Ειδικά θέματα διδακτικής των Οικονομικών Συνέχεια… Σχεδιασμός έμμεσης διδασκαλίας 5η διάλεξη

Βασικές θέσεις έμμεσης διδασκαλίας (Βrunner) Δημιουργία στάσεων ετοιμότητας Κατανόηση της δομής της γνώσης Επιλογή κατάλληλης διάταξης διδακτικού αντικειμένου Καθοριστικό ρόλο ποινών και αμοιβών στη μαθησιακή διαδικασία.

Έμμεση διδασκαλία Συνδυασμός «περιεχομένου – διαδικασίας» Επίτευξη διεπιστημονικότητας, διαθεματικότητας, αναπλαισίωση της σχολικής γνώσης Ο εκπαιδευτικός επιχειρεί μέσα από τις διαδικασίες σκέψης την (καθοδηγούμενη) διερεύνηση των μαθητών με στόχο τη σταδιακή οικοδόμηση της γνώσης.

Έμμεση διδασκαλία = Meaningful learning Η νέα γνώση αποκτά νόημα και αξία σε συνάρτηση με τις σχέσεις που αναπτύσσει το άτομο με τον κόσμο και τον εαυτό του. Οι διαδικασίες μάθησης αποτελούν διαδικαστικό μέρος του μαθήματος διότι η ανακατασκευή της βιωματικής γνώσης επιδιώκει διεπιστημονικές συσχετίσεις και διαθεματικές προεκτάσεις

Έμμεση διδασκαλία ~ αναπλαισίωσης της γνώσης Πρωτογενείς πληροφορίες (Το πρωτογενές υλικό επί του οποίου γίνονται οι διαδικασίες επεξεργασίας) Πραγματολογική γνώση Εννοιολογική γνώση (έννοιες, γενικεύσεις, κρίσεις) – Τα σχήματα, οι μακρο-έννοιες, οι μακρο-γενικεύσεις και οι μακρο-δομές προωθούν τη διεπιστημονική συσχέτιση. Δια- μαθητική επικοινωνία (Brunner)

Πλαίσιο δεξιοτήτων μάθησης Ανακατασκευή της βιωματικής γνώσης Ενδο-κλαδική συνοχή , διεπιστημονική συσχέτιση και τη διαθεματική προέκταση Ανάπτυξη δεξιοτήτων και στάσεων αυτορυθμιζόμενης μάθησης (δια βίου μάθηση) ώστε το άτομο να γίνεται ικανό να προγραμματίζει, να καθοδηγεί, να ελέγχει και να αξιολογεί τόσο τη διαδικασία όσο και το αποτέλεσμα της επεξεργασίας των διαθέσιμων δεδομένων.

Πλαίσιο ανάλυσης κριτικής σκέψης Βασικές γνωστικές δεξιότητες Συλλογή Δεδομένων (Παρατήρηση, αναγνώριση, ανάκληση). Οργανωτική επεξεργασία: Αλληλοσυσχετίσεις οργάνωσης δεδομένων (Σύγκριση, κατηγοριοποίηση, διάταξη, ιεράρχηση). Αναλυτική επεξεργασία: Ενδοσυσχετίσεις ανάλυσης δεδομένων (Ανάλυση δομικών στοιχείων, διάκριση σχέσεων, διάκριση γεγονότων από εκτιμήσεις και κριτική αξιολόγηση, διευκρίνιση) Παραγωγική επεξεργασία: Υπέρβαση δεδομένων (Επεξήγηση, πρόβλεψη, υπόθεση, συμπερασμός, επαλήθευση, εντοπισμός αντιφάσεων-αντιθέσεων, διοργάνωση γνώσης, αντιμεταχώρηση, αξιολόγηση).

Μεταγνωστική επεξεργασία Λειτουργία συνειδητοποίησης και ελέγχου του γνωστικού συστήματος που επιτρέπει στο άτομο να προγραμματίζει, να προβλέπει , να κατευθύνει και να αξιολογεί τις σκέψεις του. Μετάγνωση (= γνώση σχετικά με τη λειτουργία του γνωστικού συστήματος και τις στρατηγικές επεξεργασίας δεδομένων). Μεταγνωστικές δεξιότητες

Μεταγνωστικές δεξιότητες Να προσδιορίζει τη φύση του προβλήματος και να το αναλύει στα δομικά του στοιχεία. Να στοχάζεται για το τι γνωρίζει (τι αγνοεί) σχετικά με τη λύση του προβλήματος Να καταστρώνει σχέδιο δράσης για την επίλυση του προβλήματος. Να υλοποιεί και να κατευθύνει το σχέδιο δράσης επιφέροντας τις αναγκαίες αλλαγές. Να ελέγχει το αποτέλεσμα της οργανωμένης παρέμβασής του. Να επανέρχεται με διορθωτικές παρεμβάσεις, διατηρώντας σε όλες τις παραπάνω φάσεις την ικανότητα να συντονίζει τη δράση του και να τη συσχετίζει με τα δεδομένα και τους επιδιωκόμενους στόχους.

