Η Νέα Ελληνική Γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο: Αναδιάρθρωση και εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος ΠΕ

ΙΕΠ: Συντονισμός: Παπαδοπούλου Ελένη, Αργυρίου Ιωάννα Η Ομάδα Εργασίας:Η Ομάδα Εργασίας: Α΄ Τάξη: Ανδρέας ΚαρατζάςΑ΄ Τάξη: Ανδρέας Καρατζάς Β΄ Τάξη: Κων/να ΚολλιοπούλουΒ΄ Τάξη: Κων/να Κολλιοπούλου Γ΄ Τάξη: Ζαχαρούλα ΚαραβάΓ΄ Τάξη: Ζαχαρούλα Καραβά Δ΄ Τάξη: Σοφία ΚαλογρίδηΔ΄ Τάξη: Σοφία Καλογρίδη Ε΄ Τάξη: Άννα ΖουγανέληΕ΄ Τάξη: Άννα Ζουγανέλη ΣΤ΄ Τάξη: Καλλιόπη ΦερεσίδηΣΤ΄ Τάξη: Καλλιόπη Φερεσίδη

Εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης Εξοικονόμηση χρόνου:Εξοικονόμηση χρόνου: Χρόνος για δραστηριότητες που θα σχεδιάσει ο εκπαιδευτικός με βάση τις ανάγκες της τάξης του.Χρόνος για δραστηριότητες που θα σχεδιάσει ο εκπαιδευτικός με βάση τις ανάγκες της τάξης του. Χρόνος για δραστηριότητες ανακεφαλαίωσης, εμπέδωσης, αναστοχασμού.Χρόνος για δραστηριότητες ανακεφαλαίωσης, εμπέδωσης, αναστοχασμού. Χρόνος για δραστηριότητες που θα προωθούν την ανακαλυπτική - διερευνητική μάθηση, με δραστηριότητες που θα προκαλούν το ενδιαφέρον, την περιέργεια των μαθητών και την ερευνητική τους διάθεση.Χρόνος για δραστηριότητες που θα προωθούν την ανακαλυπτική - διερευνητική μάθηση, με δραστηριότητες που θα προκαλούν το ενδιαφέρον, την περιέργεια των μαθητών και την ερευνητική τους διάθεση. Χρόνος για δραστηριότητες που θα καλλιεργούν τη δημιουργική καιΧρόνος για δραστηριότητες που θα καλλιεργούν τη δημιουργική και την κριτική σκέψη. την κριτική σκέψη. Φιλαναγνωσία - ProjectΦιλαναγνωσία - Project

Εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης Εξοικονόμηση χρόνου:Εξοικονόμηση χρόνου: Χρόνος για δραστηριότητες που θα σχεδιάσει ο εκπαιδευτικός με βάση τις ανάγκες της τάξης του.Χρόνος για δραστηριότητες που θα σχεδιάσει ο εκπαιδευτικός με βάση τις ανάγκες της τάξης του. Χρόνος για δραστηριότητες ανακεφαλαίωσης, εμπέδωσης, αναστοχασμού.Χρόνος για δραστηριότητες ανακεφαλαίωσης, εμπέδωσης, αναστοχασμού. Χρόνος για δραστηριότητες που θα προωθούν την ανακαλυπτική - διερευνητική μάθηση, με δραστηριότητες που θα προκαλούν το ενδιαφέρον, την περιέργεια των μαθητών και την ερευνητική τους διάθεση.Χρόνος για δραστηριότητες που θα προωθούν την ανακαλυπτική - διερευνητική μάθηση, με δραστηριότητες που θα προκαλούν το ενδιαφέρον, την περιέργεια των μαθητών και την ερευνητική τους διάθεση. Χρόνος για δραστηριότητες που θα καλλιεργούν τη δημιουργική καιΧρόνος για δραστηριότητες που θα καλλιεργούν τη δημιουργική και την κριτική σκέψη. την κριτική σκέψη. Φιλαναγνωσία - ProjectΦιλαναγνωσία - Project

Εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης Λάβαμε υπόψη: Το ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Νεοελληνικής Γλώσσας, (ΦΕΚ/303, τ. β΄/ ). Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα, συμπληρωματικά προς τα ΙσχύονταΤα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα, συμπληρωματικά προς τα Ισχύοντα (ΦΕΚ Β’ 2334/ ) Τις εκθέσεις Συμβατότητας με το ΝΠΣΤις εκθέσεις Συμβατότητας με το ΝΠΣ Τα σχολικά εγχειρίδια:Τα σχολικά εγχειρίδια: Β. Δ. –οδηγίες /πρόβλεψη χρόνου ανά ΘΕ…Β. Δ. –οδηγίες /πρόβλεψη χρόνου ανά ΘΕ… Β. Μ.Β. Μ. Τ. Ε.Τ. Ε.

