ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ 8 η Θεματική ενότητα Το γλωσσικό μάθημα με βάση την κοινωνιογλωσσολογία Διδάσκων: Γιώργος Ανδρουλάκης ΠΤΔΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1

«Επικοινωνιακότητα» του γλωσσικού μαθήματος 2

Τρόποι διδασκαλίας της γλώσσας 1 ο στάδιο Να διδάξω τη δομή (δομική – παραδοσιακή προσέγγιση). Η πιο διαδεδομένη, πιο ασφαλής. Δάσκαλος – αυθεντία. Μιλώ με όρους. Μιλώ για τη μεταγλώσσα, χωρίς επικοινωνιακό σκοπό. Με βάση αυτά αξιολογώ τα παιδιά ως κριτής. Προσέγγιση που βασίζεται στην αρχαία παράδοση ενασχόλησης με τη γλώσσα και όχι με σύγχρονους όρους γλωσσολογίας. 3

Τρόποι διδασκαλίας της γλώσσας 2 ο στάδιο: από τη γνώση στη χρήση Να είναι ικανά τα παιδιά να επικοινωνήσουν σε διάφορες περιστάσεις επικοινωνίας και περιβάλλοντα. (κρίσιμη μετάβαση) 3 ο στάδιο: Χρήση γλώσσας με δράση – πραξιακή προσέγγιση. όχι μόνο να επικοινωνώ αλλά και να επηρεάζω την πραγματικότητα, να είμαι ευαισθητοποιημένος σε κοινωνικά θέματα, να δρω κοινωνικά. 4

Το γλωσσικό μάθημα στο σχολείο δεν είναι επικοινωνιακό. Γιατί:  εσωστρέφεια/ αυτοαναφορικότητα  ΜΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ, καθώς: 1. Προσήλωση στο σχολικό βιβλίο 2. Παραγόμενος λόγος στην τάξη (δηλαδή ο προφορικός) δε μοιάζει με το λόγο έξω από την τάξη, είναι δηλ. μη επικοινωνιακός. 5

Προσήλωση στο σχολικό βιβλίο Σχολικό βιβλίο – μέσο επικοινωνίας ανάμεσα σε πολλούς πομπούς και δέκτες. Δεν επιτελούν μόνο το ρόλο της βάσης επικοινωνίας δασκάλου – μαθητή, αλλά και ανάμεσα στους συγγραφείς – δάσκαλο – μαθητή. Μέσα από τα βιβλία αποτυπώνεται και το κοινωνικό περιβάλλον, η εποχή που έχει γραφτεί. 6

Προσήλωση στο σχολικό βιβλίο Η «στατικότητα» στη συγγραφή των σχολικών βιβλίων: Μη επικαιροποίηση τους Η ευθύνη βαραίνει μόνο τους συγγραφείς. Αδιάφορα προς τα παιδιά 7

Μη επικοινωνιακός ο παραγόμενος λόγος στην τάξη Χαρακτηριστικά: α) στην τάξη πιο λογικός ο λόγος (γνωστικός), ενώ έξω πιο φορτισμένα συναισθηματικά (βιωματικός). Αφήνω το συναισθηματικό κομμάτι για να είμαι λογικός και καθωσπρέπει ως δάσκαλος. β) πώς γίνεται η επικοινωνία στην τάξη; Δάσκαλος με μαθητές, ενώ μαθητές – μαθητές – δάσκαλος, διδακτική: δουλειά σε δυάδες, μικρές παρέες γιατί αυτή η διάδραση πιο κοντά στην πραγματικότητα. 8

Μη επικοινωνιακός ο παραγόμενος λόγος στην τάξη Χαρακτηριστικά: γ) γραπτός λόγος στο σχολείο έναντι του προφορικού στη ζωή. δ) μετωπικότητα στο σχολείο Διδακτική: αλλάζω την τάξη, τη δομή, σε ομάδες. 9

[Πρόταση – λύση] αυθεντικές δραστηριότητες επικοινωνιακού χαρακτήρα Αυθεντικό & μη έντυπο υλικό (από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό αλλά και από τους μαθητές) Δραστηριότητες:  Λειτουργικές  Διαδραστικές 10