ΙΝΚΑΣ Εργασία των μαθητών του Β1 Υπεύθυνη Καθηγήτρια Εργασία των μαθητών του Β1 Υπεύθυνη Καθηγήτρια Γραμματικάκη Φώτη - Γραμματικάκη Αγγελου Αθανασόπουλου Σαράντου - Καλκάνη Κυριάκου Μαρία Δεμοιράκου

Ίνκας ( μια πρώτη γνωριμία με την φυλή ) Οι Ίνκας ήταν ένας πολιτισμός και μια αυτοκρατορία της Νότιας Αμερικής, η οποία έπεσε με την κατάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ισπανούς. Πρωτεύουσα ήταν το Κούσκο στο σημερινό Περού. Σε μια έκταση από το Εκουαδόρ μέχρι τη Χιλή και Αργεντινή ζούσανε πάνω από 200 έθνη. Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιολογικούς τόπους Κούσκο, Μάτσου Πίτσου, καθώς και στη λίμνη Τιτικάκα. Η ονομασία Ίνκα προέρχεται από το έθνος Ίνκας και ερμηνευόταν ότι είναι από την ονομασία του θεού Ήλιου (Ίντι). Αργότερα, το ίδιο όνομα το έδωσαν και στους λαούς που υποτάχτηκαν στους Ίνκα. Η αυτοκρατορία των Ίνκα αρχίζει περίπου από το 1200 π.Χ. και φτάνει μέχρι τον 15ο αιώνα, όταν καταλύεται από τον Ισπανό Φρανσίσκο Πιζάρο.

Ιστορία Σύμφωνα με τη μυθολογία των Ίνκας, ο βασιλιάς των Ίνκα Μάνκο Καπάκ ίδρυσε την αυτοκρατορία και είχε τον τίτλο του Αγυάρ. Το ίδιο όνομα είχε και ο τελευταίος βασιλιάς των Ίνκας Μάνκο Καπάκ ο Β΄ (1533- 1537). Το πρόσωπο του βασιλιά το θεωρούσαν ιερό, αφού με την ονομασία Ίνκας βασικά ονόμαζαν τον θρησκευτικό τους αρχηγό. Ο Ίνκα εθεωρείτο γιος του Ήλιου και ήταν υποχρεωμένος να παντρευτεί τη μεγαλύτερη αδελφή του για να εξασφαλίσει την καθαρότητα του βασιλικού γένους. Κάτι τέτοιο και ήταν επιτρεπτό αλλά και επιβαλλόταν από τη θρησκεία τους, που ήταν η λατρεία του Ήλιου.

Μάνκο Καπάκ Ο Μάνκο Καπάκ (Κέτσουα: Manqo Qhapaq "θαυμάσιο εύρημα", Manku Qhapaq) στη μυθολογία των Ίνκας, ήταν ο πρώτος βασιλιάς του Κούσκο. Για την προέλευσή του, υπάρχουν διάφοροι μύθοι. Η μυθολογία Ο Μάνκο Καπάκ υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο και επειδή υπήρξε πολύ σημαντική προσωπικότητα για το λαό του θεοποιήθηκε και γύρω από το πρόσωπο του αναπτύχθηκε μια ολόκληρη θρησκεία. Οι μύθοι που γράφτηκαν για τη καταγωγή του διασώθηκαν από ορισμένους Ισπανούς μοναχούς.

Ο μύθος σχετικά με το θεό Ίντι Ο μύθος σχετικά με το θεό Βιρακότσα Σύμφωνα με αυτό το μύθο, ο Μάνκο Καπάκ ήταν γιος του θεού ήλιου Ίντι και της Μάμα Κίγια, και αδερφός του Πατσακάμακ, ενώ λατρευόταν σαν θεός του ήλιου και της φωτιάς. Ο Μάνκο Καπάκ και τα αδέρφια του στάλθηκαν στη γη με ένα χρυσό ραβδί, που ονομαζόταν tapac-yauri. Το ραβδί βυθίστηκε στην περιοχή του Κούσκο, μέχρι την οποία ταξίδεψαν μέσω υπόγειων σπηλαίων κι έχτισαν ναό προς τιμήν του θεού ήλιου και πατέρα τους. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, κάποιο ή κάποια από τα αδέρφια του Μάνκο Καπάκ μεταμορφώθηκε σε χουάκα. Ο μύθος σχετικά με το θεό Βιρακότσα Σε αυτό το μύθο, ο Μάνκο Καπάκ είναι γιος του Βιρακότσα. Μαζί με τα αδέρφια του ζούσε στο Πακάρι Τάμπου, κοντά στο Κούσκο. Ενώθηκαν μαζί με άλλες φυλές, με τις οποίες ήρθαν σε επαφή στα ταξίδια τους, με σκοπό να κατακτήσουν τις φυλές της Κοιλάδας του Κούσκο. Και σε αυτή την ιστορία υπάρχει ο μύθος του χρυσού ραβδιού. Επίσης, σύμφωνα με κάποιες εκδοχές του μύθου, ο νεαρός Μάνκο Καπάκ πρόδωσε από ζήλεια τους μεγαλύτερους αδερφούς του, τους σκότωσε κι έγινε ο ηγέτης του Κούσκο.

