Κοινωνιογλωσσικές παρατηρήσεις Αρχαία Ελληνική

Κατάδεσμος K αταδω Αρισταιχομν το χλακεα Προςς τος κατω και Πρυριαν τον χαλκεια Και την εργασιαν αυτου και τας ψυχας Αυτων και Σωσια τον Λαμιον Και την εργασια και την ψυχην αυτου Και α ληγοσι και α δρωσ Και Αγησι την Βοιωτια

Ποιοι χρησιμοποιούσαν τους κατάδεσμους ; ἀγύρται δὲ καὶ μάντεις ἐπὶπλουσίων θύρας ἰόντες πείθουσιν ὡς ἔστι παρὰ σφίσιδύναμις ἐκ θεῶν πορι ζομένη θυσίαις τε καὶ ἐπῳδαῖς, εἴτε τι ἀδίκημά του γέγονεν αὐτοῦ ἢ προγόνων, ἀκεῖσθαιμ εθ᾽ ἡδονῶν τε καὶ ἑορτῶν, ἐάν τέ τινα ἐχθρὸν πημῆ ναιἐθέλῃ, μετὰ σμικρῶν δαπανῶν ὁμοίως δίκαιον ἀ δίκῳ βλάψειἐπαγωγαῖς τισιν καὶ καταδέσμοις, τοὺς θεούς, ὥς φασιν, πείθοντές σφισιν ὑπηρετεῖν. ἀγύρται δὲ καὶ μάντεις ἐπὶπλουσίων θύρας ἰόντες πείθουσιν ὡς ἔστι παρὰ σφίσιδύναμις ἐκ θεῶν πορι ζομένη θυσίαις τε καὶ ἐπῳδαῖς εἴτε τι ἀδίκημά του γέγονεν αὐτοῦ ἢ προγόνων ἀκεῖσθαιμ εθ᾽ ἡδονῶν τε καὶ ἑορτῶν ἐάν τέ τινα ἐχθρὸν πημῆ ναιἐθέλῃ μετὰ σμικρῶν δαπανῶν ὁμοίως δίκαιον ἀ δίκῳ βλάψειἐπαγωγαῖς τισιν καὶ καταδέσμοις τοὺς θεούς ὥς φασιν πείθοντές σφισιν ὑπηρετεῖν ( Πολιτεία, 364 b-c)

Επιστολή ( Αρχαία Αγορά ) Λησις επιστελλει Ξενοκλει και τηι μητρι μηδαμως περιιδεν αυτόν απολομενον εν τωι χαλκειωι, αλλα προς τος δεσποτας αυτο ελθεν και ενευρεσθαι τι βελτιον αυτωι. Ανθρωπωι γαρ παραδεδομαι πανυ πονηρωι, μαστιγομενος απολλυμαι, δεδεμαι, προπηλακιζομαι, μαλλον μαλλον.

Αντιλήψεις για την θέση της γυναίκας ἔσω τε μελάθρων κομψὰ θηλειῶν ἔπη οὐκ εἰσεφρούμην, τὸν δὲ νοῦν διδάσκαλον οἴκοθεν ἔχουσα χρηστὸν ἐξήρκουν ἐμοί. γλώσσης τε σιγὴν ὄμμα θ᾽ ἥσυχον πόσει παρεῖχον : ᾔδη δ᾽ ἁμὲ χρῆν νικᾶν πόσιν, κείνῳ τε νίκην ὧν ἐχρῆν παριέναι. ἔσω τε μελάθρων κομψὰ θηλειῶν ἔπη οὐκ εἰσεφρούμην τὸν δὲ νοῦν διδάσκαλον οἴκοθεν ἔχουσα χρηστὸν ἐξήρκουν ἐμοί γλώσσης τε σιγὴν ὄμμα θ᾽ ἥσυχον πόσει παρεῖχον ᾔδη δ᾽ ἁμὲ χρῆν νικᾶν πόσιν κείνῳ τε νίκην ὧν ἐχρῆν παριέναι ( Τρωάδες, ) δεῖγὰρ ἢ πρὸς τὸν ἄνδρα λαλεῖν ἢ διὰ τοῦ ἀνδρός, μὴ δυσχεραίνουσαν εἰ δι᾽ ἀλλοτρίας γλώσσης ὥσπερ αὐλητὴς φθέγγεται σεμνότερον. δεῖγὰρ ἢ πρὸς τὸν ἄνδρα λαλεῖν ἢ διὰ τοῦ ἀνδρός μὴ δυσχεραίνουσαν εἰ δι᾽ ἀλλοτρίας γλώσσης ὥσπερ αὐλητὴς φθέγγεται σεμνότερον ( Πλούταρχος, Con.Pr. 142d)

