Χρήση-Κατάχρηση Κρασιού Βαγγέλης Κατσαρός Μίνωας Μαρκουλάκης Βασίλης Καρβούνας Βαγγέλης Κριστάνι Παναγιώτης Μπουντούρης

Γενικά Το αλκοόλ (αιθανόλη, αιθυλική αλκοόλη ή οινόπνευμα) είναι μια χημική ουσία η οποία προκύπτει από τη ζύμωση υδατανθράκων που περιέχονται σε φυτικά προϊόντα (π.χ. σταφύλια, κριθάρι). Το αλκοόλ είναι ένα μη απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό θρεπτικό συστατικό, το οποίο αποδίδει 7 θερμίδες ανά γραμμάριο (σχεδόν όσο και το λίπος). Τα αλκοολούχα ποτά μπορούν να διαχωριστούν στις εξής κατηγορίες: μπύρα (περίπου 5% αλκοόλ), κρασί (περίπου 12-15% αλκοόλ) και αποστάγματα (περίπου 45% αλκοόλ).

Παρελθόν Οι γιατροί της εποχής, ανάμεσα τους ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός αναγνώρισαν τις ευεργετικές ιδιότητες του κρασιού στην υγεία, και το χρησιμοποιούσαν θεραπευτικά, κάνοντας το, ίσως το παλιότερο φάρμακο, γνωστό εδώ και 5.000 χρόνια. Χρησιμοποιήθηκε ως αντισηπτικό των τραυμάτων και του δέρματος πριν από χειρουργικές επεμβάσεις, για την αποστείρωση του πόσιμου νερού, αλλά και ως καταπραϋντικό, υπνωτικό, αναισθητικό, διεγερτικό της όρεξης, τονωτικό, θεραπευτικό της αναιμίας, προστατευτικό της διάρροιας, αλλά και υπακτικό και διουρητικό κ.λ.π. Ακόμη οι ήρωες του Ομήρου έπιναν κρασί πριν φύγουν και όταν γύριζαν από τη μάχη, για να ξεδιψάσουν ή να πάρουν δυνάμεις και κουράγιο, με την ψυχοσωματική επίδραση του κρασιού. Το κρασί εμφανίζεται ανά τους αιώνες δεμένο με τον άνθρωπο, και κατέχει εξέχουσα θέση σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες ως μοναδικό ποτό, αρμονικά συνδεδεμένο με το μέτρο, την καλή σωματική και ψυχική κατάσταση, του ισορροπημένου τρόπου ζωής και τη μακροζωία.

Σύγχρονη εποχή Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν γίνει πολλές επιστημονικές μελέτες, οι οποίες αφορούν περίπου 1 εκατ. Ανθρώπους και δείχνουν ότι το κρασί και κυρίως το κόκκινο, έχει ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στην υγεία όταν πίνεται σε καθημερινή βάση με το φαγητό και με μέτρο δηλαδή το 1/3 περίπου μιας φιάλης για τους άνδρες και κατά το μισό λιγότερο για τις γυναίκες. Βρέθηκε ότι η χρήση αυτή του κρασιού μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια κατά 20 έως 60%, βελτιώνει την λειτουργία του στομάχου και την πέψη γενικότερα εμποδίζει τη δημιουργία χολόλιθων, διευκολύνει την κυκλοφορία του αίματος στους ιστούς, δρα ως αντιφλεγμονώδες και αντισηπτικό, αυξάνει την αντίσταση στα κοινά κρυολογήματα και βοηθά στον ύπνο. Ακόμη, προκαλεί ευεξία, ποιότητα ζωής και μακροζωία μειώνοντας τους θανάτους από οποιαδήποτε αιτία κατά 10-20%. Η επιστημονική ερμηνεία της δράσεως του κρασιού στα αγγεία της καρδιάς δόθηκε τα τελευταία χρόνια, μετά τις παρατηρήσεις και συμπεράσματα της παγκόσμιας μελέτης για την καρδιαγγειακή νόσο υπό τον κωδικό ΜΟΝΙΚΑ. Διαπιστώθηκε ότι στη Γαλλία οι θάνατοι από την νόσο είναι λιγότεροι από τις ΗΠΑ (κατά 57%) και την Βρετανία (κατά 79% της Γλασκόβης) παρά την υψηλή κατανάλωση κεκορεσμένων λιπαρών, το γνωστό δηλαδή Γαλλικό Παράδοξο. Η μείωση αυτή των θανάτων αποδόθηκε στο κρασί που πίνουν οι Γάλλοι.