Η ζωή του Ο Μάνκο Καπάκ ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Ουρίν και βασίλευσε στη φυλή των Ίνκας για περίπου σαράντα χρόνια. Αυτός οδήγησε τον λαό του από το Πακάρι Τάμπου στη περιοχή του Κούσκο. Οι λόγοι που ανάγκασαν τους Ίνκας να αναζητήσουν νέα πατρίδα ήταν η έλλειψη γης εύφορης για καλλιέργεια αλλά και οι απειλητικές διαθέσεις των γειτονικών τους λαών. Στο Κούσκο ο Μάνκο Καπάκ καθιέρωσε σύστημα νόμων, ενώ θεωρείται ότι κατάργησε τις ανθρωποθυσίες. Οι Ίνκας, με επικεφαλή τον Μάνκο Καπάκ και με βάση τη νέα τους πατρίδα, άρχισαν να εισχωρούνε στις γειτονικές περιοχές για να επεκτείνουν τις αγροτικές εκτάσεις τους. Ο πρώτος ηγεμόνας των Ίνκας παντρεύτηκε την αδερφή του, Μάμα Όκλο, κι ο γιος του, Σίντσι Ρόκα, έγινε ο επόμενος Σάπα Ίνκα. Πιθανολογείται ότι βασίλεψε μέχρι το 1230 ή το 1250 αρκετοί όμως τοποθετούν το θάνατο του πολύ νωρίτερα, το 1107. Απτά χρονολογικά στοιχεία που να οριοθετούν την βασιλεία του δεν έχουν βρεθεί ακόμα.

Η επέκταση και η σταθεροποίηση της Αυτοκρατορίας Παραδοσιακά ο διάδοχος του θρόνου ήταν και αρχηγός του στρατού. Ο διάδοχος Τόπα Ίνκα Γιουπάνκι ήταν ο γιος του Πατσακούτι Ίνκα: άρχισε τις κατακτήσεις στο Βορρά το 1463 και τις συνέχισε ως αυτοκράτορας μετά από το θάνατο του Πατσακούτι το 1471. Η σημαντικότερη κατάκτησή του ήταν το βασίλειο Chimor, ο μόνος σοβαρός ανταγωνιστής του Ίνκα στην ακτή του Περού. Η αυτοκρατορία επεκτάθηκε στο Βορρά μέχρι το σημερινό Εκουαδόρ και την Κολομβία. Ο γιος Ουάυνα Καπάκ πρόσθεσε σημαντικό έδαφος στο Νότο. Οι Ίνκας κατέκτησαν το Περού, τη Βολιβία, το μεγαλύτερο μέρος του Εκουαδόρ και μια μεγάλη μερίδα της Χιλής βόρεια του ποταμού Μάουλε, όπου συνάντησαν την ισχυρή αντίσταση από τις φυλές Μαπούτσε. Η αυτοκρατορία επεκτάθηκε επίσης στην Αργεντινή και την Κολομβία.

Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι το πώς κατάφεραν οι αυτοκράτορες των Ίνκας να οδηγήσουν τους στρατούς τους μέσα από τις Άνδεις για να κατακτήσουν τόσες περιοχές, όπως επίσης και πως κατάφεραν να διατηρήσουν μια τεραστίων διαστάσεων αυτοκρατορία με περίπου 12.000.000 ανθρώπους, χωρίς να έχουν στην διάθεση τους άλογα και χωρίς να έχουν αναπτύξει γραπτή επικοινωνία; Για το πώς κατάφερναν να οδηγούν τους στρατούς του μέσα στις Άνδεις δεν υπάρχει απάντηση. Για το πως κατάφεραν να ελέγχουν τέτοια αυτοκρατορία όμως είναι πραγματικά πρωτότυπο. Όλα ξεκίνησαν από τον Πατσακούτι Ίνκα. Το όνομα Pachakutiq σημαίνει "αυτός που θα αναδομήσει ξανά τον κόσμο", ενώ το Yupanki σήμαινε "λογιστής", θέλοντας με αυτό το τρόπο να δείξουν οι Ίνκας ότι ευελπιστούν στο πρόσωπο του νέου αυτοκράτορα να βρούνε έναν ηγέτη που θα ανασυγκροτήσει την αυτοκρατορία τους. Ήταν αυτός που μεταμόρφωσε από μια καταδιωγμένη ινδιάνικη φυλή σε μια τεράστια αυτοκρατορία και αντίθετα με τις άλλες Ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες οι οποίες αναρριχήθηκαν ακολουθώντας το σκεπτικό της εξόντωσης κα της πλήρης υποδούλωσης του λαού που κατακτούσαν, οι Ινκα είχαν την τάση να μην αλλοιώνουν το μέρος, να μην το ταπεινώνουν, αντίθετα να το τιμούν τους πρίγκιπες που είχαν νικήσει. Έπαιρναν φόρο και δώρα, αλλά απλά τα ζητούσαν και όταν τα λάμβαναν έδιναν κάτι για αντάλλαγμα… Τα εδάφη της αυτοκρατορίας και οι τοπικοί πολιτισμοί δεν ενσωματώθηκαν πλήρως. Η αυτοκρατορία των Ίνκα συνολικά ήταν μια οικονομική και εμπορική ένωση υπό τη διαχείριση των Ίνκα.

Mάτσου Πίτσου

Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιολογικούς τόπους Κούσκο, λίμνη Τιτικάκα, και στo Μάτσου Πίτσου. Η αρχαία πόλη Μάτσου Πίτσου που βρίσκεται στο νότιο Περού είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα του πολιτισμού των Ίνκα. Το Μάτσου Πίτσου (στην ελληνική βιβλιογραφία απαντάται και ως Μάτσου Πίκτσου) στη γλώσσα Κέτσουα σημαίνει «αρχαίο βουνό». Βρίσκεται σε υψόμετρο 2700 μέτρων στη Σιέρα Βιλκαμπάμπα, στην αριστερή όχθη του παραπόταμου του Βιλκανότα, Ουρουμπάμπα. Απέχει 80 χιλιόμετρα από την πόλη Κούσκο. Η περιοχή έχει πυκνή βλάστηση, με τυπική τροπική χλωρίδα, ενώ η όλη περιοχή μεταξύ της Σιέρα και του πυκνού δάσους ονομάζεται ceja de selva, δηλαδή «το φρύδι του δάσους». Η πόλη είναι χτισμένη επάνω σε μια πολύ στενή κύρτωση του ορεινού όγκου της Σιέρα και συνδέει την πόλη με τη κορυφή Χουαϊάνα Πίτσου, που σημαίνει η «νεαρή κορυφή». Παρότι οι ακραίες καιρικές και κλιματολογικές συνθήκες δεν είναι χαρακτηριστικό της περιοχής, σε σύγκριση πάντα με το γενικό σύνολο των κορυφογραμμών των Άνδεων, η ανθρώπινη κατοίκηση για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πόλη Μάτσου Πίτσου, δεν είναι εφικτή. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι αρχαιολόγοι δεν δέχτηκαν ότι αυτή η πόλη αποτέλεσε το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας στη διάρκεια της Ισπανικής κατάκτησης. 

Η πόλη ανακαλύφθηκε το 1911, στις 24 Ιουλίου, από τον Αμερικανό ιστορικό και αρχαιολόγο Χίραμ Μπίνγκαμ. Ο Μπίνγκαμ ήταν γιος ενός προτεστάντη ιερέα και είχε σπουδάσει Ιστορία και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το ενδιαφέρον του στρεφόταν γύρω από την ιστορία των λαών της Λατινικής Αμερικής και για αυτό το 1906–1907 ακολούθησε την ίδια διαδρομή που είχε κάνει και ο Σιμόν Μπολιβάρ από τη ζούγκλα της Βενεζουέλας προς την Κολομβία και το 1908–1909 ταξίδεψε από το Μπουένος Άιρες ως τη Λίμα και το Κούσκο, μέσω της εμπορικής οδού που είχαν χαράξει οι ισπανοί κονκισταδόρες (conquistadores). 

