ΣΥΜΒΟΛΑ Γιώργος Τροβάς Παναγιώτης Κάτσος Αποστόλης Κακαμπάκος Ιωάννης-Μάριος Σακκάς Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τρέσσου Ρ.

Γιατί ασχοληθήκαμε με τα σύμβολα: Παρατηρήσαμε ότι σύμβολα υπάρχουν παντού: Στους δρόμους: Στο διαδίκτυο:

Στις σημαίες των χωρών: Στις αθλητικές ομάδες: Στις θετικές επιστήμες:

Στις μάρκες αυτοκινήτων: Στις θρησκείες:

Συνεπώς, μπορούμε να κατανοήσουμε τη σημασία καθώς και την επίδρασή τους στην καθημερινή μας ζωή. Λόγος αυτής της επιρροής είναι η αμεσότητα καθώς και η δύναμη που φέρει μια εικόνα έναντι των λέξεων. Εξ ού και η φράση ”μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις”.

Βέβαια, αυτό δεν αποτελεί σημερινό φαινόμενο αλλά μια συνέχεια ενός παγκοσμίου φαινομένου από την απαρχή του ανθρωπίνου είδους.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΜΒΟΛΩΝ Τα σύμβολα χρησίμευαν ως σημείο αναγνώρισης, που το συνθέτουν τα δύο συμπληρωματικά μέρη του ίδιου αντικειμένου. Ήταν ένα σημάδι ώστε να γνωρίσει ο ένας τον άλλον μετά από χρόνια. Επίσης, ο όρος σύμβολο αποδίδεται σε ό,τι αντιπροσωπεύει μια έννοια (είτε ως σημείο είτε ως πρόσωπο).

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΜΒΟΛΩΝ Το σύμβολο απευθύνεται καθαρά στη διανοητική λειτουργία της ανθρώπινης σκέψης και βοηθά στην απομνημόνευση ενός νοήματος. Τα σύμβολα χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο είτε για επικοινωνία είτε για την διανοητική του ανάπτυξη και καλλιέργεια. Κάποια απ’ τα πρώτα σύμβολα που μαθαίνει ένας άνθρωπος είναι το αλφάβητο και οι αριθμοί.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΜΒΟΛΩΝ Τα σύμβολα συνήθως καθορίζονται αναλόγως με το ιστορικό και θρησκευτικό πλαίσιο που τα περιβάλλει {πχ ναζισμός, σβάστικα }. Επίσης σύμβολο μπορεί να θεωρηθεί ο ενσαρκωτής μιας ιδέας ή τάσης ( Νέλσον Μαντέλα < αγώνας κατά του απαρτχάιντ).

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΩΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ Ο συμβολισμός αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έχει γαλλική και βελγική προέλευση. Ο όρος προέρχεται από τη λέξη σύμβολο. Συναντάται κυρίως στην ποίηση, αλλά και στις εικαστικές τέχνες. Ο συμβολισμός πρόβαλε την πνευματικότητα, τη φαντασία και το όνειρο ως αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

ΓΝΩΣΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ Ο ΙΧΘΥΣ .Το πιο γνωστό χριστιανικό σύμβολο μετά το Σταυρό . Συμβολίζει το Χριστό και η ακροστιχίδα του σημαίνει την σωτηρία που προσφέρει ο Χριστός: Ι(ΙΗΣΟΥΣ),Χ(ΧΡΙΣΤΟΣ),Θ(ΘΕΟΥ),Υ(ΥΙΟΣ),Σ(ΣΩΤΗΡΑΣ). Υπάρχει και η αντίληψη ότι οι ιχθύες συμβολίζουν τους πιστούς.

Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ Η λέξη κυριολεκτικά δηλώνει τον ακτινωτό ηλιακό τροχό με εξοχές γυριστές στα άκρα. Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε τη σβάστικα ως το σύμβολο που θα οδηγούσε το λαό του στην παγκόσμια επικράτηση. Έτσι πέρασε στη συνείδηση των ανθρώπων ως σύμβολο συνδεδεμένο με τα εγκλήματα των ναζί εναντίον της ανθρωπότητας.

