Μια ευκαιρία για τον ΟΣΕ Ένα μέλλον για το σιδηρόδρομο Σχέδιο Ανασυγκρότησης του Ελληνικού Σιδηροδρόμου

Περιεχόμενα  Τα βήματα έως τώρα  Το στίγμα των ελληνικών σιδηροδρόμων στον ευρωπαϊκό χάρτη  Το πρόγραμμα ανασυγκρότησης Ασφάλεια Διαφάνεια Εξυγίανση Ανάπτυξη

Θετικά βήματα 1990: έναρξη IC 1990: έναρξη έργων εκσυγχρονισμού δικτύου 2004: έναρξη λειτουργίας Προαστιακού Αττικής 2013: ολοκλήρωση συνόλου έργων στο βασικό άξονα 2008: ολοκλήρωση α. Προαστιακού Θεσσαλονίκης β. ηλεκτροκίνησης Δομοκός - Θεσσαλονίκη : ένταση στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων

Την τελευταία 15ετία έγιναν πολλά Όχι όμως αρκετά...

Ο Ελληνικός Σιδηρόδρομος στον Ευρωπαϊκό χάρτη μεταφορών

Η Ελλάδα στην Ευρώπη των υψηλών ταχυτήτων 320 – 350 χλμ/ώρα 300 χλμ/ώρα 250 χλμ/ώρα χλμ/ώρα <200 χλμ/ώρα

«η διεθνής πρακτική δείχνει ότι ο σιδηρόδρομος είναι πάντα ελλειμματικός» Είναι έτσι;

Στην Ευρώπη των εύρωστων σιδηροδρόμων Χώρα Τύπος Μεταφ. Holding Μεταφ. επιβατών Μεταφ. & Υποδομή Μεταφ.HoldingΜεταφ.Μεταφ. & Υποδομή Μεταφ. Holding Έσοδα 25,1 δισ € 10,5 δισ kr 3,01 δισ € 2,842 δισ € 4,04 δισ € 6,534 δισ kr 5,5 δισ € Λειτ. Κέρδος 1,3 δισ kr 43,2 εκ. € 444 εκ € 355 εκ. € 589 εκ. kr 314 εκ. € 805 εκ. € Καθαρό Κέρδος 1,35 δισ € 745 εκ. kr -116 εκ. € 30 εκ. € 337 εκ. € 328 εκ. kr 17 εκ. € Κρατικές εταιρίες, εν δυνάμει ανταγωνιστές και στην Ελλάδα

«στο εξωτερικό γίνονται συνέχεια ατυχήματα» Είναι έτσι;

Στην Ευρώπη των ασφαλών σιδηροδρόμων Πηγή: Eurostat

Σιδηροδρομικά ατυχήματα στην Ελλάδα Πηγή: ΟΣΕ

Στην Ευρώπη της εξυπηρέτησης & της απόδοσης

Η παραγωγικότητα στην Ευρώπη Ευρωπαϊκός μ.ό. Ελλάδα 3 φορές κάτω από την Ευρώπη των 25 Παραγωγικότητα = χιλιομετρικοί επιβάτες + χιλιομετρικοί τόνοι : αριθμό εργαζομένων Πηγή: UIC

Διείσδυση σιδηροδρόμου στις εμπορευματικές μεταφορές

Διείσδυση σιδηροδρόμου στις επιβατικές μεταφορές

Κόστος προσωπικού

Έσοδα & Έξοδα

Η σύγκριση είναι αποθαρρυντική Χρειάζεται οργανωμένο και ουσιαστικό σχέδιο ανασυγκρότησης

Ανελαστικό χρονοδιάγραμμα σήμερα: -Ήδη απελευθερωμένες εμπορευματικές μεταφορές -Μη επιδότηση ΠΑΘΕΠ 2010: κατάργηση κρατικών εγγυήσεων για δανεισμό 2011: απελευθέρωση επιβατικών μεταφορών

Σχέδιο Ανασυγκρότησης για τον ελληνικό σιδηρόδρομο 4 βασικοί άξονες:  Ασφάλεια  Διαφάνεια  Εξυγίανση  Ανάπτυξη