Τον Ιούλιο του 1911 ξεκίνησε από το Κούσκο η Περουβιανή αποστολή του Γέιλ (Yale PeruvianEL""> expedition), την οποία οργάνωσε και χρηματοδότησε ο Μπίνγκαμ και κάποιοι παλαιοί συμφοιτητές του. Την αποστολή στελέχωναν ένας γιατρός, ένας τοπογράφος, ένας γεωλόγος, ένας μηχανικός, ένας ντόπιος οδηγός, ο ίδιος ο Μπίνγκαμ και ένας παλιός συμφοιτητής του. Ο σκοπός και στόχος της αποστολής ήταν να ανακαλύψει τις χαμένες πόλεις των Ίνκας που ανέφεραν στα κείμενα τους ο Αντόνιο ντε λα Καλάντσα και ο Αντόλφ Μπανταλιέ. Πρώτη στάση της αποστολής ήταν στη κοιλάδα Ουρουμπάμπα για να εξετάσει τα μνημεία των Ίνκας στις πόλεις Ογιοντάι Ταμπό και Μαδορπάμπα. Στη συνέχεια περάσανε στην αριστερή όχθη του ποταμού Ουρουμπάμπα πάνω από μια παλιά ξύλινη ετοιμόρροπη γέφυρα και ξεκινήσανε, μέσα από στενά περάσματα, καλυμμένα με πυκνή βλάστηση, να κατευθύνονται στη κορυφή του βουνού. Τελικά έφτασαν σε μια ογκώδη απόληξη ενός βράχου που χρησίμευε ως στήριγμα ενός μεγάλου τοίχου. Η ομάδα εντόπισε την είσοδο του τοίχου και βρέθηκε μπροστά στη θέα μιας μεγάλης πέτρινης πόλης που ήταν σκεπασμένη εξ ολοκλήρου με τροπική βλάστηση, καθώς στη διάρκεια αιώνων εγκατάλειψης το Μάτσου Πίτσου είχε μετατραπεί σε ζούγκλα. Ως τον Απρίλιο του 1912 ο Μπίνγκαμ εργαζόταν στο Μάτσου Πίτσου καθαρίζοντάς το και μελετώντας το. Ύστερα έγραψε ένα άρθρο και το δημοσίευσε στο National Geographic με τίτλο «Στο θαυμαστό κόσμο του Περού» ( the Wonderland of Peru), περιλαμβάνοντας όλο το χρονικό της ανακάλυψης και πληροφορίες για τα ευρήματά του στο Μάτσου Πίτσου.

Η δυσπρόσιτη θέση του Μάτσου Πίτσου έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι ήταν το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας, στον αγώνα τους εναντίον των Ισπανών. Δηλαδή πολλοί πίστεψαν ότι ήταν η θρυλική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα που ίδρυσε ο βασιλέας των Ίνκας Μάνκο Ίνκα. Το πιθανότερο είναι ότι το Μάτσου Πίτσου χτίστηκε το 1460 και χρησίμευε ως αστρονομικό παρατηρητήριο με αρχείο χρονολόγησης, λατρευτικό κέντρο και ως θερινά ανάκτορα των βασιλέων. Η πόλη φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε όταν ο ηγεμόνας Μάνκο Ίνκα γνωστός και σαν Μάνκο Καπάκ ο Β' ξεκίνησε τoν αγώνα ανεξαρτησίας των Ίνκας από τους Ισπανούς κατακτητές, γιατί όπως φάνηκε από τα ευρήματα εκείνη την εποχή την πόλη χτύπησε μια μεταδοτική ασθένεια.  Έκτοτε κανένας δεν αναφέρθηκε σε αυτή τη πόλη, που ταυτίζεται με τη γενέτειρα των Ίνκας στη μυθολογία τους (Τάμπου-Τόκο), και κανένας δεν ξαναπάτησε εκεί μέχρι το 1911 που ανακαλύφθηκε. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η πραγματική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα ανακαλύφθηκε από τον Τζίν Σαβόι, το 1965, στη περιοχή Εσπιρίτο Πάμπα.

Η πρόσβαση στην πόλη δεν είναι εύκολη καθώς η πορεία, μέχρι τα 2.350 μ. υψόμετρο, γίνεται μόνο με τρένο ενώ το υπόλοιπο τμήμα ο επισκέπτης το κάνει πεζοπόρος. Η αρχαία είσοδος της πόλης ήταν από τη νότια πλευρά και όχι από τη δυτική που είναι σήμερα για τους επισκέπτες. Στο Μάτσου Πίτσου προσδιορίζονται δυο οικοδομικές φάσεις, η πρώτη του 1460 επί της βασιλείας του Ίνκα Πατσακούτι (1438-1471) και η δεύτερη του 1530, του Μάνκο Ίνκα. Έχουν μετρηθεί στη πόλη 200 κτίσματα που χωρίζονται μεταξύ τους με τοίχους, ανοιχτούς χώρους σαν πλατείες και μονοπάτια. Η πόλη χωρίζεται σε δυο τομείς που τους χωρίζει μια μεγάλη πλατεία. Οι δυο τομείς είναι ο Αστικός τομέας και ο Αγροτικός τομέας. Ο Αστικός τομέας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και περιλαμβάνει όλα τα τελετουργικά και διοικητικά κτίρια της πόλης μαζί με τα οικήματα, καθώς και τέσσερις πλατείες.

