Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Παρουσίαση του κεφαλαίου «Η παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας μετα- υποχρεωτικής εκπαίδευσης» από το βιβλίο του Γιώργου Σταμέλου ‘Σύγχρονα θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής’ Φοιτητής: Πάντσιος Χρήστος Α.Ε.Μ: 3187 Διδάσκουσα: Ηλιάδου Τάχου Σοφία Ακαδημαϊκό έτος: 2013-2014

Εισαγωγή Η παιδαγωγική κατάρτιση των Ειδικοτήτων της δευτεροβάθμιας μετα- υποχρεωτικής εκπαίδευσης (ΕΔΜΕ) έχει τρεις τουλάχιστον ιδιαιτερότητες: Αποτελεί τυπικό προσόν διορισμού για όλο το φάσμα των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας. Κατά κανόνα δεν συνδέεται με την αρχική τους εκπαίδευση. Υλοποιείται σε ένα μη πανεπιστημιακό, αδιαβάθμητο, εκπαιδευτικό ίδρυμα (ΠΑΤΕΣ= Παιδαγωγική Τεχνική Σχολή).

Εκπαιδευτική προέλευση των εκπαιδευτικών ΕΔΜΕ Είναι έντονα διαφοροποιημένη κατά 2 έννοιες: Το επίπεδο σπουδών τους Επίπεδο σπουδών: Δευτεροβάθμια Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση ή Ανώτερη Εκπαίδευση (ΤΕΙ), Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΕΙ). Το ίδρυμα της αρχικής τους προέλευσης Έννοια διαφοροποίησης απολύτως αναμενόμενη, αφού πρόκειται για εκπαιδευτικούς διαφορετικών ειδικοτήτων.

Η ΣΕΛΕΤΕ: σύντομη ανασκόπηση Η ΣΕΛΕΤΕ (Σχολή Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαίδευσης) ήταν το ίδρυμα που είχε επιφορτιστεί με την παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαδευτικών των ΕΔΜΕ. Η ΣΕΛΕΤΕ: Ιδρύθηκε το 1959 με το ΝΔ. 3971. Δημιουργήθηκε στο πλαίσιο μεταρυθμίσεων για την αναδιάρθρωση και ανάπτυξη της της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΤΕΕ). Ο Στόχος της ΣΕΛΕΤΕ ήταν η στελέχωση της ΤΕΕ με καταρτισμένους εκπαιδευτικούς. Πρωτολειτούργησε το 1960 με μονοετή τμήματα για εργοδηγούς.Το 1964, με την αλλαγή της κυβέρνησης, έχουμε την κατάργηση της ΣΕΛΕΤΕ, η οποία όμως 2 χρόνια αργότερα επανιδρύεται.

Στόχοι της ΣΕΛΕΤΕ (σύμφωνα με το ΝΔ.789/70) Στη νέα αυτή περίοδο τα καινούργια δεδομένα είναι τρία: Οργάνωση εκπαιδευτικών κύκλων διάρκειας από 6 μήνες έως 4 χρόνια (δημιουργία της Ανώτερης Σχολής Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών). Το πτυχίο της ΣΕΛΕΤΕ γίνεται τυπικό προσόν για τον διορισμό διδακτικού προσωπικού της ΤΕΕ. Κατασκευάζονται οι κτιριακές εγκαταστάσεις της σχολής. Στόχοι της ΣΕΛΕΤΕ (σύμφωνα με το ΝΔ.789/70) Η παιδαγωγική κατάρτιση διδακτικού προσωπικού της κατώτερης, μέσης και ανώτερης εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση σε επαγγελματικές ειδικότητες παράλληλα με παιδαγωγική κατάρτιση εκπαιδευτικού προσωπικού που προορίζεται για επαγγελματικές σχολές των προηγούμενων βαθμίδων. Η παιδαγωγική μετεκπαίδευση και επιμόρφωση προσωπικού επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Με το άρθρο 2 του ίδιου ΝΔ ορίστηκε ότι η ΣΕΛΕΤΕ θα αποτελείται από 3 σχολές: Την Παιδαγωγική Τεχνική Σχολή (ΠΑΤΕΣ), που περιελάμβανε 3 τμήματα: πτυχιούχων Ανώτατων Σχολών (με εξάμηνη φοίτηση), πτυχιούχων Ανώτερων Σχολών (με ετήσια φοίτηση) και πτυχιούχων Μέσων Σχολών (με ετήσια φοίτηση). Την Ανώτερη Σχολή Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών (ΑΣΕΤΕΜ). Την Μέση Σχολή Εκπαιδευτικών Εργοδηγών, η οποία όμως δεν λειτούργησε.