Τι σημαίνει το σύμβολο της σβάστικας Στην πραγματικότητα απεικονίζει την ειρήνη και την καλοτυχία. Οι αρχαιολόγοι την ανακάλυψαν σε βυζαντινές κατασκευές, σε βουδιστικές επιγραφές, σε κελτικά χειρόγραφα και σε ελληνικά νομίσματα, ενώ παραλλαγές της βρέθηκαν ακόμη και σε τοιχώματα των αιγυπτιακών πυραμίδων. Η σβάστικα αποτελεί ένα είδος σταυρού, που το χρησιμοποίησαν ακόμη και οι Εβραίοι στην αρχαιότητα. Εμφανίζεται σχεδόν σε όλους τους πρωτόγονους και αρχαίους πολιτισμούς της γης .

O ΑΕΤΟΣ Είναι σύμβολο του ύψους και του πνεύματος και ταυτίζεται με τον ήλιο. Το γράμμα Α του ιερογλυφικού Αιγυπτιακού συστήματος αναπαρίσταται από την εικόνα του αετού η οποία εννοιολογικά σημαίνει τη ζεστασιά της ζωής. Ο αετός χαρακτηρίζεται από το ατρόμητο πέταγμά του, την ταχύτητα και την οικειότητά του με τη βροντή και τη φωτιά. Από την Άπω Ανατολή μέχρι τη Βόρεια Ευρώπη, ο αετός είναι το πουλί που συσχετίζεται με τους θεούς της δύναμης και του πολέμου. Κατά την βεδική παράδοση ο αετός έχει επίσης μια ξεχωριστή θέση: αυτή του αγγελιαφόρου. Οι Έλληνες του έδωσαν μια ιδιαίτερη σημασία πιο αλληγορική και συμβολική.

ΓΕΝΙΚΑ Γενικότερα, ο αετός θεωρείται το πουλί που πετάει ψηλότερα από κάθε άλλο. Συνεπώς, αυτός εκφράζει καλύτερα την ιδέα της Θείας βασιλείας. Η συσχέτιση του αετού με την αστραπή επιβεβαιώνεται από τα μακεδονικά νομίσματα και από τα ρωμαϊκά signum.

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ Είναι ένα από τα αρχαιότερα σύμβολα, αποτελεί έμβλημα της χριστιανικής θρησκείας και είναι άμεσα συνδεδεμένος με αρχαιότερες λατρείες και θρησκείες. Τις πρώτες εικόνες του σταυρού τις συναντάμε σε σπηλιές της Ευρώπης και της Ασίας. Αυτές χρονολογούνται στη λίθινη εποχή. Αργότερα, με την εμφάνιση των πρώτων οργανωμένων κοινωνιών και θρησκειών ο σταυρός, ως σύμβολο, καθιερώθηκε παγκοσμίως. Κοσμούσε και κοσμεί μέχρι σήμερα αρκετούς ναούς στον κόσμο και έχει αποκτήσει δεκάδες παραλλαγές.

Ο Σταυρός στο Χριστιανισμό Ο Σταυρός αποτελεί το κεντρικό σύμβολο της χριστιανικής λατρείας και βρίσκεται πάντοτε πάνω και πίσω από την Αγία Τράπεζα. Συμβολίζει τον λυτρωτικό θάνατο του Κυρίου στον Σταυρό. Ο Σταυρός του Κυρίου προτυπώθηκε στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Μωυσής στη νικηφόρα μάχη κατά των Αμαληκιτών προσεύχεται με τα χέρια ανοιχτά σε σχήμα σταυρού. Το χάλκινο φίδι στην έρημο του Σινά, λυτρώνει το λαό του Θεού από το δηλητήριο των φιδιών και προτυπώνει καθαρά τον Εσταυρωμένο, που λυτρώνει τον άνθρωπο από την αμαρτία και το θάνατο. Ο Σταυρός χρησιμοποιείται στα Μυστήρια αλλά και γενικότερα στις τελετές, καθώς και στη Θεία Λειτουργία.

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Στην αρχαία Ελλάδα ο σταυρός σχετιζόταν με το δωδεκάθεο (Απόλλωνας, η Άρτεμη στην Έφεσο). Τα σταυροδρόμια υπήρξαν άμεσα συνδεδεμένα με την θεά Εκάτη και τον θεό Ερμή πριν από την επικράτηση του Ολυμπισμού. Σύμφωνα με την παράδοση, όσοι ήθελαν να επικοινωνήσουν με τους νεκρούς, έπρεπε να μεταβούν τη νύχτα σε σταυροδρόμι, το οποίο συμβολίζει την «πύλη μεταξύ των κόσμων».

ΠΗΓΕΣ: Wikipedia.org Wiktionary.org Artofwise.gr Religioustolerance.org Το Λεξικό των Σύμβολων (J.Cooper) Σημεία, Σύμβολα και Μύθοι (Benoist Luc)