Η ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΤΟΥ Α.Π ΤΩΝ Φ.Ε ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ EΛΛΗΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ  Ζ. Σμυρναίου   Λέκτορας στη Διδακτική Θετικών Επιστημών,  Εργαστήριο Εκπαιδευτικής τεχνολογίας, ΦΠΨ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κατανόηση των Φ.Ε από τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα είναι σημαντική για την οικονομική ανάπτυξη αλλά και για τη ζωή, την ανεξαρτησία και την αυτονομία του κάθε ατόμου (De Boer, 2000). Η επιστημονική και τεχνολογική βασική εκπαίδευση είναι μεγάλης σπουδαιότητας για τη δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από ζητήματα και προκλήσεις που αφορούν τις Φυσικές Επιστήμες και την Τεχνολογία. Μειωμένο ενδιαφέρον των μαθητών σε παγκόσμια.

ΠΛΑΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ  Το πρόγραμμα Rose Το πρόγραμμα Rose  Θεωρητικό πλαίσιο Θεωρητικό πλαίσιο  Στόχος έρευνας Στόχος έρευνας  Μεθοδολογία Μεθοδολογία  Αποτελέσματα Αποτελέσματα  Συμπεράσματα Συμπεράσματα

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ROSE Διεθνές συγκριτικό πρόγραμμα. Συμμετέχουν 20 χώρες και σημαντικοί διεθνής οργανισμοί (π.χ. Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα). Στοχεύει στην ανάπτυξη ενός θεωρητικού πλαισίου, βασισμένου στη συλλογή εμπειρικών δεδομένων, που αφορούν τα ενδιαφέροντα, τις προτεραιότητες και τις εμπειρίες των μαθητών εντός και εκτός του σχολείου.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Οι στάσεις των μαθητών απέναντι στις Φ.Ε έχει γίνει αντικείμενο συστηματικής μελέτης. Σημαντικός ο ρόλος που παίζει το Α.Π (Gardner, 1975 ; Simpson, Koballa, Oliver, and Crawley, 1994, Osborne and Collins, 2000, Osborne, 2003). Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν εφαρμόζονται στην τάξη δραστηριότητες που προκαλούν το ενδιαφέρον, την περιέργεια και την εσωτερική κινητοποίηση έχουν ως επίπτωση την ενεργή ανάμειξη του μαθητή και άρα την επίτευξη μεγαλύτερων μαθησιακών στόχων (Krapp, Hidi, & Renninger, 1992; Sansone and Morgan, 1992; Keller & Henderson, 1994; Ainley,1998).

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Να διερευνήσει ακριβώς το βαθμό συνάφειας του περιεχομένου των ισχυόντων Αναλυτικών Προγραμμάτων των Φυσικών Επιστημών στην υποχρεωτική εκπαίδευση (Δημοτικό & Γυμνάσιο) με τα ενδιαφέροντα των Ελλήνων μαθητών, παρουσιάζοντας μέρος των αποτελεσμάτων του διεθνούς προγράμματος ROSE που αφορούν την Ελλάδα.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Η ηλικία των μαθητών είναι ετών (Γ’ Γυμνασίου). Η μονάδα ανάλυσης είναι 1 τμήμα / σχολείο. Συνολικά συμμετείχαν 583 μαθητές. Τα Γυμνάσια όπου δόθηκαν τα ερωτηματολόγια είναι συνολικά 27 και αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ομάδα ερωτήσεων «Τι θέλω να μάθω»: 108 κλειστές ερωτήσεις. Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε για τα οποία οι μαθητές εκδηλώνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: αθροιστικά ποσοστά απαντήσεων «με ενδιαφέρει αρκετά» και «με ενδιαφέρει πολύ» άνω του 75%. Θεματικά πλαίσια για τα οποία οι μαθητές εκδηλώνουν μικρό ενδιαφέρον: αθροιστικά ποσοστά απαντήσεων «δε με ενδιαφέρει καθόλου» και «με ενδιαφέρει λίγο» άνω του 60%. H έκταση που καλύπτουν οι δυο παραπάνω κατηγορίες θεμάτων στο Α.Π με βάση το διατιθέμενο διδακτικό χρόνο.

ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ (1) Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε που σχετίζονται με περιοχές του μυστηρίου ή και του υπερφυσικού (π.χ. τα όνειρα και η ερμηνεία τους (86%), η πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ζωής (83,3%)) Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε σχετικά με τις νέες τεχνολογίες και την επίδρασή τους στην καθημερινή ζωή (π.χ. η λειτουργία των υπολογιστών (80,3%), οι κίνδυνοι από την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων και των υπολογιστών (77,1%)).

ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ (2) Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε που άπτονται των φυσικών καταστροφών (π.χ. οι σεισμοί και ηφαίστεια (80,1%)). Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε που αφορούν την υγεία και την υγιεινή (π.χ. η καλή φυσική κατάσταση (91,4%), ο καρκίνος (90,3%), τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (89,5), το HIV/AIDS (87,4%)).

Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΑ Α.Π ΤΩΝ Φ.Ε

ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε που σχετίζονται με τα φυτά και τις ιδιότητές τους (π.χ. συμμετρίες και σχήματα στα φύλλα και τα λουλούδια (73,5%) ο τρόπος ανάπτυξης και αναπαραγωγής των φυτών (62,3%)). Θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε που σχετίζονται με τα υλικά, η δομή και οι ιδιότητές τους (π.χ. πώς μετατρέπεται το αργό πετρέλαιο σε άλλα υλικά, (71,8%), τα άτομα και τα μόρια (66,3%), τα απορρυπαντικά και σαπούνια (63,7%), τα χημικά, οι ιδιότητες τους και πώς αντιδρούν (62,2%))

Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΑ Α.Π ΤΩΝ Φ.Ε

ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 14,4 % Θ.Π ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ 64,2 % Θ.Π ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΑ 21,4 % Θ.Π ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (1) Έλλειψη συμβατότητας του Α.Π των Φ.Ε με τα ενδιαφέροντα της πλειοψηφίας των μαθητών. Πολύ λίγα θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε από αυτά που αρέσουν στους μαθητές υφίστανται στο Α.Π και από αυτά που υφίστανται τα περισσότερα καταλαμβάνουν μικρή μόνο έκταση. Μερικά θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε που ενδιαφέρουν τους μαθητές δεν υπάρχουν καθόλου στο Α.Π.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (2) Από τα θεματικά πλαίσια (contexts) των Φ.Ε τα οποία δεν βρίσκουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και υπάρχουν στο Α.Π τα περισσότερα καλύπτονται από το μάθημα της Χημείας και δευτερευόντως της Φυσικής. Τα ενδιαφέροντα των νέων συμπίπτουν με τη θεματολογία των μέσων μαζικής ενημέρωσης (Dimopoulos & Koulaidis, 2003).

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Τα αποτελέσματα μας οδηγούν στο να διατυπώσουμε την ακόλουθη πρόταση: Για να αυξήσουμε την απόδοση των μαθητών στις Φυσικές Επιστήμες θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις στο Α.Π προς την κατεύθυνση που λαμβάνονται υπόψη τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Συγκεκριμένα οι έννοιες των Φ.Ε θα πρέπει να διδάσκονται μέσα σε θεματικά πλαίσια (contexts) που ενδιαφέρουν τους μαθητές.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