Κριτική προσέγγιση της ΣΕΛΕΤΕ Η ΣΕΛΕΤΕ ως θεσμός Η ΣΕΛΕΤΕ ιδρύεται το 1959 για να καλύψει ένα μεγάλο κενό, την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της ΤΕΕ στην Ελλάδα. Ενώ τα πολιτικά κόμματα της εποχής ουσιαστικά συμφωνούσαν ότι έπρεπε να υπάρχει ένας φορέας για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της ΤΕΕ, υπήρξαν διάφορες αντιπαραθέσεις μεταξύ τους για την μορφή που θα είχει ο εν λόγω φορέας. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα η τελική ανάπτυξη της ΣΕΛΕΤΕ να γίνει σε συνθήκες πολιτικής εκτροπής (χούντα). Η ΣΕΛΕΤΕ ιδρύθηκε σε μια εποχή όπου οι οικονομολόγοι υποστήριζαν ότι η οικονομική ανάπτυξη της χώρας ήταν άμεσα συνηφασμένη με την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού σύστήματος και την παραγωγή ειδικοτήτων που είχε ανάγκη η οικονομία. Έτσι, η δημιουργία σχολής, η οποία θα προετοίμαζε τους ανθρώπους που θα στελέχωναν την ΤΕΕ ήταν απολύτως απαραίτητη.

2. Κριτική προσέγγιση των στόχων της ΣΕΛΕΤΕ Οι στόχοι του ιδρύματος δεν διευκόλυναν την αποσαφήνιση της φυσιογνωμίας του. Δημιούργησαν πολλά ερωτήματα που είχαν σχέση με την οργάνωση της ΣΕΛΕΤΕ και την φοίτηση ατόμων στις σχολές της (ΑΣΕΤΕΜ,ΠΑΤΕΣ). Επίσης, το γεγονός ότι οι στόχοι έμειναν αμετάβλητοι για πολλά χρόνια γέννησε πολλούς προβληματισμούς που είχαν σχέση με την σύνδεση της ΤΕΕ και των εκπαιδευτικών της με την αγορά εργασίας και με την ταχύρρυθμη παιδαγωγική κατάρτιση εκπαιδευτικών σε μια εποχή όπου υπάρχει υπερπαραγωγή καθηγητών ΤΕΕ.

Προβλήματα θεσμικής οργάνωσης Το Υπουργείο Παιδείας δεν επιθυμούσε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου εκπαιδευτικού ιδρύματος, γεγονός που φαίνεται από το ότι η ΣΕΛΕΤΕ δεν είχε δική της εκλεγμένη διοίκηση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η ΣΕΛΕΤΕ να μην μπορεί να επιλύσει καίρια λειτουργικά και οργανωτικά της ζητήματα. Η ΠΑΤΕΣ εξακολουθούσε για πολλά χρόνια να παράγει πολλούς παιδαγωγικά καταρτισμένους εκπαιδευτικούς σε σύντομο χρονικά διάστημα. Αυτό συνέβαινε επειδή την περίοδο ίδρυσής της η ΤΕΕ είχε μεγάλη ανάγκη από διδακτικό προσωπικό. Το αποτέλεσμα αυτής της μαζικής κατάρτισης ήταν η συσσώρευση εκπαιδευτικών στις επετηρίδες των διαφόρων ειδικοτήτων και η άρνηση του ΔΣ της ΣΕΛΕΤΕ να εισάγει αποφοίτους Μέσων Σχολών την ακαδημαϊκή χρονιά 1994/95.