Παγκόσμια κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλ Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση καθαρού αλκοόλ για άτομα άνω των 15 ετών είναι περίπου 5,8 λίτρα ετησίως. Ωστόσο, η κατανάλωση παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Ενδεικτικά στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ισπανία η κατ’ άτομο κατανάλωση καθαρού αλκοόλ αγγίζει τα 10 λίτρα το χρόνο, ενώ στην Ινδία είναι κάτω από 1 λίτρο ετησίως. Στην Ελλάδα, η μέση ετήσια κατανάλωση καθαρού αλκοόλ το 2003 ήταν 7,7 λίτρα, ενώ ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος για την ίδια χρονιά ήταν 9,1 λίτρα.

Πρώτη η Ευρώπη στην κατανάλωση αλκοόλ Άνθρωποι άνω των 15 ετών στην Ευρώπη καταναλώνουν κατά μέσο όρο 12,5 λίτρα καθαρού αλκοόλ ετησίως, σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO). Η ποσότητα αυτή αποτελεί την υψηλότερη κατανάλωση παγκοσμίως, διπλάσια του παγκόσμιου μέσου όρου, και αντιστοιχεί στην κατάποση 27 γραμμαρίων καθαρού αλκοόλ ανά ημέρα, ή σχεδόν τρία ποτήρια. Η υπερκατανάλωση αλκοόλ ενέχει πάμπολλές, πιθανώς θανατηφόρες, συνέπειες, στη ζωή μας, όπως αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, κίρρωση του ήπατος, καρδιοαγγειακές παθήσεις και διάφορα νευρολογικά νοσήματα. Από την μελέτη προκύπτει ότι η σοβαρότητα του προβλήματος ποικίλει από περιοχή σε περιοχή ανάλογα με οικονομικά, πολιτισμικά και κοινωνικά κριτήρια˙ συνεπώς οι ερευνητές έκριναν σκόπιμο να διαιρέσουν την Ευρώπη σε τέσσερις γεωγραφικές ζώνες, κεντροανατολική και ανατολική, κεντροδυτική και δυτική, σκανδιναβική και νότια.

Έπειτα από ποσοτική ανάλυση των δεδομένων, η κεντροανατολική και ανατολική ζώνη αναδείχθηκε πρώτη σε κατανάλωση καθαρού αλκοόλ, με 14,5 λίτρα ετησίως, ενώ η σκανδιναβική κατατάχθηκε τελευταία με το διόλου ευκαταφρόνητο 10,4 λίτρα. Κατόπιν ποιοτικής ανάλυσης όμως, που δείχνει τη συχνότητα βαριάς και επικίνδυνης κατανάλωσης, οι σκανδιναβικές χώρες αναδείχθηκαν δεύτερες με βαθμολογία 2,8 στα 5, ελάχιστα πίσω από την κεντροανατολική-ανατολική ζώνη που «πρωτεύει» και εδώ με 2,9. Η νότια ζώνη, που περιλαμβάνει την Ελλάδα, έχει τις λιγότερο επικίνδυνες συνήθειες κατάποσης αλκοόλ, βαθμολογούμενη με 1,1 στα 5. Εξίσου ενδιαφέρον είναι το συμπέρασμα της μελέτης ότι, ενώ ευρύτερα η κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλ στην Ευρώπη έχει παραμείνει σταθερή την τελευταία δεκαετία, στη Σκανδιναβία και την ανατολική ζώνη η κατάποση έχει λίγο αυξηθεί ενώ στο νότο και τις δυτικές χώρες έχει μειωθεί. Η εν λόγω έρευνα, που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγινε στο πλαίσιο της κοινής προσπάθειας 53 ευρωπαϊκών χωρών να μειώσουν την επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ μέχρι το 2020. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ,το 2004, το 11,8% όλων των θανάτων ανθρώπων μεταξύ 15 και 64 ετών οφείλονταν στο ποτό, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 1 στους 7 θανάτους για άνδρες και 1 στους 13 θανάτους για γυναίκες.