Το συγκρότημα του Κόνδορα ή αλλιώς Συγκρότημα των Φυλακών όπου ανακαλύφθηκαν πολλά κτίσματα με υγρά υπόγεια και κόκαλα ζώων. Πιθανότατα εκεί φυλάσσονταν τα ιερά ζώα προς θυσία. Τα ονόματα του συγκροτήματος επινοήθηκαν από τον λαξευμένο κόνδορα που υπάρχει πάνω σε έναν μονόλιθο και από τα υγρά υπόγεια που προαναφέρθηκαν.  Ο Αγροτικός τομέας χωρίζεται από τον Αστικό με μια μεγάλη πλατεία και μια αποξηραμένη τάφρο ενώ βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης. Εκεί βρίσκονται όλοι οι αποθηκευτικοί και λειτουργικοί χώροι της πόλης. Στο ακραίο νότιο τμήμα του τομέα εντοπίζονται πολλές κατοικίες ενώ στο ψηλότερο μέρος του τομέα διακρίνεται η Άνω νεκρόπολη, όπου εντοπίστηκαν πολυάριθμοι τάφοι με 135 λείψανα γυναικόπαιδων, πράγμα το οποίο δημιούργησε ερωτηματικά στους ερευνητές και αρχαιολόγους της πόλης. Γύρω από τα οικήματα βρίσκονται αποθήκες και μεγάλοι περίβολοι οι οποίοι αποτελούν δείγμα τις περουβιανής αγροτικής καθημερινής ζωής.  Σήμερα πολλές εργασίες αναπαλαίωσης και αποκατάστασης έχουν μετατρέψει το χώρο σε ένα πολύ καλά διατηρημένο αρχαιολογικό μνημείο.Το Μάτσου Πίτσου κηρύχθηκε ως περουβιανό ιστορικό άδυτο το 1981 από τη κυβέρνηση του Περού και από την ΟΥΝΕΣΚΟ (UNESCO) ως Περιοχή Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 1983. Είναι επίσης ένα από τα Νέα Επτά Θαύματα του Κόσμου από τις 7 Ιουλίου του 2007. Δεδομένου ότι αυτή η πόλη δεν λεηλατήθηκε από τους Ισπανούς όταν κατέκτησαν τους Ίνκας, θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική πολιτιστική περιοχή για έναν λαό που έπαψε πλέον να υπάρχει.

Τα κυριότερα μνημεία είναι: Τα κυριότερα μνημεία είναι:  1. Ο Ναός του Ήλιου (Τορεόν), ήταν ένα θρησκευτικό συγκρότημα κτισμάτων με σκοπό τη διενέργεια ιεροτελεστιών και αστρονομικών μετρήσεων.  2. Η ιερή πλατεία, με τρία μεγάλα κτίρια που τους έχουν δοθεί τα ονόματα Τέμπλο δε λας Τρες Βεντάνας, Κυρίως Ναός και Ναός του Ιερέα. Και τα τρία κτίσματα έχουν κτιστεί με τεράστιους τετράγωνους λίθους λευκού γρανίτη, οι οποίοι είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένοι και δίχως κενά μεταξύ τους.   3. Η Ιντιουατάνα, που σημαίνει «το μέρος που δένεται ο ήλιος», είναι ένας τεράστιος γρανιτένιος λίθος που χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις. Ήταν το μέρος που υποτίθεται ότι οι Ίνκας «έδεναν» τον ήλιο από φόβο ότι θα εξαφανιζόταν για πάντα. 

ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΙΝΚΑΣ

Πρόσφατες μελέτες αποκαλύπτουν έναν πρωτότυπο τρόπο κωδικοποίησης της γνώσης και των παραδόσεών τους, την αποτύπωση αυτών που ήθελαν να μεταδώσουν πάνω σε πλεκτά χειροτεχνήματα, ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο τρόπο πλεξίματος...  Τα εν λόγω «υφαντά» είναι γνωστά ως quipus. 