Μεταγνωστικές δεξιότητες Αναγνώριση προβλημάτων Επιλογή διεργασιών κατάλληλων για το συγκεκριμένο πρόβλημα Επιλογή κατάλληλων για το πρόβλημα στρατηγικών Η κατάλληλη διευθέτηση του χρόνου και των ενεργειών Η ρύθμιση της πορείας της σκέψης Η ευαισθησία στην ανατροφοδότηση Η διορθωτική παρέμβαση και Η ολοκλήρωση του σχεδίου δράσης Οι μεταγνωστικές δεξιότητες καθιστούν το άτομο αυτόνομο στο χώρο της μάθησης («αυτο-κατευθυνόμενη» μάθηση) Αναπτύσσουν στο άτομο μια θετική στάση προς τη γνώση, τους εκπαιδευτικούς φορείς και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο εκπαιδευτικός ζητεί από τους μαθητές να αναφέρουν τι θα κάνουν ή τι έκαναν για να ολοκληρώσουν ένα συγκεκριμένο έργο και γι αυτό υποβάλλει «μετα-γνωστικές» ερωτήσεις:

«Μεταγνωστικές» ερωτήσεις Ερωτήσεις προγραμματισμού σκέψης Ερωτήσεις καθοδήγησης της σκέψης Ερωτήσεις αξιολόγησης της σκέψης Ερωτήσεις ανάλυσης των συναισθημάτων. Ερωτήσεις ανάλυσης των γνωστικών έξεων (συνηθειών). Άσκηση Σχεδιάστε τη διδασκαλία του μαθήματος που αντιστοιχεί στο κεφάλαιο «κόστος ευκαιρίας» χρησιμοποιώντας τις παραπάνω ερωτήσεις.

Ενδεικτική στρατηγική Επαγωγικής Διδασκαλίας Ψυχολογική και μαθησιακή προετοιμασία Ο εκπαιδευτικός γνωστοποιεί και αιτιολογεί τη στοχοθεσία. Ο εκπαιδευτικός ενεργοποιεί το μαθητικό ενδιαφέρον Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει παραδείγματα Οι μαθητές διατυπώνουν υποθέσεις και τις επαληθεύουν Οι μαθητές ορίζουν την έννοια Αντιδιαστολή και διαφοροποίηση συναφών εννοιών

Ενδεικτική στρατηγική Επαγωγικής Διδασκαλίας (συνέχεια) Οι μαθητές αναγνωρίζουν θετικά /αρνητικά παραδείγματα Οι μαθητές διατυπώνουν θετικά / αρνητικά παραδείγματα Λεκτική ανακεφαλαίωση Σχηματική ανακεφαλαίωση Απολογιστική ανακεφαλαίωση Ο εκπαιδευτικός αξιολογεί ΜΑΘΗΣΗ Ο εκπαιδευτικός υποβάλλει μεταγνωστικές ερωτήσεις.

Ενδεικτική στρατηγική Επαγωγικής Διδασκαλίας (συμπέρασμα/βασικές φάσεις) Προετοιμασία ψυχολογική και γνωσιολογική Επαγωγικο-υποθετική επεξεργασία Ορισμός έννοιας Εφαρμογές Ανακεφαλαίωση Μαθησιακή και μεταγνωστική αξιολόγηση.

Ενδεικτική στρατηγική Απαγωγικής Διδασκαλίας Ψυχολογική και μαθησιακή προετοιμασία Ο εκπαιδευτικός γνωστοποιεί και αιτιολογεί στοχοθεσία και ενεργοποιεί το ενδιαφέρον. Ο εκπαιδευτικός ονομάζει όρο της έννοιας. Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει διδακτικό ορισμό της έννοιας και εξηγεί τα βασικά χαρακτηριστικά της. Ο εκπαιδευτικός συνδέει έννοια με τις γνωστές συνάλληλες και υπάλληλες έννοιες.