Μεταβολισμός του αλκοόλ Το αλκοόλ απορροφάται γρήγορα και πλήρως από το στομάχι και το έντερο. Η κατανάλωση αλκοόλ με άδειο στομάχι και η παρουσία διοξειδίου του άνθρακα (ανθρακικό) αυξάνουν την ταχύτητα απορρόφησης, ενώ η κατανάλωση κατά τη διάρκεια ή μετά από γεύμα μειώνει το ρυθμό απορρόφησης. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοολούχου ποτού με αναψυκτικό light (με γλυκαντικά) οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα αλκοόλ στο αίμα σε σχέση με την κατανάλωση του ίδιου ποτού με κανονικό αναψυκτικό (με ζάχαρη). Η είσοδος του αλκοόλ στην κυκλοφορία του αίματος ξεκινά 10 λεπτά μετά την κατανάλωσή του και φτάνει στη μέγιστη τιμή σε 40-75 λεπτά. Το αλκοόλ παραμένει στην κυκλοφορία του αίματος μέχρι το ήπαρ (συκώτι) να το διασπάσει. Όμως, ο ρυθμός με τον οποίο το ήπαρ έχει τη δυνατότητα να διασπά το αλκοόλ είναι περιορισμένος (περίπου 1 ποτό ανά ώρα) και πέραν αυτού τα επίπεδα αλκοόλ στο αίμα συνεχώς αυξάνουν, με τοξικές συνέπειες για τον οργανισμό.

Πότε είναι καλό; Η διαθέσιμη βιβλιογραφία έχει να επιδείξει πολλές ευεργετικές επιδράσεις του αλκοόλ στο ανθρώπινο σώμα, μεταξύ των οποίων: καλύτερο λιπιδαιμικό προφίλ χαμηλότερη αρτηριακή πίεση λιγότερο οξειδωτικό στρες αυξημένη ινσουλινοευαισθησία μειωμένη φλεγμονή καλύτερη ενδοθηλιακή λειτουργία ευχάριστη διάθεση, λιγότερο στρες, ενίσχυση της όρεξης, κοινωνικότητα, αίσθηση ευεξίας

Ωστόσο, τα παραπάνω οφέλη που τελικά μειώνουν τον κίνδυνο για διάφορα χρόνια νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά, ο σακχαρώδης διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο, προϋποθέτουν τις εξής πρακτικές στην κατανάλωση αλκοόλ: Μέτρο: σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, η ποσότητα αλκοόλ που συστήνεται είναι 1 ποτό ημερησίως για τις γυναίκες και 2 για τους άντρες. Ως 1 ποτό ορίζεται 1 ποτήρι κρασί (150 ml), 1 μπουκάλι/κουτάκι μπύρα (330 ml) ή 1 δόση αποστάγματος (45 ml). Συχνότητα: ειδικά στους άντρες η κατανάλωση της παραπάνω ποσότητας σε καθημερινή βάση έχει καλύτερη συσχέτιση με τα παραπάνω οφέλη υγείας, ανεξάρτητα από το είδος του ποτού. Ποιότητα: Παραδοσιακά, το κόκκινο κρασί θεωρείται το πιο ευεργετικό μεταξύ των αλκοολούχων ποτών, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε πολυφαινόλες (ουσίες με αντιοξειδωτική δράση). Ωστόσο, πλέον φαίνεται ότι το ίδιο το αλκοόλ είναι εκείνο που ασκεί την κύρια προστατευτική δράση, ανεξάρτητα από το είδος του ποτού στο οποίο περιέχεται. Επίσης, νέα δεδομένα δείχνουν ότι ορισμένες μπύρες περιέχουν άλλα αντιοξειδωτικά σε μικρότερες ποσότητες από ότι οι πολυφαινόλες στο κόκκινο κρασί, οι οποίες όμως απορροφώνται σε μεγαλύτερο βαθμό, προσφέροντας σημαντικό όφελος. Τρόπος κατανάλωσης: η κατανάλωση αλκοόλ μαζί με το φαγητό φαίνεται να αποφέρει μεγαλύτερα οφέλη.

