Ενήλικοι Εκπαιδευόμενοι Ειρήνη Τσικουράκη L3 Ενήλικοι Εκπαιδευόμενοι

ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1. Σκιαγραφώντας ένα προφίλ 2. Επαλήθευση του προφίλ 3. Το φάσμα είναι ευρύ 4. Διά βίου εκπαίδευση 5. Γενικές σκέψεις 6. Οι ηλικίες των ανθρώπων 7. Κυρίαρχα ενδιαφέροντα 8. Αντιθέσεις 9. Χρονικοί ορίζοντες 10. Παράγοντες φύλου και κοινωνικής τάξης 11. Ρόλοι και περίοδοι κρίσεων 12. Γενικά χαρακτηριστικά των ενήλικων εκπαιδευόμενων 13. Συνέπειες για τον εκπαιδευτή ενηλίκων

1. Σκιαγραφώντας ένα προφίλ Σύνταξη καταλόγων με τα γενικά χαρακτηριστικά του ενήλικου εκπαιδευόμενου. Σε πολλές από αυτές τις περιγραφές υπάρχουν μύθοι όσον αφορά τον ενήλικο εκπαιδευόμενο και επίσης γίνονται συχνά μεγάλες γενικεύσεις. Υποπίπτουμε σε ανεξέλεγκτες και πιθανώς λανθασμένες υποθέσεις σχετικά με τους πιθανούς συμμετέχοντες.

2. Επαλήθευση του προφίλ Σε ορισμένες μορφές εκπαίδευσης ενηλίκων οι παραδοχές που έχουν σχηματιστεί δεν μπορούν να αξιολογηθούν εύκολα. Στις άλλες περιπτώσεις θα φανεί γρήγορα κατά πόσο θα αξιολογήσουμε ορθά εκείνα που οι εκπαιδευόμενοι είναι σε θέση να κάνουν. Οφείλουμε να επαληθεύουμε κατά πόσο οι παραδοχές που διαμορφώσαμε για τους συμμετέχοντες είναι σωστές ή όχι.

3. Το φάσμα είναι ευρύ Είναι χρήσιμο να καταγράψουμε τα χαρακτηριστικά των πιθανών συμμετεχόντων. Το μεγάλο φάσμα των χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων σε τέτοιες ομάδες μπορεί να μας εμποδίσει να κρίνουμε ρεαλιστικά τι μπορούμε να αναμένουμε από αυτούς σε γενικές γραμμές.

4. Δια βίου εκπαίδευση Η μάθηση αποτελεί διεργασία προσωπικών αλλαγών, που γίνεται για να προσαρμοστεί κανείς σε μεταβαλλόμενες συνθήκες και εμπειρίες. Στις δεκαετίες 1970 και 1980, εμφανίστηκε μια γενική θεωρία για τη δια βίου ανάπτυξη. Μερικοί συγγραφείς αντιλαμβάνονται την πρόοδο των ενηλίκων ως ανάπτυξη, δηλαδή σταδιακή και φυσιολογική αύξηση της ωριμότητας. Άλλοι την αντιλαμβάνονται ως εξέλιξη, δηλαδή ως επίτευξη στόχου.

5. Γενικές σκέψεις Αντιμετωπίζουμε ένα μεταβαλλόμενο άτομο μέσα σ’ έναν κόσμο που αλλάζει. Η κοινωνία όχι μόνο επιβάλλει ρόλους στα άτομα, αλλά διαρκώς επανερμηνεύει αυτούς τους ρόλους. Όλες αυτές οι αλλαγές θα αποκτήσουν μάθηση εκ μέρους κάθε ενηλίκου. Οι ενήλικοι αλλάζουν και εξελίσσονται περισσότερο με την εμπειρία κα με την άσκηση των ικανοτήτων τους, παρά εξαιτίας της ηλικίας.