Βασικές αρχές οδηγιών Τι διδάσκουμε; Πώς διδάσκουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε; Πώς αξιολογούμε;

Τι διδάσκουμε Θεματικές ενότητες, Διδακτικές Ενότητες: Κείμενα με βάση την κειμενοκεντρική προσέγγιση Κείμενα με βάση την κειμενοκεντρική προσέγγιση Γραμματικά φαινόμενα με βάση την Κειμενοκεντρική- Λειτουργική Γραμματική Μορφολογικά-Συντακτικά φαινόμενα, Λεξιλόγιο

Ο σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος της Γλώσσας στο δημοτικό σχολείο Η διδασκαλία του μαθήματος της γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών να χειρίζονται με επάρκεια και αυτοπεποίθηση, συνειδητά, υπεύθυνα, αποτελεσματικά και δημιουργικά το γραπτό και τον προφορικό λόγο, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη σχολική και στην ευρύτερη κοινωνία τους (ΔΕΠΠΣ, 2003)

Βασικός Στόχος ο κριτικός εγγραμματισμός των μαθητών Ο γραμματισμός αποτελεί ένα νέο όρο στο ελληνικό λεξιλόγιο και ενώ περιλαμβάνει την έννοια του αλφαβητισμού είναι ευρύτερος. Είναι μετάφραση του αγγλικού όρου Literacy, που στα ελληνικά έχει αποδοθεί ως εγγραμματοσύνη και ο οποίος δεν αναφέρεται απλά στην ικανότητα για ανάγνωση και γραφή. -Αφορά τη δυνατότητα του ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά σε διάφορα περιβάλλοντα και καταστάσεις επικοινωνίας, χρησιμοποιώντας κείμενα γραπτού και προφορικού λόγου, αλλά και μη γλωσσικά κείμενα (εικόνες, σχεδιαγράμματα, χάρτες κλπ ).

Ο επικοινωνιακός χαρακτήρας της Γλώσσας Οι περισσότερες από τις δραστηριότητες προϋποθέτουν μίμηση περιστάσεων επικοινωνίας της καθημερινής ζωής, όπου ο κάθε μαθητής καλείται να αναλάβει συγκεκριμένο ρόλο και να δράσει λεκτικά με τον κατάλληλο τρόπο, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κάθε φορά περίστασης επικοινωνίας (γράφουν επιστολές, αγγελίες, διαφημίσεις, γράφουν τη γνώμη τους, διατυπώνουν επιχειρήματα, περιγράφουν κλπ).

Το διδακτικό υλικό της Γλώσσας Βιβλίο του Μαθητή (3 τεύχη) Τετράδιο Εργασιών (2 τεύχη) Τετράδιο Εργασιών (2 τεύχη) Βιβλίο του Δασκάλου Βιβλίο του Δασκάλου Βιβλίο Γραμματικής Βιβλίο Γραμματικής Λεξικό ορθογραφικό Λεξικό ορθογραφικό ΑνθολόγιοΑνθολόγιο Λογισμικό γλωσσικών παιχνιδιώνΛογισμικό γλωσσικών παιχνιδιών

Τι διδάσκουμε; 16 Θεματικές Ενότητες ανά τάξη Ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα: Να αφαιρέσει μία ΘΕ: Να συνενώσει δύο ΘΕ, Να αλλάξει τη σειρά τους, Να συνδέσει μία ΘΕ με μία ΘΕ άλλου μαθήματος. ΠΧ: Μελέτη Περιβάλλοντος, Γεωγραφία, ΚΠΑ, Θρησκευτικά, Ιστορία…. Προτάσεις: Διαθεματικές δραστηριότητες, projectΠροτάσεις: Διαθεματικές δραστηριότητες, project