Αντιλήψεις για τον γυναικείο λόγο φιλοτιμίᾳ μὲν οὐδεμιᾷ μὰ τὼ θεὼ λέξουσ᾽ ἀνέστην ὦ γυναῖκες : ἀλλὰ γὰ ρ βαρέως φέρω τάλαινα πολὺν ἤδη χρό νον προπηλακιζομένας ὁρῶς ἡμᾶς ὑπὸ Εὐριπίδου τοῦ τῆς λαχανοπωλητρίας καὶ πολλὰ καὶ παντοῖ᾽ ἀκουούσας κακ ά. τί γὰρ οὗτος ἡμᾶς οὐκ ἐπισμῇ τῶν κακ ῶν ; ποῦ δ᾽ οὐχὶ διαβέβληχ᾽, ὅπουπερ ἔμβρ αχυ εἰσὶν θεαταὶ καὶ τραγῳδοὶ καὶ χοροί, τὰς μοιχοτρόπους, τὰς ἀνδρεραστίας καλῶν, τὰς οἰνοπότιδας, τὰς προδότιδας, τὰς λάλους, τὰς οὐδὲν ὑγιές, τὰς μέγ᾽ ἀνδράσιν κα κόν : φιλοτιμίᾳ μὲν οὐδεμιᾷ μὰ τὼ θεὼ λέξουσ᾽ ἀνέστην ὦ γυναῖκες ἀλλὰ γὰ ρ βαρέως φέρω τάλαινα πολὺν ἤδη χρό νον προπηλακιζομένας ὁρῶς ἡμᾶς ὑπὸ Εὐριπίδου τοῦ τῆς λαχανοπωλητρίας καὶ πολλὰ καὶ παντοῖ᾽ ἀκουούσας κακ ά τί γὰρ οὗτος ἡμᾶς οὐκ ἐπισμῇ τῶν κακ ῶν ποῦ δ᾽ οὐχὶ διαβέβληχ᾽ ὅπουπερ ἔμβρ αχυ εἰσὶν θεαταὶ καὶ τραγῳδοὶ καὶ χοροί τὰς μοιχοτρόπους τὰς ἀνδρεραστίας καλῶν τὰς οἰνοπότιδας τὰς προδότιδας τὰς λάλους τὰς οὐδὲν ὑγιές τὰς μέγ᾽ ἀνδράσιν κα κόν ( Θεσμ., ) Πραξάγορα οὐκοῦν ἐπίτηδες ξυνελέγημεν ἐνθάδε, ὅπως προμελετήσωμεν ἁκεῖ δε ῖ λέγειν. οὐκ ἂν φθάνοις τὸ γένειον ἂν περιδουμένη ἄλλαι θ᾽ ὅσαι λαλεῖν μεμελετή κασί που. Πραξάγορα οὐκοῦν ἐπίτηδες ξυνελέγημεν ἐνθάδε ὅπως προμελετήσωμεν ἁκεῖ δε ῖ λέγειν οὐκ ἂν φθάνοις τὸ γένειον ἂν περιδουμένη ἄλλαι θ᾽ ὅσαι λαλεῖν μεμελετή κασί που Γυνὴ Α τίς δ᾽ ὦ μέλ᾽ ἡμῶν οὐ λαλεῖν ἐπίσταται ; Γυνὴ Α τίς δ᾽ ὦ μέλ᾽ ἡμῶν οὐ λαλεῖν ἐπίσταται ( Εκκλ., )