Πρόκειται για μια μέθοδο που σηκώνει πολύ επιστημονική συζήτηση και περιμένει να αποκρυπτογραφηθεί με σιγουριά. Σ’ αυτά βλέπει σήμερα, ο Βρετανός μελετητής William Burns μια κωδικοποιημένη έκφραση της γλώσσας Quechua, η οποία χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στις Άνδεις. Τα “quipu” μοιάζουν με τις φούστες των χαβανέζων χορευτριών και αποτελούνται από εκατοντάδες κόμπους από βαμβάκι ή μαλλί, με διάφορα χρώματα. Ο τρόπος πλεξίματος των κόμπων καθώς και τα χρώματα συνθέτουν μια μέθοδο κωδικοποίησης και καταγραφής πληροφοριών … έναν πρωτότυπο τρόπο γραφής !!! Δεν είναι περίεργο λοιπόν ότι, οι κατασκευαστές των quipus, «διάβασαν» τα χειροτεχνήματά τους στους Ισπανούς κονκισταδόρες που κατέλαβαν τη χώρα τους.

Τα Quipu αποτελούνταν από έναν οριζόντιο σπάγκο μήκους περίπου ενός μέτρου,πάνω στον οποίο ήταν δεμένοι κατακόρυφα πολλοί άλλοι σπάγκοι διαφόρων χρωμάτων. Αρχικά τα quipu χρησιμοποιούνταν ως αριθμητική μέθοδος με την οποία κατέγραφαν τα διάφορα προϊόντα που μετακινούσαν από περιοχή σε περιοχή.   Ανάλογα με το χρώμα ο κάθε σπάγκος μετρούσε ένα άλλο είδος. Οι λευκοί σπάγκοι αντιστοιχούσαν στο μαλλί, οι κίτρινοι στο χρυσό, οι καφετί στους καρπούς. Στην συνέχεια οι Ίνκας άρχισαν να χρησιμοποιούν την μέθοδο αυτή για να καταγράφουν τους φόρους, τις μετακινήσεις πληθυσμών, ακόμη και  τον αριθμό των στρατιωτών που υπήρχε σε κάθε περιοχή στον οποίο αντιστοιχούσαν τα κόκκινα νήματα.

Είχαν ανακαλύψει τον δυαδικό κώδικα, 500 χρόνια πριν εφευρεθεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής!   Μια πιο σύγχρονη έρευνα έγινε από τον ανθρωπολόγο του Harvard, καθηγητή Gary Urton, ο οποίος κατάφερε να μελετήσει 450 από τα διασωθέντα quipu. Τα ευρήματα του, προκαλούν δέος για τον πολιτισμό των Ινκας:    "Τα κορδόνια και οι κόμποι των quipu περιέχουν ένα δυαδικό κώδικα παρόμοιο με αυτόν που χρησιμοποιούν σήμερα οι υπολογιστές, ικανό να μεταβιβάσει περισσότερους από 1.500  χαρακτήρες. Ο δημιουργός του quipu κάθε φορά έπρεπε να πάρει μια απόφαση μεταξύ δύο πιθανοτήτων: παραδείγματος χάρη να κρεμάσει το κορδόνι στο μπροστινό ή στο πίσω μέρος του βασικού οριζόντιου σπάγκου ή να δέσει ένα μάλλινο ή ένα βαμβακερό κορδόνι κλπ. Με δεδομένο οτι οι Ίνκας χρησιμοποιούσαν 24 διαφορετικά χρώματα σπάγκων για την δημιουργία ενός quipu, οι πιθανότητες που τελικά είχαν σε έναν κώδικα 7 bit ήταν 1536."   Με απλά λόγια, εάν δεχτούμε πως όλα αυτά είναι γεγονότα, τότε οι Ίνκας είχαν ανακαλύψει έναν δυαδικό κώδικα που τους επέτρεπε να μεταφέρουν περίπου 1536 μονάδες πληροφοριών και ο οποίος μοιάζει πολύ με αυτόν των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο Urton υποστηρίζει ότι με το σύστημα αυτό οι Ίνκας όχι μόνο κατέγραφαν αριθμητικές πληροφορίες αλλά είναι πολύ πιθανό να περνούσαν στα quipu και την ιστορία του πολιτισμού τους.

