ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ

ΤΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ;  Οι φρυκτωρίες ήταν ένα σύστημα συνεννόησης με σημάδια π ου μεταβιβάζονταν α π ό π εριοχή σε π εριοχή με τη χρήση π υρσών στη διάρκεια της νύκτας ( φρυκτός = π υρσός και ώρα = φροντίδα ).

ΠΟΤΕ ΧΡΗΣΗΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΝ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ;  Το δίκτυο αυτό χρησιμο π οιείτο τόσο κατά την διάρκεια των π ολεμικών ε π ιχειρήσεων, όσο και κατά την διάρκεια της ειρήνης, όταν τα νέα και οι διαταγές των αρχόντων έ π ρε π ε να φτάσουν το συντομότερο δυνατό στον π ροορισμό τους. Κάτι τέτοιο αφορούσε κυρίως τις αυτοκρατορίες, των ο π οίων οι αχανείς εκτάσεις έκαναν π ολύ δύσκολη τη σχετικά γρήγορη ενημέρωση. Χαρακτηριστικά π αραδείγματα συνεννόησης με ο π τικό σήμα φωτιάς συναντάμε στις π ερι π τώσεις ό π ου π. χ. η Μήδεια ύψωσε αναμμένο π υρσό για να ειδο π οιήσει τους Αργοναύτες να π άνε στην Κολχίδα ή όταν ειδο π οιείται με π υρσό ο Αγαμέμνονας για την είσοδο του Δούρειου Ί ππ ου στην Τροία α π ό τον Σίνωνα και με π υρσό π ου σήκωσε ο ίδιος π ρος τον ελληνικό στόλο στην Τένεδο δίνοντάς του το σήμα της ε π ιστροφής και κατάληψης της ανοχύρωτης π ολιτείας.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΓΝΩΡ I ΣΗΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ.  Πολλά α π ό τα φωτεινά σήματα ανταλλάσσονταν τη νύχτα στη θάλασσα μεταξύ π λοίων, μεταξύ π λοίων και ξηράς και γενικά π ρέ π ει να σημειωθεί ότι τα π ερισσότερα α π ό αυτά αντιστοιχούσαν σε π ροσυμφωνημένα μηνύματα. Τα φωτεινά αυτά σήματα οι Έλληνες τα ονόμαζαν «π υρσούς » ή « φρυκτούς » και α π ό εδώ γνωρίζουμε και τους « φίλιους φρυκτούς » ή τους «π ολέμιους φρύκτους ». Συγκεκριμένα ό π ως σημειώνει ο Θουκυδίδης, όταν στο στρατό π εδο έρχονταν φίλοι, οι στρατιώτες ύψωναν α π λώς τους αναμμένους π υρσούς ( φίλιοι φρύκτοι ), ενώ όταν π λησίαζαν εχθροί, οι π υρσοί ανέμιζαν δεξιά - αριστερά (π ολέμιοι φρύκτοι ). Οι π υρσοί αυτοί στη διάρκεια της ημέρας α π λώς έβγαζαν π ολύ κα π νό, π ου σήμαινε ότι χρησιμο π οιούσαν εύφλεκτα υλικά, στα ο π οία π ολλοί ιστορικοί α π οδίδουν τις λέξεις / φράσεις φρύκτους ανίσχειν, π υρσεύειν, φρυκτωρεύω ( γνωστο π οιώ είδηση α π ό μεγάλη α π όσταση ) και φρυκτωρίες.

