακής δραστηριότητας ούτε διδασκαλία, αλλά περισσότερο είναι μια συμβουλευτική, καταλυτική δράση που εμπεριέχει τα στοιχεία της κινητοποίησης. Είναι η προσπάθεια από την πλευρά του εκπαιδευτή να ενεργοποιήσει τα μέλη της ομάδας των εκπαιδευόμενων να αποκτήσουν ενσυναίσθηση των μαθησιακών τους αναγκών ως ομάδα έτσι ώστε να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα μέσα για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες αυτές και τελικά να δράσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Από το βιβλίο Ηθική & Εκπαίδευση Ενηλίκων (Ethics and Education for Adults) του Peter Jarvis Οι εκπαιδευτές ενηλίκων δεν μπορούν να ξεφύγουν από την ισχύ και την εξουσία της θέσης τους, και η έτσι η διδακτική πράξη που δεν αναγνωρίζει την προσωπικότητα του Άλλου στη σχέση μεταξύ διδασκαλίας και μάθησης καταλήγει να γίνεται μια πράξη συμβολικής βίας και κατά συνέπεια είναι ηθικά αμφισβητήσιμη.
Οι αξίες ενός εκπαιδευτή ενηλίκων; Εκτιμά την εμπειρία του εκπαιδευόμενου. Μοιράζεται τις δικές του εμπειρίες. Ανταποκρίνεται στις ανάγκες του εκπαιδευόμενου. Δείχνει κατανόηση. Νοιάζεται για τους άλλους. Αποδέχεται τη διαφορετικότητα και βλέπει κάθε τι νέο ως ευκαιρία για απόκτηση νέων εμπειριών. Εκτιμά την ικανότητα των εκπαιδευομένων για αυτοδιαχείριση της μάθησης τους.
Επίλογος Η δουλειά του εκπαιδευτή ενηλίκων είναι να αποτελεί πηγή έμπνευσης για τις ομάδες, να ενθαρρύνει την διεπιστημονική προσεγγίση των θεμάτων που κάθε φορά εξετάζονται, να ενισχύει τον κριτικό στοχασμό, και ακόμη πιο ουσιαστικό είναι να βοηθά τις ομάδες και τα άτομα να επεξεργάζονται τις δικές τους ιδέες και αναλαμβάνουν δράση για αυτές