Η ένταξη της ΣΕΛΕΤΕ στο επίσημο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι 2 ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η ΣΕΛΕΤΕ ως θεσμός: το πρώτο είχε να κάνει με την ένταξη της ΣΕΛΕΤΕ στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και το δεύτερο αφορούσε το σπουδαστικό πληθυσμό της ΠΑΤΕΣ. Η ένταξη της ΣΕΛΕΤΕ στο επίσημο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Η σχολή βρέθηκε στη δίνη πολλαπλών διαπλεκομένων συμφερόντων λόγω και του ερμαφρόδιτου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της. Πολλοί φορείς, όπως Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, προσπάθησαν να πάρουν υπό την προστασία τους την ΣΕΛΕΤΕ, ενώ τα πολιτικά κόμματα την ήθελαν εξαρτημένη από τις επιλογές τους. Το 1989 δημιουργήθηκε η ομάδα εργασίας για «τη μελέτη των προοπτικών εξέλιξης της ΣΕΛΕΤΕ» από το ΥΠΕΠΘ, η οποία κατέθεσε δύο προτάσεις: η μία ήθελε την ένταξη της ΣΕΛΕΤΕ στις Πανεπιστημιακές σχολές και η άλλη τη διατήρηση της ΣΕΛΕΤΕ/ΠΑΤΕΣ ως αδιαβάθμιτης σχολής. Τελικά, καμία πρόταση της ομάδας εργασίας δεν εγκίθηκε και η ΣΕΛΕΤΕ συνέχισε να λειτουργεί όπως πριν.

Επιλογή του σπουδαστικού πληθυσμού της ΠΑΤΕΣ Η ΠΑΤΕΣ σα σχολή δεν είχε κατασταλάξει στον τύπο των σπουδαστών που επιθυμούσε να έχει. Πολλά ήταν τα ερωτήματα που είχαν σχέση με τις ειδικότητες και το επίπεδο σπουδών των υποψηφίων σπουδαστών που θα επιλέγονταν, καθώς οι ανάγκες της ΤΕΕ και της κοινωνίας άλλαζαν διαρκώς και οι υπεύθυνοι του ιδρύματος δεν πραγματοποιούσαν τις απαραίτητες ενέργειες για τον εκσυγχρονισμό της ΠΑΤΕΣ. Σύμφωνα με τον Σταμέλο, τέσσερις ήταν οι τύποι υποψηφίων σπουδαστων στην ΠΑΤΕΣ: Πτυχιούχοι με επαγγελματική και διδακτική εμπειρία Πτυχιούχοι μόνο με επαγγελματική εμπειρία Πτυχιούχοι μόνο με διδακτική εμπειρία Νέοι πτυχιούχοι χωρίς επαγγελματική και διδακτική εμπειρία

Από τους παραπάνω τύπους σπουδαστικού πληθυσμού της ΠΑΤΕΣ γίνεται φανερό ότι δημιουργήθηκαν πολλές αντιπαραθέσεις σχετικά με την όποια εμπειρία ή απειρία είχαν οι σπουδαστές της. Οι σπουδαστές που είχαν επαγγελματική εμπειρία επιλέγονταν με σκοπό να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στην ΤΕΕ και στην αγορά εργασίας, μιας και γνώριζαν τις ανάγκες και τις τεχνικές της αγοράς. Στην πραγματικότητα, όμως, τα άτομα αυτά δεν ανταποκρίθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο ρόλο τους, καθώς επέλεξαν την εκπαίδευση για καθαρά βιοποριστικούς λόγους. Από τη στιγμή που λειτουργούσε η ΣΕΛΕΤΕ για σχεδον 40 χρόνια δεν θα έπρεπε να υπάρχουν σπουδαστές με διδακτική εμπειρία. Το γεγονός αυτό έδειχνε την αναξιοπιστία των αρμόδιων φορέων και του ίδιου του κράτους.

Λαμβάνοντας υπόψην μας τα παραπάνω, καταλήγουμε στο ότι ο θεσμός της ΣΕΛΕΤΕ αντιμετώπισε πολλά προβλήματα, τόσο φυσιογνωμικά όσο και λειτουργικά. Από την ίδρυση μέχρι και την αντικατάσταση του θεσμού από την ΑΣΠΑΙΤΕ, η ΣΕΛΕΤΕ δεν κατάφερε να εδραιώσει τη θέση της στην εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας, γεγονός που οφείλεται στους λανθασμένους πολιτικούς χειρισμούς των εκάστοτε κυβερνήσεων και στην ολιγωρία από την πλευρά των διοικήσεων του θεσμού να προσαρμόσουν τους στόχους και τη λειτουργία της ΣΕΛΕΤΕ στις ανάγκες της κάθε εποχής.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!