Τι διδάσκουμε: Κατηγορίες Λόγου/ Είδη κειμένων Σύμφωνα με το ΑΠΣ, οι κατηγορίες λόγου που διδάσκονται στο ΔΣ είναι: Ο αναφορικός λόγος (αφήγηση, περιγραφή, ανακοίνωση) και ο κατευθυντικός λόγος (πρόσκληση, οδηγία, επιχειρηματολογία).Σύμφωνα με το ΑΠΣ, οι κατηγορίες λόγου που διδάσκονται στο ΔΣ είναι: Ο αναφορικός λόγος (αφήγηση, περιγραφή, ανακοίνωση) και ο κατευθυντικός λόγος (πρόσκληση, οδηγία, επιχειρηματολογία). Ο μαθητής πρέπει να επεξεργαστεί μία ποικιλία κειμένων, τα οποία συναντά ή θα συναντήσει στο άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον τουΟ μαθητής πρέπει να επεξεργαστεί μία ποικιλία κειμένων, τα οποία συναντά ή θα συναντήσει στο άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον του (δοκίμια, διάλογοι, απολογισμοί, ερμηνευτικά κείμενα, άρθρα εφημερίδων λογοτεχνικά, εγκυκλοπαιδικά, ενημερωτικά, πληροφοριακά, ημερολογιακά, ειδησεογραφικά, χρηστικά κείμενα, πειράματα, συνταγές, οδηγίες……). ΔΕΠΠΣ, ΦΕΚ 303/13/3/2003, τ. Α΄, σ ΔΕΠΠΣ, ΦΕΚ 303/13/3/2003, τ. Α΄, σ. 3773

ΔΕ: Εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης Την ανάγκη συμβατότητας με τις προηγούμενες και τις επόμενες γνώσεις,Την ανάγκη συμβατότητας με τις προηγούμενες και τις επόμενες γνώσεις, Τη δυνατότητα που έχει ο ο εκπαιδευτικός να αλλάζει τη σειρά των ΘΕ, των ΔΕ,Τη δυνατότητα που έχει ο ο εκπαιδευτικός να αλλάζει τη σειρά των ΘΕ, των ΔΕ, Τη δυνατότητα που έχει να αλλάζει τη σειρά των μαθημάτων,Τη δυνατότητα που έχει να αλλάζει τη σειρά των μαθημάτων, Τη δυνατότητα να κάνει προφορικές αναφορές σε κατακτημένες γνώσεις,Τη δυνατότητα να κάνει προφορικές αναφορές σε κατακτημένες γνώσεις, Τη δυνατότητα αξιοποίησης πιο επίκαιρου διδακτικού υλικού, Τη δυνατότητα αξιοποίησης πιο επίκαιρου διδακτικού υλικού, Προτάσεις για α ξιοποίηση Ιστοσελίδων επιστημονικών φορέων, Μουσείων, κά. Προτάσεις για α ξιοποίηση Ιστοσελίδων επιστημονικών φορέων, Μουσείων, κά.

Η διδασκαλία της Γραμματικής Κειμενική – Λειτουργική προσέγγιση Τα γραμματικά φαινόμενα εξετάζονται στο συγκεκριμένο περιβάλλον των κειμενικών ειδών στα οποία λειτουργούν. Ένα μεγάλο μέρος της Γραμματικής της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης είναι ανακεφαλαίωση των όσων έμαθαν οι μαθητές σε προηγούμενες τάξεις.Ένα μεγάλο μέρος της Γραμματικής της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης είναι ανακεφαλαίωση των όσων έμαθαν οι μαθητές σε προηγούμενες τάξεις. Είναι καλό σε κάθε διδακτικό δίωρο ο εκπαιδευτικός να επικεντρώνει σε ένα κυρίως γραμματικό φαινόμενο.Είναι καλό σε κάθε διδακτικό δίωρο ο εκπαιδευτικός να επικεντρώνει σε ένα κυρίως γραμματικό φαινόμενο. Σε ορισμένα μαθήματα περισσότερα από 1 ή και 2 γραμματικά φαινόμενα/ αφαιρούνται όσα επαναλαμβάνονταιΣε ορισμένα μαθήματα περισσότερα από 1 ή και 2 γραμματικά φαινόμενα/ αφαιρούνται όσα επαναλαμβάνονται Είναι καλό οι μαθητές να χρησιμοποιούν καθημερινά το εγχειρίδιο της Γραμματικής για να συστηματοποιούν τις γνώσεις τους.Είναι καλό οι μαθητές να χρησιμοποιούν καθημερινά το εγχειρίδιο της Γραμματικής για να συστηματοποιούν τις γνώσεις τους.