Πότε μπορεί να γίνει κακό; Φυσικά υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος. Όταν δεν τηρούνται τα παραπάνω, το αλκοόλ μπορεί να μεταμορφωθεί από φίλος σε εχθρό, αφού η υπερκατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε σειρά δυσάρεστων συνεπειών: Παχυσαρκία: το αλκοόλ έχει σχεδόν τις ίδιες θερμίδες με το λίπος και η αυξημένη κατανάλωσή του συχνά εκτοπίζει άλλα θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή. Ακόμα, η κατανάλωση αλκοόλ συχνά συνοδεύεται με άλλες θερμιδογόνες τροφές (πατατάκια, ξηροί καρποί, μεζέδες) που επίσης οδηγούν σε αύξηση βάρους. Υπέρταση: σε άτομα με χρόνια υπέρταση, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ (πάνω από 3 ποτά τη μέρα) μειώνει τη δραστικότητα των αντιυπερτασικών φαρμάκων και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε εγκεφαλικό. Στομαχικά προβλήματα: το αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση γαστρίτιδας και πεπτικού έλκους. Ηπατικά προβλήματα: το συκώτι είναι το πρώτο όργανο που προσβάλλεται από την κατάχρηση του αλκοόλ. Καρκίνος: το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών μορφών καρκίνου (στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, οισοφάγου, ήπατος, παγκρέατος, μαστού). Ψυχοκοινωνικά προβλήματα: επιδρά αρνητικά στην κοινωνικότητα και στην ψυχολογία και οδηγεί στην εκδήλωση βίας, στην αύξηση της εγκληματικότητας, σε οικογενειακά προβλήματα, κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ δρα αρνητικά και στην παραγωγικότητα κατά την εργασία. Εθισμός: ο εθισμός στο αλκοόλ είναι ανάλογος των ναρκωτικών και αποτελεί χρόνιο και δυσεπίλυτο πρόβλημα. Όμως, εκτός από τον αλκοολισμό, ένα όλο και συχνότερο φαινόμενο ειδικά στους νέους είναι η μεμονωμένη κατάχρηση αλκοόλ. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να μην υπάρχει εξάρτηση, όμως το άτομο καταφεύγει σε συχνή και αυξημένη κατανάλωση (πάνω από 5 ποτά σε ένα βράδυ) το λεγόμενο ‘binge drinking’. Τροχαία ατυχήματα: το αλκοόλ μειώνει τα αντανακλαστικά και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την αύξηση του αριθμού των τροχαίων ατυχημάτων τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες. Θάνατος: σύμφωνα με το τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το αλκοόλ προκαλεί 1,8 εκατομμύρια θανάτους το χρόνο.

Φυσικά, όλα τα παραπάνω αναφέρονται σε περιπτώσεις κατάχρησης, αφού η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει να προσφέρει σημαντικά οφέλη υγείας. Ωστόσο –παρότι δεν υπάρχει σαφής ορισμός- κατάχρηση μπορεί να θεωρηθεί κάθε κατανάλωση που υπερβαίνει τις συστάσεις. Επίσης, το όφελος που επιφέρει η κατανάλωση σύμφωνα με τις συστάσεις δεν λειτουργεί αθροιστικά, δηλαδή ενώ 1-2 ποτά τη μέρα έχουν ευεργετικές ιδιότητες, πάνω από 2 ποτά -όλα σε 1 βράδυ- αναιρούν κάθε όφελος. Συνεπώς, το μήνυμα που συνοδεύει την κατανάλωση αλκοόλ είναι –για ακόμα μια φορά- ‘’’ΠΑΝ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ’’

Aλκοολισμός Ο όρος αναφέρεται για πρώτη φορά από έναν Ολλανδό γιατρό στα τέλη της δεκαετίας του 1840, ενώ αναλύθηκε σε νόσο το 1972 από το γιατρό John Coakley Lettson. Αλκοολισμός σημαίνει δηλητηρίαση από αλκοόλ και παρουσιάζεται σε δύο μορφές, την οξεία και χρόνια μέθη. Στην οξεία μέθη, ανάλογα με την ποσότητα του οινοπνεύματος που έχει καταναλωθεί και την κατάσταση του ατόμου (βαθμό πληρώσεως στομάχου, ιδιοσυγκρασία, φύλο κ.τ.λ.) υπάρχουν διαταραχές συνειδήσεως, αναστολή φραγμών, μειωμένη αντίληψη έως κώμα και θάνατος. Στη χρόνια μέθη έχουμε καθημερινή χρήση μεγάλης ποσότητας αιθανόλης. Τα άτομα αυτά, ανίκανα να αντισταθούν στην αυξημένη επιθυμία τους, οδηγούνται σιγά-σιγά σε αδυναμία να λειτουργήσουν εάν δεν πιουν (συμπτώματα στέρησης), πράγμα καταστροφικό τόσο για τους ίδιους όσο και για τον περίγυρο.