Ενδεικτική στρατηγική Απαγωγικής Διδασκαλίας (συνέχεια) Ο εκπαιδευτικός αναλύει την έννοια και τα βασικά χαρακτηριστικά της. Ο εκπαιδευτικός δίνει θετικά παραδείγματα και εντοπίζει βασικά χαρακτηριστικά. Ο εκπαιδευτικός δίνει τέτοια παραδείγματα («αρνητικά») που εντοπίζουν απουσία χαρακτηριστικών. Ο εκπαιδευτικός ζητεί από τους μαθητές να κατηγοριοποιήσουν θετικά και αρνητικά παραδείγματα.

Ενδεικτική στρατηγική Απαγωγικής Διδασκαλίας (συνέχεια) Ο εκπαιδευτικός ζητεί από τους μαθητές να διατυπώσουν θετικά και αρνητικά παραδείγματα. Ο εκπαιδευτικός ανατροφοδοτεί την κατανόηση Λεκτική ανακεφαλαίωση Σχηματική ανακεφαλαίωση Απολογιστική ανακεφαλαίωση. Ο εκπαιδευτικός κάνει αξιολόγηση της ΜΑΘΗΣΗΣ. Ο εκπαιδευτικός υποβάλλει ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ερωτήσεις.

Ενδεικτική στρατηγική Απαγωγικής Διδασκαλίας (συμπέρασμα/βασικές φάσεις) Προετοιμασία ψυχολογική Παρουσίαση έννοιας Ανάλυση – επεξεργασία Εφαρμογές – Ανατροφοδότηση της κατανόησης Ανακεφαλαίωση Μαθησιακή και μεταγνωστική αξιολόγηση.

Εργασίες - Ασκήσεις Συγκρίνατε τις ενδεικτικές στρατηγικές επαγωγικής και απαγωγικής διδασκαλίας. Σχολιάστε τα βήματα των κοινών φάσεων των ενδεικτικών στρατηγικών επαγωγικής και απαγωγικής διδασκαλίας. Μελετείστε και εμπλουτίστε το σχέδιο διδασκαλίας που περιγράφεται στο βιβλίο καθηγητή (μάθημα 2.2.: Ο νόμος της ζήτησης – ατομική και αγοραία καμπύλη ζήτησης) έτσι ώστε ο μαθητής να αποκτά μεταγνωστικές δεξιότητες.

Σχέδιο 2.2. «Ο νόμος της ζήτησης – Ατομική και Αγοραία καμπύλη ζήτησης» Τίτλος ωριαίας ενότητας: Στόχοι (Να μπορούν οι μαθητές: α) Να διατυπώνουν τον Νόμο της ζήτησης και να αιτιολογούν την ισχύ του. β) Να υπολογίζουν και να σχεδιάζουν από πίνακα ατομικών καμπυλών την αγοραία καμπύλη ζήτησης. Εποπτικά μέσα (πίνακας-χρωματιστές κιμωλίες – διαφάνειες) Εισαγωγή – σύνδεση με τα προηγούμενα (Υπενθυμίζεται η συμπεριφορά του καταναλωτή στην επιδίωξή του να μεγιστοποιεί την χρησιμότητα που απολαμβάνει από την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Ο ορθολογικός καταναλωτής- Ισορροπία καταναλωτή) Παρουσίαση (α) Βασικές έννοιες, β) Πίνακας τιμών, γ) Διατύπωση του νόμου της ζήτησης, δ) κατασκευή της ατομικής καμπύλης ζήτησης με δεδομένα του πίνακα (β),.

Σχέδιο 2.2. «Ο νόμος της ζήτησης – Ατομική και Αγοραία καμπύλη ζήτησης» (συνέχεια) Εφαρμογές ( α)Προβολή διαφάνειας με διαγράμματα ατομικών καμπυλών ζήτησης. β) Να σχολιαστεί η κλίση της καμπύλης ζήτησης). Έλεγχος (Φωτοτυπία που διανέμεται στους μαθητές με σωστές – λάθος προτάσεις). Ανάθεση εργασίας (Φωτοτυπία που διανέμεται στους μαθητές. Οι μαθητές: α) κατασκευάζουν διαγράμματα ζήτησης με βάση στοιχεία πινάκων που τους δόθηκαν και β) καταγράφουν τα στοιχεία των πινάκων βάση των οποίων προέκυψαν τα διαγράμματα ζήτησης που τους δόθηκαν).