1.Ασφάλεια: απόλυτη προτεραιότητα

1.1. Μέτρα άμεσης εφαρμογής:  Ευαισθητοποίηση προσωπικού για τήρηση κανόνων ασφαλείας  Νέος Κανονισμός Ασφαλούς Εργασίας  Κατάργηση «επιδόματος κανονικότητας» - θέσπιση κινήτρων για τήρηση κανονισμών & αποφυγή ατυχημάτων (bonus malus system)  3 μήνες για διερεύνηση αιτίων & επιβολή πειθαρχικών ποινών Γ’ τρίμηνο 2008

1. Ασφάλεια: απόλυτη προτεραιότητα (συνέχεια) 1.1. Μέτρα άμεσης εφαρμογής (συνέχεια) :  Υποχρεωτικός έλεγχος γραμμών 2 φορές / έτος  Πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης για ισόπεδες διαβάσεις  Προσωρινή αναθεώρηση χρόνων ορισμένων διαδρομών Γ’ τρίμηνο 2008

1. Ασφάλεια: απόλυτη προτεραιότητα (συνέχεια) 1.2. Συνεργασία με γαλλικούς σιδηροδρόμους:  MOU  Επικαιροποίηση κανονισμών, έλεγχος υποδομής, εκτίμηση επικινδυνότητας  Κατάρτιση Crash Program: παρεμβάσεις σε υποδομή, αλλαγές κανονιστικού πλαισίου, αποσαφήνιση αρμοδιοτήτων, κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού Δ’ τρίμηνο 2008

1. Ασφάλεια: απόλυτη προτεραιότητα (συνέχεια) 1.3. Γραφείο Σιδηροδρομικής Ασφάλειας:  Οργάνωση σε διεθνή πρότυπα  Συντονισμός, υποβοήθηση & επιτήρηση εφαρμογής του Crash Program A’ τρίμηνο 2009

2. Διαφάνεια: αταλάντευτη δέσμευση

2.1. Ελεγκτικοί μηχανισμοί  Τακτικοί & έκτακτοι έλεγχοι από ΥΠΕΕ για 2 χρόνια  Στελέχωση της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου 2.2. Υποστήριξη Εσωτερικού Ελέγχου  Πρόσληψη ελεγκτικής εταιρίας  Εκπόνηση πλήρους σειρά διοικητικών εγχειριδίων  Υπηρεσία Audit & στελέχωσή της

2. Διαφάνεια: αταλάντευτη δέσμευση (συνέχεια) 2.3. Βελτίωση διαδικασιών προμηθειών & αναθέσεων:  Υποστήριξη από ΜΟΔ  Αναβάθμιση σχετικών τμημάτων – πρόσληψη νέων στελεχών  Νέοι κανονισμοί προμηθειών 2.4. Κώδικας δεοντολογίας 2.5. Συνεργασία με Διεθνή Διαφάνεια

3. Εξυγίανση: δύσκολος μονόδρομος Έσοδα105 εκ. € Μισθοδοσία400 εκ. € Λοιπές λειτουργικές δαπάνες160 εκ. € Τόκοι δανείων360 εκ. € Συνολικές επενδύσεις863 εκ. € Από δημόσιους πόρους396 εκ. € Από δανεισμό467 εκ. € 2007

3. Εξυγίανση: δύσκολος μονόδρομος Δράσεις σε 3 μέτωπα ταυτόχρονα: Διαχείριση Χρέους Αύξηση Εσόδων Συγκράτηση Δαπανών

3. Εξυγίανση: Διαχείριση Χρέους Δομή χρέους: 1/3 για λειτουργικό κόστος 1/3 για επενδύσεις 1/3 τόκοι Χρέος 12,3 δισ. € το 2010 Το χρέος αυτοτροφοδοτείται!

Εξυγίανση: Διαχείριση χρέους 3.1. Το χρέος δεν μπορεί να εξαφανιστεί και θα πληρωθεί, δυστυχώς, ούτως ή άλλως από τους φορολογουμένους Προσπάθεια για εξάλειψη των λόγων που δημιουργούν το χρέος (αύξηση εσόδων- μείωση εξόδων) και… 3.3. Καλύτερη διαχείριση του χρέους

3. Εξυγίανση: Διαχείριση χρέους (συνέχεια) Λύσεις:  Χρήση χρηματοοικονομικών μέσων για πιο ισομερή καταμερισμό των τόκων σε μακροχρόνια βάση  Sale and leaseback κτιρίων και οικοπέδων  Τιτλοποίηση ορισμένων εσόδων  Εκμετάλλευση παγίων που στην παρούσα φάση δεν παράγουν εισόδημα  Συστηματοποίηση των ΥΔΥ Διερεύνηση μονιμότερων λύσεων σε συνεννόηση με ΥΠΟΙΟ και με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία

3. Εξυγίανση: Αύξηση εσόδων Τα 399 από τα 561 εκ. € αφορούν στη μισθοδοσία

3. Εξυγίανση: Αύξηση Εσόδων 3.4. Επανεκτίμηση τιμολογιακής πολιτικής στις επιβατικές μεταφορές  Σταδιακή αναπροσαρμογή  Χαμηλότερα από ΚΤΕΛ  Αποκλίσεις για λόγους εθνικούς, κοινωνικούς και αστικής ανάπτυξης 3.5. Αύξηση εσόδων από εμπορευματικές μεταφορές  Αύξηση χωρητικότητας γραμμής  Πάταξη κακοδιαχείρισης  Αύξηση τιμολογίων Αύξηση 100% σε 3 χρόνια: 150 και 60 εκ. € αντίστοιχα

Σύγκριση τιμών ΟΣΕ - ΚΤΕΛ ΑπόΠροςΤιμή ΟΣΕ Τιμή ΚΤΕΛ ΚΤΕΛ/ ΟΣΕ ΑθήναΛειβαδιά 4,10 €11,10 €+ 170 % ΑθήναΛαμία 7,30 €18,40 €+ 152 % ΑθήναΛάρισα 10,70 €27,00 €+ 152 % ΑθήναΘεσσαλονίκη 15,10 €35,00 €+ 132 % ΑθήναΈδεσσα 15,60 €41,60 €+ 167 % ΑθήναΠάτρα 8,80 €17,00 €+ 93 % ΑθήναΠύργος 10,70 €24,90 €+ 133 % ΑθήναΚαλαμάτα 13,00 €19,80 €+ 52 % ΛάρισαΒόλος 2,10 €5,00 €+ 138 % ΘεσσαλονίκηΈδεσσα 2,80 €7,50 €+ 168 % ΘεσσαλονίκηΦλώρινα 4,70 €14,00 €+ 198 % ΘεσσαλονίκηΚοζάνη 5,30 €10,90 €+ 105 % ΘεσσαλονίκηΑλεξανδρούπολη 15,60 €26,50 €+ 70 %

3. Εξυγίανση: Αύξηση Εσόδων (συνέχεια) 3.6. Περιορισμός ζημιών από δρομολόγια:  Εξασφάλιση αντισταθμίσεων από κράτος για άσκηση των ΥΔΥ σε δρομολόγια που κρίνει απαραίτητα (περίπου 50% του τζίρου- συνεννόηση με Ε.Ε.)  Επιδότηση άλλων ζημιογόνων δρομολογίων από τοπική αυτοδιοίκηση 3.7. Ανάληψη από Δημόσιο του κόστους συντήρησης & λειτουργίας γραμμών που δεν καλύπτεται από τις μεταφορικές επιχειρήσεις Ήδη υπό μελέτη από ΥΜΕ και ΥΠΟΙΟ

3. Εξυγίανση: Αύξηση Εσόδων (συνέχεια) Ζημία από το δίκτυο (2007) ΠΑΘΕΠ & ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝ ΠΕΛΟΠΟΝ- ΝΗΣΟΣ ΣΥΝΟΛΟ Κόστος Έσοδα Ζημία Επιβατο χλμ Ζημία/ Επιβατο χλμ -0,13-0,58-0,19-0,44-0,97 -0,19

3. Εξυγίανση: Αύξηση Εσόδων (συνέχεια) 3.8. Επέκταση πελατειακής βάσης  Προσέλκυση νέων πελατών με αξιοποίηση σύγχρονων μεθόδων yield management  Αξιοποίηση τουριστικών γραμμών με πιλότο την Ολυμπία – Κατάκωλο  Δημιουργία ιστορικών, πολιτιστικών και άλλων ειδικού ενδιαφέροντος δρομολογίων

3. Εξυγίανση: Αύξηση Εσόδων (συνέχεια) 3.9. Διακράτηση πελατειακής βάσης  Αύξηση χρήσης μέσω προγραμμάτων επιβράβευσης (loyalty schemes)  Επέκταση σημείων πώλησης  Ίδρυση τουριστικού γραφείου Κρατήσεις ξενοδοχείων Ενοικιάσεις αυτοκινήτων  Βελτίωση εξυπηρέτησης Wi-fi σε κεντρικούς σταθμούς Αναβάθμιση σε αίθουσες αναμονής Βελτίωση παροχών Α’ θέσης Πληροφόρηση σε σταθμούς & αμαξοστοιχίες Ήδη υπό μελέτη – έναρξη Ιαν. ‘09