Τα εθνομαθηματικά μελετούν τους υφαντούς υπολογιστές των Ίνκας.   Μια από τις πιο σημαντικές έρευνες για το πρωτότυπο αυτό σύστημα μετάδοσης και αποθήκευσης πληροφοριών των Ίνκας, έκαναν το 1981 οι Marcia & Robert Ascher μαθηματικοί και ανθρωπολόγοι με ειδίκευση στον τομέα των "εθνομαθηματικών"- δηλαδή των μαθηματικών σε σχέση με τον πολιτισμό κάθε έθνους. Στην μελέτη τους με τίτλο  "Code of the Quipu: a Study in Media , Mathematics and Culture" οι δύο επιστήμονες ανέλυσαν περίπου 200 quipu. Τα συμπεράσματα τους, εντυπωσιάζουν: "Σε κάθε κατακόρυφο σπάγκο υπήρχαν δέσμες από κόμπους. Αυτή ήταν η συμβολική αναπαράσταση ενός αριθμού. Στις δέσμες αυτές μετρήσαμε από 0 έως 9 κόμπους. Το κάθε κατακόρυφο σκοινί είχε μια μικρή απόσταση από το διπλανό του έτσι ώστε να ξεχωρίζουν τα ψηφία μεταξύ τους. Το πρώτο σκοινί αντιστοιχούσε στις μονάδες. Το επόμενο στις δεκάδες, το διπλανό στις εκατοντάδες κλπ. Όταν ήθελαν να γράψουν τον αριθμό μηδέν, τότε στο αντίστοιχο σκοινί δεν έκαναν καθόλου δέσμες κόμπων."

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του παλαιοοικολόγου Αλέξ. Τ Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του παλαιοοικολόγου Αλέξ. Τ. του Γαλλικού ινστιτούτου έρευνας των Άνδεων, η θερμοκρασία στην περιοχή όπου εκτεινόταν η αυτοκρατορία των Ίνκας (από την Κολομβία μέχρι τη Χιλή) αυξήθηκε αρκετούς βαθμούς Κελσίου από το 1100 μ.Χ. μέχρι το 1533 μ.Χ., με αποτέλεσμα οι δασικές εκτάσεις να συρρικνωθούν κυρίως γύρω από τις βουνοκορφές και έτσι οι εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις να αυξηθούν. Οι Ινκας βλέποντας τη γη να αλλάζει, επέκτειναν τις καλλιέργειές τους και έφτιαξαν τις καταπληκτικές αυτές κατασκευές στις κορυφές των βουνών και δημιούργησαν ένα τεράστιο αρδευτικό σύστημα για να μπορούν να αναπτυχθούν κι άλλο. Η υπερβολικά μεγάλη παραγωγή πατάτας και καλαμποκιού εξαιτίας της εύφορης γης έδωσε τη δυνατότητα  στους ανθρώπους να σταματήσουν να καλλιεργούν τη γη και να ασχοληθούν με την κατασκευή δρόμων, κτιρίων.

Οι κρεμαστές γέφυρες των Ίνκας Επί εκατοντάδες χρόνια πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων κατακτητών, οι γέφυρες αυτές έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στην ευημερία της τεράστιας αυτοκρατορίας των Ίνκας. Οι ιθαγενείς της Αμερικής δεν είχαν ανακαλύψει τις πετρόχτιστες γέφυρες με καμάρες, ούτε τα τροχήλατα οχήματα. Ήταν όμως αξεπέραστοι τεχνίτες ως προς τη χρήση φυσικών ινών για την κατασκευή υφασμάτων, πλοιαρίων και όπλων όπως οι σφενδόνες. Έτσι λοιπόν οι γέφυρες που έφτιαχναν από συνθετικά σχοινιά, ορισμένα εκ των οποίων είχαν πάχος όσο ένας ανθρώπινος κορμός, αποτελούσαν τη μόνη τεχνολογική λύση για να ενωθούν μεταξύ τους τεράστια κομμάτια ξηράς που διαχωρίζονταν από τα φαράγγια των ποταμών.

Οι κρεμαστές γέφυρες των Ίνκας σχημάτιζαν τόξα που έφθαναν σε μήκος τουλάχιστον τα 50 μέτρα. Τόσο μεγάλο άνοιγμα τόξου δεν υπήρχε σε καμία ευρωπαϊκή γέφυρα εκείνη την εποχή. Μάλιστα η μεγαλύτερη ρωμαϊκή γέφυρα που υπήρχε τότε στην Ισπανία διέθετε καμάρες όπου τα κοίλα μέρη της είχαν μήκος 30 μέτρα. Και φυσικά καμία από αυτές τις γέφυρες δεν είχε ανεγερθεί πάνω από κάποιο φαράγγι.