6. Οι ηλικίες των ανθρώπων Οι διαδοχικές φάσεις ρομαντισμού, ακρίβειας και ορθολογισμού του Whitehead. Το ρομαντικό στάδιο, το φιλοσοφικό στάδιο και το ειρηνικό στάδιο. Το φαινόμενο ΄΄υψιπέδου΄΄ του Σαίξπηρ ανάπτυξη, ωριμότητα και παρακμή. Η αναχρονιστική ιδέα των τριών σταδίων της ζωής που είναι η ανάπτυξη, η δημιουργία και η ΄΄ολοκλήρωση΄΄.

7. Κυρίαρχα ενδιαφέροντα Κατά τον Hawighusst (1952) το άτομο διανύει οκτώ κύρια στάδια. Μετά τις δύο περιόδους της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, ακολουθεί η ενηλικίωση. Ο Newgarten (1977) προσδιορίζει τρία στάδια.

8. Αντιθέσεις Ο Erikson (1965) αντιλαμβάνεται τα στάδια της εξέλιξης του ανθρώπου από την οπτική γωνία των διαφόρων αντιθέσεων. Υπάρχει η γενική και αέναη αντίθεση μεταξύ των ενδόμυχων επιθυμιών και των απαιτήσεων για συμμόρφωση προς τα πρότυπα και τις απαιτήσεις των άλλων. Υπάρχει μια σειρά εξελικτικών αντιθέσεων στη εφηβεία, στην ενηλικίωση και στην ωριμότητα.

9. Χρονικοί ορίζοντες Ο Friedman επικάλυψε μερικά στάδια έχοντας σαφή επίγνωση ότι αυτά δεν αντιστοιχούν σε ηλικίες. Στάδιο εισόδου (ενδεικτικά, 18-25), ο προσανατολισμός είναι προς το μέλλον. Ανάπτυξη σταδιοδρομίας (ενδεικτικά, ), ο προσανατολισμός είναι προς το παρόν. Υψίπεδο (ενδεικτικά, 35-55), η αίσθηση ότι ο χρόνος τελειώνει.

10. Παράγοντες φύλου και κοινωνικής τάξης Υπάρχει σημαντική προκατάληψη αναφορικά με το φύλο και την κοινωνική τάξη. Όλες οι θεωρίες αναφέρονται σε σταδιοδρομίες ανδρών. Αμφιλεγόμενες παραδοχές αναφορικά με την κοινωνική και την εκπαιδευτική προέλευση των συμμετεχόντων.

11. Ρόλοι και περίοδοι κρίσεων Η απόπειρα να σκιαγραφηθεί μια αλληλουχία των φάσεων της ζωής προ’ υποθέτει ότι αναφερόμαστε σε εργαζόμενα άτομα. Οι έρευνες επικεντρώνονται στους μεταβαλλόμενους ρόλους του ενηλίκου ή στις περιόδους κρίσεων που συμβαίνουν στη ζωή των περισσότερων ενηλίκων μιας συγκεκριμένης γενιάς.

12. Γενικά χαρακτηριστικά των ενήλικων εκπαιδευόμενων Οι επιμέρους ενότητες είναι: 1. Είναι όλοι εξ ορισμού ενήλικοι. 2. Βρίσκονται σε εξελισσόμενη διεργασία ανάπτυξης. 3. Φέρνουν μαζί τους ένα σύνολο εμπειριών και αξιών. 4. Έρχονται συνήθως στην εκπαίδευση με δεδομένες προθέσεις. 5. Έρχονται με ορισμένες προσδοκίες όσον αφορά την ίδια την εκπαίδευση. 6. Έχουν ανταγωνιστικά ενδιαφέροντα. 7. Έχουν διαμορφωμένα μοντέλα μάθησης.

12.1. Είναι όλοι εξ ορισμού ενήλικοι Η ενηλικιότητα αποτελεί ιδανικό που ποτέ δεν επιτυγχάνεται απόλυτα. Η ενηλικιότητα επιτυγχάνεται τη στιγμή που οι ενήλικοι αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως ουσιαστικά αυτομορφωνόμενους. Η χειραφέτηση συντελείται ως ένα βαθμό. Η εκπαιδευτική διεργασία για τους ενηλίκους, για να είναι αποτελεσματική πρέπει να συμβαδίζει με τη διεργασία ωρίμανσης.