3. Εξυγίανση: Αύξηση Εσόδων (συνέχεια) Αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας  Διαβούλευση με τοπική αυτοδιοίκηση  Ρύθμιση για ταχεία χορήγηση όρων δόμησης και χρήσεων γης  Αξιοποίηση μέσω ΣΔΙΤ ή άλλης μεθόδου Δ’ τρίμηνο ’08: ολοκλήρωση ρύθμισης

3. Εξυγίανση: Συγκράτηση Δαπανών

Κόστος ανά εργαζόμενο (2007) ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ% ΣΥΝΟΛΟΥ Μ.Ο. ΚΟΣΤΟΥΣ /ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ (€) ,64% ,87% ,88% ,70% ,15% ,50% ,86% ,80% ,48% ,10% και άνω 1 0,01% ΣΥΝΟΛΟ % €

3. Εξυγίανση: Συγκράτηση Δαπανών Συγκράτηση μισθολογικής δαπάνης:  Φυσική συνταξιοδότηση  Βελτιωμένη αξιοποίηση προσωπικού: ευελιξία σε κλάδο, βαθμολογικό κλιμάκιο, γεωγραφική περιοχή  Επέκταση outsourcing για προσωρινές ανάγκες  Συντήρηση δικτύου με εξωτερικές εργολαβίες  Περιστολή δευτερευουσών αμοιβών Μείωση 15-20% των δευτερευουσών απολαβών το πρώτο οικονομικό έτος

3. Εξυγίανση: Συγκράτηση Δαπανών (συνέχεια) Συγκράτηση μισθολογικής δαπάνης (συνέχεια):  Περιορισμός αριθμού προσωπικού επί των αμαξοστοιχιών κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα  Πρόσληψη 100 νέων μηχανοδηγών για περιορισμό των υπερωριών  Εθελούσια συνταξιοδότηση με στόχο την αποχώρηση εργαζομένων Δεκ. ’08: Σύνταξη πρότασης & διάλογος με εργαζομένους έως 2011: Κλιμακωτή αποχώρηση εργαζομένων

3. Εξυγίανση: Συγκράτηση Δαπανών (συνέχεια) Μείωση επενδυτικών δαπανών μέσω συμπίεσης κόστους έργων Εκλογίκευση δρομολογίων σε συνεννόηση με τοπικές κοινωνίες: Μείωση δρομολογίων με ελάχιστους επιβάτες Αύξηση δρομολογίων με υψηλή προτίμηση Δεκ. ‘08

3. Εξυγίανση: Συγκράτηση Δαπανών (συνέχεια) Επανεξέταση από μηδενική βάση των υπολοίπων δαπανών Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για κατασκευή, συντήρηση & λειτουργία υποδομής – μέσω ΣΔΙΤ ή άλλου μοντέλου π.χ. Προαστιακός μέχρι Λαύριο Μείωση ~4% για το οικονομικό έτος 2008

3. Εξυγίανση : Το Αποτέλεσμα ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΣΟΔΑ 1. Έσοδα Μεταφορικού Έργου ΥΔΥ* ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΕΣ 3. Κόστος Μισθοδοσίας Άλλες Λειτουργικές Δαπάνες ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΜΕΙΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ 375 Σύγκριση λειτουργικών εσόδων & δαπανών σε εκ. € * Περιλαμβάνει τις ενισχύσεις από το κράτος προς την ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη λειτουργία οικονομικώς ασύμφορων γραμμών ή και την επιδότηση εισιτηρίων, καθώς και τις επιχορηγήσεις προς τον ΟΣΕ για τη συντήρηση και λειτουργία της υποδομής.