Το τέλος.   Οι Ισπανοί κατακτητές (κονκισταδόρες), που οδηγήθηκαν από τον Φρανσίσκο Πιζάρο και τους αδελφούς του, εξερεύνησαν νότια του Παναμά και φτάσανε στα εδάφη των Ίνκα το 1526. Ήταν σαφές ότι είχαν φθάσει σε ένα πλούσιο έδαφος με τις προοπτικές του μεγάλου θησαυρού, και μετά από μια δεύτερη αποστολή του Πιζάρο (1529) με βασιλική έγκριση κατέκτησε την περιοχή. Ένα χρόνο μετά επέστρεψαν στο Περού και πέσανε σε ένα πόλεμο μεταξύ των δύο αδελφών Ουασκάρ Ίνκα και Αταούαλπα Ίνκα για την εξουσία της αυτοκρατορίας. Ο πόλεμος αυτός είχε αποδυναμώσει αρκετά την αυτοκρατορία. Ήταν άτυχο γεγονός ότι οι Ισπανοί έφθασαν στο αποκορύφωμα ενός εμφύλιου πολέμου. Ο Πιζάρο δεν είχε τρομερή δύναμη: ακριβώς 180 άτομα, 1 πυροβόλο και μόνο 27 άλογα. 

Ένας Ισπανός ιππέας, όμως, πλήρως θωρακισμένος, είχε τεχνολογική ανωτερότητα απέναντι στις δυνάμεις των Ίνκα. Οι Ισπανοί είχαν αναπτύξει μια από τις καλύτερες στρατιωτικές μηχανές στον κόσμο και τακτική που μαθεύτηκε στη μακροχρόνια πάλη των αιώνων τους ενάντια στα μαυριτανικά βασίλεια στην Ιβηρική Χερσόνησο. Μαζί με αυτήν την τακτική και την υλική ανωτερότητα, οι Ισπανοί επίσης είχαν αποκτήσει τις δεκάδες χιλιάδων ιθαγενείς σύμμαχους που επιδίωξαν να τερματίσουν τον έλεγχο των Ίνκα στο έδαφός τους.   Αυτό, σε συνδυασμό με μια τολμηρή στρατιωτική επίθεση από τους Ισπανούς στην Καχαμάρκα, τους επέτρεψε να συλλάβουν τον αυτοκράτορα. Ο Αταούαλπα διέταξε τη δολοφονία του αντιπάλου του, Ουασκάρ, και οι Ισπανοί εκμεταλλεύτηκαν τις διάφορες φατρίες μέσα στο κράτος των Ίνκα. Ήταν σε θέση επίσης να αυξήσουν επιπλέον τους συμμάχους τους και προώθησαν τελικά μια επιτυχή επίθεση στην πρωτεύουσα Κούσκο.          

Ο Πιζάρο ίδρυσε έπειτα την πόλη Πιούρα το 1532 και έστειλε τον Χερνάντο ντε Σότο για να συναντηθεί με τον Αταούαλπα, ο οποίος είχε νικήσει τον αδελφό του στον εμφύλιο πόλεμο και στηριζόταν με 80.000 στρατεύματα στην Καγιαμάρκα. Ο Πιζάρο και μερικοί από τους ανθρώπους του συναντήθηκαν με τον Αταούαλπα. Οι Ισπανοί απαίτησαν οι Ίνκα να δεχτούν την αυτοκρατορία του βασιλιά της Ισπανίας και να δεχτούν και τον χριστιανισμό.    Λόγω του γλωσσικού εμποδίου και ίσως λανθασμένης ερμηνείας, ο Αταουάλπα μπερδεύτηκε από την περιγραφή της χριστιανικής πίστης. Ο Αταούαλπα επεχείρησε περαιτέρω έρευνα στα δόγματα της χριστιανικής πίστης, την οποία εξυπηρέτησε ο απεσταλμένος του Πιζάρο. Ο Αταούαλπα πρόσφερε στους Ισπανούς αρκετό χρυσό για να γεμίσει το δωμάτιο όπου τον φυλάκισαν μέσα και δύο φορές την ίδια ποσότητα ασημιού. Οι Ίνκα πλήρωσαν τα λύτρα αυτά, αλλά ο Πιζάρο τους εξαπάτησε και αρνήθηκε να απελευθερώσει τον Αταουάλπα.

Η θανάσιμη πανούκλα θα θέριζε σύντομα μέσα στην αυτοκρατορίας των Ίνκας. Εκείνοι που επέζησαν έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα ξίφη και τα πυροβόλα του κατακτητή Ισπανού.

SITES ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΦΤΗΚΑ www.americanalatina.com www.dublekatheon.org www.esoterica.gr www.kykeon.org Υπεύθυνη Καθηγήτρια 2009-10 Εργασία των μαθητών του Β1 Γραμματικάκη Φώτη Μαρία Δεμοιράκου Γραμματικάκη Αγγελου Αθανασόπουλου Σαράντου Καλκάνη Κυριάκου