Ενδείξεις για χαρακτηριστικά « γυναικείου λόγου » ( Εκλλ ) Γυνὴ Β ἐβουλόμην μὲν ἂν ἕτερον τῶν ἠθάδων λέγειν τὰ βέλτισθ᾽, ἵν᾽ ἐκαθήμην ἥσυχος : νῦν δ᾽ οὐκ ἐάσω κατά γε τὴν ἐμὴν μίαν ἐν τοῖς καπηλείοισι λάκκους ἐμποιεῖν ὕδατος. ἐμοὶ μὲν οὐ δοκεῖ μὰ τὼ θεώ. Γυνὴ Β ἐβουλόμην μὲν ἂν ἕτερον τῶν ἠθάδων λέγειν τὰ βέλτισθ᾽ ἵν᾽ ἐκαθήμην ἥσυχος νῦν δ᾽ οὐκ ἐάσω κατά γε τὴν ἐμὴν μίαν ἐν τοῖς καπηλείοισι λάκκους ἐμποιεῖν ὕδατος ἐμοὶ μὲν οὐ δοκεῖ μὰ τὼ θεώ Πραξάγορα μὰ τὼ θεώ ; τάλαινα ποῦ τὸν νοῦν ἔχεις ; Πραξάγορα μὰ τὼ θεώ τάλαινα ποῦ τὸν νοῦν ἔχεις Γυνὴ Β τί δ᾽ ἔστιν ; οὐ γὰρ δὴ πιεῖν γ᾽ ᾔτησά σε. Γυνὴ Β τί δ᾽ ἔστιν οὐ γὰρ δὴ πιεῖν γ᾽ ᾔτησά σε Πραξάγορα μὰ Δί᾽ ἀλλ᾽ ἀνὴρ ὢν τὼ θεὼ κατώμοσας, καίτοι τά γ᾽ ἄλλ᾽ εἰποῦσα δεξιώτατα. Πραξάγορα μὰ Δί᾽ ἀλλ᾽ ἀνὴρ ὢν τὼ θεὼ κατώμοσας καίτοι τά γ᾽ ἄλλ᾽ εἰποῦσα δεξιώτατα Γυνὴ Β ὢ νὴ τὸν Ἀπόλλω. Γυνὴ Β ὢ νὴ τὸν Ἀπόλλω Πραξάγορα παῦε τοίνυν, ὡς ἐγὼ ἐκκλησιάσουσ᾽ οὐκ ἂν προβαίην τὸν πόδ α τὸν ἕτερον, εἰ μὴ ταῦτ᾽ ἀκριβωθήσεται. Πραξάγορα παῦε τοίνυν ὡς ἐγὼ ἐκκλησιάσουσ᾽ οὐκ ἂν προβαίην τὸν πόδ α τὸν ἕτερον εἰ μὴ ταῦτ᾽ ἀκριβωθήσεται Γυνὴ Β φέρε τὸν στέφανον : ἐγὼ γὰρ αὖ λέξω πά λιν. οἶμαι γὰρ ἤδη μεμελετηκέναι καλῶς. 165 ἐμοὶ γὰρ ὦ γυναῖκες αἱ καθήμεναι — Γυνὴ Β φέρε τὸν στέφανον ἐγὼ γὰρ αὖ λέξω πά λιν οἶμαι γὰρ ἤδη μεμελετηκέναι καλῶς ἐμοὶ γὰρ ὦ γυναῖκες αἱ καθήμεναι Πραξάγορα γυναῖκας αὖ δύστηνε τοὺς ἄνδρας λέγεις ; Πραξάγορα γυναῖκας αὖ δύστηνε τοὺς ἄνδρας λέγεις Γυνὴ Β δι᾽ Ἐπίγονόν γ᾽ ἐκεῖνον : ἐπιβλέψασα γὰρ ἐκεῖσε πρὸς γυναῖκας ᾠόμην λέγειν. Γυνὴ Β δι᾽ Ἐπίγονόν γ᾽ ἐκεῖνον ἐπιβλέψασα γὰρ ἐκεῖσε πρὸς γυναῖκας ᾠόμην λέγειν

Ερωτήσεις Ηχώ ταῦτ ’ οὐδεπώποτ ’ εἶφ ’ (= είπε ) — ὁρᾶτ ’; — Εὐριπίδης · ( Θεσμ. 490)