2. Βρίσκονται σε εξελισσόμενη διεργασία ανάπτυξης Οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι δεν σταμάτησαν να αναπτύσσονται και να εξελίσσονται. Η ανάπτυξη και η αλλαγή συμβαίνουν σ’ όλες τις πλευρές της ζωής. Οι άνθρωποι που προσπαθούμε να βοηθήσουμε να μάθουν να συμμετέχουν ενεργά σε μια δυναμική διεργασία που έχει συνεχώς χαρακτήρα.

3. Φέρνουν μαζί τους ένα σύνολο εμπειριών και αξιών Οι καινούριοι εκπαιδευόμενοι έχουν αξίες, εδραιωμένες προκαταλήψεις και στάσεις που βασίζονται στις προηγούμενες εμπειρίες τους. Το σύνολο των εμπειριών των γνώσεων και των αξιών ΄΄καθορίζει΄΄ τι είδους μηνύματα λαμβάνει ο εκπαιδευόμενος. Ότι είναι σωστό και χρήσιμο πρέπει να επιβεβαιωθεί και να ενισχυθεί και ότι δεν είναι σωστό χρειάζεται απομάθηση.

4. Έρχονται με ορισμένες προσδοκίες όσον αφορά την ίδια την εκπαίδευση Μερικοί εκπαιδευόμενοι υποθέτουν ότι θα επιστρέψουν στη μαθητική κατάσταση. Για άλλους η αξία της εκπαίδευσης ενηλίκων συνίσταται συνήθως στο γεγονός ότι το περιεχόμενο και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται διαφέρουν από αυτές που βίωσαν στο τυπικό σύστημα εκπαίδευσης. Και οι δύο κατηγορίες συμμετεχόντων έχουν ένα σύνολο προσωπικών ορίων σχετικά με το είδος της ύλης που μπορούν ή δεν μπορούν να καλύψουν. Δεν πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλους τους συμμετέχοντες χωρίς διαφοροποιήσεις, εφαρμόζοντας το πρόγραμμα με τον ίδιο τρόπο σε όλους.

6. Έχουν ανταγωνιστικά ενδιαφέροντα Οι ενήλικοι είναι εκπαιδευόμενοι μερικής παρακολούθησης. Η εκπαίδευση γι’ αυτούς είναι ζήτημα δευτερεύοντος ενδιαφέροντος. Οι ενήλικοι προέρχονται από ένα σύνθετο κοινωνικό περιβάλλον. Οι ενήλικοι συνεχίζουν να ζουν μέσα στον κόσμο τους και να εφαρμόζουν αυτά που μαθαίνουν σ’ εκείνον τον κόσμο. Υπάρχουν παράγοντες που υποστηρίζουν τις μαθησιακές προσπάθειες καθώς και άλλοι που τις αντιστρατεύονται.

7. Έχουν διαμορφωμένα μοντέλα μάθησης Οι ενήλικοι εμπλέκονται σε μια συνεχιζόμενη διεργασία δια βίου μάθησης και έχουν ήδη υιοθετήσει τρόπους για να ανταποκριθούν. Ο καθένας από τους συμμετέχοντες έχει ήδη αναπτύξει έναν τρόπο για να μαθαίνει. Οι μαθησιακοί τρόποι που απαντώνται στις διάφορες ομάδες ενηλίκων ποικίλουν. Διαφέρει ο ρυθμός μάθησης κάθε εκπαιδευόμενου.

13. Συνέπειες για τον εκπαιδευτή ενηλίκων Η πίεση από τα ανταγωνιστικά ενδιαφέροντα, η ανησυχία και η αγωνία, ειδικά για τις μαθησιακές ικανότητες, το πρόβλημα της αντιμετώπισης της απομάθησης, καθιστούν το έργο του εκπαιδευτή ενηλίκων ιδιαίτερα δύσκολο. Μέσα στην ομάδα υπάρχει πηγή πόρων που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε: ο πλούτος των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των εμπειριών, το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες βρίσκονται ήδη σε κάποια διεργασία μάθησης, η επίγνωση του σκοπού και της ανάγκης κ.λ.π.