Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΑΣΙΟΥ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.

Εν αρχήν ην η Άμπελος      Το αμπέλι έχει κατά  τους παλαιοντολόγους, προϊστορία πολλών εκατομμυρίων χρόνων. Πριν από την εποχή των παγετώνων ευδοκιμούσε στην πολική ζώνη. Oι παγετώνες όμως περιόρισαν την εξάπλωσή του και επέβαλαν την γεωγραφική απομόνωση μεταξύ των ποικιλιών. Το πιο σημαντικό είναι πάντως πως μ’ αυτόν τον τρόπο, στην ευρύτερη περιοχή του νοτίου Καυκάσου, μεταξύ Ευξείνου Πόντου, Κασπίας θάλασσας και Μεσοποταμίας, γεννήθηκε το είδος, Άμπελος η οινοφόρος (Vitisvinifera, υποείδος caucasica), που σχεδόν αποκλειστικά – σε διάφορες ποικιλίες και υβρίδια- καλλιεργείται σήμερα.

Η διαδικασία της αμπελουργίας εικάζεται πως έχει τις ρίζες της στην αγροτική επανάσταση και τη μόνιμη εγκατάσταση πληθυσμών με σκοπό την καλλιέργεια, χρονολογείται δηλαδή γύρω στο 5000 π.Χ. από τους αρχαίους λαούς του Ελλάδικού Χώρου, της Φοινίκης και της Μικρασίας.

    Έχουν βρεθεί κουκούτσια από αγριοστάφυλα σε σπηλιές που κατοικήθηκαν κατά τις μετακινήσεις νομαδικών προϊστορικών φύλων. Βέβαια, όταν γύρω στο 5000 π.Χ. άρχισε η μόνιμη εγκατάσταση των πληθυσμών και η συστηματική καλλιέργεια της γης, ουσιαστικά ξεκίνησε και η αμπελουργική τέχνη.      Οι Άγριοι, πρόγονοι τα των Ινδών στην περιοχή Καυκάσου- Κασπίας, οι αρχαίοι Πέρσες, οι Σημιτικοί λαοί και οι Ασσύριοι θεωρούνται οι πρώτοι γνωστοί αμπελοκαλλιέργειες, ενώ αργότερα γνωστοί έγιναν οι Αιγύπτιοι, οι Φοίνικες, οι κάτοικοι της Μικράς Ασίας και του Ελλαδικού χώρου. Παράλληλα το κρασί αναφέρεται και στην αρχαία Κίνα!

Ο ΘΕΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Ο εύθυμος θεός ταξίδευε συνέχεια κι επισκεπτόταν πολλές χώρες και πολιτείες για να μάθει στους ανθρώπους πώς να καλλιεργούν τα κλήματα και πώς να φτιάχνουν από τους καρπούς τους το κρασί. Και βέβαια, ως θεός της χαράς και του κεφιού, δεν ταξίδευε μόνος του. Τον ακολουθούσε ένα πολύβουο πλήθος. Στο πλήθος αυτό έβλεπες γυναίκες που χόρευαν με έξαλλο τρόπο, τις Μαινάδες, όπως λέγονταν, και παράξενα όντα που ήταν άνθρωποι και ζώα μαζί. Αυτούς τους έλεγαν Σάτυρους και Σιληνούς.

Στην ελληνική μυθολογία, εκτός από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου, που θεωρούνταν οι σημαντικότεροι, υπήρχαν και άλλοι θεοί που δεν κατοικούσαν στο θεϊκό αυτό βουνό. Ένας απ' αυτούς ήταν και ο θεός Διόνυσος. Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους. Όπως ο Προμηθέας τους έδωσε τη φωτιά ή ο Ασκληπιός τις πρώτες βάσεις της ιατρικής, έτσι και ο Διόνυσος τους πρόσφερε το αμπέλι και το κρασί.