Πως λειτουργεί το αλκοόλ στον οργανισμό; Το αλκοόλ είναι φάρμακο και μάλιστα ισχυρά εξαρτησιογόνο ιδίως όταν καταναλώνεται για μεγάλη χρονική διάρκεια. Απορροφάται ταχέως από το στομάχι και διανέμεται γρήγορα σ’ όλα τα υγρά του σώματος. Το 90-95% διασπάται από τα ένζυμα του ήπατος, ενώ το υπόλοιπο αποβάλλεται από τους πνεύμονες, τα ούρα και τον ιδρώτα. Η γεύση, η οσμή και η ικανότητα των αλκοολούχων ποτών να προσφέρουν χαλάρωση και ευφορία τα κάνουν ιδιαίτερα δημοφιλή στους καταναλωτές ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου και ειδικά σε περιόδους γιορτών.

Πόσο εύκολα περνάμε από την κοινή χρήση στην κατάχρηση και από εκεί στην εξάρτηση; . Ένα βαρύ οινοπνευματώδες ποτό έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Σε περίπτωση κατάχρησης αλκοόλ, το άτομο παρουσιάζει συμπτώματα σωματικά και ψυχολογικά γνωστά ως μέθη. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν επιθετικότητα, αδυναμία, κριτικής σκέψης, αδυναμία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, ευφορία ή κατάθλιψη, συναισθηματική αστάθεια κ.α. Σωματικές ενδείξεις είναι το κόκκινο πρόσωπο, η συγκεχυμένη ομιλία, η αστάθεια στις κινήσεις ή η αδυναμία συντονισμού των κινήσεων, κ.α. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της μέθης είναι η άρση των 'αναστολών'. Έτσι το άτομο μπορεί να εμφανιστεί πολύ έξυπνο, κοινωνικό, ικανοποιημένο και υπερκινητικό με οξυμένη ικανότητα σκέψης, αλλά όσο προχωρά η κατανάλωση γίνεται μελαγχολικό, αργό, εσωστρεφές και τελικά μπορεί ακόμα και να χάσει τις αισθήσεις του. Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον τα μισά από αυτά αφορούν έναν οδηγό ή έναν πεζό μεθυσμένο. Επίσης δεν είναι σπάνιες οι πτώσεις και τα ατυχήματα στο σπίτι ή στην εργασία που οφείλονται σε κατάχρηση αλκοόλ. Η μέθη είναι επίσης συχνά υπεύθυνη για εγκλήματα. Από σοβαρή κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να επέλθει και θάνατος του χρήστη, κυρίως από καταστολή των αναπνευστικών κέντρων ή από αναρρόφηση εμετού.

Χαρακτηριστικά αλκοολισμού Ο αλκοολισμός είναι νόσος και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες -όσο και αν αυτό ξενίζει ορισμένους- μεταξύ ενός αλκοολικού και ενός τοξικομανούς. Ο αλκοολισμός χαρακτηρίζεται από: Ψυχική εξάρτηση: (έντονη επιθυμία για κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της ευφορίας και της ευχαρίστησης που αυτή προσφέρει. Σωματική εξάρτηση: (ανάγκη για λήψη αλκοόλ λόγω του γεγονότος ότι ο οργανισμός το χρειάζεται σαν βασικό διατροφικό στοιχείο, ύστερα από χρόνια κατανάλωση). Παρατηρούνται οργανικές και λειτουργικές διαταραχές αν δεν καταναλωθεί αλκοόλ. Αντοχή: Ο αλκοολικός αναζητά ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα για να αισθανθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Απώλεια οποιουδήποτε ενδιαφέροντος και αδιαφορία για τις κοινωνικές του δραστηριότητες.

Διαγνωστικά κριτήρια Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει τα κριτήρια για τη διάγνωση της εξάρτησης από το οινόπνευμα. Αυτά είναι: Ανοχή. Καθορίζεται ως η ανάγκη συνεχούς αυξανόμενης κατανάλωσης αλκοόλ για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος. Στέρηση. Εκδηλώνεται με ένα σύνολο συμπτωμάτων (τρόμος, ναυτία, εμετός, κεφαλαλγία κ.τ.λ.) εάν δεν γίνει λήψη αλκοόλ. Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος για μεγάλες περιόδους. Ανεπιτυχείς προσπάθειες διακοπής. Συνεχώς αυξανόμενη προσπάθεια για προμήθεια οινοπνεύματος. Περιορισμός κοινωνικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων που οφείλονται στη λήψη αλκοόλ. Συνεχιζόμενη χρήση παρά τα προβλήματα υγείας εξαιτίας του οινοπνεύματος. Ο συνδυασμός τριών από τα παραπάνω κριτήρια σε μια περίοδο 12 μηνών θέτει τη διάγνωση της εξάρτησης από την αιθανόλη.