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα

4.1. Ανάπτυξη δικτύου  Ολοκλήρωση Γραμμής Υψηλών Ταχυτήτων ΠΑΘΕΠ, μέσω ΚΠΣ & ΕΣΠΑ  Ανάπτυξη των προαστιακών δικτύων Αθήνας & Θεσσαλονίκης μέσω ΣΔΙΤ  Ανακαίνιση, επέκταση, συντήρηση περιφερειακού δικτύου  Επικαιροποίηση οικονομικών μελετών για Δυτικό άξονα Αναζήτηση μορφών συνεργασίας με ιδιώτες ή τράπεζες (και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων)

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.2. Τροχαίο υλικό  Επαναπροσδιορισμός αναγκών μετά την ηλεκτροκίνηση & τη νέα δρομολογιακή πολιτική  Επιτάχυνση αγοράς υλικών (π.χ. ανταλλακτικών) – αποδέσμευση προμηθειών από Ετήσιο Πρόγραμμα Προμηθειών του ΥπΑν Από

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.3. Εταιρικός μετασχηματισμός Υποχρέωση προς Ε.Ε., αλλά και ευκαιρία για:  Αποσαφήνιση διεταιρικών σχέσεων  Δημιουργία σύγχρονων υπηρεσιακών δομών & λειτουργιών (σύγχρονα οργανογράμματα, εξάπλωση πληροφορικής, εισαγωγή κοστολογικού προγραμματισμού & παρακολούθησης κόστους, κ.ά.)

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.4. Θωράκιση ΤΡΑΙΝΟΣΕ  Προικοδοσία με μετοχικό κεφάλαιο & τροχαίο υλικό  Αδειοδότηση για νέες δραστηριότητες (π.χ. γενικός τουρισμός)  Κατάργηση ελλειμματικών δραστηριοτήτων (π.χ. λεωφορειακές γραμμές) Ήδη υπό μελέτη Πλήρης διαχωρισμός:

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.5. Ενίσχυση αρμοδιοτήτων ΕΡΓΟΣΕ  Κατασκευή όλων των έργων  Συντήρηση & λειτουργία υποδομής, επιδομής, ηλεκτροκίνησης, σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών  Υποστήριξη από Διεθνή Σιδηροδρομικό Οίκο  Απορρόφηση ΓΑΙΑΟΣΕ 4.6. Ευελιξία στην πρόσληψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού  Διευθυντές και από την αγορά

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.7. ΟΣΕ: οι επιτελικές αρμοδιότητες  Στρατηγικός σχεδιασμός  Παρακολούθηση οικονομικής διαχείρισης  Κανονιστικό πλαίσιο  Διεθνείς σχέσεις  Προγραμματισμός επενδύσεων  Ασφάλεια σιδηροδρόμου

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.8. Το νέο τοπίο συμπληρώνεται με δύο νέους θεσμούς:  Εθνικό Συμβούλιο Σιδηροδρόμων  Αρχή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων

4. Ανάπτυξη: βιωσιμότητα & αποδοτικότητα (συνέχεια) 4.9. Συμβόλαιο διοίκησης (contrat de gestion) – αποσαφήνιση σχέσης μεταξύ κράτους & Ομίλου  Καταγραφή μακροπρόθεσμων επενδυτικών στόχων  Καθορισμός ετήσιων χρηματοδοτήσεων  Αποσαφήνιση αποστολής & υποχρεώσεων κάθε σιδηροδρομικού φορέα  Περιγραφή αντισταθμίσεων του κράτους για τις ΥΔΥ Υπογραφή συμβολαίου: μέσα στο 2009

Σχέδιο Ανασυγκρότησης του Ελληνικού Σιδηρόδρομου: τα Βασικά Σημεία 1. Ασφάλεια: Συνεργασία με Γαλλικούς Σιδηροδρόμους 2. Διαφάνεια: Έφοδοι ΥΠΕΕ για 2 χρόνια-Εσωτερική Υπηρεσία Ελέγχων 3. Νέοι κανόνες στη διαχείριση του χρέους 4. Εκλογίκευση δρομολογίων - Αναβάθμιση υπηρεσιών 5. Εθελούσια συνταξιοδότηση για περιορισμό δαπανών 6. Αξιοποίηση περιουσίας 7. Νέο επενδυτικό πρόγραμμα - Ολοκλήρωση ΠΑΘΕΠ & Προαστιακού 8. ΣΔΙΤ - για Προαστιακό και νέες γραμμές 9. Εταιρικός μετασχηματισμός - Ανεξάρτητη ΤΡΑΙΝΟΣΕ – Ενισχυμένη ΕΡΓΟΣΕ 10. Αρχές σύγχρονου management – Διευθυντές & από την αγορά 11. Συμβόλαιο με το κράτος – Δεσμεύσεις ΟΣΕ & Δημοσίου