φίλιους φρυκτούς

ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ;  Οι φρυκτωρίες εκμεταλλευόμενες τα νησιά του Αιγαίου και την ορεινή μορφολογία του Ελλαδικού χώρου, χρησιμο π οιούν την φωτιά και έναν κώδικα ανα π αράστασης γραμμάτων (π αρόμοιο του κώδικα Μορς ) για την μετάδοση αξιό π ιστων μηνυμάτων σε π ολλά χιλιόμετρα ( έως και 130). Στην ουσία μιλάμε για την π ροϊστορία του τηλέγραφου. Αν ήταν νύχτα, οι υ π εύθυνοι στρατιώτες στην φρυκτωρία ( φρυκτωροί ) άναβαν λαμ π ρές φωτιές για την μετάδοση σημάτων, ενώ κατά την διάρκεια της ημέρας χρησιμο π οιούσαν π υκνό κα π νό.  Σημαντικός σταθμός ο π τικών τηλε π ικοινωνιών ήταν το « καιροσκο π είο » στην κορυφή του Άθω ( κατά τον Αναξίμανδρο ) με ιστορία π ου ξεκινάει α π ό τη Γιγαντομαχία της μυθολογίας. Φρυκτωρία με ξεχωριστή ιστορία είναι και η βουνοκορφή του Μεσσά π ιου της Εύβοιας αλλά και του π ύργου του Δρακάνου (4 ος π. Χ. αιώνας ) στη Ανατολική Ικαρία, της Ανάφης, της Γιούχτας ( Κνωσός ), του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το Άκτιο, το ακρωτήριο του Σίδερο, κ. ά. Πολλά α π' αυτά τα σημεία είναι και σήμερα φάροι.  Οι φρυκτωρίες εκμεταλλευόμενες τα νησιά του Αιγαίου και την ορεινή μορφολογία του Ελλαδικού χώρου, χρησιμο π οιούν την φωτιά και έναν κώδικα ανα π αράστασης γραμμάτων (π αρόμοιο του κώδικα Μορς ) για την μετάδοση αξιό π ιστων μηνυμάτων σε π ολλά χιλιόμετρα ( έως και 130). Στην ουσία μιλάμε για την π ροϊστορία του τηλέγραφου. Αν ήταν νύχτα, οι υ π εύθυνοι στρατιώτες στην φρυκτωρία ( φρυκτωροί ) άναβαν λαμ π ρές φωτιές για την μετάδοση σημάτων, ενώ κατά την διάρκεια της ημέρας χρησιμο π οιούσαν π υκνό κα π νό.  Σημαντικός σταθμός ο π τικών τηλε π ικοινωνιών ήταν το « καιροσκο π είο » στην κορυφή του Άθω ( κατά τον Αναξίμανδρο ) με ιστορία π ου ξεκινάει α π ό τη Γιγαντομαχία της μυθολογίας. Φρυκτωρία με ξεχωριστή ιστορία είναι και η βουνοκορφή του Μεσσά π ιου της Εύβοιας αλλά και του π ύργου του Δρακάνου (4 ος π. Χ. αιώνας ) στη Ανατολική Ικαρία, της Ανάφης, της Γιούχτας ( Κνωσός ), του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το Άκτιο, το ακρωτήριο του Σίδερο, κ. ά. Πολλά α π' αυτά τα σημεία είναι και σήμερα φάροι.

Ο π ύργος του Δρακάνου ( 4 ος π. χ. αιώνας ) στη Ανατολική Ικαρία

Η ΜΕΛΕΤΗ ΦΡΥΚΤΩΡΙΩΝ.  Η μελέτη των Φρυκτωριών εμφανίζει αρκετό ενδιαφέρον αλλά και δυσκολία, τόσο γιατί π ολλοί α π ό αυτούς τους αρχαίους π ύργους έχουν καταστραφεί εντελώς, όσο και γιατί για όσους διασώζονται δεν μας είναι εύκολο να τεκμηριώσουμε την χρήση τους. Τα π ράγματα μ π ερδεύονται ακόμη π ερισσότερο όταν αναφέρονται και σοβαρές α π όψεις για π υραμίδες ή μικρά φρούρια. Έτσι δεν είναι λίγοι οι ερευνητές ( Curtius, Donalson, Μ anatt) π ου θεωρούν π ως τα ερεί π ια στο χωριό Ελληνικό, έξω α π ό το Κεφαλάρι του Άργους, δεν είναι π υραμίδα αλλά μία φρυκτωρία. Όσον αφορά τα π ολλά μικρά αρχαία κτίσματα στην π εριοχή της Αργολίδας, οι ερευνητές τα θεωρούν π ερισσότερο ως μικρά οχυρά στρατηγικών θέσεων, τα μικρά π ολυανδρία ό π ως τα α π οκαλεί και ο Παυσανίας, και όχι ως φρυκτωρίες.

Τέλος  Βαλέρια Καραμουσκέτα  Ευαγγελία Τριαντοπούλου  Σεραφείμ Καραγιάννης  Βασιλική Τσιούμα  Δήμητρα Τζίμα  Γιόνους Ρίπι