Πώς διδάσκουμε;  Βιωματική - επικοινωνιακή διδασκαλία  Βιώματα και βιωματικές καταστάσεις των παιδιών αποτελούν σύμφωνα με τη βιωματική διδασκαλία, της αφετηρία της διδακτικής πράξης. Ο μαθητής ως άτομο ή συλλογικά ως ομάδα μεταφέρει στην τάξη τα ενδιαφέροντα της καθημερινής ζωής και τα καταθέτει, στο πλαίσιο συζητήσεων, ως αντικείμενο αναζήτησης, διερεύνησης και διδακτικής δράσης (Χρυσαφίδης, 2000).  Οι μαθητές να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά, να παρουσιάζουν οι ίδιοι τις εργασίες τους στην τάξη

Πώς διδάσκουμε; Δίνεται προτεραιότητα σε συνεργατικές και βιωματικές προσεγγίσεις που καλούν τους μαθητές να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που τους εμπλέκουν με έναν παιγνιώδη τρόπο στη χρήση της γλώσσας.Δίνεται προτεραιότητα σε συνεργατικές και βιωματικές προσεγγίσεις που καλούν τους μαθητές να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που τους εμπλέκουν με έναν παιγνιώδη τρόπο στη χρήση της γλώσσας. Οι ενεργητικές/βιωματικές μέθοδοι διδασκαλίας στηρίζονται στις εμπειρίες και στις «προϋπάρχουσες» γνώσεις των παιδιών.Οι ενεργητικές/βιωματικές μέθοδοι διδασκαλίας στηρίζονται στις εμπειρίες και στις «προϋπάρχουσες» γνώσεις των παιδιών. Συζήτηση, ερωτήσειςΣυζήτηση, ερωτήσεις Εργασία σε ομάδεςΕργασία σε ομάδες Θεατρικό παιχνίδι, δραματοποίησηΘεατρικό παιχνίδι, δραματοποίηση Καταιγισμός ιδεώνΚαταιγισμός ιδεών Μέθοδος Σχεδίου Εργασίας (Project)Μέθοδος Σχεδίου Εργασίας (Project) Επίλυση προβλήματοςΕπίλυση προβλήματος Πρακτική άσκησηΠρακτική άσκηση ΠροσομοίωσηΠροσομοίωση

Τι θέλουμε να πετύχουμε; Να ενισχύσουμε την ικανότητα των μαθητών/τριών στην κατανόηση και στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου.Να ενισχύσουμε την ικανότητα των μαθητών/τριών στην κατανόηση και στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου. Να καλλιεργήσουμε στους μαθητές/τριες ειδικότερες δεξιότητες, όπως η αναγνώριση του κειμενικού είδους, η αναγνώριση των επικοινωνιακών συνθηκών των κειμένων (πομπός, μήνυμα, δέκτης κ.ά.), η κατάκτηση της δομής της ελληνικής γλώσσας αλλά και η αναγνώριση της λειτουργίας των γραμματικοσυντακτικών δομών στα κείμενα.Να καλλιεργήσουμε στους μαθητές/τριες ειδικότερες δεξιότητες, όπως η αναγνώριση του κειμενικού είδους, η αναγνώριση των επικοινωνιακών συνθηκών των κειμένων (πομπός, μήνυμα, δέκτης κ.ά.), η κατάκτηση της δομής της ελληνικής γλώσσας αλλά και η αναγνώριση της λειτουργίας των γραμματικοσυντακτικών δομών στα κείμενα.

Τι θέλουμε να πετύχουμε; Καλλιέργεια και ανάπτυξη της Κριτικής Σκέψης των μαθητώνΚαλλιέργεια και ανάπτυξη της Κριτικής Σκέψης των μαθητών Έμφαση στις δραστηριότητες που καλλιεργούν την κριτική σκέψη.Έμφαση στις δραστηριότητες που καλλιεργούν την κριτική σκέψη. Δεν μένουμε μόνο στις ερωτήσεις κατανόησης, που αναπαράγουν το περιεχόμενο του κειμένου (επικοινωνιακός λόγος), αλλά διαμορφώνουμε μαζί με τους μαθητές κριτικά ερωτήματα για κριτική ανάγνωση των κειμένων.Δεν μένουμε μόνο στις ερωτήσεις κατανόησης, που αναπαράγουν το περιεχόμενο του κειμένου (επικοινωνιακός λόγος), αλλά διαμορφώνουμε μαζί με τους μαθητές κριτικά ερωτήματα για κριτική ανάγνωση των κειμένων. ΧΡΟΝΟΣ!ΧΡΟΝΟΣ!