Θεραπεία κατά του αλκοολισμού Η θεραπεία ξεκινάει από τον ίδιο τον ασθενή. Η αποδοχή του προβλήματος είναι το σημαντικότερο βήμα. Είναι μια προσπάθεια επίπονη, μακροχρόνια και με πολλές στιγμές αδυναμίας. Η θεραπεία αποτοξίνωσης των αλκοολικών γίνεται με ψυχοθεραπεία και με φάρμακα σε ψυχιατρικές κλινικές. Παρουσιάζει δυστυχώς τεράστιες δυσκολίες. Οι αλκοολικοί συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ και δεν ζητούν βοήθεια από ειδικούς, πιστεύοντας ότι έτσι οι υπόλοιποι τους λυπούνται. Υπάρχουν βεβαίως κρατικά και δημόσια ιδρύματα όπου άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και να βοηθηθούν από ειδήμονες.  Οι άνθρωποι αυτοί χρήζουν βοήθειας εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού.

Οι βασικές παράμετροι που θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά σε οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα είναι οι εξής : Αναγνώριση και αξιολόγηση του προβλήματος. Μεγάλη σημασία έχει η στάση στη πρώτη επαφή με τον προβληματικό πότη. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια για τη λεπτομερή αξιολόγηση κάθε πτυχής της γενικότερης υγείας και των δραστηριοτήτων του ατόμου.  Κατάρτιση θεραπευτικού προγράμματος. Με βάση το δεδομένο ότι όλοι οι αλκοολικοί ΔΕΝ παρουσιάζουν την αυτή κλινική εικόνα ( π.χ. συμπτώματα , βαθμό εξάρτησης κ.λπ.), η κατάρτιση του θρεπτικού προγράμματος απαιτεί δύο βασικά στοιχεία : 1. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προαναφέρθηκε και  2. Την ενεργό συμμετοχή του ασθενούν στις αποφάσεις σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία. Ανάλογα με την κλινική εικόνα του προβληματικού πότη, τα πρώτα στάδια ενός θεραπευτικού προγράμματος μπορεί να απαιτήσουν: Αποτοξίνωση. Η αποτοξίνωση δεν είναι θεραπεία για αλκοολισμό αλλά είναι μια περίοδο αποχής από το αλκοόλ με στόχο την προετοιμασία του ατόμου για απεξάρτηση και ανάρρωση. Αντιμετώπιση οργανικών ή και ψυχιατρικών διαταραχών. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση , ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο ή ψυχιατρείο για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται ο αλκοολικός. Συνήθως πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι προβληματικοί πότες μπορούν να αντιμετωπιστούν στα εξωτερικά ιατρεία και όχι στα νοσοκομεία και στις κλινικές. Θεραπευτικό πρόγραμμα. Θα πρέπει η σχέση του θεράποντος και του θεραπευόμενο να είναι ειλικρινής και να υπάρχει μεταξύ τους εμπιστοσύνη. Δεν θα πρέπει ο θεράπων να λέει ψέματα στον θεραπευόμενο αλλά να του λέει την αλήθεια. Επίσης κάθε θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να εμπεριέχει κατάρτιση εφικτών θεραπευτικών στόχων. Επιπλέον απαραίτητη είναι η υποστήριξη της οικογένειας του αλκοολικού. Διαχρονική παρακολούθηση. Η διαχρονική παρακολούθηση του προβληματικού πότη και η συνεχής υποστήριξη του ίδιου και της οικογένειας του επιβάλλεται για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ο αλκοολικός νοσεί. Η νόσος εισβάλλει ύπουλα και οι επιπτώσεις της βαρύνουν τόσο τους ασθενείς όσο και τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν. Απαιτείται εγρήγορση για αναγνώριση των συμπτωμάτων πριν η χρήση γίνει εξάρτηση, εφόσον είναι γνωστό πως η πρόληψη είναι ωφελιμότερη της θεραπείας. Σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, ενώ πολύτιμη ψυχολογική υποστήριξη παρέχεται από κοινωνικές ομάδες, π.χ Ανώνυμοι Αλκοολικοί. Η ζωή είναι σαν ένα ποτήρι κρασί. Πρέπει κάποιος να τη γεύεται αργά για να αναδεικνύεται όλη η γεύση της.

Συνεργάστηκαν: Βαγγέλης Κατσαρός Μίνωας Μαρκουλάκης Βασίλης Καρβούνας Βαγγέλης Κριστάνι Παναγιώτης Μπουντούρης