Και στους θεούς ήταν αγαπητός. Άλλωστε τους είχε βοηθήσει αρκετές φορές. Πολύτιμη υπήρξε η συμμετοχή του ίδιου και των συντρόφων του στη μάχη που έδωσαν οι θεοί εναντίον των Γιγάντων. Όλοι οι θεοί τον σέβονταν, αλλά μεγάλη ευγνωμοσύνη του όφειλε ιδιαίτερα η Ήρα, επειδή μόνος αυτός, απ' όλους τους θεούς, έπεισε το γιο της, τον Ήφαιστο, να επιστρέψει στον Όλυμπο και να την απελευθερώσει από τα δεσμά της.

Οι Αρχαίοι Έλληνες έπιναν το κρασί αναμειγνύοντας το με νερό, σε αναλογία συνήθως 1:3 (ένα μέρος οίνου προς τρία μέρη νερού). Διέθεταν ειδικά σκεύη τόσο για την ανάμειξη (κρατήρες) όσο και για την ψύξη του. Η πόση κρασιού που δεν είχε αναμειχθεί με νερό ("άκρατος οίνος") θεωρείτο βαρβαρότητα και συνηθιζόταν μόνο από αρρώστους ή κατά τη διάρκεια ταξιδιών ως τονωτικό. Διαδεδομένη ήταν ακόμα η κατανάλωση κρασιού με μέλι καθώς και η χρήση μυρωδικών. Η προσθήκη αψίνθου στο κρασί ήταν επίσης γνωστή μέθοδος (αποδίδεται στον Ιπποκράτη και αναφέρεται ως "Ιπποκράτειος Οίνος") όπως και η προσθήκη ρητίνης

Ο τρόπος παραγωγής του κρασιού σε παλαιότερες εποχές δεν διέφερε ουσιαστικά από τις σύγχρονες πρακτικές. Είναι αξιοσημείωτο πως σώζονται ως τις μέρες μας κείμενα του Θεόφραστου, τα οποία περιέχουν πληροφορίες γύρω από τους τρόπους καλλιέργειας. Οι Έλληνες γνώριζαν την παλαίωση του κρασιού, την οποία επιτυγχάναν μέσα σε θαμμένα πιθάρια, σφραγισμένα με γύψο και ρετσίνι. Το κρασί εμφιαλωνόταν σε ασκούς ή σε σφραγισμένους πήλινους αμφορείς, αλειμμένους με πίσσα για να μένουν στεγανοί.

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΝΩΕ ΜΕ ΤΟ ΚΡΑΣΙ

Εκτός από την ιστορία με τον κατακλυσμό, ο Νώε αναφέρεται και ως ο πρώτος αγρότης και πρώτος καλλιεργητής της αμπέλου. Μεθυσμένος αφού ήπιε το κρασί της, αποκοιμήθηκε γυμνός μέσα στη σκηνή του. Ο Χαμ τον είδε γυμνό και ειδοποίησε τους αδελφούς του, οι οποίοι τον κάλυψαν ενώ απέστρεφαν το βλέμμα τους. Εκείνη τη στιγμή ο Νώε ξύπνησε και καταράσθηκε τον γιο του Χαμ, τον Χαναάν, με αιώνια δουλεία, ενώ έδωσε την ευλογία του στους Σημ και Ιάφεθ (Γένεσις θ΄ 20-27).

ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙ Οι Ρωμαίοι ήρθαν σε επαφή με το κρασί από τους Έλληνες αποίκους και τους γηγενείς Ετρούσκους και επιδόθηκαν επίσης στην αμπελοκαλλιέργεια. Με την κατάρρευση της Ρώμης και τις μεταναστεύσεις των λαών η αμπελουργία γνώρισε περίοδο ύφεσης. Σε κάποιες περιοχές η αμπελουργία εγκαταλείφθηκε για αιώνες. Σημαντικό ρόλο στην διάσωση της οινοποιίας είχαν οι κληρικοί και μοναχοί, που χρειάζονταν το κρασί για τελετουργικούς σκοπούς. Την εποχή του Καρλομάγνου και του Μεσαίωνα, η τέχνη του κρασιού γνώρισε ξανά άνθιση.

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΖΩΝΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΡΡΕΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