Τι θέλουμε να πετύχουμε; Έμφαση στη χρήση της γλώσσας από τους μαθητές.Έμφαση στη χρήση της γλώσσας από τους μαθητές. Οι μαθητές κατά τη διδασκαλία ενθαρρύνονται στο να χρησιμοποιούν το λόγο τους, με σκοπό να διεκπεραιώνουν πραγματικές και σπανιότερα μη πραγματικές επικοινωνιακές καταστάσεις. Μέσω της χρήσης κατακτούν γλωσσικές δομές, λεξιλόγιο και μαθαίνουν να επικοινωνούν.Οι μαθητές κατά τη διδασκαλία ενθαρρύνονται στο να χρησιμοποιούν το λόγο τους, με σκοπό να διεκπεραιώνουν πραγματικές και σπανιότερα μη πραγματικές επικοινωνιακές καταστάσεις. Μέσω της χρήσης κατακτούν γλωσσικές δομές, λεξιλόγιο και μαθαίνουν να επικοινωνούν. Η προσέγγιση αυτή υλοποιείται καλύτερα με μικρά σχέδια εργασίας (projects).Η προσέγγιση αυτή υλοποιείται καλύτερα με μικρά σχέδια εργασίας (projects). Τα σχέδια εργασίας δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας πραγματικών συνθηκών επικοινωνίας και εμπλοκής σε βιωματικές διαδικασίες επίλυσης επικοινωνιακών καταστάσεων- προβλημάτων, για την επίλυση των οποίων οι μαθητές αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν προφορικό και γραπτό λόγο, γεγονός που οδηγεί στην κατάκτηση του γλωσσικού κώδικα…..Τα σχέδια εργασίας δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας πραγματικών συνθηκών επικοινωνίας και εμπλοκής σε βιωματικές διαδικασίες επίλυσης επικοινωνιακών καταστάσεων- προβλημάτων, για την επίλυση των οποίων οι μαθητές αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν προφορικό και γραπτό λόγο, γεγονός που οδηγεί στην κατάκτηση του γλωσσικού κώδικα….. Προτάσεις στις οδηγίες………. Προτάσεις στις οδηγίες……….

Δικτυακοί Τόποι ttp://ebooks.edu.gr/ –Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα. language.gr/greekLang/index.htmlhttp:// language.gr/greekLang/index.html –Πρωτέας: Εκπαιδευτικά σενάρια για τα γλωσσικά μαθήματα. –Πλατφόρμα «Αίσωπος» - Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια. –ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ. Εθνικός συσσωρευτής εκπαιδευτικού περιεχομένου. –Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού. –Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου //- Εθνική Πινακοθήκη

Πώς αξιολογούμε; Αξιολόγηση με στόχο την ανατροφοδότησηΑξιολόγηση με στόχο την ανατροφοδότηση Ενίσχυση των δραστηριοτήτων αυτοαξιολόγησης /ετεροαξιολόγησης των μαθητώνΕνίσχυση των δραστηριοτήτων αυτοαξιολόγησης /ετεροαξιολόγησης των μαθητών «Διορθώνω το γραπτό μου» /ΧΡΟΝΟΣ Ενίσχυση των δραστηριοτήτων αναστοχασμού στη σχολική τάξη:Ενίσχυση των δραστηριοτήτων αναστοχασμού στη σχολική τάξη: Τι γνωρίζουν οι μαθητές για το διδακτικό αντικείμενο;Τι γνωρίζουν οι μαθητές για το διδακτικό αντικείμενο; Τι νομίζουν ότι γνωρίζουν;Τι νομίζουν ότι γνωρίζουν; Τι πρέπει να μάθουν;Τι πρέπει να μάθουν; Τι έχουν μάθει;Τι έχουν μάθει; Τι δεν έχουν μάθει;Τι δεν έχουν μάθει; ……………………………………………………

. Λογοτεχνία Κριτική και δημιουργική σκέψηΛογοτεχνία Κριτική και δημιουργική σκέψη Δημιουργία και οργάνωση σχολικών βιβλιοθηκών και εμπλουτισμός τους με λογοτεχνικά βιβλία.Δημιουργία και οργάνωση σχολικών βιβλιοθηκών και εμπλουτισμός τους με λογοτεχνικά βιβλία. Δημιουργία ευχάριστων χώρων ανάγνωσης και ακρόασης.Δημιουργία ευχάριστων χώρων ανάγνωσης και ακρόασης. Οργάνωση σχεδίου βάσει του οποίου θα πραγματοποιείται η ανάγνωση των λογοτεχνικών βιβλίων κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.Οργάνωση σχεδίου βάσει του οποίου θα πραγματοποιείται η ανάγνωση των λογοτεχνικών βιβλίων κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Οργάνωση της κάθε τάξης ως αναγνωστικής ομάδας (καθορισμός συγκεκριμένης ημέρας και ώρας ανάγνωσης στην τάξη, συζήτησης και επιπλέον δραστηριοτήτων).Οργάνωση της κάθε τάξης ως αναγνωστικής ομάδας (καθορισμός συγκεκριμένης ημέρας και ώρας ανάγνωσης στην τάξη, συζήτησης και επιπλέον δραστηριοτήτων).